Nacimiento de Sansón
1 Los israelitas volvieron a hacer lo malo a los ojos del Señor, y durante cuarenta años el Señor los entregó al poder de los filisteos.
2 En Sorá, poblado de la tribu de Dan, había un hombre llamado Manoa, que no tenía hijos porque su mujer era estéril.
3 Cierto día, un ángel del Señor se le apareció a su mujer y le dijo:
«Es un hecho que eres estéril, y que nunca has tenido hijos. Pero vas a quedar embarazada y darás a luz un hijo.
4 Solo que tú no debes beber vino ni sidra, ni comer nada que sea impuro.
5 Al hijo que vas a concebir y dar a luz no debes cortarle nunca el cabello, porque desde antes de nacer el niño estará consagrado a Dios como nazareo, y él comenzará a salvar a Israel del poder de los filisteos.»
6 La mujer fue y le contó a su marido lo sucedido. Le dijo:
«Un varón de Dios vino a hablar conmigo. Su aspecto era tan impresionante y temible que parecía un ángel de Dios. Yo no le pregunté quién era, ni de dónde venía, ni tampoco él me reveló su nombre.
7 Lo que sí me dijo, fue: “Vas a quedar embarazada y darás a luz un hijo. Así que tú no debes beber vino ni sidra, ni comer nada que sea impuro, porque desde antes de nacer, y hasta que muera, este niño estará consagrado a Dios como nazareo.”»
8 Manoa oró entonces al Señor, y dijo:
«Mi Señor, yo te ruego que venga otra vez ese varón que enviaste, para que nos diga qué es lo que debemos hacer con el niño que va a nacer.»
9 Dios escuchó los ruegos de Manoa, y su ángel volvió a ver a la esposa de Manoa mientras esta se hallaba en el campo. Manoa no estaba con ella.
10 Entonces la esposa corrió a decirle a su marido:
«¡Ven, que se me ha aparecido otra vez el varón que me habló el otro día!»
11 Manoa se levantó y siguió a su mujer, y le preguntó al varón:
«¿Eres tú quien habló con mi esposa?»
Y el varón respondió:
«Sí, yo soy.»
12 Entonces Manoa dijo:
«Cuando se cumpla tu promesa a mi esposa, ¿cómo debemos educar al niño, y qué tenemos que hacer con él?»
13 Y el ángel del Señor le respondió:
«Tu esposa debe abstenerse de todo lo que yo le dije.
14 No tomará nada que provenga de la vid; no beberá vino ni sidra, ni comerá nada que sea impuro. Debe abstenerse de todo lo que le ordené.»
15 Manoa le dijo al ángel del Señor:
«Por favor, permítenos detenerte un poco. Queremos prepararte un cabrito.»
16 Pero el ángel del Señor respondió:
«Aun cuando me quedara, no comeré nada de lo que me ofrezcas. Si quieres ofrecer un holocausto, ofrécelo al Señor.»
Como Manoa no sabía que estaba ante el ángel del Señor,
17 le preguntó:
«¿Cómo te llamas? Así podremos honrarte cuando se cumpla tu promesa.»
18 Pero el ángel del Señor respondió:
«¿Por qué me preguntas cómo me llamo? ¿No sabes que mi nombre es inefable?»
19 Entonces Manoa tomó un cabrito y una ofrenda, y los ofreció al Señor sobre una peña; el ángel, por su parte, realizó un milagro frente a Manoa y su mujer.
20 Y sucedió que, al elevarse al cielo la llama que ardía sobre el altar, el ángel se elevó junto con la llama. Entonces ellos se postraron en tierra,
21 y el ángel del Señor no se les volvió a aparecer.
Cuando Manoa se dio cuenta de que era el ángel del Señor,
22 le dijo a su mujer:
«Seguramente vamos a morir, porque hemos visto a Dios.»
23 Pero su mujer le respondió:
«Si el Señor quisiera matarnos, no hubiera aceptado el holocausto ni la ofrenda, ni nos hubiera mostrado todo esto, y tampoco nos hubiera anunciado esto.»
24 Y la esposa de Manoa tuvo un hijo, y le puso por nombre Sansón. Y el niño crecía, y el Señor lo bendecía.
25 Y fue en los campamentos de Dan, entre Sorá y Estaol, donde el espíritu del Señor comenzó a manifestarse en él.
Aptiyaycamlha Sansón
1 Apquilsilhnanacpec nic nat apanco enlhitaoc Israel napato Dios. Yiplovcoc nic nat apquilmomap nipyesicsa filisteos, acvaycmo cuarenta años.
2 Apnec nic nat lhama enlhit apvisay Manoa, tingma Zora. Apmolhama ilhnic nat apnaymacoc tribu Dan. Cotay ayitca ilhnic nat aptava. 3 Pilapcasquic nic nat apvitacpo ángel Dios apcasinancama. Aptomjac nic nat apcanya quilvana: —Lhiya, cotay ayitca nac lhiya. 4 Nocoyin nasa moc ningyam singyeyescama olhma. Nocotov nasa asoc singascama ontoc. 5 Etnejic sat quilhva aptiyam apponquinomap napato Dios, moc apvisay nazareo. Copvanquejec mataa etingyasquisic apyisem apquitcoc. Etnejic sat apyimtalhnamo, elvomsic tap enlhitaoc Israel nipyesicsa filisteos — nic nat aptomjac ángel.
