Eliseo sucede a Elías
1 Cuando el Señor decidió llevarse a Elías, se lo llevó al cielo en medio de un torbellino. En ese momento, Elías venía de Gilgal con Eliseo, y alcanzó a decirle:
2 «Dios me está enviando a Betel. Tú quédate aquí.»
Pero Eliseo le respondió:
«Juro por el Señor y por tu vida, que no te voy a dejar.»
Así que los dos se fueron a Betel.
3 Pero en el camino se encontraron con los profetas de Betel, y estos le preguntaron a Eliseo:
«¿Ya sabes que hoy el Señor va a quitarte a tu maestro?»
Eliseo les respondió:
«Sí, ya lo sé, pero ustedes no digan nada.»
4 Entonces Elías le volvió a decir:
«Eliseo, quédate aquí, porque el Señor me está enviando a Jericó.»
Pero Eliseo le respondió:
«Juro por el Señor y por tu vida, que no te voy a dejar.»
Y los dos se fueron a Jericó.
5 En el camino se encontraron con los profetas de Jericó, y le preguntaron a Eliseo:
«¿Ya sabes que hoy el Señor te va a quitar a tu maestro?»
Eliseo les respondió:
«Sí, ya lo sé, pero ustedes no digan nada.»
6 Luego, Elías dijo:
«Te ruego que te quedes aquí, porque el Señor me ha enviado al Jordán.»
Pero Eliseo respondió:
«Juro por el Señor y por tu vida, que no te voy a dejar.»
Y los dos se fueron al Jordán.
7 En ese momento llegaron cincuenta profetas y se pararon a cierta distancia de ellos, mientras que Elías y Eliseo se quedaron junto al Jordán.
8 Entonces Elías tomó su manto y lo dobló, y con él golpeó las aguas, y al instante estas se abrieron, y los dos cruzaron el río en seco.
9 Al llegar al otro lado, Elías le dijo a Eliseo:
«¿Qué quieres que yo haga por ti? Pídeme lo que quieras antes de que me separe de ti.»
Y Eliseo le dijo:
«Te ruego que me des una doble porción de tu espíritu.»
10 Y Elías respondió:
«Me pides algo muy difícil. Pero te será concedido si logras verme cuando sea yo separado de ti. De lo contrario, no se te concederá.»
11 Mientras ellos seguían hablando y caminando, apareció un carro envuelto en llamas, con sus caballos de fuego, y los separó. En ese momento, Elías ascendió al cielo en medio de un torbellino.
12 Al ver esto, Eliseo exclamó:
«¡Padre mío, padre mío! ¡Tú has sido para Israel su caballería y sus carros de combate!»
Y nunca más volvió a verlo. Entonces se rasgó la ropa en dos,
13 y enseguida recogió del suelo el manto de Elías, y regresó al Jordán, donde se detuvo a la orilla.
14 Entonces tomó el manto, golpeó con él las aguas, y dijo:
«¿Dónde está el Señor, el Dios de Elías?»
En cuanto Eliseo golpeó las aguas, estas se abrieron, y Eliseo cruzó el río en seco.
15 Al ver esto los profetas de Jericó, que estaban en la otra orilla, dijeron:
«El espíritu de Elías reposa ahora sobre Eliseo.»
Enseguida fueron a su encuentro, y se inclinaron ante él.
16 Luego dijeron:
«En Jericó tenemos cincuenta hombres aguerridos. Ellos pueden ir a buscar a tu maestro, pues tal vez el espíritu del Señor lo levantó y lo ha dejado en algún monte o en algún valle.»
Eliseo les pidió que no hicieran nada,
17 pero los profetas insistieron hasta que, abochornado, él les permitió enviar a esos cincuenta hombres a buscar a Elías. Y durante tres días lo buscaron, pero no dieron con él.
18 Cuando regresaron, vieron a Eliseo, que estaba en Jericó. Y este les dijo:
«¿Acaso no les pedí que no fueran a buscarlo?»
19 En ese momento llegaron los habitantes de la ciudad y le dijeron a Eliseo:
«El sitio donde está construida la ciudad es muy bueno, como lo puedes comprobar, pero las aguas son malas y la tierra no produce nada.»
20 Eliseo les dijo:
«Tomen una vasija nueva, y échenle sal.»
Aquellos obedecieron,
21 y él fue adonde estaban los manantiales, echó la sal en ellos, y dijo:
«Así ha dicho el Señor: “Yo sano ahora estas aguas. Nunca más serán ellas causa de enfermedad ni de muerte.”»
