Jesús predice la destrucción del templo
(Mc 13.1-2Lc 21.5-6)1 Jesús salió del templo, y ya se iba cuando sus discípulos se acercaron para mostrarle los edificios del templo.
2 Él les dijo: «¿Ven todo esto? De cierto les digo, que no quedará aquí piedra sobre piedra. Todo será derribado.»
Señales antes del fin
(Mc 13.3-23Lc 21.7-24)3 Mientras Jesús estaba sentado en el monte de los Olivos, los discípulos se le acercaron por separado, y le dijeron: «Dinos, ¿cuándo sucederá todo esto, y cuál será la señal de tu venida y del fin del mundo?»
4 Jesús les respondió: «Cuídense de que nadie los engañe.
5 Porque muchos vendrán en mi nombre, y dirán: “Yo soy el Cristo”, y engañarán a muchos.
6 Ustedes oirán hablar de guerras y de rumores de guerras; pero no se angustien, porque es necesario que todo esto suceda; pero aún no será el fin.
7 Porque se levantará nación contra nación, y reino contra reino, y habrá hambre y terremotos en distintos lugares.
8 Todo esto será solo el comienzo de los dolores.
9 »Entonces los entregarán a ustedes para ser torturados, y los matarán, y todos los odiarán por causa de mi nombre.
10 En aquel tiempo muchos tropezarán, y unos a otros se traicionarán y odiarán.
11 Muchos falsos profetas se levantarán, y engañarán a muchos;
12 y tanto aumentará la maldad que el amor de muchos se enfriará.
13 Pero el que resista hasta el fin, será salvo.
14 Y este evangelio del reino será predicado en todo el mundo para testimonio a todas las naciones, y entonces vendrá el fin.
15 »Por tanto, cuando en el lugar santo vean la abominación desoladora, de la que habló el profeta Daniel (el que lee, que entienda),
16 los que estén en Judea, huyan a los montes;
17 el que esté en la azotea, no baje para llevarse algo de su casa;
18 y el que esté en el campo, no vuelva atrás a tomar su capa.
19 Pero ¡ay de las que en esos días estén embarazadas o amamantando!
20 Pídanle a Dios que no tengan que huir en invierno ni en día de reposo,
21 porque entonces habrá una gran tribulación, como no la ha habido desde el principio del mundo hasta ahora, ni la habrá jamás.
22 Si aquellos días no fueran acortados, nadie sería salvo, pero serán acortados por causa de los escogidos.
23 Así que, si alguien les dice: “Miren, aquí está el Cristo”, o “Miren, allí está”, no lo crean.
24 Porque surgirán falsos cristos y falsos profetas, y harán grandes señales y prodigios, de tal manera que, de ser posible, engañarán incluso a los elegidos.
25 Ya los he prevenido de todo.
26 Así que, si les dicen: “Miren, está en el desierto”, no vayan; o si les dicen: “Miren, está en los aposentos”, no lo crean.
27 Porque la venida del Hijo del Hombre será como el relámpago que sale del oriente y puede verse hasta el occidente.
28 Porque los buitres se juntan donde está el cadáver.
La venida del Hijo del Hombre
(Mc 13.24-37Lc 21.25-36Lc 17.25-36Lc 12.41-48)29 »Inmediatamente después de la aflicción de aquellos días, el sol se oscurecerá y la luna dejará de brillar, las estrellas caerán del cielo, y los poderes celestiales se estremecerán.
30 Entonces aparecerá en el cielo la señal del Hijo del Hombre, y todas las tribus de la tierra se lamentarán, y verán al Hijo del Hombre venir sobre las nubes del cielo, con gran poder y gloria.
31 Y enviará a sus ángeles con gran voz de trompeta, y de los cuatro vientos, desde un extremo al otro del cielo, ellos juntarán a sus elegidos.
32 »De la higuera deben aprender esta parábola: Cuando sus ramas se ponen tiernas, y le brotan las hojas, ustedes saben que el verano ya está cerca.
33 De la misma manera, cuando ustedes vean todas estas cosas, sepan que la hora ya está cerca, y que está a la puerta.
34 De cierto les digo, que todo esto sucederá antes de que pase esta generación.
35 El cielo y la tierra pasarán, pero mis palabras no pasarán.
36 »En cuanto al día y la hora, nadie lo sabe, ni siquiera los ángeles de los cielos. Solo mi Padre lo sabe.
