Aflicción de los israelitas en Egipto
1 Estos son los nombres de los hijos de Israel que entraron con Jacob en Egipto. Cada uno de ellos entró con su familia:
2 Rubén, Simeón, Leví, Judá,
3 Isacar, Zabulón, Benjamín,
4 Dan, Neftalí, Gad y Aser.
5 Todos los hijos que le nacieron a Jacob fueron setenta. José ya estaba en Egipto.
6 Y murió José, y todos sus hermanos y toda aquella generación,
7 y los hijos de Israel se reprodujeron y se multiplicaron, y aumentaron bastante en número y en fuerza, y el país se saturó de ellos.
8 Mientras tanto, en Egipto surgió un nuevo rey que no había conocido a José, y le dijo a su pueblo:
9 «Como pueden ver, el pueblo de los hijos de Israel es más numeroso y más fuerte que nosotros.
10 Así que debemos tratarlos con mucha sabiduría para que no sigan multiplicándose. Puede suceder que, en caso de guerra, ellos también se alíen con nuestros enemigos y peleen contra nosotros, y se vayan del país.»
11 Entonces los egipcios pusieron sobre los israelitas a comisarios de tributos para que los afligieran con sus trabajos. Así los israelitas construyeron para el faraón Pitón y Ramesés, que eran ciudades de almacenaje.
12 Pero mientras más los oprimían, más se multiplicaban y crecían, de modo que los egipcios sentían temor de los hijos de Israel.
13 Por eso los egipcios sometieron a los hijos de Israel a una cruel servidumbre.
14 Les amargaron la vida y sin piedad los obligaron a hacer barro y ladrillos, y todas las labores del campo y toda clase de trabajos pesados.
15 Además, el rey de Egipto habló con Sifra y Fúa, que eran las parteras de las hebreas, y les dijo:
16 «Cuando ustedes ayuden a las hebreas en sus partos, fíjense en el sexo. Si es niño, mátenlo; si es niña, déjenla vivir.»
17 Pero las parteras temieron a Dios, y no hicieron lo que el rey de Egipto les mandó, sino que les salvaron la vida a los niños.
18 Entonces el rey de Egipto mandó a llamar a las parteras, y les dijo:
«¿Por qué han hecho esto de salvarles la vida a los niños?»
19 Y las parteras le respondieron:
«Es que las hebreas no son como las egipcias. Son mujeres robustas, y dan a luz antes de que la partera llegue a ayudarlas.»
20 Y Dios trató bien a las parteras, y el pueblo llegó a ser cada vez más numeroso y más fuerte.
21 Y como las parteras tuvieron temor de Dios, él hizo que sus familias prosperaran.
22 Pero el faraón ordenó a todo su pueblo: «Echen al río a todos los niños que nazcan, pero dejen con vida a todas las niñas.»
Apquillingaycamco acyimtalhnama yoclhilhma Egipto
1 Eycaso apquilvisay nic nat Israel apquitquic. Apquilvoctac nic nat yoclhilhma Egipto. Jacob nic nat apquillhalhmaa. Apnalantac nic nat moclhama apmolhama: 2 Rubén apmolhama, najan Simeón, najan Leví, 3 najan Isacar, najan Zabulón, najan Benjamín, 4 najan Dan, najan Neftalí, najan Gad najan Aser. 5 Apvocmec nic nat setenta enlhit Jacob apquitquic najan aptovana. Apnec nic nat José yoclhilhma Egipto.
6 Apquitsepquic nic nat José. Apquilitsepquic nic nat apquilpipma. Apsovjacpoc nic nat apquilitsepma apquictingaycamco lhama José. 7 Aplhameclhec nic nat enlhitaoc Israel apquilvita apquitquic. Apquilyimnatem nic nat apquiltomjac. Aplanoc nic nat yoclhilhma.
