La pascua
1 El Señor habló con Moisés y Aarón en la tierra de Egipto, y les dijo:
2 «Este mes marcará el principio de los meses. Será para ustedes el primer mes del año.
3 Hablen con toda la congregación de Israel, y díganle: “El día diez de este mes, cada uno de ustedes debe tomar un cordero por familia, según las familias de los padres.”
4 Si la familia es tan pequeña como para no comerse todo el cordero, entonces esa familia y sus vecinos más cercanos tomarán un cordero, según el número de personas. Calcularán el cordero según lo que cada persona pueda comer.
5 El animal debe ser macho, de un año y sin ningún defecto, y lo tomarán de las ovejas o de las cabras.
6 Lo apartarán hasta el día catorce de este mes, y toda la congregación de Israel lo sacrificará entre la tarde y la noche.
7 Tomarán un poco de sangre y la pondrán en los dos postes y en el dintel de las casas donde lo vayan a comer.
8 Lo comerán esa noche, asando la carne al fuego y acompañando la carne con panes sin levadura y hierbas amargas.
9 La carne no debe estar cruda ni ser cocida en agua, sino asada al fuego, junto con la cabeza, las patas y las entrañas.
10 No dejarán nada del cordero para el día siguiente; si algo queda hasta el día siguiente lo quemarán por completo.
11 Deben comer el cordero vestidos y calzados, y con el bordón en la mano, y comerlo de prisa; se trata de la pascua del Señor.
12 Esa noche yo, el Señor, pasaré por la tierra de Egipto y heriré de muerte a todo primogénito egipcio, tanto de sus hombres como de sus animales, y también dictaré sentencia contra todos los dioses de Egipto.
13 Y cuando hiera yo la tierra de Egipto, la sangre en las casas donde ustedes se encuentren les servirá de señal, pues yo veré la sangre y seguiré adelante, y no habrá entre ustedes ninguna plaga de mortandad.
14 »Este día deberán recordarlo y celebrarlo generación tras generación, como fiesta solemne en honor del Señor. Es un estatuto perpetuo que deben celebrar.
15 Durante siete días comerán panes sin levadura, y desde el primer día no deberán tener levadura en sus casas, porque todo el que coma pan leudado desde el primer día hasta el séptimo, será expulsado de Israel.
16 El primer día habrá una convocación solemne, lo mismo que el día séptimo. No se hará en ellos ningún trabajo, a no ser lo que cada uno deba preparar para comer.
17 Deberán celebrar esta fiesta de los panes sin levadura, porque fue en este día cuando los saqué a todos ustedes de Egipto. Por lo tanto, sus generaciones futuras deberán cumplir con este mandamiento como costumbre perpetua.
18 Desde el día catorce del mes primero por la tarde, y hasta el día veintiuno por la tarde de ese mismo mes primero, comerán panes sin levadura.
19 Durante siete días no deben tener levadura en sus casas. Cualquiera que coma pan leudado, sea extranjero o nacido en el país, será expulsado de la congregación de Israel.
20 No deben comer nada que tenga levadura. Dondequiera que ustedes vivan, deberán comer panes sin levadura.»
21 Entonces Moisés llamó a todos los ancianos de Israel y les dijo:
«Vayan y tomen un cordero por cada familia, y sacrifíquenlo para la pascua.
22 Tomen un manojo de hisopo y mójenlo en la sangre que deberán haber recogido en un recipiente, y unten el dintel y los dos postes con esa sangre. Ninguno de ustedes debe salir de su casa hasta el día siguiente,
23 porque el Señor pasará y herirá de muerte a los egipcios; pero, cuando él pase y vea la sangre en el dintel y en los dos postes, pasará por alto aquella puerta y no dejará que el ángel exterminador entre en las casas de ustedes y los hiera.
24 »Este será un estatuto perpetuo, que ustedes y sus hijos deberán cumplir siempre.
25 Cuando ustedes entren en la tierra que el Señor les ha prometido, deberán seguir cumpliéndolo.
26 Y cuando sus hijos les pregunten: “¿Qué sentido tiene para ustedes este estatuto?”,
27 ustedes les responderán: “Se trata del sacrificio que se ofrece al Señor como recuerdo de la pascua, es decir, cuando en Egipto el Señor pasó por alto las casas israelitas y nos salvó la vida, pero hirió de muerte a los egipcios.”»
