José se da a conocer a sus hermanos
1 José ya no podía contenerse delante de todos los que estaban a su lado, así que exclamó:
«¡Que salgan todos de mi presencia!»
Así que nadie estaba con él cuando se dio a conocer a sus hermanos.
2 Y dio rienda suelta a su llanto. Y lo supieron los egipcios, y también se supo en la casa del faraón.
3 Y les dijo José a sus hermanos:
«¡Yo soy José! ¿Vive todavía mi padre?»
Pero sus hermanos no pudieron responderle, porque estaban confundidos en su presencia.
4 Entonces José les dijo:
«Acérquense a mí.»
Ellos se acercaron, y él les dijo:
«Yo soy José, su hermano, el que ustedes vendieron a Egipto.
5 Pero no se pongan tristes, ni lamenten el haberme vendido, porque Dios me envió aquí, delante de ustedes, para preservarles la vida.
6 Ya ha habido dos años de hambre en todo el país, y aún faltan cinco más, en los que no habrá quien are la tierra ni quien coseche nada.
7 Pero Dios me envió delante de ustedes, para preservar su descendencia en la tierra y para darles vida mediante una gran liberación.
8 Así que no son ustedes quienes me mandaron acá, sino Dios, que me ha puesto como padre del faraón y señor de toda su casa, y como gobernador de toda la tierra de Egipto.
9 ¡Pero dense prisa! Vayan con mi padre y díganle esto de mi parte: “Dios me ha hecho señor de todo Egipto. Ven a mí; no te detengas.
10 Habitarás en la tierra de Gosén, y estarás cerca de mí, junto con tus hijos y tus nietos, tus ovejas y tus vacas, y todo lo que tienes.
11 Yo te alimentaré allí, para que no te falte nada a ti ni a tu familia, ni a nada de lo que tienes, pues aún están por venir cinco años de hambre.”
12 Ustedes y mi hermano Benjamín lo están viendo, que soy yo mismo quien les habla.
13 Así que cuéntenle a mi padre de toda mi riqueza en Egipto, y de todo lo que han visto. ¡Pero dense prisa, y traigan aquí a mi padre!»
14 Y llorando, José se echó sobre el cuello de Benjamín, su hermano; y también Benjamín lloró sobre su cuello.
15 Llorando también, José besó luego a todos sus hermanos, y después sus hermanos hablaron con él.
16 La noticia llegó a la casa del faraón. Le dijeron: «Han llegado los hermanos de José», lo cual agradó al faraón y a sus siervos.
17 Entonces el faraón le dijo a José:
«Diles a tus hermanos que carguen sus bestias, y que regresen a la tierra de Canaán;
18 que tomen al padre de ustedes y a sus familias, y que vengan a mí. Yo les daré a ustedes lo mejor de la tierra de Egipto, y ustedes comerán de la abundancia de la tierra.
19 Y tú, ordénales que hagan lo siguiente: que tomen de la tierra de Egipto carros para sus niños y mujeres, y que vengan y traigan al padre de ustedes.
20 Y no se preocupen por sus enseres, porque de ustedes será lo mejor de la tierra de Egipto.»
21 Los hijos de Israel lo hicieron así, y siguiendo la orden del faraón, José les dio carros y les proveyó víveres para el camino.
22 A cada uno de ellos le dio mudas de ropa, y a Benjamín le dio trescientas piezas de plata y cinco mudas de ropa.
23 A su padre le envió diez asnos cargados con lo mejor de Egipto, diez asnas cargadas de trigo, y pan y comida para el viaje de su padre.
24 Luego despidió a sus hermanos, y ellos partieron. Y él les recomendó: «No vayan peleando por el camino.»
25 Ellos salieron de Egipto y llegaron a la tierra de Canaán, a donde estaba Jacob su padre.
26 Y le dieron la noticia. Le dijeron: «¡José vive todavía! ¡Es el señor de toda la tierra de Egipto!» Pero en el fondo Jacob se afligió, porque no les creía.
27 Entonces ellos le contaron todo lo que José había dicho, palabra por palabra. Y cuando Jacob vio los carros que José había enviado para llevarlo, su espíritu revivió.
28 Entonces Israel dijo: «¡Me basta con que mi hijo José viva todavía! ¡Iré a verlo, antes de que me muera!»
Apquilyicpilcangviyam apquilpipma
1 Camjapasquic nic nat apvalhoc José nipyesicsa aplhamoclhojo apquilancam.
Apyimnatasquic nic nat appayvam apquilanya apquilancam: —Elanteyip aplhamoclhojo— nic nat aptomjac.
Apquilantipquic nic nat. Am nic nat elhnac lhama apquilancam. Inmasquec nic nat apyilhacpo José napatavo apquilpipma. 2 Avanjec nic nat apvinama José. Apquillingac nic nat aplhamoclhojo apquilancam egipcios. Inlingangvocmec nic nat amyaa apvisqui faraón tingma pac.
3 Aptomjac alhta José apquilanya apquilpipma: —Coo nac sicvisay José. ¿Apmeyje ya mocjam tata coo?— nic nat aptomjac.
—Apquilvanmamquic nic nat apquilpipma. Pilapcasquic nic nat apquillinga aplhanma.
