1 La respuesta amable calma la ira;
la respuesta grosera aumenta el enojo.
2 La lengua sabia adorna el conocimiento;
la boca de los necios profiere tonterías.
3 Los ojos del Señor están en todas partes,
y observan a los malos y a los buenos.
4 La lengua apacible es árbol de vida;
la lengua perversa daña el espíritu.
5 El necio desprecia la corrección de su padre;
el que la acata, alcanza la prudencia.
6 En la casa del justo siempre hay abundancia;
en las ganancias del impío siempre hay problemas.
7 La boca de los sabios imparte conocimientos;
el corazón de los necios hace todo lo contrario.
8 El Señor aborrece las ofrendas de los impíos,
pero recibe con agrado la oración de los rectos.
9 El Señor aborrece el camino del impío,
pero ama al que va en pos de la justicia.
10 Para el descarriado, la corrección es molesta;
pero aborrecerla conduce a la muerte.
11 Ante el Señor están la muerte y el sepulcro,
¡y también el corazón de los seres humanos!
12 Al burlón no le gusta que lo reprendan,
ni tampoco se junta con los sabios.
13 Un corazón alegre le hace bien al rostro,
pero las penas del corazón abaten el ánimo.
14 El corazón entendido tiene hambre de saber;
la boca del necio se alimenta de tonterías.
15 Si estás triste, todos los días son malos;
si estás feliz, todos los días son de fiesta.
16 Es mejor lo poco, con el temor del Señor,
que lo mucho, con muchos problemas.
17 Es mejor comer legumbres con amor,
que comer carne de res con odio.
18 El hombre iracundo provoca conflictos;
el que se controla, aplaca las rencillas.
19 El perezoso va por una senda espinosa;
el hombre recto camina como en una calzada.
20 El hijo sabio hace feliz a su padre;
el hijo necio hace infeliz a su madre.
21 Al necio, ser necio lo hace feliz,
pero el que es entendido corrige sus pasos.
22 Los planes fracasan por falta de consejos,
pero triunfan cuando hay muchos consejeros.
23 El hombre es feliz cuando sabe responder;
¡y qué buena es una respuesta oportuna!
24 Para el entendido, la vida es un camino ascendente
que lo aleja de caer en el sepulcro.
25 El Señor destruye la casa de los soberbios,
pero afirma el patrimonio de la viuda.
26 Al Señor le repugnan los planes malvados,
pero las palabras amables le son aceptables.
27 El que es ambicioso trastorna su casa,
pero el que desprecia el soborno vivirá.
28 El justo piensa bien, antes de responder;
la boca de los impíos profiere malas palabras.
29 El Señor está lejos de los impíos,
pero oye la oración de los justos.
30 La luz de los ojos alegra el corazón,
y las buenas noticias fortalecen los huesos.
31 El que presta oído a las advertencias de vida,
convivirá con los sabios.
32 Despreciar la disciplina es no apreciarse uno mismo;
obedecer la corrección es poseer entendimiento.
33 El temor del Señor corrige y da sabiduría;
antes que honra, humildad.
1 Comascoc sat aplom enlhit, aplinga inlhojo ninlhanma actamila nimpayvam. Coyangvomoc sat aplom enlhit, aplinga inlhojo nintemaclha ningvennéycam.
2 Cotnejic sat ningilyataycam actamila, ayinyema actemaclha ingvalhoc acyascamco. Najan ningilyataycam acmasom, ayinyema actemaclha ingvalhoc acyeyjamelhma.
3 Apvanquic jingvitac mataa Dios, ningiltamila nincoo najan ningilmasomcaa.
4 Ningilyataycam actamila colhojoc sat ningyimnatescama apnenyaoc ingnaymacoc. Ningilyataycam acmasom colhojoc sat ningiltovascama apquilvalhoc ingnaymacoc.
5 Ningiltanovquic singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Ningyispaquic mataa singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc.
6 Colhamiclhac sat mataa asoc ingancaoc, acyitna inlhojo nintemaclha mayayo. Colhnanmoc sat mataa asoc ingancaoc, acyitna inlhojo nintemaclha acmasom.
7 Ningilyascasingvocmec mataa ningyascamco, ayinyema ingvalhoc acyascamco. Mepqui mataa ningyascasingvoyam ingmoc, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
8 Aptanovquic mataa asoc macmescama Dios, acyitna inlhojo ingvalhoc acmasom. Apyispquic mataa Dios ningilmalhnancama, ningiltomja inlhojo ningilpeyvomo.
9 Innec singiltanova napato Dios, apvita inlhojo nintemaclha acmasom. Innec mataa singasicjayo napato Dios, apvita inlhojo nintemaclha ningilpeyvomo.