Entonces los israelitas se inclinaron y adoraron,
28 y luego fueron y cumplieron con todo lo que el Señor les había ordenado a Moisés y a Aarón.
Muerte de los primogénitos
29 A la medianoche, el Señor hirió de muerte a todos los primogénitos en la tierra de Egipto, lo mismo al primogénito del faraón que ocupaba el trono que al primogénito del que estaba cautivo en la cárcel, y a todas las primeras crías de los animales.
30 Y esa misma noche el faraón se levantó, lo mismo que todos sus siervos y todos los egipcios, y en todo Egipto hubo un gran clamor, porque no había una casa donde no hubiera un muerto.
31 Esa misma noche el faraón mandó llamar a Moisés y a Aarón, y les dijo:
«Apártense de mi pueblo, ustedes y los hijos de Israel, y vayan a servir al Señor, tal y como lo han pedido.
32 Llévense también sus ovejas y sus vacas, como lo han pedido, y váyanse. ¡Y bendíganme también a mí!»
33 Los egipcios ya se daban por muertos, así que apremiaban a los israelitas para que se dieran prisa y abandonaran el país.
34 Los israelitas, por su parte, envolvieron su masa en sábanas y se la echaron al hombro, para llevársela antes de que fermentara.
35 Además, hicieron lo que Moisés les había ordenado y pidieron a los egipcios que les dieran alhajas de oro y plata, y vestidos,
36 y el Señor hizo que los egipcios vieran a los israelitas con buenos ojos, y les daban todo lo que les pedían. Así fue como ellos despojaron a los egipcios.
Los israelitas salen de Egipto
37 Los israelitas partieron de Ramesés a Sucot. Eran unos seiscientos mil hombres de a pie, sin contar a los niños.
38 Con ellos se fue toda clase de gente, y ovejas, y muchísimo ganado.
39 Como no habían tenido tiempo ni para prepararse comida cuando los egipcios los echaron fuera de Egipto, con la masa que habían sacado, la cual aún no había fermentado, cocieron tortas sin levadura.
40 Los israelitas vivieron en Egipto cuatrocientos treinta años,
41 y el mismo día en que se cumplieron esos cuatrocientos treinta años todo el pueblo del Señor salió de ese país.
42 Esa noche el Señor sacó de Egipto a los hijos de Israel. Por lo tanto, todos ellos y sus generaciones futuras deben recordarla.
43 El Señor dijo a Moisés y a Aarón:
«Este es el estatuto de la pascua. Ningún extranjero podrá comer de ella.
44 Solo comerán de ella los siervos que hayan sido comprados por dinero, pero solo después de haber sido circuncidados.
45 Pero ni los extranjeros ni los jornaleros podrán comer de ella.
46 Debe comerse en una casa, y no se podrá sacar de allí nada de aquella carne, ni se le quebrará un solo hueso.
47 Así debe hacerlo toda la comunidad de Israel.
48 Pero si algún extranjero vive contigo y quiere celebrar la pascua en honor del Señor, todos sus hombres deberán ser circuncidados primero, y entonces podrá celebrarla, pues será como un israelita más. Pero ningún incircunciso podrá comer de ella.
