La visita de los sabios
1 Jesús nació en Belén de Judea en los tiempos del rey Herodes. En aquel tiempo, unos sabios que venían desde el oriente llegaron a Jerusalén
2 y preguntaron: «¿Dónde está el rey de los judíos, que ha nacido? Porque hemos visto su estrella en el oriente, y venimos a adorarlo.»
3 Cuando el rey Herodes oyó esto, se turbó, y toda Jerusalén con él.
4 Convocó entonces a todos los principales sacerdotes y a los escribas del pueblo, y les preguntó dónde había de nacer el Cristo.
5 Ellos le dijeron: «En Belén de Judea; porque así está escrito por el profeta:
6 “Y tú, Belén, de la tierra de Judá,
no eres la más pequeña entre los príncipes de Judá;
porque de ti saldrá un guía
que apacentará a mi pueblo Israel.”»
7 Luego, Herodes llamó en secreto a los sabios para saber de ellos el tiempo preciso en que había aparecido la estrella.
8 Los envió a Belén, y les dijo: «Vayan y averigüen con sumo cuidado acerca del niño, y cuando lo encuentren, avísenme, para que yo también vaya a adorarlo.»
9 Después de escuchar al rey, los sabios se fueron. La estrella que habían visto en el oriente iba delante de ellos, hasta que se detuvo sobre el lugar donde estaba el niño.
10 Al ver la estrella, se regocijaron mucho.
11 Cuando entraron en la casa, vieron al niño con su madre María y, postrándose ante él, lo adoraron. Luego, abrieron sus tesoros y le ofrecieron oro, incienso y mirra.
12 Pero como en sueños se les advirtió que no volvieran a donde estaba Herodes, regresaron a su tierra por otro camino.
Matanza de los niños
13 Después de que los sabios partieron, un ángel del Señor se apareció en sueños a José y le dijo: «Levántate, toma al niño y a su madre, y huye a Egipto. Quédate allá hasta que yo te diga, porque Herodes buscará al niño para matarlo.»
14 Cuando él despertó, tomó de noche al niño y a su madre, y se fue a Egipto,
15 y se quedó allá hasta la muerte de Herodes. Esto sucedió para que se cumpliera lo que dijo el Señor por medio del profeta: «De Egipto llamé a mi Hijo.»
16 Cuando Herodes vio que los sabios lo habían engañado, se enojó mucho y, calculando el tiempo indicado por los sabios, mandó matar a todos los niños menores de dos años que vivían en Belén y en sus alrededores.
17 Se cumplió así lo dicho por el profeta Jeremías:
18 «Se oye una voz en Ramá;
gran llanto y gemido:
es Raquel, que llora a sus hijos,
y no quiere ser consolada, porque ya no existen.»
19 Después de que murió Herodes, un ángel del Señor se apareció en sueños a José en Egipto,
20 y le dijo: «Levántate, toma al niño y a su madre, y regresa a Israel, porque los que querían matar al niño han muerto ya.»
21 Entonces José se levantó y llevó al niño y a su madre de regreso a Israel.
22 Cuando supo que Arquelao reinaba en Judea en lugar de su padre Herodes, tuvo temor de ir allá, pero en sueños fue advertido y se dirigió a la región de Galilea.
23 Allí se estableció en una ciudad llamada Nazaret, para que se cumpliera lo que fue dicho por los profetas, que el niño habría de ser llamado nazareno.
Apquilvoy maycaa apquilyascamco aptemaclha apyova
1 Lhama alhta aptiyacmo Jesús tingma Belén yoclhilhma Judea. Herodes alhta aptomja apvisqui as yoclhilhma. Yejemoc alhta apquilmiyacmo tingma Jerusalén enlhit apquilyascamco aptemaclha apyova. Apquilinyemac alhta actiyapmaclha acnim. 2 Apquiltomjac alhta apquilanya:
—¿Co lha apyitna sicaa quilhvo aptiyam, yoyam etnejic apvisqui nipyesicsa judíos? Ningvitac nincoo apyova apanco actiyapmaclha acnim. Nintiyaningvavoc nincoo asi, yoyam ongilpayicsojo Visqui apjalhnancoc —alhta apquiltomjac.
3 Intamjam alhta apvalhoc apvisqui Herodes aplinga amyaa. Najan maa aplhamoclhojo enlhitaoc apnaycam tingma Jerusalén. 4 Yejemoc alhta apquilanya apvisqui Herodes, yoyam ingyaniclhojo apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilyascamco apquiltemaclha. Apquiltamjoc alhta eyasamcojo yoycamlha etyamoc Cristo. 5 Apquilatingmavoc alhta:
—Etyamoc sat tingma Belén yoclhilhma Judea. Eycaso actemaclha aplhanma ilhnic nat profeta Dios aplingascama aptalhescama vaycajac:

6 Lhip tingma Belén yoclhilhma Judea.
Jave lhip tingma meyoy, am elhno aplhamoclhojo tingma Judá apcaoclha.
Sat ingyinyema Apvisqui as tingma.
Eltamilsic sat enlhitaoc Israel, coo enlhit ajancaoc

