Agua de la roca
1 Toda la congregación de los hijos de Israel llegó al desierto de Zin el mes primero, y acampó en Cadés. Allí murió María, y allí fue sepultada.
2 Pero la congregación se puso en contra de Moisés y Aarón porque no había agua,
3 y todos hablaron contra Moisés. Dijeron:
«¡Cómo quisiéramos haber muerto cuando murieron nuestros hermanos delante del Señor!
4 ¿Para qué trajiste a la congregación del Señor a este desierto? ¿Para que muramos aquí nosotros y nuestras bestias?
5 ¿Por qué nos sacaste de Egipto y nos trajiste a un lugar tan horrible? La tierra no es cultivable, y no hay higueras, ni viñas ni granadas; ¡ni siquiera hay agua para beber!»
6 Moisés y Aarón se apartaron de la congregación y se dirigieron a la entrada del tabernáculo de reunión. Allí se postraron sobre sus rostros, y la gloria del Señor se manifestó sobre ellos.
7 Y el Señor habló con Moisés, y le dijo:
8 «Toma la vara, y tú y tu hermano Aarón reúnan a la congregación, y a la vista de todos ellos díganle a la peña que les dé agua. Así sacarás agua de la peña, y les darás de beber a la congregación y a sus bestias.»
9 Moisés tomó la vara que estaba delante del Señor, e hizo lo que el Señor le ordenó.
10 Moisés y Aarón reunieron a la congregación delante de la peña, y Moisés les dijo:
«¡Óiganme ahora, rebeldes! ¿Acaso tendremos que sacar agua de esta peña?»
11 Y dicho esto, levantó su mano y, con su vara, golpeó la peña dos veces. Al instante, brotó agua en abundancia, y bebieron la congregación y sus bestias.
12 Pero el Señor les dijo a Moisés y a Aarón:
«Puesto que ustedes no creyeron en mí, ni me santificaron delante de los hijos de Israel, no llevarán a esta congregación a la tierra que les he dado.»
13 Estas son las llamadas «Aguas de la rencilla,» pues por ellas contendieron los hijos de Israel con el Señor, y él se santificó en ellos.
Edom niega el paso a Israel
14 Desde Cadés, Moisés envió embajadores al rey de Edom para que le dijeran: «Israel, tu hermano, te envía este mensaje:
»“Tú bien sabes todas las vicisitudes que hemos afrontado,
15 y cómo nuestros padres emigraron a Egipto, y luego estuvimos en Egipto mucho tiempo, y los egipcios nos maltrataron, lo mismo que a nuestros padres.
16 Pero clamamos al Señor, y él oyó nuestra voz y envió un ángel para que nos sacara de Egipto. Y aquí nos tienes. Estamos en Cadés, ciudad cercana a tus fronteras.
17 Te rogamos que nos dejes pasar por tu tierra. No pasaremos por ningún campo de cultivo, ni por ninguna viña, ni beberemos agua de tus pozos. Iremos por el camino principal, sin apartarnos ni a la derecha ni a la izquierda, hasta que hayamos cruzado tu territorio.”»
18 Pero Edom le respondió:
«Por mi país no pasarás, pues de lo contrario saldré armado contra ti.»
19 Los hijos de Israel contestaron:
«Iremos por el camino principal. Si acaso nuestros ganados y nosotros bebemos de tus aguas, te pagaremos por ella. Solo te pedimos que nos dejes pasar a pie.»
20 Pero Edom respondió:
«No pasarás.»
Y salió Edom contra Israel al frente de un ejército bien armado.
21 Y como Edom no dejó pasar a Israel por su territorio, Israel tomó otro camino.
Muerte de Aarón
22 Toda aquella congregación de los hijos de Israel partió de Cadés y llegó al monte Hor.
23 Allí en el monte Hor, en la frontera con la tierra de Edom, el Señor habló con Moisés y Aarón, y les dijo:
24 «Puesto que en las aguas de la rencilla ustedes se rebelaron contra mi mandamiento, Aarón no entrará en la tierra que yo voy a darles a los hijos de Israel, sino que irá a reunirse con sus antepasados.
