1 Es mejor ser pobre y honrado,
que ser intrigante y presuntuoso.
2 Donde no hay conocimiento, no hay bondad;
donde hay premura, hay locura.
3 La necedad lleva al hombre al extravío,
y le hace volcar su enojo contra el Señor.
4 Las riquezas atraen a muchos amigos,
pero del pobre hasta sus amigos se apartan.
5 El testigo falso no quedará sin castigo;
no escapará el que propala mentiras.
6 Muchos buscan el favor del que es generoso;
al que es desprendido no le faltan amigos.
7 Al pobre, sus hermanos lo aborrecen,
y hasta sus amigos se apartan de él.
Busca palabras, pero no las encuentra.
8 El que tiene cordura se ama a sí mismo;
el que obedece a la inteligencia halla el bien.
9 El testigo falso no quedará sin castigo,
y el mentiroso será destruido.
10 Tan mal se ve que un necio viva entre lujos
como que un esclavo gobierne entre reyes.
11 La cordura del hombre calma su furor;
su honra es pasar por alto la ofensa.
12 La ira del rey es como el rugido de un león;
su bondad es como el rocío sobre la hierba.
13 El hijo necio es un dolor para su padre;
la mujer contenciosa es gotera constante.
14 Casa y riquezas, herencia paterna;
mujer prudente, herencia del Señor.
15 La pereza te lleva a un sueño profundo;
pasarás hambre si eres negligente.
16 Respetar el mandamiento es respetarse uno mismo;
el que menosprecia sus caminos, morirá.
17 Dar algo al pobre es dárselo al Señor;
el Señor sabe pagar el bien que se hace.
18 Castiga a tu hijo mientras haya esperanza;
pero tómalo con calma, no vayas a matarlo.
19 Enojarse demasiado lleva al desastre;
tratar de evitarlo solo añade nuevos males.
20 Atiende al consejo, y acepta la corrección;
así acabarás siendo sabio.
21 Son muchas las ideas del corazón humano;
solo el consejo del Señor permanece.
22 Muy deseable es la bondad en el hombre;
es mejor ser pobre que mentiroso.
23 El temor del Señor es fuente de vida,
y nos hace vivir tranquilos y libres de temores.
24 El perezoso mete la mano en el plato,
pero le pesa llevarse el bocado a la boca.
25 Golpea al burlón, y el ingenuo aprenderá algo;
corrige al entendido, y adquirirá conocimiento.
26 El que roba a su padre y ahuyenta a su madre
es un hijo que causa vergüenza y oprobio.
27 Hijo mío, si desoyes la corrección,
te alejarás de sabios razonamientos.
28 El testigo perverso se burla del juicio;
la boca de los impíos encubre la iniquidad.
29 A los burlones les espera la sentencia;
a la espalda de los necios, los azotes.
1 Intasi inyicje nintemaclha mepqui asoc, acyitna inlhojo singayo ingmoc. Somcoc nintemaclha cascama ningilnatam, acyitna inlhojo ningillhamasomalhca.

2 Somcoc nintemaclha ayitsepma ingnenyic. Ongillhnanmoc sat acyitna inlhojo ningilpejescama mepqui acvisay.

3 Ongillhnanmoc sat ayinyema acyeyjamelhma ingvalhoc. Ongilpejescomoc sat Visqui ingac, ninganem jingilsilhnana nincoo.

4 Ongvitac mataa aplhamoclhojo ingnaymacoc, ayinyema cascama ningilnatam. Asilhtec ningvitay ingnaymacoc, ayinyema mepqui ningilnatam nincoo.

5 Elngamcojoc sat acyanmongayclha aptemaclha apanco apmopvan amyaa. Mengyinyejec sat enlhit apmopvan amyaa napato singyicpilquemo.

6 Colhic sat mataa singaco, ningiltomja inlhojo ningyimtalhnamo. Apquiltamjoc mataa ellhovamcoc ningmescama nasa asoc, malha ingnaymacoc.

7 Ningvenalhquic nipyesicsa ingilyalhing, mepqui inlhojo ningilnatam. Inmasquec ningvitay apyovoclhojo ingnaymacoc.

8 Yitnec sat ancoc ningyasingvoyam najan ningyiplovquiscama actemaclha ningyasingvoyam, ongvitac sat aclhamayclha asoc ingancaoc.