37 La venida del Hijo del Hombre será como en los días de Noé;
38 pues así como en los días antes del diluvio la gente comía y bebía, y se casaba y daba en casamiento, hasta el día en que Noé entró en el arca,
39 y no entendieron hasta que vino el diluvio y se los llevó a todos, así será también la venida del Hijo del Hombre.
40 Entonces, estarán dos en el campo, y uno de ellos será tomado, y el otro será dejado.
41 Dos mujeres estarán en el molino, y una de ellas será tomada, y la otra será dejada.
42 Por tanto, estén atentos, porque no saben a qué hora va a venir su Señor.
43 Pero sepan esto, que si el dueño de la casa supiera a qué hora va a venir el ladrón, se quedaría despierto y no dejaría que robaran su casa.
44 Por tanto, también ustedes estén preparados, porque el Hijo del Hombre vendrá a la hora que menos lo esperen.
45 »¿Quién es el siervo fiel y prudente, al cual su señor deja encargado de los de su casa para que los alimente a su tiempo?
46 Bien por el siervo que, cuando su señor venga, lo encuentre haciendo así.
47 De cierto les digo que lo pondrá a cargo de todos sus bienes.
48 Pero si aquel siervo malo dice en su corazón: “Mi señor tarda en venir”,
49 y comienza a golpear a sus consiervos, y aun a comer y a beber con los borrachos,
50 el señor de aquel siervo vendrá en el día menos pensado, y a una hora que nadie sabe,
51 y lo castigará duramente, y le hará correr la misma suerte de los hipócritas. Allí habrá llanto y rechinar de dientes.
Jesús aplhanma etvasacpoc tingma apponquinomap
(Mr 13.1-2Lc 21.5-6)1 Yejemoc alhta aptepa Jesús tingma apponquinomap. Aplhinquic alhta. Apquilyoctac alhta apquiltamsoycaoc. Apquililtamjoc alhta ellhicmocsic aptamila apyovoclhojo tingma apponquinomap. 2 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—¿Apquilvita ya quellhip as asoc? Actomjac coo silanya quellhip: Comoc sat acnim, yoyam etvasacpoc as tingma. Caymalhquejec sat lhama mataymong tacjalhit moc. Cosovjalhcojoc sat colhic alyanincasamcojo as mataymong —alhta aptomjac.
Asoc monquinatquiscama actamongvomlha nelha acnim
(Mr 13.3-23Lc 21.7-24Lc 17.22-24)3 Apnaclhec alhta Jesús netin inquilhe acvisay Olivos. Yejemoc alhta apquilyoctamo apquiltamsoycaoc. Apquiltomjac alhta apquilanya Jesús:
—Visqui, ¿jalhco sat acvam cotnejic as asoc aplhena lhac? ¿Soc sat asoc ongvitac monquinatquiscama, yoyam cotmongvomoc nelha as asoc apvactamo sat lhip? —alhta apquiltomjac.
4 Aptomjac alhta Jesús apquillhicmosa apquiltamsoycaoc:
—Elavojo quellhip. Noelyinimsap nasa. 5 Elilhyemoc sat aplhamoclhojo enlhit ellhenic sat coo sicvisay: “Coo nac Cristo” —sat eltimjic. Elyinimsacpoc sat aplhamoclhojo enlhit. 6 Apquillingac sat ancoc quellhip amyaa apquilnapacpilha najan quimpocjacme. Noela nasa quellhip. Mongvanquejec mongvita as asoc. Am covocmoc mocjam nelha acnim. 7 Elnapacpoc sat enlhitaoc. Elnapacpoc sat najan apquilviscaa. Coyovjam sat lhop (nalhpop) lhalhma anco. Mayc sat colnapoc enlhitaoc. 8 Eycaso actiyapmaclha siclhoc anco acmasca.