8 Apvisqui apjalhnancoc nic nat aptimesacpoc yoclhilhma Egipto. Am nic nat elngayac apvisay José. Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya enlhitaoc: 9 —Quip elaylhojo. Appintalhnama as enlhitaoc, am ongnoc nincoo. Apquilyimnatem as enlhitaoc, am ongnoc nincoo. 10 Ingva, pac ongiltimjic ningilyascamco. Pac ongilyacsilhma yoyam melhamiclhejec as enlhitaoc. Yoyam melpalhavomejec sat cotnaja ingmoc, ningvita sat ningilnapomalhca. Ayinyemaclha jingilnapiclhac sat elyamyiclhac sat as yoclhilhma — nic nat aptomjac.
11 Apquiltimesacpec nic nat apquilimja apmamyi egipcios. Apquiltamjoc nic nat ellingamcojo acyimtalhnama apquiltamjaycam enlhitaoc Israel. Apquillanac nic nat tingma apquilyivey najan acnaycamcolha nintom. Apvisqui faraón nic nat apancaoc. Lhama ilhnic nat apvisay tingma Pitón, poc nic nat apvisay tingma Ramesés. 12 Avanjec nic nat apquillingaycamco acyimtalhnama apquiltamjaycam. Inyangvocmec nic nat aplhamayclha as enlhitaoc Israel. Appayjeclhec nic nat lhalhma anco as yoclhilhma. Apquilangvoclhec nic nat co Egipto apquilvita aplhamayclha enlhitaoc Israel. 13 Inyangvocmec nic nat apquilajayclha apquiltamjaycam acyimtalhnama ayinyema co Egipto. 14 Inquilastinquic nic nat apquileyvam as nalhpop enlhitaoc Israel. Inyimtilhec nic nat apquiltamjaycam yelpa najan yatipjaymacaoc najan apquiltamjaycam amyip najan moc apquiltamjaycam. Co Egipto nic nat ayinyema apquillingaycamco acyimtalhnama.
15 Innam nic nat anit quilvanaa hebreas (israelita) almovan cotimquisquisic sicaa. Lhama acvisay Sifra, moc acvisay Fúa. Aptomjac nic nat apvisqui co Egipto apquilanya as quilvanaa: 16 —Inquilpasmec mataa quellhiya quilvanaa actimquiscama ayitca. Inquilvitac sat ancoc aptiyam apquinavo, colaa sat. Inquilvitac sat ancoc actiyam inquilvana ayitcoc, colmiyov sat — nic nat aptomjac.
17 Inquilacac nic nat Dios Apyimtalhnamo as quilvanaa. Am nic nat colyajaclhoc actomjaclha appayvam apvisqui co Egipto. Am nic nat colnapac sicaa appaliyam.
18 Apquevam nic nat as quilvanaa apvisqui co Egipto. Aptomjac nic nat apquilanya: —¿Soctomja almiyova nac sicaa appaliyam? — nic nat aptomjac.
19 Inquilatingmavoc nic nat quilvanaa: —Alyimnatem anco quilvanaa hebreas, am colhno quilvanaa co Egipto. Inquiltimcasquic mataa ayitca yicpintama ningilvoyclha acnaclha — nic nat inquiltomjac.
20 Apquimlacmoc nic nat Dios as quilvanaa almovan cotimquisquisic sicaa. Aplhameclhec nic nat enlhitaoc Israel. Apquilyimnatem nic nat apquiltomjac. 21 Inquilacac nic nat Dios Apyimtalhnamo as quilvanaa. Aplhameclhec nic nat acmolhama as quilvanaa, ayinyema Dios Apyimtalhnamo.
22 Apcasinnaquic nic nat apvisqui faraón enlhit apancaoc. Aptomjac nic nat apquilanya: —Elyinyov sat nayingmin vatsam moclhama sicaa quilhvoc appaliyam. Elmiyov sat moclhama quilvana ayitcoc acpaliyam — nic nat aptomjac.