Micaía y los danitas
1 En aquellos tiempos no había rey en Israel. Y como hasta entonces los de la tribu de Dan no habían recibido entre las tribus de Israel su parte de la tierra, andaban en búsqueda de un lugar para vivir.
2 Entonces eligieron de entre ellos a cinco de sus hombres más valientes, los cuales eran de Sorá y de Estaol, para que fueran a reconocer y explorar la tierra. Cuando estos hombres llegaron al monte de Efraín, se quedaron a descansar en la casa de Micaía.
3 Pero antes de llegar a la casa de Micaía, oyeron al joven levita y reconocieron su voz, y al verlo le preguntaron:
«¿Quién te trajo a este lugar? ¿Qué haces aquí? ¿A qué te dedicas?»
4 El levita les contó cómo lo había tratado Micaía, y que le había pedido ser su sacerdote.
5 Entonces ellos le dijeron:
«Consulta a Dios. Queremos saber si tendremos éxito en este viaje de reconocimiento que estamos haciendo.»
6 Y el sacerdote les respondió:
«Vayan en paz. El Señor ve con buenos ojos el propósito de su viaje.»
7 Los cinco espías salieron de allí y se dirigieron a Lais, donde vieron que el pueblo vivía tranquilo y confiado, como acostumbraban vivir los habitantes de Sidón, aunque vivían lejos de ellos. No tenían tratos con nadie, ni había nadie en esa región que los perturbara, pues no tenían rey.
8 Cuando los espías regresaron a Sorá y Estaol, con sus hermanos, estos les preguntaron:
«¿Qué encontraron?»
Y ellos respondieron:
9 «¡Vayamos a atacarlos! Nosotros ya exploramos la región, y hemos visto que es muy buena. Y ustedes, ¿no van a hacer nada? ¡No se queden ahí sentados! ¡Pónganse en marcha, y vamos a tomar posesión de esa tierra!
10 Al llegar, van a encontrar a un pueblo confiado, que tiene una gran extensión de tierra, la cual Dios nos ha entregado. ¡Es una tierra a la que no le falta nada!»
11 Entonces salieron de Sorá y de Estaol seiscientos danitas, armados para la batalla.
12 Fueron y acamparon al occidente de Quiriat Yearín, en Judá. Hasta el día de hoy, ese lugar se llama «Campamento de Dan».
13 De allí se fueron al monte de Efraín, y llegaron a la casa de Micaía.
14 Los cinco espías que habían ido a reconocer la tierra de Lais, les advirtieron a sus hermanos:
«Tengan cuidado con lo que van a hacer, porque en esas casas hay un efod y terafines, y una imagen tallada y otra de fundición.»
15 Cuando los hombres armados llegaron a la casa de Micaía, donde estaba el joven levita, le preguntaron cómo estaba.
16 Los seiscientos danitas se quedaron, con sus armas, a la entrada de la puerta,
17 y mientras el sacerdote hablaba a la entrada de la casa con los seiscientos hombres armados, los cinco espías entraron y se apoderaron de la imagen tallada y de la imagen de fundición, y también del efod y los terafines.
18 Al ver el sacerdote que los espías habían entrado en la casa para tomar las imágenes y el efod y los terafines, les preguntó:
«¿Qué están haciendo ustedes?»
19 Y ellos le respondieron:
«Cállate, y no digas nada. Mejor ven con nosotros, para que seas nuestro padre y sacerdote. ¿Qué es mejor? ¿Seguir siendo sacerdote en casa de un solo hombre, o serlo de toda una tribu y familia de Israel?»
20 Al joven sacerdote le agradó la idea, y tomó el efod, los terafines y las imágenes, y se fue con ellos.
21 En cuanto ellos emprendieron la marcha, pusieron por delante a los niños, el ganado y el bagaje.
22 Y cuando ya estaban lejos de la casa, Micaía y la gente que vivía en los alrededores se juntaron para perseguir a los danitas.
23 Como gritaban muy fuerte, los danitas se volvieron y le dijeron a Micaía:
«¿Qué te pasa? ¿Por qué has juntado tanta gente?»
24 Y Micaía respondió:
«Ustedes se han adueñado de los dioses que hice, y también se llevan al sacerdote, ¿y a mí qué me queda? ¿Y todavía me preguntan qué me pasa?»
25 Pero los danitas le respondieron:
«Ya deja de gritarnos. No vaya a ser que alguno de nosotros pierda la paciencia y te mate, junto con toda tu familia.»
26 Y los danitas siguieron su camino. Y al ver Micaía que ellos eran más fuertes que él, regresó a su casa.
27 Los danitas se llevaron todo lo que había hecho Micaía, y también al sacerdote. Y cuando llegaron a Lais y vieron que el pueblo era tranquilo y confiado, mataron a filo de espada a sus habitantes, y luego quemaron la ciudad.