9 ‘Natamin elmacpoc sat quellhip. Colhic sat ayasquisa apyimpeoc quellhip. Elticyoc sat quellhip. Eltanovacpoc sat quellhip ayinyema apquillhanma sicvisay. 10 Elvatsamcoc sat apquiltemaclha melyasquiyam aplhamoclhojo enlhit. Elanic sat mataa emacpoc poc. Etanoveclhac sat mataa poc. 11 Elvac sat apquilsoycam apquilmopvan amyaa. Elyinimsic sat aplhamoclhojo enlhit. 12 Acmasom sat cotnejic nipyesicsa enlhitaoc. Natamin comascoc sat apquilasicjayo enlhit apnaymacoc. 13 Apquilinlhanacmec sat ancoc enlhit actamongvomlha nelha, evomsacpoc sat tap. 14 Colngalhcac sat tasic amyaa Dios apquilnancascama lhalhma anco. Apsovjacpec sat ancoc enlhit apquillingay lhalhma anco, eyca pa incotmongvomoc sat nelha.
15 ‘Aptalhesquic nic nat Daniel profeta Dios aplingascama. Aclhenomalhca acyitnaclha acpasyamlha najan actovascamaclha. Apquilvitac sat ancoc quellhip as asoc tingma apponquinomap (apquilyipsatquic sat ancoc amyaa, elyasamcojo anco). 16 Enlhit apnaycam yoclhilhma Judea, elyas sat inquilha, yoyam elyilhanmoc. 17 Apnacmec sat ancoc enlhit tingma netin, nongyane nasa etyapoc, yoyam evoclha asoc apanco congne tingma. 18 Apnacmec sat ancoc enlhit amyip, nongyane nasa etajiclha, yoyam evoclhac apquilantalhnama. 19 ¡Quilvanaa sat layi actomja inlovsavo najan inalavaa! 20 Elilmalhna sat quellhip Dios Ingyapam, yoyam melinyejec sat nipyesicsoc piyam najan acnim ningnayclha. 21 Coyajapoc sat apquilvalhoc enlhitaoc apquilvita sat acmasca. Am nic nat cotamalhca actema nac jay ayenmo apquilantipquiscamaclha asoc Dios Ingyapam. Najan cotalhquejec sat mocjam actema nac jay. 22 Am sat ancoc eyavatasoc Dios Ingyapam acmasca, melvomejec sat tap enlhitaoc. Dios apquitquic apquilyacyesomap ayinyemaclha apyavatescasac acmasca.
23 ‘Aptomjac sat ancoc lhama apquilanya quellhip: “Quip elanojo Cristo apvaa,” najan lha “Apnec maa Cristo” —sat etnejic. Noelaylhojo nasa, elyasquim anco. 24 Elilhyemoc sat enlhit apquiltimesomap apanco Cristo najan apquilsoycam apquilmopvan amyaa. Ellhicmocsic sat asoc monquinatquiscama najan apquiltamjaycam sinpilapquiscama. Apquililtamjo inyicje elyinimsic Dios apquitquic apquilyacyesomap. 25 Altimnasquic lhac ajanco yicpintama cotnejic as asoc. 26 Apquiltomjac sat ancoc apquilsoycam apquilmopvan amyaa apquilanya quellhip: “Quip elanojo, apnec Cristo yoclhilhma actamopeycaoc” —sat eltimjic. Noeltiyaningvomjo nasa quellhip. Eltimjic sat elanic quellhip: “Quip elanojo, apnec Cristo congne tingma” —sat eltimjic. Noelaylhojo nasa. 27 Coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. Invocmec sat ancoc acnim sicvoyctamlha, malha quilyinmayam sat cotnejic. Colsacsic sat olhma lhalhma anco. 28 Apquiltemaclha mama, appasmec mataa acyitnaclha asoc ápac.
Apvoyctamlha sat apvisay Aptiyam Aptomja Enlhit
(Mr 13.24-37Lc 21.25-33Lc 17.26-30Lc 34-36)29 Natamin acsovjomalhca acnim acmasquilha, cajancac sat acnim, ingyajancac sat piltin. Epalentac sat apyova, colyovjam sat asoc alyimnatem netin. 30 Cotalhcac sat asoc monquinatquiscama netin, sicvactamo sat sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. Elyipcalhic sat aplhamoclhojo enlhitaoc as nalhpop. Otalhcac sat sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit sicvactamo sat naysicsa yipjopay. Coyiplovjoc sat sicmovan najan gloria siyapongmatem ajanco. 31 Olapajacsic sat ayilhtingyovam apquilpayvascama ángeles. Elansiclhac sat apquitquic apquilyacyesomap. Elinyintac sat lhalhma anco. Elinyintac sat netin najan nalhpop.