10 Onlingamcojoc sat acyanmongayclha nintemaclha, ningyinyova inlhojo amay actamila. Ongitsapoc sat, ningiltanova inlhojo singascamaclha.
11 Apyasamcoc Dios acyitnamaclha najan actemaclha alyascamaclha ingjangaoc. Apyasamcoc Dios alquitamsama ingilvalhoc najan actemaclha anco ingvalhoc.
12 Ningiltanovquic mataa singiltamescama, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Am ongilpalhavocmoc mataa nipyesicsa ingnaymacoc apquilyascamco.
13 Actamila ningaat ayinyema acpayjayclha ingilvalhoc. Inlhinganacmec mataa ningaat, acyitna inlhojo acmayovsa ingvalhoc.
14 Inlhenquic mataa ingvalhoc, coyangvomoc actemaclha ningyascamco. Inlhenquic ingvalhoc acyeyjamelhma, yoyam coyangvomoc ningilyataycam acyeyjamelhma.
15 Somcoc mataa nintiyascam aclhamoclhojo acnim, acyitna inlhojo acyajapmo ingvalhoc. Malha fiesta intomjac nintiyascam, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc.
16 Intasic mataa nintiyascam mepqui asoc naysicsa ningayo Dios, am colhno ayay ingvalhoc naysicsa cascama ningilnatam.
17 Intasic anco nintom verduras nipyesicsa ingnaymacoc singasicjayo, am colhno nintom apitic nipyesicsa ingnaymacoc singiltanoncama.
18 Ningilnapomalhca ayinyema aclom ingilvalhoc. Ningmascocscama ningilnapomalhca ayinyema actamilaycam ingvalhoc.
19 Ningvitac mataa acmampanac amay, ayinyema jingilyacmoc ongiltamjam. Ningvitac mataa actamila amay, ayinyema actemaclha ingvalhoc acpeyvomo.
20 Colhic mataa ayaco tata ingac najan meme ingac, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Innec mataa acvená, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
21 Ningyispaquic actemalcha acyeyjamelhma, mepqui inlhojo acyascamco ingvalhoc. Ningyispaquic actemaclha acpeyvomo, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc.
22 Ongvitac sat asoc aclhanmaclha ingvalhoc, acyitna inlhojo ningilpamejitsomalhca. Mepqui ningilpamejitsomalhca, mongvityejec sat asoc aclhanma ingvalhoc.
23 Payjeclhec ingilvalhoc ningiltimnasa enlhit yavamlha etnejic, singilmalhneclho inlhojo. Actamila anco acvamlha appayvam comoc ingvalhoc, najan acvamlha hora, yoyam comoc ingvalhoc.
24 Ningyiplaclhec mataa amay acyascama netin, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Ningyinyovquic mataa amay acyascama congne malhic tacjalhop.
25 Aptovasquic Visqui ingac tingma ingac, acyitna inlhojo ayajamalhco ingvalhoc. Apmiyovquic mataa Visqui ingac actomja amyip anco tampeyi.
26 Aptanovquic Dios alquitamsama ingilvalhoc almasomcaa. Apyispquic mataa ninlhanma nimpayvam altamila.
27 Ongiltovasalhcac sat nincoo najan ningmolhama, ningmam inlhojo soborno solyayem. Ongilmiyovalhcac sat, mepqui inlhojo ningmam soborno solyayem.
28 Nintamilcasoc mataa ningilpamejitsomalhca, acyitna inlhojo acpeyvomo ingvalhoc. Ninlhamasoc (Ninlhamaseclhec) mataa acmasom nimpayvam, acyitna inlhojo ingvalhoc acmasom.
29 Am ingyajalhnoc ningilmalhnancama Dios, acyitna inlhojo nintemaclha acmasom. Apjalhnoc mataa ningilmalhnancama Dios, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc.
30 Ongilpayesiclhac apquilvalhoc ingnaymacoc, acyitna inlhojo actamila ningaat. Ongilyimnaticsic apyimpeoc ingnaymacoc, acyitna inlhojo actamila amyaa.
31 Ongilpalhavomoc sat enlhit apquilyascamco, ningiljalhno inlhojo actemaclha singiltamescama.
32 Colhenalhquejec ningmiyovmalhca, ningvená inlhojo singiltamescama. Coyangvomoc sat ningyascamco, acyitna inlhojo ningiljalhenmo singiltamescama.
33 Ongilyasingvomoc sat actemaclha ningyascamco, acyitna inlhojo ningayo Dios. Colhic sat singaco, acyitna inlhojo conjamalhca ingilvalhoc.