25 Toma a Aarón y a su hijo Eleazar, y ordénales que suban al monte Hor.
26 Allí despojarás a Aarón de sus vestiduras, y con ellas vestirás a Eleazar, su hijo. Porque Aarón morirá allí e irá a reunirse con sus antepasados.»
27 Moisés hizo lo que el Señor le ordenó, y los tres subieron al monte Hor, a la vista de toda la congregación.
28 Allí Moisés despojó a Aarón de sus vestiduras, y con ellas vistió a Eleazar, su hijo. Y Aarón murió allí, en la cumbre del monte, y Moisés y Eleazar descendieron después.
29 Y cuando toda la congregación vio que Aarón había muerto, todas las familias de Israel lloraron su muerte durante treinta días.
Actiyapmaclha yingmin
(Ex 17.1-7)1 Apquilvocmec nic nat yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Zin. Ayenmoclha año ilhnic nat intomjac, lhama piltin. Apquilnaclhec nic nat tingma Cades. Inquitsepmec nic nat maa María, Aarón apyalho. Apquilatoynquic nic nat maa.
2 Am nic nat acyitnac yingmin apyinaycaoc. Apquicjingvoctac nic nat apyovoclhojo enlhitaoc, elinmelham Moisés najan Aarón.
3 Apquiltomjac nic nat: —Tasic alhta inyicje ongilitsapojoc lhama ingnaymacoc yoclhilhma actamopeycaoc, ayinyema alhta Dios. 4 ¿So actomja yi singnalantamo lhip as yoclhilhma actamopeycaoc? ¿Naso ya ongilmasquingvomoc? ¿Najan maa ninatoscama yoyam elitsapoc? 5 ¿So actomja yi singyinyovquisa yoclhilhma Egipto? ¿Najan singnalantamo as yoclhilhma acmasom? Mepqui amyip onquiniclha actic. Paj yamit acma acyilhna. Paj uva avjac. Paj yamit granado. Paj yingmin, yoyam ongyinamcoc — nic nat apquiltomjac enlhitaoc.
6 Apyamyeclhec nic nat Moisés najan Aarón. Apquilantalhningvocmec nic nat carpa apponquinomap. Apquiljalhec nic nat maa. Inticlhicvocmec nic nat payjaclha napaat nalhpop. Invitalhquic nic nat gloria apcapongmatem Dios Apyimtalhnamo.
7 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés:
8 Ilic sat yamit pac apqueleneycam. Aplhalhma sat apipma Aarón. Ingyansiclha sat apyovoclhojo apnaymacoc, yoyam elaylhojo. Itne sat ingyanic mataymong acvinatem, yoyam cotyapoc yingmin. Cotlapsic sat elvita actiyapma yingmin. Elyinamcoc sat maa najan apnatoscama.
9 Apliquic nic nat yamit apqueleneycam Moisés carpa apponquinomap. 10 Aplhalhma ilhnic nat Aarón. Apcanseclhec nic nat apyovoclhojo apnaymacoc payjoc mataymong acvinatem.
Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —Quip elaylhojo quellhip selinmelhaycam: ¿Ingvanqui ya ongilantipsic yingmin as mataymong, yoyam elyinamcoc quellhip? — nic nat aptomjac.
11 Apmiyaseclhec nic nat netin yamit Moisés. Apticpamquic nic nat anit as mataymong. Intipquic nic nat acyivey yingmin. Apquilyinamquic nic nat apyovoclhojo, najan maa apnatoscama.
12 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés najan Aarón: Apquilyascacmec alhta quellhip sicpayvam. Am alhta eltomjac selayo napatavo apnaymacoc. Colapvanquejec quellhip enaliclha apnaymacoc yoclhilhma alhnancoc — nic nat aptomjac Dios.
13 Eycaso acvisay actiyapmaclha yingmin Meriba, ningiltimem Ningilinmelhaycam Dios. Ayinyema ilhnic nat apquilinmelhaycam napato Dios. Apvitacpec nic nat apyimtalhnamo apanco Dios.