9 Ningiltomjac sat ancoc movan amyaa asoc ningvitaycamco, colhic sat acyanmongseclho nintemaclha inganco. Incaymalhquic onticyoc ayinyema ningmovan amyaa.

10 Colhejec mataa cascama ningilnatam, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Mongillhoyc mataa ningilviscaa (apquilviscaa), ningiltomja inlhojo ningiltimesaycam ningmomalhca. (Mongvanquejec ontimjic ningilviscaa ...).

11 Colhic sat mataa singaco, mepqui inlhojo aclom ingvalhoc, mepqui ninlom. Colhic sat mataa singaco, acyitna actamilaycam ingvalhoc, naysicsa singvenéycam ingmoc.

12 Apvisqui rey appayvam naysicsa aplom, colhojoc sat acpáyvam yamacmeyva. Apvisqui rey appayvam naysicsa singasicjayo, colhojoc sat yingmin ayitcoc yalya naysicsa ninganma.

13 Ninlingaycamco acmasom ayinyema nintamongvoyam acyeyjamelhma. Intava aclhamasomalhca najan ayatingmomalhca, colhojoc yingmin ayitcoc acyeysoma asoc ingac.

14 Ningillhoy ningilnatam ayinyema tata ingac najan meme ingac. Quilvana intava actamilaycam avalhoc, actomja singmescama nasa Dios Visqui ingac.

15 Mayic jingilnapac najan tiyin jingilnapac, ayinyema jingilyacmo ongiltamjam.

16 Ongmiyovalhcac mataa, acyitna inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha. Ongyinyovalhcac sat, ningilvenna inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha.

17 Nintemaclha ningamliyam enlhit mepqui asoc, colhojoc sat ningamliyam Dios. Ongillhocac sat acyanmongam, singilmesa Dios.

18 Incaymalhquic onganic najan ongacsic nintamongvoyam, ningvita inlhojo aptemaclha apanco. Mesilhnanacpejec sat apanco nintamongvoyam, melngamquejec sat acyanmongayclha aptemaclha apanco.

19 Acmasom nintemaclha ninlom, colhic sat acyanmongseclho nintemaclha inganco. Mepqui ninlingaycamco acyanmongayclha, coyimtilhojoc sat nintemaclha ninlom.

20 Colhic sat acyascamco ingvalhoc, ningyiplovquisa inlhojo singanamaclha najan singascamaclha.

21 Avanjec mataa aclhanma ingvalhoc, Dios eyca apyasamcoc yavamlha cotnejic.

22 Incaymalhquic coytic nincoo actamilaycam ingvalhoc naysicsa mepqui asoc. Acmasom mataa nintemaclha ningmovan amyaa.

23 Intasic mataa nintemaclha ningayo Dios, colhic sat acyimnatem ingnenyic. Onlhic mataa mepqui ningay najan mepqui ninlingaycamco acmasom.

24 Jingilyacmoc sat ancoc ongiltamjam, onlhojoc sat enlhit appayescama apmic emoc nintom, am eyca etajesiclhac apmic etoc aptom.

25 Pac ongilyicpilhquetic ingmoc naysicsa apyimtalhnesomacpo apanco, elyasingvomoc sat enlhit mepqui apquilyascamco. Pac ongiltamsamcoc ingmoc apyascamco, coyangvomoc sat aptemaclha apyascamco.

26 Nintovasquic sat ancoc tata ingac najan meme ingac, onlhojoc ningmasom.

27 Mongvanquejec mataa mepqui singiltamescama tata ingac najan meme ingac. Ongillhnanmoc sat nincoo, ningiltanova inlhojo singiltamescama.

28 Yitne inyicje ningilasmescama singanamaclha, ningiltomja ningmovan amyaa. Ongillhamasiclhac mataa ningilyataycam acmasom, acyitna inlhojo acmasom nintemaclha.

29 Onlingamcojoc sat singilyicpilhqueteycaoc, acyitna ningyimtalhnesomalhco inganco najan nintemaclha mongilyascalhma.