32 ‘Elyasamcojo quellhip actemaclha higo yamit. Inyimselec sat ancoc naváyc yamit, eyca pa elyasamcojo, camquitvocmec mocjitma. 33 Najan lha quellhip. Apquilvitac sat ancoc as asoc siclhena lhac, elyasamcojo sat, ayamquito sicvoyctamlha. Ningatoc, malha tingma apatong. 34 Actomjac coo silanya quellhip: Naso, colvitalhcac sat as asoc yicpintama esovjacpoc as enlhitaoc. 35 Comascoc sat netin najan nalhpop, comasquejec sat coo sicpayvam.
36 ‘Mongyasamquejec acvamlha acnim yoyam cotnejic (yoyam ovotac). Am najan elyasamcoc ángeles Dios apquilasinancama netin. Am najan eyasamcoc Dios Apquitca. Ingyapam eyca apvamlha apanco apyasamcoc.
37 ‘Innoc actema ilhnic nat apmaclha Noé, sat cotnejic sicvactamo sat sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. 38 Eycaso apquiltemaclha enlhitaoc amamyi ilhnic nat yingmin acvanyam. Apquiltovcamquic nic nat, apquilyinamquic nic nat, inquilyimjapamquic nic nat, acvocmo acnim aptalhnama Noé yamit aysicsic acyiviy actiyascam nayingmin. 39 Am nic nat elyasamcoc enlhitaoc, yoyam covac yingmin acvanyam. Invaac nic nat yingmin acvanyam. Apsovjacpoc nic nat enlhitaoc. Sat cotnejic sicvactamo sat sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. 40 Elhnam sat amyip apcanit enlhit. Lhama sat colhic acyantama, etamopamcoc sat poc. 41 Colhnam sat anit quilvanaa alticlhiclhama. Lhama sat colhic acyantama, cotamopamcoc sat moc.
42 ‘Elalh anco quellhip. Am elyasamcoc quellhip acvamlha acnim, yoyam evotac Apvisqui apancaoc. 43 Elyasamcojo quellhip actemaclha sicyitquiscama. Apyasamcoc sat ancoc enlhit apmolhama apyap acvamlha alhtaa yoyam evac apminyilhma, eyca pa elaylhic mataa, yoyam elyacsilhma apminyilhma. 44 Elpenacsojo sat quellhip lha. Apquilanayquic sat ancoc quellhip movota sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit, cotlapsic sat ovota —alhta aptomjac.
Lhama apquilancam apquilyajayquiclho, poc eyca melyajayquiclho
45 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—¿Soc enlhit apyitsomacpo apquilancam apquilyajayquiclho najan apyascamco? ¿Jave ya apquilancam apcanyomap etamilsic apvisqui tingma pac, aptema laa apmilasictem aptoycaoc apquiltamjaycam enlhit? 46 Apvactamo sat apvisqui, etangvotac sat aptamjaycamcaclha apcanyomap elana apquilancam. Apquilinyejemoc anco apquilancam nac maa. 47 Actomjac coo silanya quellhip: Naso, ingyanyacpoc sat etamilsic aclhamoclhojo apvisqui apquilnatam. 48 Intomjac sat ancoc apvalhoc apquilancam: Mevotayc sat lhaja quilhvo visqui ajac —sat cotnejic apvalhoc. 49 Eyca pa elyicpilhquetamcoc enlhit apquiltamjaycamo lhama. Appasmec mataa aptoycaoc najan apyinaycaoc anmin ato. 50 Evotac sat apvisqui pac naysicsa meljalhanma. Cotlapsic sat evota. 51 Ingyascacsojoc sat apyimpejic acyanmongayclha, acno acyanmongayclha apquiltemaclha apquilaycmascam. Elyipcalhic sat maa, cotovamcoc sat apmaoc —alhta aptomjac.