Advertencias contra la idolatría
(Ex 34.11-17)1 »Cuando el Señor tu Dios te haya introducido en la tierra de la que vas a tomar posesión, y haya desalojado delante de ti a muchas naciones, es decir, a los hititas, gergeseos, amorreos, cananeos, ferezeos, jivitas y jebuseos, que son siete naciones más numerosas y más poderosas que tú,
2 y el Señor tu Dios te las haya entregado y las hayas derrotado, deberás destruirlas totalmente. No harás con ellas ninguna alianza, ni les tendrás misericordia.
3 Tampoco deberás emparentar con ellas. No darás tus hijas a sus hijos, ni tomarás a sus hijas para tus hijos,
4 porque harán que tus hijos dejen de seguirme, para seguir y servir a dioses ajenos. Entonces el furor del Señor se encenderá sobre ustedes, y los destruirá en un instante.
5 Lo que ustedes deberán hacer con ellos es destruir sus altares, hacer pedazos sus estatuas, destruir sus imágenes de Asera, y echar al fuego sus esculturas.
Un pueblo santo para el Señor
6 »Tú eres un pueblo santo para el Señor tu Dios. El Señor tu Dios te ha escogido para que le seas un pueblo especial, por encima de todos los pueblos que están sobre la tierra.
7 El Señor los quiere, y los ha escogido, no porque ustedes sean más numerosos que todos los pueblos, pues ustedes eran el pueblo más insignificante de todos,
8 sino porque el Señor los ama y porque quiso cumplir el juramento que les hizo a sus padres. Por eso el Señor los ha sacado con mano poderosa; por eso los ha rescatado de la esclavitud y del poder del faraón, el rey de Egipto.
9 Sábelo bien: el Señor tu Dios es Dios, el Dios fiel que cumple con su pacto y su misericordia con aquellos que lo aman y cumplen sus mandamientos, hasta mil generaciones;
10 pero que da su merecido a quien lo aborrece. A quien lo odia, no se tarda en destruirlo; él mismo le da su merecido.
11 Así que cumple con los mandamientos, estatutos y decretos que hoy te mando cumplir.
Bendiciones de la obediencia
(Lv 26.3-13Dt 28.1-14)12 »Si después de oír estos decretos, los cumples y los pones por obra, el Señor tu Dios cumplirá contigo el pacto que hizo con tus padres y te mostrará su misericordia.
13 Te amará y te bendecirá; te multiplicará y bendecirá el fruto de tu vientre, y en la tierra que juró dar a tus padres bendecirá el fruto de tu tierra: tu trigo, tu mosto, tu aceite, y las crías de tus vacas y tus rebaños de ovejas.
14 ¡Bendito serás, por encima de todos los pueblos! No habrá en ti hombre ni mujer que sea estéril, ni tampoco entre tus ganados.
15 El Señor alejará de ti toda enfermedad. No enviará sobre ti ninguna de las plagas malignas que envió sobre Egipto, y que tú conoces, aunque sí las enviará sobre todos los que te aborrezcan.
16 Tú acabarás con todos los pueblos que el Señor tu Dios te entrega; no los perdones, ni sirvas a sus dioses, porque serán para ti un tropiezo.
17 »Si acaso llegas a decir en tu corazón: “Estas naciones son mucho más numerosas que yo; ¿cómo las podré exterminar?”,
18 no les tengas miedo, sino acuérdate bien de lo que el Señor tu Dios hizo con el faraón y con todo Egipto;
19 acuérdate de las grandes pruebas que vieron tus ojos, de las señales y milagros, y de la mano poderosa y el brazo extendido con que el Señor tu Dios te sacó de allá. ¡Y eso mismo hará el Señor tu Dios con todos los pueblos de cuya presencia ahora tienes miedo!
20 El Señor tu Dios también enviará avispas sobre ellos, hasta que mueran los que sobrevivan y los que se hayan escondido de ti.