6 Inquiltimnasquic nic nat atava quilvana, actomja ayanya: Pilapcasquic lhac sicvita ángel Dios apcasinancama. Apvaac sicnaclha coo. Paj oyasamcoc apquinyemayaclha. Am lhac jeltimnasac apvisay. 7 Aptomjac lhac seyanya: Lhiya, cotimsic sat ayitca apquinavo lhiya. Nocoyin nasa anmin lhiya. Nocoyin nasa moc ningyam singyeyescama olhma. Nocotov nasa asoc singascama ontoc. Etnejic sat apponquinomap napato Dios, moc apvisay nazareo. Ayenmo siclho metyaycamlha mocjam acvaycmo apquitsepma — lhac aptomjac — nic nat intomjac quilvana.
8 Aptomjac nic nat apquilmalhnancama Manoa napato Dios: Altamjoc lhip Dios jingyapajasquisic mocjam lhama ángel. Jingiltimnacsic sat ángel yavamlha ontimjic, ningvita inlhojo sicaa quilhva aptiyam — nic nat aptomjac Manoa.
9 Apjalhnoc nic nat apquilmalhnancama Dios. Apvitacpec nic nat mocjam ángel acnaclha quilvana amyip. Am nic nat elhnac atava Manoa.
10 Impecjam nic nat coltimnasquiclha atava: —¡Lhip ingyeylhojo! Acvitac lhac mocjam enlhit netin, sicvitay alhta siclho — nic nat intomjac quilvana.
11 Apquinmaclhec nic nat netin Manoa, etnejic aplhalhma. Apvocmec nic nat apquinmamcaclha enlhit netin. Aptomjac nic nat apcanya: —¿Lhip ya alhta appamejitquiscama etava? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat enlhit netin: —Eje coo — nic nat aptomjac.
12 Aptomjac nic nat Manoa apcanya: —Nasoc sat ancoc etyamoc sicaa, aplhanma alhta lhip. ¿Jalhco actema, yoyam ongilvanimsic? — nic nat aptomjac.
13 Apcatingmavoc nic nat ángel Dios apcasinancama: —Incaymalhquic aptava coyiplovcasojo ayanyomalhca cotnejic. 14 Covanquejec coynic anmin, najan moc ningyam singyeyescama olhma. Covanquejec cotoc asoc singascama ontoc. Incaymalhquic colana asoc ayanyomalhca cotnejic — nic nat aptomjac ángel. 15-16 Am nic nat eyasamcoc siclho Manoa, apvisay ángel Dios apcasinancama.
Aptomjac nic nat apcanya: —Ilhnata siclho, etasomoc sat nintom yataay apquitcoc. Quilhvoc ompenacsojo — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat ángel: —Evanqui inyicje olhic mocjam. Movanqueje eyca otasomoc lhip aptom. Itne sat lhip yataay apquitcoc apmatnam macmescama Dios acyanmongam melyascalhma — nic nat aptomjac.
17 Aptomjac nic nat Manoa apcanya: —Jingiltimnas siclho lhip apvisay. Ontimjic sat ningayo lhip, ningvita inlhojo aptiyam sicaa — nic nat aptomjac.
18 Apcatingmavoc nic nat ángel: —¿Coo ya sicvisay? Movanquejec olhenic actomja acyilhamalhca — nic nat aptomjac ángel.
19 Aptingyac nic nat Manoa yataay apquitcoc najan nintom actic. Appiquinquic nic nat netin mataymong. Aptomjac nic nat macmescama Dios acyanmongam melyascalhma. Pilapcasquic nic nat acvitalhco asoc ayinyema Dios napato Manoa najan aptava. 20 Apvitacpec nic nat ángel tacjalhit talha apvatnamaclha Manoa najan aptava. Apmiyaclhec nic nat netin. Apjalhec nic nat Manoa najan aptava. Inticlhiquic nic nat nalhpop payjaclha napaat. 21 Apyasingvocmec nic nat Manoa, apvisay ángel Dios apcasinanacama. Am nic nat etac mataa Manoa. Am nic nat cotac mataa aptava apvoyctamlha ángel.
22 Aptomjac nic nat Manoa apcanya aptava: —Naso, ongitsapoc sat quilhvo. Ayinyema ningvitay lhac Dios — nic nat aptomjac.
23 Incatingmavoc nic nat quilvana: —Apquiltamjoc sat ancoc jingajic Dios, mejingillhicmocsejec asoc ningvitay lhac. Colquejec apvalhoc Dios asoc ningmescama lhac. Mejingiltimnacsejec nincoo as amyaa — nic nat intomjac.
24 Nalhit acnim nic nat intomjac. Aptiyacmec nic nat ayitca. Inquiltimec nic nat apvisay Sansón. Apvanamyic nic nat aplhoy asoc altamila ayinyema Dios. 25 Apnec nic nat carpa tingma Sansón, apquilmolhama tribu Dan. Payjoc nic nat tingma Zora najan tingma Estaol. Espíritu apanco Dios aptomja apyascasingvoyam Sansón.