22 Y tal como lo dijo Eliseo, ese día las aguas de Jericó quedaron sanas, hasta el día de hoy.
23 Tiempo después, Eliseo salió de allí y se dirigió a Betel. En el camino salieron de la ciudad unos muchachos que burlones le gritaban: «¡Sube, viejo calvo, sube!»
24 Eliseo volvió la vista y los maldijo en el nombre del Señor. Y en ese momento salieron del monte unos osos, los cuales despedazaron a cuarenta y dos de ellos.
25 De allí, Eliseo se fue al monte Carmelo, y luego a Samaria.
Apmiyaclha netin Elías
1 Apquiltamjoc nic nat Dios emyasiclhac netin profeta Elías nipyesicsa piyam apyimnatem. Nalhit acnim nic nat intomjac. Apyamyeclhec nic nat tingma Gilgal profeta Elías najan Eliseo.
2 Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya Eliseo: —Ilha sat lhip aso. Apquiltamjoc Dios yoyam omyaclhac coo tingma Betel — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Aplingac Dios sicpayvam, inlingac najan lhip apvalhoc. Moyinyovejec sat mataa lhip — nic nat aptomjac. Apquillhinquic nic nat, tingma Betel nic nat apquilyasac.
3 Apquilamyilhamquic nic nat profetas apquitcoc apquilinyema tingma Betel. Apquiltomjac nic nat apquilanya Eliseo: —¿Apyasamco ya lhquip yoyam emyaclhac netin profeta Elías, aptomja lhip visqui pac? — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Eje, acyasamcoc coo. Elvanma, noellhen nasa — nic nat aptomjac.
4 Aptomjac nic nat Elías apcanya Eliseo: —Lhip, ilha sat mocjam aso. Apquiltamjoc Dios yoyam omyaclhac tingma Jericó — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Aplingac Dios sicpayvam, inlingac najan lhip apvalhoc. Moyinyovejec sat mataa lhip — nic nat aptomjac.
Apquillhinquic nic nat, tingma Jericó nic nat apquilyasac.
5 Apquilamyilhamquic nic nat profetas apquitcoc apquilinyema tingma Jericó. Apquiltomjac nic nat apquilanya Eliseo: —¿Apyasamco ya lhquip yoyam emyasacpoc netin profeta Elías, aptomja lhip visqui pac? — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Eje, acyasamcoc coo. Elvanma, noellhen nasa — nic nat aptomjac.
6 Aptomjac nic nat mocjam Elías apcanya Eliseo: —Altamjoc coo yoyam elhic sat lhip aso. Apquiltamjoc Dios yoyam omyaclhac coo vatsam Jordán — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Aplingac Dios sicpayvam, inlingac najan lhip apvalhoc. Moyinyovejec sat mataa lhip — nic nat aptomjac.
Apquillhinquic nic nat apcanit. 7 Apnec nic nat nicja vatsam profeta Elías najan Eliseo. Apquilamyilhamquic nic nat cincuenta profetas apquitcoc. Apcanvocmec nic nat apquilyajavo.
8 Apmec nic nat manto apcalomap profeta Elías. Apatjapaclhec nic nat apcalomap. Apticponquic nic nat yingmin vatsam. Inyaptalhquic nic nat yingmin. Apquilmilanquic nic nat mepqui lha yingmin.
9 Apquilvocmec nic nat moc nicja vatsam. Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya Eliseo: —¿Soc asoc apquiltamjoc lhip yoyam ollana? Jeltimnas yicpintama sicmiyayclha netin — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Eliseo: —Altamjoc coytic acyivey anco acyascamco evalhoc, am colhno acyascamco apvalhoc lhip — nic nat aptomjac.
10 Aptomjac nic nat profeta Elías apcanya: —Asoc acyivey anco aplhanma lhip. Apvitamcoc sat ancoc sicmiyayclha netin, elhcac sat asoc acyivey. Am sat ancoc jetamco, melhquejec sat asoc acyivey — nic nat aptomjac.
11 Apquillhinquic nic nat, apquilpametamcaa naysicsa apquillhingam. Pilapcasquic nic nat apquilvita naysicsa talha nolhing apyinyovascama carro. Apyinyovquic nic nat aplhalhma profeta Elías. Apmiyaclhec nic nat netin nipyesicsa piyam apyimnatem.