28 Nadie pudo defenderlos, porque vivían lejos de Sidón y no tenían negocios con nadie, pues Lais estaba en el valle cercano a Bet Rejob. Más tarde, los danitas reedificaron la ciudad para vivir allí.
29 A la ciudad que antes se llamaba Lais, los danitas la llamaron Dan, en honor a su antepasado, que fue uno de los hijos de Israel.
30 Luego los danitas erigieron la imagen, y Jonatán hijo de Guersón y nieto de Moisés, y sus hijos, fueron los sacerdotes en la tribu de Dan hasta los días del cautiverio.
31 Erigieron entre ellos la imagen tallada que Micaía había hecho, y la honraron todo el tiempo que el santuario de Dios estuvo en Silo.
Micaía najan apquilmolhama Dan
1 Mepqui ilhnic nat apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Apquiltingyac nic nat apquilmolhama Dan yoclhilhma eltimjic apquileyvomaclha. Am nic nat ellhovamcoc mocjam yoclhilhma apancaoc. 2 Apquilapajasacpec nic nat cinco enlhit apquilyimnatem, apquilinyema Zora najan Estaol. Apquilanyacpec nic nat eltiyaningvomjoc yoclhilhma. Apquilmiyaclhec nic nat inquilhe alvinatem Efraín apquilvocmo Micaía tingma pac. Apquilnaclhec nic nat siclho lhama alhtaa. 3 Pilapcasquic nic nat apquillinga appayvomó lhama apyimnanic levita, payjoc tingma pac Micaía.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —¿So aptingya yi, apna as tingma? ¿Soc lha apyamayquinta lhip? — nic nat apquiltomjac.
4 Apquiltimnasquic nic nat levita actemaclha appamejitsomap Micaía najan actemaclha aptimesomap sacerdote.
5 Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Ilmalhnesquis sat lhip Dios Visqui ingac, ongilyasamcojo ningmiyovmalhca nalhit amay — nic nat apquiltomjac.
6 Apcatingmavoc nic nat sacerdote levita: —Elyas maa. Dios Visqui ingac elmeyvoc sat quellhip apquilyasaclha lhalhma anco — nic nat aptomjac.
7 Apquilquimpaclhec nic nat mocjam cinco enlhit apquiltiyaningvaycmo tingma Lais. Mepqui ilhnic nat apquiltemaclha acmasom enlhitaoc natingma, acno apquiltemaclha sidonios. Actamila ilhnic nat apquilvalhoc, mepqui ilhnic nat apquilinmelhaycam poc, mepqui ilhnic nat aymomalhca asoc. Cat nic nat apquileyvomaclha sidonios, am nic nat elinmelham mataa poc. 8 Apquilvoctac nic nat tingma Zora najan Estaol cinco enlhit apquilapajasomap.
Apquilvitac nic nat apnaymacoc. —¿Intasi ya alhta apquillhingam? — nic nat apquiltomjac.
Apquilatingmavoc nic nat: 9 —Ninsovjoc alhta ningilaneyo yoclhilhma. ¡Sas maa yoclhilhma! ¡Noc maa, ongilimpocjac maa! ¡Noela nasa quellhip! ¡Noc, ingyaniclha netin! ¡Noc maa, ontimjic inganco as yoclhilhma! 10 Elvitangvomoc sat maa enlhitaoc actamilaycam apquilvalhoc. Najan maa yoclhilhma acvanyam, mepqui aymomalhca asoc. Eltimjic apancaoc quellhip as yoclhilhma Dios apmescama — nic nat apquiltomjac.
11 Apnam nic nat seiscientos enlhit apquilsoycam apquilmaycam, apquilmolhama ilhnic nat Dan. Apquilyinyovquic nic nat tingma Zora najan Estaol, 12 apquilmiyaclho ilhnic nat yoclhilhma Judá. Apquillanac nic nat carpa tingma payjoc Quiriat-jearim actalhningvamlha acnim. Apquiltimec nic nat apvisay: Carpa Tingma Dan, acvaycmo as ningvamlha nac jay. 13 Apquilquimpaclhec nic nat mocjam, apquilmiyaclho inquilhe alvinatem Efraín. Apquilvitac nic nat tingma pac Micaía.
14 Apnam nic nat cinco enlhit apquiltiyaningvoyam siclho Lais, apquiltomja apquilanya apnaymacoc: —¿Apquilyasamco ya quellhip? Yitnec congne as tingma apquilmaycam sacerdote najan quilaycmasquiscama alvisay dioses. Najan maa quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, ayimpejic plata alyinmom. ¿Jalhco sat eltimjic quellhip? — nic nat apquiltomjac.