21 No te desanimes al verlos, porque el Señor tu Dios es un Dios grande y temible, y está en medio de ti.
22 Poco a poco el Señor tu Dios desalojará a esas naciones delante de ti. No podrás acabar con ellas enseguida, para que no aumente contra ti el número de las fieras del campo.
23 Pero el Señor tu Dios las pondrá en tus manos, y las despedazará por completo, hasta que sean totalmente destruidas.
24 El Señor pondrá en tus manos a sus reyes, y tú borrarás su memoria debajo del cielo. Nadie podrá hacerte frente, hasta que los destruyas.
25 Echarás al fuego las esculturas de sus dioses, y no codiciarás su plata ni su oro, ni te quedarás con ello, para que no te sean un tropiezo, pues para el Señor tu Dios son algo repugnante.
26 No llevarás a tu casa nada que sea repugnante, para que no seas destruido. Todo eso lo aborrecerás y lo desecharás, porque está condenado a la destrucción.
Actemaclha ningayo quilaycmasquiscama
(Ex 34.11-17)1 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —Dios Visqui ingac enaliclhac sat quellhip yoclhilhma alhnancoc. Eltimjic sat apancaoc quellhip yoyam elhnam. Elantipsacpoc sat actomja apquilaoclha siete naciones enlhitaoc appintalhnama najan apquilyimnatem. Apquilvisay enlhitaoc hititas, najan gergeseos, najan amorreos, najan cananeos, najan ferezeos, najan heveos najan jebuseos. 2 Dios Apyimtalhnamo etnesquisic apquilyimnatem quellhip. Elmacpoc sat cotnaja ingmoc, enatovasacpoc sat. Noelmiyov nasa quellhip, noelimlimojo nasa cotnaja ingmoc, elsavojo sat apquilnapma. Noelpamejitsacpojo nasa (pacto) actemaclha mepqui ningilnapomalhca (actemaclha ningmiyovmalhca). 3 Moelyimjapquis nasa apquitquic eltimjic apnatamcaa quilvanaa cotnaja acpavomó lhama. Noeltime nasa apipjaymayc as enlhitaoc. 4 Elsilhnanacpoc sat apquitquic quellhip, eltimjic apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Elvoc sat Dios Apyimtalhnamo, eticyoc sat quellhip. 5 Eltime sat quellhip actema nac jay: Elnatovas sat maa apquilmalhnancamaclha acyitsomalhca quilaycmasquiscama. Elnatovas sat mataymong quilaycmasquiscama. Elnatovas sat yamit (poste) quilaycmasquiscama. Elvit sat talha acyovoclhojo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 6 Quellhip apquilvisay malyacyescama Dios Apyimtalhnamo. Apquilvisay quellhip enlhitaoc apquilponquinomap nipyesicsa enlhitaoc as nalhpop — nic nat aptomjac Moisés.
Apquilanyomap israelitas
7 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —Jave appintalhnama apanco quellhip nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco. Apcanito nac quellhip nipyesicsa cotnaja ingmoc. 8 Apyinyovcasquic alhta Dios yoclhilhma Egipto apquiltimesaycam quellhip apnaclha apvisqui faraón. Apyimnatem apanco alhta Dios Apyimtalhnamo, aptomja singasicjayo, mepqui apyeycajascaoc aplhanma nat napatavo apquilyeyjamcaa quellhip. 9 Elyasamcojo quellhip, appeyvomo apanco Dios Apyimtalhnamo. Mepqui apyeycajascaoc mataa aplhanma pacto actemaclha ningmiyovmalhca nincoo najan inquitquic najan intovana cotmongvoycamlha nelha. Ongmiyovalhcac sat ningyiplovquisa inlhojo singanamaclha Dios ningiltomja ningilasicjayo. 10 Eyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc apquiltanoncama. Quilhvoc sat eticyoc enlhitaoc apquiltanoncama. 11 Elsavojo sat quellhip apquilyiplovquiscama singanamaclha najan singascamaclha ayinyema Dios siclhanma as acnim nac jay — nic nat aptomjac Moisés.