49 Esta misma ley se aplicará a los israelitas por nacimiento y a los extranjeros que vivan entre ustedes.»
50 Todos los hijos de Israel cumplieron con lo que el Señor les ordenó a Moisés y Aarón.
51 Y ese mismo día el Señor sacó de Egipto a todos los hijos de Israel.
Pascua actemaclha ningilvoyam tap
1 Appamejitcasquic nic nat Dios Apyimtalhnamo yoclhilhma Egipto.
Aptomjac nic nat apquilanya Moisés najan Aarón: 2 —Eltimesquis sat apquenmoclha as piltin nac jay. Sat etnejic piltin apmamyi aclhamoclhojo años. 3 Eltime sat elanic apcaneyquiclhilha Israel: Cotnejic sat piltin nac jay acvocmo diez acnim. Incaymalhquic moclhama enlhit appasmeyquiclha apquitquic ingyajic lhama nipquesic apquitcoc. 4 Am sat ancoc elhnam aplhamoclhojo apquitquic, incaymalhquic elpasmoc apnaymacoc yoyam elsavojo aptoycaoc nipquesic apquitcoc. 5 Incaymalhquic actomja inlhojo lhama año aptoscama mepqui acmasom apyimpejic. Aptomja inlhojo nipquesic apquitcoc inlhojo eyca laa yataay apquitcoc. 6 Eltamilquis sat apnatoscama piltin nac jay acvocmo catorce acnim. Elaa sat apnatoscama natamin actalhnama acnim. 7 Elma sat em 'pac apnatoscama. Eltilhnaoc sat em 'pac tingma apatong aptovcamcolha, lhama nicja najan moc nicja najan netin tingma apatong. 8 Eltovaoc sat apquilyalhaclhama as alhtaa najan pan mepqui apquimpascaoc. Elincaja sat panatem acmasca. 9 Noeltovaoc nasa apjapitic angvitic najan acjanomalhca. Eltovaoc sat apquilyalhaclhama acyiplomo apcatic najan apmeoc najan apyi. 10 Noelayim nasa lhama asoc acvocmo secaseclha. Elvatniclha sat secaseclha acyitna inlhojo ayaymomalhca asoc. 11 Elpenacsojo sat amamyi aptoycaoc. Elyimnaticsojo sat niplhita. Enateticlha sat tiyayipeoc apancaoc. Elsov sa apqueleneycam. Elpecjicsojo sat aptoycaoc. Acvisay Pascua ningilvoyam tap ayinyema Dios Apyimtalhnamo. 12 Osavojoc sat alhtaa nac jay yoclhilhma Egipto. Osavojoc sat silnapma sicaa appaliyam apmamyi najan apnatoscama ayitcoc acpaliyam amamyi. Oyanmongsiclhac sat apquiltemaclha dioses apquilpayescamo co Egipto. Coo sicvisay Dios. 13 Ema altilhnamalhca actomja sat asoc monquinatquiscama tingma apnamcaclha quellhip. Acvitac sat ancoc ema eltilhnamalhca, oyeycajac sat as tingma. Melvityejec sat apquilitsepma nipyesicsa quellhip naysicsa sicyanmongsayclha apquiltemaclha co Egipto. 14 Colvoncamejec sat mataa quellhip as acnim. Eltime sat mataa fiesta actemaclha acyitnama apatic Dios Apyimtalhnamo. Elvajanamcoc sat najan aptovana niptamin quellhip cotmongvoycamlha nelha. 15 Eltovaoc sat pan mepqui apquimpascaoc siete acnim. Elsavojo sat etlhaoc asoc ayimpascaoc amamyi siete acnim. Aptovquic sat ancoc enlhit pan acyiplomo apquimpascaoc naysicsa siete acnim ematong sat. Etipsacpoc sat Israel apmolhama. 16 Elponquinquis sat apcaneyquiclhilha quellhip lhama acnim, amamyi anco. Elponquinquis sat mocjam apcaneyquiclhilha acvocmo siete acnim. Colapvanquejec eltamjam quellhip as acnim. Acvamlha ningillanay nintom aptoycaoc apquilvamlha quellhip. 17 Nocolvonquim nasa mataa as acnim actomja fiesta aptovmap pan mepqui apquimpascaoc. Ayinyemaclha acyinyovcasquic quellhip aplhamoclhojo as acnim yoclhilhma Egipto. Elvajanaoc sat mataa quellhip najan aptovana niptamin malha singanamaclha cotmongvoycamlha nelha. 18 Eltovaoc sat pan mepqui apquimpascaoc as piltin nac jay. Ingyenojo sat aptoycaoc quellhip acnim catorce actalhnam acvocmo acnim veintiuno actalhnam. 19 Noelninquin nasa apquimpascaoc tingma apancaoc acvaycmo siete acnim. Aptovquic sat ancoc pan acyiplomo apquimpascaoc, ematong sat as enlhit najan metnaja aptemolhama najan co Egipto. Etipsacpoc sat Israel apmolhama. 20 Noeltovaoc nasa nintom acyiplomo apquimpascaoc. Eltovaoc sat moclhama tingma pan mepqui apquimpascaoc — nic nat aptomjac Dios.
