1 El hijo sabio sigue el consejo de su padre;
el burlón no hace caso de las reprensiones.
2 El hombre de bien se nutre con sus palabras;
el desalmado se nutre de violencia.
3 El que cuida su boca se cuida a sí mismo;
el que habla mucho tendrá problemas.
4 El perezoso desea y nada consigue,
pero el que es diligente será prosperado.
5 El hombre justo aborrece la mentira;
el malvado se hace odioso y despreciable.
6 La justicia protege al de camino perfecto;
la impiedad trastorna al pecador.
7 Unos pretenden ser ricos, y no tienen nada;
otros simulan ser pobres, y lo tienen todo.
8 Con sus riquezas, el hombre rescata su vida;
el pobre nunca llega a oír amenazas.
9 La luz de los justos brinda alegría;
la lámpara de los impíos languidece.
10 La soberbia es la madre de las contiendas,
pero en los ingeniosos se halla la sabiduría.
11 Las vanas riquezas pronto se gastan;
el que trabaja y las guarda las hace crecer.
12 El vivir esperando atormenta el corazón;
pero es un árbol de vida el deseo que se cumple.
13 No atender una orden cuesta caro;
acatarla tiene su recompensa.
14 Las enseñanzas del sabio son fuente de vida;
pueden librarte de los lazos de la muerte.
15 El buen juicio genera afecto;
el camino de los transgresores es inflexible.
16 El que es astuto procede con sabiduría;
el que es necio deja ver su necedad.
17 El mal mensajero trae consigo desgracias;
el mensajero fiel trae consigo el remedio.
18 Quien desdeña el consejo acaba pobre y avergonzado;
quien acepta la corrección es objeto de honra.
19 El deseo cumplido es causa de alegría,
pero los necios detestan apartarse del mal.
20 Quien se junta con sabios, sabio se vuelve;
quien se junta con necios, acaba mal.
21 El mal persigue a los pecadores,
pero los justos son premiados con el bien.
22 Es bueno dejar herencia a los nietos;
las riquezas del pecador las hereda el hombre justo.
23 En el campo de los pobres hay mucha comida,
pero se pierde cuando no se imparte justicia.
24 El que retiene el castigo, aborrece a su hijo;
el que lo ama, a tiempo lo corrige.
25 El justo come hasta calmar su apetito;
los impíos tienen un vientre insaciable.
1 Ningyispaquic mataa singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc nincoo. Colcac mataa ingvalhoc singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc nincoo.
2 Ningyispaquic mataa altamila nimpayvam, alyitsomalhca altamila acyilhna. Avanjec ayitsepma apnenyaoc enlhit apquilyinimquiscama, malha mayic alnapma.
3 Mepqui ninlhamasayclha nimpayvam acvisay nintemaclha ningiltamilcasomalhco inganco. Onlingamcojoc sat acyimtalhnama, acyitna inlhojo ningillhamasomalhca.
4 Onlingamcojoc mataa mayic naysicsa ningmoncalhneycam, ayinyema coyoyam nintamjaycam. Monlingamquejec mataa mayic, coytic sat nintom, nintingya inlhojo nintamjaycam.
5 Ningiltanovquic mataa acmovan amyaa ningilvisay ningilpeyvomo. Enlhit apmapsom ayinyema aptemaclha apmanquescama najan apvennéycam poc.
6 Actemaclha acpeyvomo actomja singmasma, acyitna inlhojo actamila ingvalhoc. Etvasacpoc mataa enlhit apmapsom ayinyema aptemaclha meyascalhma.
7 Napocja enlhit mepqui apquilnatam, apquillhenacpo apanco acma apquilnatam. Napocja enlhit acma apquilnatam, apquillhenacpo apanco mepqui apquilnatam.
8 Apyinyovquic acyanmongam enlhit acma apquilnatam, yoyam emyovacpoc. Mepqui mataa apyamasma acyanmongam enlhit mepqui apquilnatam, yoyam emyovacpoc.
9 Ningyitsomalhca nincoo ayitsasquiscamalhma, ningilvisay ningilpeyvomo. Apquilyitsomacpo calevascama acsapona, apquilvisay enlhit apquilmapsomcaa.
10 Nintemaclha ningilnapomalhca ayinyema ayajamalhco ingvalhoc. Nintemaclha ningyascamco ayinyema conjamalhca ingilvalhoc.
11 Casilhtojoc sat ningilnatam, ningilpecjesa inlhojo ningansayclha mataa. Colhamiclhac sat ningilnatam, mepqui inlhojo nimpecjescama ningansayclha.
12 Inlingamcoc mataa ingvalhoc, ayinyema ningiljalhanma acvoncaclhojo. Ningillhoy asoc aclhanma ingvalhoc actomja acyimnatescama ingnenyic.
13 Mongmiyovalhquejec nincoo, mepqui inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha. Ongmiyovalhcac sat, acyitna inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha.
14 Acyimnatem ingnenyic ayinyema singillhicmoscama enlhit apyascamco. Mongmalhquejec sat trampa singilmam, ongilvomsalhcac sat tap.
15 Intasic mataa acyascamco ingvalhoc, yoyam ongyiplovcasojo. Elmasquingvomoc sat enlhit apquilyinimquiscama.
16 Apyascamco enlhit, acyitna inlhojo acyascamco apvalhoc. Meyascalhma nac aptemaclha apanco enlhit acyeyjamelhma.
17 Ninlingaycamco acmasom ayinyema apsoycam amyaa apmapsom. Asilhtec ninlingaycamco acmasom ayinyema apsoycam amyaa aptamila.
18 Mepqui asoc nincoo, acyiplomo ningmancactama, ningiltanova inlhojo singiltamescama. Colhic sat singaco, acyitna inlhojo ningyiplovquiscama.
19 Payjeclhec ingvalhoc, ningvita inlhojo asoc aclhanma mataa ingvalhoc. Jingilyacmoc ongilvatsamcoc acmasom, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
20 Coyangvomoc sat ningyascamco, ningilpalhavocmo inlhojo nipyesicsa apquilyascamco. Coyangvomoc sat acyeyjamelhma, ningilpalhavocmo inlhojo nipyesicsa acyeyjamelhma apquilvalhoc.
21 Malha singminlhinaycam actomja mongilyascalhma, onlingamcojoc sat acmasom. Ongvitac sat acyanmongam nintemaclha acpeyvomo, ongillhocac sat maa.
22 Apquilmayclha ningilnatam ellhovamcoc sat intovana, ningilvisay ningilpeyvomo. Apquilnatam enlhit meyascalhma, ellhovamcoc sat enlhit apquilpeyvomo.
23 Cotlaycaoc acyilhna ayinyema amyip apanco enlhit mepqui apquilnatam. Colhnanmoc sat mataa acyilhna, mepqui inlhojo nintemaclha acpeyvomo.
24 Aplingamcoc ningyicpilhqueteycaoc nintamongvoyam, ayinyema ningasicjayo. Mepqui ningasicjayo nintamongvoyam, melngamquejec ningyicpilhqueteycaoc.
25 Coytic mataa nintom mepqui ninsovjomo, acyitna inlhojo nintemaclha acpeyvomo. Mepqui mataa nintom, acyitna inlhojo nintemaclha acmasom.