Apvisqui co Edom
14 Apnam nic nat enlhitaoc Israel tingma Cades. Apcapajasquic nic nat Moisés soycam amyaa apnaclha apvisqui co Edom.
Aptomjac nic nat apquilanya, colhic altimnasa apvisqui co Edom: —Lhip nac ingyipma. Ingyeylhojo amyaa ayinyema ningmolhama lhip: Apyasamcoc lhip ninlingaycamco acyimtalhnama nintamin alhta. 15 Apquilmiyaclhec nic nat ningilyeyjamcaa yoclhilhma Egipto. Apquileyvec nic nat maa aclhamoclhojo años. Avanjec alhta nincoo ninlingaycamco acyimtalhnama, ayinyema co Egipto. Acno ilhnic nat ningilyeyjamcaa. 16 Ningilmalhnaquic alhta Dios yoyam jingilpasmoc. Aplingac alhta ningilmalhnancama ningiliclhangveycam. Apcapajasquic nic nat Dios lhama ángel apcasinancama. Ingilyinyovcasquic alhta yoclhilhma Egipto. Ningvaac as tingma Cades, nicja yoclhilhma. 17 Nomyov nasa lhip amay, yoyam ongyiplaclha. Ongilmilanic sat lhip apcaoclha. Mongiltovacsejec sat ayimjaclha ninganma, ayimjaclha uva. Montingyejec sat yingmin, ayinyema yamilquit apancaoc quellhip. Mongyinyovejec sat amay ningyiplayclha. Ongilmilanic sat lhip apcaoclha — nic nat aptomjac Moisés.
18 Apcatingmavoc nic nat apvisqui co Edom: —Acmiyovquic coo siyaoclha. Olinmelham sat quellhip, silapajasa singilpilhtetemo, yoyam elnapacpoc — nic nat aptomjac apvisqui.
19 Apquilapajasquic nic nat mocjam amyaa apnaclha apvisqui co Edom: —Mongyinyovejec sat amay acpeyvomo. Incaymalhquic sat ancoc yingmin ayinyema yamilquit. Ongyinyoc sat acyanmongam ningmam yingmin. Nalhapaoc sat ongilmilanic lhip apcaoclha — nic nat intomjac amyaa.
20 Apcatingmavoc nic nat apvisqui co Edom: —Colapvanquejec elyiplaclha amay inganco, yoyam elmilanic — nic nat aptomjac. Apcansaclhec nic nat singilpilhtetemo acyiplomo apquilmaycam. Apquilmiyantac nic nat elamyilhamcoc enlhitaoc Israel. 21 Apquilmiyovquic nic nat co Edom. Moc amay nic nat apquilyitnocjac enlhitaoc Israel.
Apquitsepma Aarón
22 Apquilyinyovquic nic nat tingma Cades apyovoclhojo enlhitaoc Israel. Apquilpeyvoc nic nat inquilhe acvinatem acvisay Hor. 23 Payjoc nicja yoclhilhma Edom.
Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés najan Aarón:
24 Cotnejic sat nelha aptiyascam Aarón. Copvanquejec etac yoclhilhma alhnancoc, sicmescama enlhitaoc Israel. Am alhta elilyajaclhoc sicpayvam quellhip, payjoc actiyapmaclha yingmin acvisay Meriba. 25 Lhip Moisés. Iyantemiclha sat lhip apipma Aarón. Aplhalhma sat Aarón apquitca Eleazar. Elpeyvojo sat ayitsicsic inquilhe. 26 Iljalhyovasquis sat aptalhnama Aarón. Ilic sat apava aptemaclha sacerdote. Italhnesiclha apava sacerdote Eleazar. Vocmec nelha acnim Aarón, ingyitsapoc sat — nic nat aptomjac Dios.
27 Apquilyiplovcasquic nic nat Moisés actemaclha apcanama Dios. Apquilquinamtec nic nat netin inquilhe Hor. Apquilanoc nic nat apnaymacoc. 28 Apquiljalhyovascasquic nic nat aptalhnama Aarón apava sacerdote. Aptalhnaseclhec nic nat apava Eleazar. Apquitsepmec nic nat Aarón netin inquilhe. Aptipquic nic nat mocjam Moisés najan Eleazar. , 29 Pilapcasquic nic nat aclingalhco amyaa apquitsepma Aarón. Apyapcalhquic nic nat actemaclha acmayovsa apquilvalhoc, acvaycmo 30 acnim.