1 »No te dejes llevar por falsos rumores.
»No te dejes llevar por el impío para ser testigo falso.
2 »No vayas tras las mayorías para actuar mal.
»En un litigio, no respondas a las malas intenciones de la mayoría.
3 »No discrimines al pobre cuando pida justicia.
4 »Si encuentras el buey o el asno extraviado de tu enemigo, llévaselo.
5 »Si ves que el asno del que te aborrece ha caído por el peso de su carga, no dejes de ayudarlo. Al contrario, ayúdalo a levantarse.
6 »No perviertas el derecho de los pobres cuando pidan justicia.
7 »Aléjate de la mentira.
»No condenes a muerte al hombre justo e inocente, porque yo no tendré por inocente al malvado.
8 »No aceptes regalos, porque los regalos impiden ver con claridad y pervierten los actos de justicia.
9 »No oprimas al extranjero. Bien saben ustedes lo que es ser extranjero, pues extranjeros fueron en la tierra de Egipto.
10 »Sembrarás tu tierra y recogerás tu cosecha durante seis años,
11 pero el séptimo año la dejarás sin sembrar, para que de ella coma la gente pobre de tu pueblo, y los animales del campo se coman lo que quede.
»Lo mismo harás con tu viña y con tu olivar.
12 »Trabajarás seis días, pero el séptimo día reposarás, para que descansen tu buey y tu asno, y recobren sus fuerzas tus esclavos y los extranjeros.
13 »No invoquen con sus labios el nombre de otros dioses. Ni siquiera los mencionen.
»Cumplan ustedes con todo lo que les he ordenado.
Las tres fiestas anuales
(Ex 34.18-26Dt 16.1-17)
14 »Celebrarás en mi honor tres fiestas en el año.
15 Celebrarás la fiesta de los panes sin levadura. Tal y como yo te lo ordené, comerás panes sin levadura durante siete días en el mes de Aviv, que es la fecha establecida, porque en ese mes saliste de Egipto. Y nadie debe presentarse ante mí con las manos vacías.
16 »Celebrarás también la fiesta de la siega, es decir, de los primeros frutos de lo que hayas sembrado en el campo; y al terminar el año, cuando hayas recogido los frutos de tus labores del campo, celebrarás la fiesta de la cosecha.
17 »Todo varón se presentará delante del Señor su Dios tres veces al año.
18 »No ofrecerás la sangre de mi sacrificio junto con pan leudado, ni dejarás para el día siguiente la grasa del animal que me ofrezcas.
19 »Traerás a la casa del Señor tu Dios los primeros frutos de tu tierra.
»No guisarás el cabrito en la leche de su madre.
El ángel del Señor guía a Israel
20 »Como verás, voy a enviar a mi ángel para que te preceda en el camino, y te proteja y te introduzca en el lugar que te he preparado.
21 Ten mucho cuidado y escucha su voz. No le seas rebelde, porque él no les perdonará su rebelión, porque va en mi nombre.
22 »Pero si en verdad escuchas su voz y haces todo lo que yo te diga, seré enemigo de tus enemigos y afligiré a los que te aflijan.
23 »Sí, mi ángel te precederá y te llevará a la tierra de los amorreos, hititas, ferezeos, cananeos, jivitas y jebuseos, a los que voy a destruir.
24 »No te inclinarás ante sus dioses, ni los servirás, ni harás lo que ellos hacen. Al contrario, los destruirás por completo y harás pedazos todas sus estatuas.
25 Pero me servirán a mí, el Señor su Dios, y yo bendeciré tu pan y tus aguas, y quitaré de en medio de ti toda enfermedad.
26 »No habrá en tu tierra mujer que aborte, ni estéril. Yo haré que vivas los años que debes vivir.
27 Haré que mi terror te preceda, y que en todo pueblo donde entres su gente tiemble delante de ti, y que todos tus enemigos se dobleguen ante ti.
28 Delante de ti enviaré a la avispa, para que a tu paso despeje a los jivitas, cananeos e hititas.
29 No los echaré de tu presencia en un año, para que la tierra no se quede desierta ni aumenten contra ti las fieras salvajes.