12 Apvitac nic nat Eliseo, apquevam nic nat: —¡Visqui ajac, Elías! ¡Visqui ajac, Elías! ¡Eycaso carro pac Israel najan nolhing apcapaoc! — nic nat aptomjac.
Inmasquec nic nat apvitangveclho. Yejemoc nic nat apyapta aptalhnama, niplhit nic nat apyaptac. 13 Apmec nic nat Eliseo manto apyamasma Elías. Aptajavoc nic nat mocjam. Apvoclhec nic nat vatsam Jordán.
14 Apliquic nic nat manto apyamasma Elías. Apticponquic nic nat yingmin vatsam. Aptomjac nic nat appametamcaa: —¿Jalhco apyasa Dios Visqui pac Elías? — nic nat aptomjac.
Apticponquic nic nat siclho. Yejemoc nic nat acyaptalhco yingmin vatsam. Apquilmilanquic nic nat profeta Eliseo.
15 Apquilvitac nic nat profetas apquitcoc apquilinyema tingma Jericó. Apcanam nic nat tap vatsam. Apquilpametam nic nat: —Aplhocac lhac Eliseo acyascamco apvalhoc ayinyema profeta Elías — nic nat apquiltomjac.
Apquilamyilhamquic nic nat. Apquililpolintac nic nat apquinmamcaclha profeta Eliseo.
16 Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Apnam ningyesicsa cincuenta apquilyimnatem. Ilapajas sat elquitmoc lhip apvisqui pac. Apyantamaclhec lhac espíritu apanco Dios. Apyinyovquic lhaja netin inquilhe, inlhojo eyca laa congne alvata — nic nat apquiltomjac.
Apcatingmavoc nic nat profeta Eliseo: —Noelapajas nasa — nic nat aptomjac.
17 Apquilinlhanacmec nic nat apquilpamejitquiscama. Inliclacmec nic nat profeta actemaclha apquilpamejitquiscama.
Aptomjac nic nat apquilanya: —Tasi, elapajas sat maa — nic nat aptomjac.
Yejemoc nic nat apquilapajasa cincuenta enlhit. Apquilquitamquic nic nat natqui acnim. Am nic nat elvitac. 18 Apquilvoctac nic nat apnaclha profeta Eliseo tingma Jericó.
Aptomjac nic nat profeta apquilanya: —Altimnasquic lha inyicje yoyam melyacsic — nic nat aptomjac.
19 Apnam nic nat maa enlhitaoc aptomja tingma apancaoc. Apquiltomjac nic nat apquilanya profeta: —Quip ilanojo. Actamilaclha ningma as tingma. Am eyca cotamila yingmin. Yitnec mataa alitsepaycaoc ayitcoc — nic nat apquiltomjac.
20 Aptomjac nic nat profeta apquilanya enlhit: —Jelsantimquis asoc payjem acyiplomo yasic — nic nat aptomjac.
Apquilsantimcasquic nic nat. 21 Apmiyaclhec nic nat profeta acyitnamaclha yingmin tap tingma. Apquilhaquic nic nat yasic congne yingmin.
Aptomjac nic nat apcanya: —Eycaso aplhanma Dios: Actamilquiscacmec coo as yingmin. Comascoc sat alitsepaycaoc ayitcoc, comascoc sat ningmasquem — intomjac appayvam Dios — nic nat aptomjac profeta.
22 Intamilaclhec nic nat yingmin acvocmo as ningvamlha nac jay. Ayinyema ilhnic nat appayvam profeta Eliseo.
23 Apmiyaclhec nic nat profeta tingma Betel. Apquilamyilhamquic nic nat quilyimnanic apquilinyema tingma. Apquilasmasquic nic nat apquilpalhamamcaa: —¡Ilhing jilip, Cava Napat! ¡Ilhing jilip, Mepqui Ava Napaat! — nic nat apquiltomjac.
24 Appaycacpo ilhnic nat niptamin profeta. Apvitac nic nat actemaclha apquilasmescama. Apyamnam nic nat naysicsa aplhanma apvisay Dios. Yejemoc nic nat alantepa nalhma anit oso asoc navjac aclom. Inquilyaptec nic nat apquilyovoclhojo. Apquilitsepquic nic nat cuarenta y dos quilyimnanic. 25 Apmiyaclhec nic nat profeta Eliseo inquilhe Carmelo najan yoclhilhma Samaria.