15 Apquilmiyaclhec nic nat cinco enlhit tingma apyimnanic levita, payjoc tingma pac Micaía. Apquilpayvasquic nic nat maa. 16 Apquiljalhnec nic nat tingma apatong acyivey seiscientos apquilmolhama Dan, singilpilhtetemo acma apquilmaycam. 17 Apquilantalhnec nic nat tingma cinco enlhit, elpatmaoclhac sat quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, ayimpejic plata alyinmom. Najan maa apquilmaycam sacerdote najan quilaycmasquiscama alvisay dioses. Apnec nic nat sacerdote tingma apatong apquinmamcaclha singilpilhtetemo.
18 Apvitac nic nat sacerdote cinco enlhit apquilantalhnayclha Micaía tingma pac. Apvitac nic nat apquilsayclha quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, najan apquilmaycam sacerdote najan quilaycmasquiscama alvisay dioses.
Aptomjac nic nat sacerdote apquilanya: —¿So actomja yi? — nic nat aptomjac.
19 Apquilatingmavoc nic nat: —¡Vamlha itne! ¡Noc, jingilpasmoc sat nincoo! Itne sat lhip sacerdote nincoo najan ningayo aptimesaycam quilaycmasquiscama. Tasi inyicje etnejic lhip sacerdote nipyesicsa apquilmolhama tribu Israel, am elhno sacerdote tingma pac lhama enlhit — nic nat apquiltomjac.
20 Apyispaquic nic nat sacerdote aplinga apquillhanma. Apsovjoc nic nat quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios, najan apquilmaycam sacerdote, najan quilaycmasquiscama alvisay dioses. Aplhalhma ilhnic nat aptomjac, apyiplaclho apquilmolhama danitas. 21 Apquilquimpaclhec nic nat mocjam danitas, apnalaclho ilhnic nat apquilmamyi apquitquic, najan apnatoscama, najan apquilnatam acpatmomalhca. 22 Apquilvonquipquic nic nat maa. Yejemoc nic nat apquilimjaoclho Micaía najan apnaymacoc. 23 Pilapcasquic nic nat aclingalhco apquilpalhamaycam ayinyema apquilminlhinaycam.
Apquilpaycacpec nic nat danitas, apquiltomja apquilanya Micaía: —¿So amyaa yi? ¿Quellhip ya apquilpalhamaycam? — nic nat apquiltomjac.
24 Apcatingmavoc nic nat Micaía: —Quellhip ayinyema apquilpatmaoclha quilaycmasquiscama sillanay alhta coo, najan apquilyantamayclha quellhip sacerdote setnesaycam coo. Apquilsovjoc asoc ajancaoc quellhip. Quilhvoc apquiltomja quellhip, ¿soc amyaa yi? — nic nat aptomjac Micaía.
25 Apquilatingmavoc nic nat danitas: —¡Vamlha itne! ¡Ingyavojo sat ingnaymacoc elimpocjac sat lhip najan apquilmolhama, yoyam eticyo quellhip! — nic nat apquiltomjac.
26 Intiyacmec nic nat apvalhoc Micaía apvita appintalhnama singilpilhtetemo. Aptajaclhec nic nat mocjam tingma pac. Apquilmiyaclhec nic nat mocjam tap danitas. 27 Apquilpatmeycam nic nat asoc alinyema Micaía. Najan maa sacerdote apquilvocmo tingma Laís. Apquilvitac nic nat maa actamilaycam apquilvalhoc enlhitaoc natingma. Apquilimpocjac nic nat maa. Apticyovquic nic nat apyovoclhojo tingma apvanyam. Apquilvatnec nic nat talha tingma. 28 Cat nic nat poc tingma Sidón. Am nic nat elpasmiclhac mataa poc. Apyitnec nic nat tingma payjoc alvata Bet-rehob. Apquilnaclhec nic nat maa danitas, apquillanaclho nic nat mocjam tingma apvanyam. 29 Siclhoc nic nat apvisay tingma Laís, apquiltamjacpo apvisay tingma Dan, apvisayó lhama apquilyeyjamcaa Dan, Jacob nic nat apquitca. 30 Apquillanac nic nat acyitnamaclha quilaycmasquiscama, yoyam eltimjic apquilayo. Sacerdote ilhnic nat Jonatán, Gersón apquitca, Moisés nic nat aptavin niptamin. Jonatán apquitquic najan aptovana ilhnic nat apquilya'monquiscama apquilyap aptemaclha sacerdote nipyesicsa danitas, acvaycmo exilio apquilmomacpilha. 31 Yitnec nic nat nipyesicsa maa as quilaycmasquiscama apquillanay nic nat siclho Micaía. Aclhamoclhojo acnim nic nat apyitna maa tingma apponquinomap, tingma apvanyam Silo.