30 Los echaré de tu presencia poco a poco, hasta que te multipliques y tomes posesión de la tierra.
31 Estableceré tus fronteras desde el Mar Rojo hasta el mar de los filisteos, y desde el desierto hasta el río Éufrates. Sí, pondré en tus manos a los habitantes de la tierra, y tú los arrojarás de tu presencia.
32 »No harás alianzas con ellos ni con sus dioses.
33 »No habitarán en tu tierra, para que no te sean de tropiezo y te hagan pecar y servir a sus dioses.»
Ningyiplovquiscama actemaclha acpeyvomo
1 Noelpeyvescasiclha nasa apmopvan amyaa poc. Noelpasim nasa apsilhnanomap apanco, yoyam elpeyvescasiclha. 2 Noelpasim nasa apnaymacoc melpeyvomo. Noelyitnocjas nasa actemaclha acpeyvomo. 3 Noelmiyov nasa enlhit mepqui apquilnatam. Noelyitnocjas nasa actemaclha acpeyvomo.
4 Inlhinganacmec sat ancoc aptoscama enlhit singinmelhaycam. Apquilvitac sat ancoc quellhip aptoscama vayqui, najan yamelyeyjaycoc. Elyantemiclha sat tingma pac enlhit singinmelhaycam. 5 Inyitnacmec sat ancoc yamelyeyjaycoc acpatmeycam acyimtalhnama. Noelyitnocja nasa apquillhinga. Elpasingvoclha sat aptoscama enlhit singinmelhaycam.
6 Noelmiyov nasa enlhit mepqui apquilnatam. Noelyitnocjas nasa actemaclha acpeyvomo. 7 Noelpasim nasa enlhit apquilyinimquiscama. Noelyitnocjas nasa amyaa mepqui apsilhnanomap apanco, yoyam etanovacpoc. Momyovejec sat coo enlhit apsilhnanomap apanco etnesacpoc appeyvomo. 8 Noelma nasa asoc malmescama (solyayem) ayinyema apquilyinimquiscama. Colhnanmoc sat acyascamco apquilvalhoc enlhit. Colhejec sat acpeyvescasquiclha enlhit mepqui apsilhnanomap apanco. 9 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama cotnajaclha apcaoclha nipyesicsa quellhip. Colyit apatic quellhip apquileyvam nic nat cotnajaclha apquilaoclha Egipto.
Acnim ninnayclha
10 Elcaoc sat amyip. Eltingya sat acyilhna acvaycmo 6 años. 11 Vocmec sat ancoc 7 año, noelcaoc nasa. Invitalhquic sat ancoc acyilhna mepqui ninganma. Eltovamcoc sat enlhit mepqui apquilnatam. Colsavojoc sat actoycaoc asoc navjac. Elhnasojo sat ayimjaclha uva najan olivo yamit. 12 Eltamjam sat 6 acnim quellhip. Cotnejic sat 7 acnim acvisay acnim ninnayclha, lovquiscama ningilyampay. Cotnejic sat mepqui actamjaycam vayqui, najan yamelyeyjaycoc, najan enlhit apmomap najan cotnaja apcaoclha nipyesicsa quellhip. 13 Elyiplovcasojo quellhip sicpayvam siyanamaclha. Noelpayicsojo nasa quilaycmasquiscama alyitsomalhca dios. Noellhen nasa alvisay nipyesicsa quellhip.
Fiestas alvanyam
(Ex 34.18-26Dt 16.1-17)
14 Ellana sat 3 fiesta moclhama año, acyitnama ingatic. 15 Lhama acvisay pan (quilpasmongam) mepqui apquimpascaoc. Eltovaoc sat pan mepqui apquimpascaoc acvaycmo 7 acnim, acno sicpayvam siyanamaclha. Piltin apvisay Abib (ayimjaclha ninganma). Acno ilhnic nat apvisay piltin apquilyamasma yoclhilhma Egipto. Copvanquejec lhama enlhit jeyotac coo mepqui semquescama acyilhna.
16 Moc fiesta acvisay pentecostés. Mocjitma ningnaclhama acyilhna siclhoc anco. Moc fiesta acvisay ninsovjomo ningnaclhama acyilhna.