Actemaclha apquilyajayquiclho
(Lv 26.3-13Dt 28.1-14)12 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya: —Apquillinga inyicje quellhip singanamaclha. Nasoc sat ancoc elsavojoc quellhip apquilyiplovquiscama, etnejic sat Dios mepqui apyeycajascaoc aplhanmaclha nat apquilyeyjamcaa quellhip. 13 Etnejic sat Dios singilasicjayo, jingilmecsic asoc altamila, jingillhamasiclhac sat ninlhamoclhojo. Elasicjacpoc sat apquitquic quellhip, ellhovamcoc sat acyilhna najan actic, najan uva ayingmenic, najan aceite. Elhamasiclhac sat apnatoscama vayqui najan nipquesic. Aplhanma alhta Dios actomja nasoc anco napatavo ningilyeyjamcaa, yoyam ellhovamcoc as asoc yoclhilhma apquilvoycamlha. 14 Elmiyovacpoc sat quellhip, am elhno poc enlhitaoc lhalhma anco. Cotalhquejec sat mataa quilvana cotay ayitca. Paj lhama enlhit etnejic sat mepqui apquitquic. Paj lhama nintoscama cotnejic sat mepqui ayitcavoc. 15 Eyinyovsic sat Dios ningmasquem najan acmasca apyimpeoc, cotalhquejec sat nipyesicsa quellhip. Apquilyasamcoc quellhip actemaclha alhta apquillingaycamco co Egipto. Ellingamcojoc sat acyimtalhnama cotnaja ingmoc. 16 Elsavojo sat quellhip apquilnapma cotnaja ingmoc, noelmiyov nasa quellhip. Noeltime nasa apquilayo quilaycmasquiscama, ellingamcojoc sat apticyovam quellhip.
17 Yitne inyicje aclhanma apquilvalhoc quellhip: appintalhnama naciones cotnaja ingmoc, mongvanquejec ongilantipsic as yoclhilhma — intomja apquilvalhoc quellhip. 18 ¡Noela nasa quellhip! Coyitnam apatic quellhip aptimesquiscama alhta Dios nipyesicsa co Egipto napato apvisqui faraón. 19 Quellhip apquiltomja apquilvitaycamco asoc simpilapquiscama maa najan actemaclha apquillingaycamco co Egipto. Apyinyovcasquic alhta yoclhilhma Egipto Dios Apyimnatem. Colhojoc sat aptemaclha Dios elmiyovacpoc quellhip, apquilaca inlhojo quellhip apyovoclhojo cotnaja ingmoc. 20 Elangvomoc sat apquilaymomap cotnaja ingmoc apquilyilhanmeycam siclho, eticyoc sat maa. 21 Noela nasa quellhip, aplhalhma quellhip Dios Apyimtalhnamo najan Apyimnatem. 22 Elantipsacpoc sat apyovoclhojo naciones cotnaja ingmoc. Colapvanquejec quellhip elsavojo quilhvoc anco, ayinyema appintalhnama apanco, malha asoc navjac aclom sat eltimjic nipyesicsa quellhip. 23 Dios epasmoc sat quellhip nipyesicsa cotnaja ingmoc. Esavojoc sat apquilnapma maa. 24 Elmacpoc sat apquilviscaa cotnaja ingmoc. Colvoncamoc sat apquilvisay apancaoc, mellhenacpejec sat mataa. Elimpocjac sat quellhip, elsovjacpoc sat apticyovam cotnaja ingmoc. 25 Elvit sat talha quilaycamasquiscama acyitsomalhca dios. Noelmiyov nasa alnatanma oro najan plata. Elsilhnanacpoc sat quellhip napato Dios Apyimtalhnamo. Aptanovquic mataa asoc apquilposcama najan apquilmasma quellhip. 26 Noelmiyov nasa quellhip as asoc elsaclhesic tingma apancaoc, enatovasacpoc sat quellhip, eticyoc sat maa. Elnatovas as asoc, eltanovaoc sat quellhip, actomja asoc actanovmalhca napato Dios — nic nat aptomjac Moisés.