21 Apquilevam nic nat Moisés aplhamoclhojo apquilviscaa enlhitaoc Israel.
Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —Eltingyasquis sat apnatoscama apquitcoc moclhama enlhit apmolhama. Elaa sat, cotnejic sat asoc macmescama Dios. 22 Eltingya sat hisopo paang apva. Ellovquis sat congne ema acyitna asoc payjem. Eltilhnaoc sat tingma apatong, lhama nicja najan moc nicja najan netin tingma apatong. Copvanquejec lhama enlhit etyapvotac tingma pac acvocmo secaseclha. 23 Cotlapsic sat evotac Dios Apyimtalhnamo eyanmongsiclha apquiltemaclha co Egipto. Apvitac sat ancoc ema altilhnamalhca tingma apatong, eyeycajangvomoc sat Dios Apyimtalhnamo, elmeyvoc sat quellhip. Copvanquejec etlhic tingma apancaoc aptomja apquilnapma. 24 Elvajanaoc sat mataa quellhip najan aptovana niptamin malha singanamaclha cotmongvoycamlha nelha. 25 Apquilvoclhec sat ancoc quellhip yoclhilhma aplhanmaclha Dios Apyimtalhnamo yoyam elmecsic, elvajanaoc sat as actemaclha.
26 Eltimjic sat elilmalhna apquitquic nanoc sat: ¿Jalhco ayinyema actema nac aso? — sat eltimjic.
27 Elatingmojo sat quellhip: Acvisay asoc ningmescama Dios Apyimtalhnamo actemaclha pascua ningilvoyam alhta tap. Apyeycajangvoclhec alhta tingma ingancaoc yoclhilhma Egipto naysicsa apyanmongsayclha Dios apquiltemaclha co Egipto. Ingilmiyovquic alhta aplhamoclhojo ningilmolhama — sat eltime elanic — nic nat aptomjac Moisés.
Apquiljalhec nic nat enlhitaoc, apquilpayasoc nic nat Dios Apyimtalhnamo. 28 Apquilyajaclhoc nic nat enlhitaoc Israel. Apquilyiplovcasquic nic nat actemaclha apcanama Moisés najan Aarón ayinyema Dios Apyimtalhnamo.
Apticyovam apquiltomja aptiyam apmamyi
29 Alhtaa aysicso nic nat intomjac. Apyanmongsaclhec nic nat Dios apquiltemaclha co Egipto. Apticyovquic nic nat apquiltomja aptiyam apmamyi. Apsovjacpoc nic nat apticyovam, ayenmo apvisqui faraón apquitca acvocmo apquitca enlhit apcalhimsomap singilpilhtetomaclha. Inticyovquic nic nat aclhamoclhojo apnatoscama actomja acpaliyam amamyi. 30 Aplhaticjac nic nat apvisqui faraón najan apquilancam najan aplhamoclhojo co Egipto. Pilapcasquic nic nat aclingalhco apquiliclhangvoycam co Egipto. Paj nic nat lhama tingma apcaymomap. 31 Innec nic nat ayevamcaa alhtaa Moisés najan Aarón.
Aptomja nic nat apvisqui faraón apquilanya: —Enanteyip sat ningyesicsa, quellhip najan enlhitaoc Israel. Noc maa, elpayicsojo sat Dios actemaclha apquillhanma alhta. 32 Enalaclha sat apnatoscama nipquesic najan vayqui, acno actemaclha apquillhanma alhta quellhip. Noc maa, jelmalhnesquis sat Dios yoyam jepasmoc coo — nic nat aptomjac apvisqui co Egipto.