—nic nat intomjac appayvam Visqui ingac.
7 Yejemoc alhta apyilhacpo apvisqui Herodes apquilevamcaa co actiyapmaclha acnim. Apquilinlhanacmec alhta apquilmalhnaycam acvamlha acnim apvitamacpo siclho apyova. 8 Yejemoc alhta apquilapajasa co actiyapmaclha acnim eltiyaningvomjo tingma Belén. Aptomjac alhta apvisqui Herodes apquilanya:
—Elyas maa. Eltiyaningvoclhojo maa sicaa ilhnic lhac. Apquilvitac sat ancoc sicaa, yejemoc sat eltajojo. Jeltimnasquita sat coo, yoyam opayicsojoc sat coo lha —alhta aptomjac.
9 Lhama alhta apquillinga apvisqui Herodes appayvam, apquillhinga alhta eyca. Yejemoc alhta apquilvitaclho mocjam apyova apquilvitay siclhoc anco actiyapmaclha acnim. Malha aplhingam apmamyi alhta aptomjac apyova. Apyitnacmec alhta apyova tacjaplhit tingma apyitnaclha sicaa. 10 Inquilpayjeclhec alhta apquilvalhoc co actiyapmaclha acnim apquilvitaclho mocjam apyova. 11 Apquilantalhningvocmec alhta congne tingma. Apquilvitac alhta sicaa najan inquin María. Apquilticlhicvocmec alhta aptapnaoc apyitnaclha sicaa. Apquilpayasoc alhta sicaa. Yejemoc alhta apquiljalhyovasa asoc apquilsoyam. Apquilmesquic alhta oro asoc almamnave najan asoc masis najan yamit anic acmasis. 12 Yejemoc alhta acvanmesa amyaa ayinyema Dios Ingyapam:
—Noeltajojo nasa apnaclha apvisqui Herodes —alhta intomjac acvanmescama. Apquiltajaclhec alhta apquilaoclha. Moc amay alhta apquilmiyaclha.
Mayinyajasquiscama Jesús apquitcoc yoclhilhma Egipto
13 Lhama alhta apquiltajaclho enlhit co actiyapmaclha acnim. Invanmesquic alhta José lhama ángel Visqui ingac apcasinancama. Aptomjac alhta ángel apcanya José:
—Ilhaticja, iyantim sat sicaa najan inquin. Ingyinyajas yoclhilhma Egipto. Ilhnim sat maa acvocmo acnim, yoyam ongvanic mocjam lhip. Apquitamquic apvisqui Herodes, yoyam ingyajic as sicaa —alhta intomjac acvanmescama.
14 Alhtaa alhta aplhaticja José. Apyantimquic alhta sicaa najan inquin. Apyasquic alhta yoclhilhma Egipto. 15 Apnacmec alhta maa acvocmo acnim apquitsepma Herodes. Yoyam cotmongvomoc nelha Visqui ingac appayvam aplhanmaclha ilhnic nat profeta Dios aplingascama:

“Ayanyam coo Sictamongvoyam apna yoclhilhma Egipto (yoyam ingyilhyemoc)”

—nic nat intomjac appayvam.
Apcanem apvisqui Herodes eticyoc sicaa
16 Am alhta elvoctac co actiyapmaclha acnim apnaclha apvisqui Herodes. Apquilyinimsam alhta. Aplovquic alhta apvisqui Herodes. Yejemoc alhta apquilapajasa singilpilhtetemo. Apquilanama alhta elnapoc sicaa apquiltomja apquilinava apnaycam tingma Belén najan poc tingma nipyava Belén. Apquilanama alhta elnapoc sicaa apvamlha anit años najan apsilhyavo. Acno acvamlha apquillhanma año co actiyapmaclha acnim apquilvitay siclhoc apyova. 17 Invocmec alhta nelha aplhanmaclha ilhnic nat Jeremías profeta Dios aplingascama:

18 Inlingalhquic acyinamam olhma tingma Ramá.
Avanjec acyipcalhomalhca najan alinlhayam.
Invinec Raquél ayinyema apticyovam ayitquic.
Am coyacmoc yoyam colhic actamilquiscaseclho avalhoc.
Ayinyemaclha apsovjacpoc alhta ayitquic

—nic nat intomjac appayvam.
19 Invocmec alhta acnim apquitsepma apvisqui Herodes. Apnec alhta mocjam José yoclhilhma Egipto. Yejemoc alhta acvanmesa José lhama ángel Visqui ingac apcasinancama. Aptomjac alhta ángel apcanya José:
20 —Ilhaticja, iyantamenta mocjam sicaa najan inquin. Itajiclha sat mocjam apcaoclha Israel. Ayinyemaclha apquilitsepquic enlhitaoc, yoyam alhta elajic sicaa —alhta intomjac acvanmescama.
21 Yejemoc alhta aplhaticja José. Apyantamentac alhta sicaa najan inquin. Apmiyantac alhta mocjam apcaoclha Israel. 22 Aplingangvoctac alhta amyaa José aptomjayclha apvisqui yoclhilhma Judea apvisay Arquelao. Herodes apquitca alhta Arquelao apya'monquiscama apyap. Apcacac alhta José emyaclhac maa. Invanmesquic alhta mocjam José. Apcanya Dios Ingyapam eyacsic yoclhilhma Galilea. 23 Lhama alhta apvoclho maa. Apnaclhec alhta tingma Nazaret. Invocmec alhta nelha apquillhanma profetas Dios apquillingascama:
—Iltamjacpoc sat apvisay nazareno —nic nat intomjac appayvam.