17 Incaymalhquic jetiyaningvota sicvisay Dios (congne tingma apponquinomap), 3 veces por año apyovoclhojo enlhit. 18 Noelpalhaquis nasa pan acyiplomo apquimpascaoc najan ema asoc acmatnam. Noelayim nasa acpilhmoc acvaycmo secaseclha. 19 Moclhama acyilhna siclho apvitay, elsantimquis sat mataa tingma pac Dios. Mongvanquejec ongjanic yataay neme pac apyingmenic nimpalhaquisa yataay apquitcoc.
Ángel Dios apcasinancama
20 Aptomjac nic nat Dios apquilanya: —Ongvapajacsic sat lhama ángel siyasinancama, yoyam eltamilsic najan enaliclha quellhip yoclhilhma silyacyescama coo (sicponquinquiscama). 21 Elilyejiclhojo sat ángel appayvam. Noelinmelham nasa, mengyasicjiclhejec sat mataa. Etnejic sat apvisqui apancaoc seyamonquiscama coo — nic nat aptomjac Dios. 22 Apquilyajaclhoc sat ancoc quellhip actemaclha apquilyiplovquiscama siyanamaclha coo. Olinmelham sat cotnaja ingmoc. Olinmelham sat coo apquiltomja singilinmelhaycam. 23 Malha apvisqui etnejic sat ángel siyasinancama enaliclha quellhip apquilaoclha amorreos, najan hititas najan ferezeos, najan cananeos, najan heveos, najan jebuseos. Omascoscomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc maa. 24 Noelvajanaoc nasa quellhip apquiltemaclha enlhitaoc maa. Noelpayicsojo nasa quilaycmasquiscama dios apancaoc. Elnatovas sat quellhip quilaycmasquiscama apancaoc. 25 Eltime sat quellhip selayo coo sicvisay Dios, quellhip Dios Visqui apancaoc. Otingyasquisic sat mataa aptoycaoc quellhip najan yingmin apyinaycaoc.
Otnejic sat sicmasma quellhip, ongvacsic sat mataa ningmasquem. 26 Cotalhquejec sat mataa quilvana cotay ayitca. Cotalhquejec sat mataa actiyam lapamqui. Metacpejec sat apquitsepma metnaja apvanyam.
27 Otnesquisic sat apquilay enlhitaoc apquilvoycamlha quellhip, ellhinganimsacpoc sat. Elinyajamcoc sat apyovoclhojo cotnaja ingmoc. 28 Ongvapajacsic sat apquilay enlhitaoc. Elinyajamcoc sat heveos, najan hititas, najan cananeos. 29 Lhama año sat cotnejic mepqui sicsovjomo silinyajasquiscama (silantipquiscama) as enlhitaoc. Cotalhquejec sat yoclhilhma actamopeycaoc niptamin cotnaja ingmoc. Colhamiclhejec sat asoc navjac acnatovascama ninganma. 30 Naysicsa apquillhamayclha quellhip, olinlhanmojoc sat silantipquiscama cotnaja ingmoc. Appintalhnama sat ancoc quellhip, elsavojoc sat apquilmayclha as yoclhilhma. 31 Eycaso cotnejic sat acyovoclhojo yoclhilhma apquilvoycamlha quellhip. Ayenmo Yingmin Acyilhvasem (Mar Rojo) acvaycmo Yingmin Filisteos (mar de los filisteos). Moc nicja ayenmo yoclhilhma actamopeycaoc acvaycmo vatsam Eufrates. Coo sat conyemac apquilmopvan elantipsic quellhip cotnaja ingmoc.
32 Noelpamejitsacpojo nasa cotnaja ingmoc. Noelpayicsojo nasa quilaycmasquiscama apancaoc. 33 Noelane nasa cotnaja ingmoc elpalhavomoc nipyesicsa quellhip. Elsilhnanacpoc sat quellhip, ayinyema apquilvajaneycaoc quellhip elpayicsojo quilaycmasquiscama apancaoc. Comascoc sat apquileyvam quellhip, apquilmiyova inlhojo cotnaja ingmoc.