33 Apquilyimnatasquic nic nat apquilpayvam co Egipto apquilapajasa enlhitaoc Israel. Apquilpecjesam nic nat co Egipto apquilantipquiscama as yoclhilhma. Apquiltomjac nic nat apquilpamejitsacpo. Onticyoc sat ningilanalhco — nic nat apquiltomjac. 34 Apquilpatmeclhec nic nat enlhitaoc Israel sepo yompac apquilyelaquiscama mepqui apquimpascaoc. Apquilalasquic nic nat asoc payjem apava apquilpayjeycam. Apquilpatmeclhec nic nat. 35 Apquililyajaclhoc nic nat enlhitaoc Israel actemaclha apcanama Moisés. Am nic nat colyilhningvocmoc apquilpayvam nipyesicsa co Egipto apquilma apava najan apquilnatanma alyinmomo plata najan oro. 36 Appayesaclhec nic nat Dios Apyimtalhnamo apquilvalhoc enlhitaoc Israel napatavo co Egipto. Apquillhocac nic nat apquiltamjoclha elsaclha. Apquilnatamacpec nic nat asoc apancaoc co Egipto.
Apquilyamasma yoclhilhma Egipto
37 Apquilantipquic nic nat enlhitaoc Israel tingma Ramesés apquilyasa tingma Sucot. Apvocmec nic nat seiscientos mil enlhitaoc. Am nic nat colyipsatalhca quilvanaa najan apquitquic. Nalhpop nic nat apquillhingam. 38 Appintalhnama ilhnic nat enlhitaoc apquillhalhma cotnaja aptemolhama. Cascama ilhnic nat apnatoscama vayqui najan nipquesic najan yataay. 39 Apquilpayesquic nic nat sepo yompac apquilyelaquiscama alhta siclho yoclhilhma Egipto. Mepqui apquimpascaoc nic nat apquilpayasac. Am nic nat elpenasoc aptoycaoc yicpintama apquillhingam apquilantipsomap yoclhilhma Egipto.
40 Invocmec nic nat cuatrocientos treinta años apquileyvam yoclhlilhma Egipto enlhitaoc Israel. 41 Natamin apquilyinyovquic nic nat yoclhlilhma Egipto. Appintalhnama ilhnic nat enlhit apancaoc Dios. 42 Aptiyapecmoc nic nat Dios as alhtaa yoyam elyinyovsic enlhitaoc yoclhilhma Egipto. Incaymalhquic eltimjic enlhitaoc Israel colvoncayam as alhtaa actemaclha acyitnama ingatic Dios Apyimtalhnamo cotmongvoycamlha nelha.
Actemaclha fiesta Pascua
43 Aptomjac nic nat Dios Apyimtalhnamo apcanya Moisés najan Aarón: —Eycaso singanamaclha pascua actemaclha ningilvoyam tap. Copvanquejec etasomoc metnaja aptemolhama Israel. 44 Apnec sat ancoc apquilancam apmomap acyanmongam solyayem, etasomoc sat. Incaymalhquic colhic siclho asoc monquinatquiscama apyimpejic as apquilancam. 45 Copvanquejec etasomoc metnaja aptemolhama najan aptomja aptimesaycam. 46 Incaymalhquic aplhamoclhojo ingyaniclhac lhama tingma yoyam eltovamcoc congne. Noelsaclhes nasa apitic amyip. Noelintas nasa alhquipcoc. 47 Ellana sat fiesta quellhip apquilpasmeyquiclha. 48 Apnec sat ancoc lhama metnaja aptemolhama. Apquiltamjoc sat ancoc etasomoc pascua yoyam epayicsojo Dios Apyimtalhnamo. Incaymalhquic colhic siclho asoc monquinatquiscama apyimpejic as enlhit najan apmolhama apquiltomja apquilinava. Natamin etasomoc sat. Elhojoc sat aptemolhama quellhip. Copvanquejec etasomoc mepqui asoc monquinatquiscama apyimpejic. 49 Lhama singanamaclha sat cotnejic aplhenamap aptemolhama Israel najan cotnaja aptemolhama nipyesicsa — nic nat aptomjac.
50 Apquilyajaclhoc nic nat enlhitaoc Israel actemaclha apcanama Moisés najan Aarón ayinyema Dios Apyimtalhnamo. Apquilyiplovcasquic nic nat.
51 Eyca as acnim apquilyinyovquiscama ilhnic nat Dios Apyimtalhnamo enlhitaoc Israel yoclhilhma Egipto. Appintalhnama ilhnic nat enlhitaoc.