4 Aptomjac nic nat José apquilanya: —Elmiyama jilip— nic nat aptomjac.
Apquilyacmec nic nat. Aptomjac nic nat mocjam: —Coo nac sicvisay José, elyipmaa nac quellhip, selyamasma alhta selapajasa yoclhilhma Egipto. 5 Noncoltamjam nasa apquilvalhoc, noelnatjojo nasa apquiltomjaclha alhta selyamasma. Dios aptomja alhta seyapajascama emamyi as yoclhilhma yoyam olvomsic tap quellhip. 6 Anit años intomjac quilhvo mayic lhalhma anco. 5 años mocjam cotnejic mayic. Mepqui ninginayclha actic sat cotnejic najan mepqui acnaclhamalhquilha acyilhna. 7 Dios aptomja alhta seyapajascama emamyi. Apquiltamjoc Dios elvitac quellhip aptovana, yoyam elmiyovacpoc quellhip ayinyema ningilvomsomalhca tap. 8 Jave quellhip selapajascama as yoclhilhma, Dios eyca aptomja seyapajascama. Etnescasquic alhta yatapvisqui apnaclha apvisqui faraón. Etnescasquic alhta siyimja emamyi tingma pac. Etnescasquic alhta yoyam otnejic siyanem mataa yoclhilhma Egipto. 9 Eltajiclha sat quilhvo. Eliltimnas sat coo tata: Aptomjac lhac appayvam José, lhip apquitca: Dios aptomja setnesquiscama apvisqui yoclhilhma Egipto. Ipecjicsojo sat etyaningvojo. 10 Elhic sat lhip yoclhilhma Gosén, najan aplhamoclhojo apquitquic najan aptovana najan apnatoscama najan apquilnatam. Ningatoc sat cotnejic coo lha tingma ajac. 11 Olmesic sat aptoycaoc aplhamoclhojo apmolhama najan apquillhalhmaa. Coymalhquejec sat lhama asoc. Ayinyemaclha cotnejic sat mocjam mayic acvocmo 5 años — eltime sat elanic. 12 Quellhip najan eyalhing Benjamín apquiltomja apquillingaycamco coo sicpayvam. 13 Eliltimnas sat tata actomjac sicyimtalhnamo yoclhilhma Egipto. Eliltimnas sat aclhamoclhojo asoc actemaclha apquilvitay. Elpecjicsojo elyantementa coo tata— nic nat aptomjac.
14 Appatjetquic nic nat José apyalhing Benjamín. Apvinec nic nat José. Apvinec nic nat najan Benjamín. 15 Apsovjoc nic nat José appitsisma apmalhimpenic apquilpipma. Inyiplovcoc nic nat mataa apvinama. Natamin nic nat apquilpamejitsacpo apquilpipma.
16 Aplingac nic nat amyaa apvisqui faraón. Apquilvaac lhac José apquilpipma— nic nat intomjac amyaa. Inpayjeclhec nic nat apvalhoc apvisqui faraón najan aplhamoclhojo yatapquilviscaa.
17 Aptomjac nic nat apvisqui faraón apcanya José: —Iltimnas sat apquilpipma: Elpatimcasiclha apnatoscama yamelyeyjaycoc. Eltajiclha sat apquilaoclha Canaán. 18 Elyantavoclha sat apquilyap najan apquilmolhama elmiyantac sat aso. Omquecsic sat nicja actamila anco yoclhilhma Egipto. Eltovamcoc sat actamila anco aptoycaoc. 19 Ilane sat elyantemiclha carro alyivey. Colquinamtic sat quilvanaa najan apquitquic najan apquilyap quellhip. Elmiyantac sat aso. 20 Noncolhen nasa apquilvalhoc apquilnatam yoyam elyinyoc maa. Ellhovac sat quellhip cotlaycaoc asoc altamila as yoclhilhma Egipto— nic nat aptomjac apvisqui faraón apcanya José.
21 Apquilyajaclhoc nic nat apquilpipma, moc apquilvisay Israel apquitquic. Apquilmasquic nic nat carro José najan aptoycaoc nalhit amay, actemaclha apcanama apvisqui faraón. 22 Apquillhocac nic nat apava apjalhnancoc yoyam elyanmoncasiclhac mataa poc aptalhnayclha. Aplhocac nic nat Benjamín 300 solyayem alyivey najan 5 apquilantalhnama. 23 Apquilapajascasquic nic nat apyap José apquilmescama 10 yamelyeyjaycoc. Apquilpatimcasquic nic nat asoc altamila anco ayinyema Egipto. Mocjam nic nat 10 yamelyeyjaycoc alpatam motajap apactic. Apquilpatimcasquic nic nat pan najan moc nintom, yoyam etoc sat apyap nalhit amay aplhingacmo sat.
24 Apquilapajascasquic nic nat apquilpipma José yoyam eltajiclha. Aptomjac nic nat apquilanya: —Noelnapap nasa nalhit amay— nic nat aptomjac.
25 Apquiltajavoc nic nat apquilpipma. Apquilvoclhec nic nat yoclhilhma Canaán, apquilyap tingma pac, (moc apvisay Israel). 26 Apquililtimnasquic nic nat amyaa apquilyap aptomja apjalhnancoc José. Najan aptomja apvisqui yoclhilhma Egipto. Inyimnaclhec nic nat apvalhoc apquilyap. Apyascacmec nic nat apquillhanma. 27 Apquiltimnasam nic nat actemaclha appayvam José. Apvitac nic nat apquilyap aclhamoclhojo carro. José ilhnic nat apcapajascama yoyam ingyinamtic. Intamilaclhec nic nat apvalhoc apquilyap.
28 Aptomjac nic nat apquilanya: —Vamlha. Paj oyascacmoc coo aptomja mocjam apjalhnancoc sictamongvoyam José. Olyintamalhcac sat otyaningvomjo amamyi siyitsepma— nic nat aptomjac.