Curación de un cojo
1 Un día, Pedro y Juan subían juntos al templo. Eran las tres de la tarde, es decir, el momento de la oración,
2 y vieron allí a un hombre cojo de nacimiento. Todos los días era puesto a la entrada del templo, en la puerta llamada «la Hermosa», para pedirles limosna a los que entraban en el templo.
3 Cuando el cojo vio que Pedro y Juan estaban por entrar, les rogó que le dieran limosna.
4 Entonces Pedro, que estaba con Juan, fijó la mirada en el cojo y le dijo: «¡Míranos!»
5 El cojo se les quedó mirando, porque esperaba que ellos le dieran algo,
6 pero Pedro le dijo: «No tengo oro ni plata, pero de lo que tengo te doy. En el nombre de Jesucristo de Nazaret, ¡levántate y anda!»
7 Y tomándolo de la mano derecha, lo levantó, ¡y al momento se le afirmaron los pies y los tobillos!
8 El cojo se puso en pie de un salto, y se echó a andar; luego entró con ellos en el templo, mientras saltaba y alababa a Dios.
9 Todo el pueblo lo vio andar y alabar a Dios,
10 y lo reconocían como el cojo que se sentaba a pedir limosna a la entrada del templo, en la puerta «la Hermosa», y se quedaban admirados y asombrados por lo que le había sucedido al cojo.
Discurso de Pedro en el pórtico de Salomón
11 Mientras el cojo que había sido sanado no soltaba a Pedro ni a Juan, todo el pueblo fue al pórtico llamado «de Salomón», y sin salir de su asombro se acercó a ellos.
12 Cuando Pedro los vio, les dijo: «Varones israelitas, ¿qué es lo que les asombra? ¿Por qué nos ven como si por nuestro poder o piedad hubiéramos hecho que este hombre camine?
13 El Dios de Abrahán, de Isaac y de Jacob, que es el Dios de nuestros antepasados, ha glorificado a su Hijo Jesús, a quien ustedes entregaron y negaron delante de Pilato, cuando este ya había resuelto ponerlo en libertad.
14 Pero ustedes negaron al Santo y Justo, y pidieron que se les entregara un homicida.
15 Fue así como mataron al Autor de la vida, a quien Dios resucitó de los muertos. De eso nosotros somos testigos,
16 y por la fe en su nombre, a este hombre que ustedes ven y conocen, Dios lo ha restablecido; por la fe en Jesús, Dios lo ha sanado completamente en presencia de ustedes.
17 »Hermanos, yo sé que tanto ustedes como sus gobernantes lo negaron por ignorancia,
18 pero Dios cumplió de esta manera lo que ya había anunciado por medio de todos sus profetas, es decir, que su Cristo tenía que padecer.
19 Por lo tanto, arrepiéntanse y vuélvanse a Dios, para que sus pecados les sean perdonados
20 y Dios haga venir sobre ustedes tiempos de alivio y les envíe a Cristo Jesús, que ya les fue anunciado.
21 Es necesario que el cielo reciba a Jesús hasta el momento en que todas las cosas sean restauradas, lo cual Dios ya ha anunciado desde los tiempos antiguos por medio de sus santos profetas.
22 Porque Moisés dijo: “El Señor su Dios les levantará un profeta de entre sus hermanos, como me levantó a mí. Ustedes deben atender a todo lo que él les diga.
23 Todo aquel que no escuche a ese profeta, será eliminado del pueblo.”
24 Porque todos los profetas, a partir de Samuel, han hablado de estos días y los han anunciado.
25 Ustedes son los descendientes de los profetas; son herederos del pacto que Dios hizo con nuestros antepasados, cuando le prometió a Abrahán: “En tu simiente serán bendecidas todas las naciones de la tierra.”
26 Cuando Dios resucitó a su Hijo, en primer lugar lo envió a ustedes para bendecirlos, y para que cada uno de ustedes se convierta de su maldad.»
Mactamilquisquiyam enlhit apyateyaycam
1 Apmiyaclhec alhta Pedro najan Juan tingma apponquinomap. A las tres alhta intomjac. Apquiltemaclha alhta mataa apquililmalhnancama. 2 Yejemoc alhta apquilvita enlhit apyateyaycam ayenmo aptemaclha apquitcoc. Appiquenacpec alhta mataa aclhamoclhojo acnim nicja apatong tingma apponquinomap acvisay Actamalma. Apquilanjam alhta mataa solyayem aptomja apquilantalhningvoycta mataa tingma apponquinomap. 3 Lhama alhta apvita Pedro najan Juan yoyam elantilhic tingma apponquinomap. Apquilmalhnam alhta eyca solyayem. 4 Yejemoc alhta apquilanoc Pedro najan Juan. Aptomjac alhta apcanya Pedro:
—Quip, jingilanojo nincoo —alhta aptomjac.
5 Yejemoc alhta apsicjaclho. Apquiltamjoc alhta elhcac asoc. 6 Aptomjac alhta apcanya Pedro:
—Am coyitnac coo solyayem. Moc asoc eyca inyitnac, sat omquesic lhip. Ayinyema actemaclha apmopvan Jesucristo co Nazaret. Itnimiclha netin, ityisam —alhta aptomjac.
7 Yejemoc alhta apma Pedro apmic apquinimsaclho netin. Yejemoc alhta alyimnaclho apmancoc najan alyiptetaclha apmancoc. 8 Yejemoc alhta apnilhtinga apquinmaclho netin. Inyicpintangvocmoc alhta aplhingam. Aptalhningvocmoc alhta lhama tingma apponquinomap. Intamilaclhec aplhingam. Apnilhtingamquic netin. Apcacoc alhta Dios Ingyapam. 9 Apquilvitac alhta aplhamoclhojo enlhitaoc aplhinga najan apcayo Dios Ingyapam. 10 Apyicpilcacpoc alhta enlhit apquilanjeycam mataa solyayem. Apnec alhta mataa nicja apatong tingma apponquinomap acvisay Actamalma. Pilapcasquic alhta apvitacpo actemaclha aptamalviyam.
Apquiltimnaycam Pedro congne tingma apvisay Salomón
11 Am alhta eyinyavac mataa Pedro najan Juan enlhit aptamalviyam. Apnatemamquic alhta apquiltiyaningvaycmo napocja tingma apponquinomap, congne tingma apvisay Salomón. 12 Lhama alhta apvita Pedro. Aptomjac alhta apquilanya enlhitaoc:
—Enlhitaoc Israel. ¿Soctomja alpilapsa nac apquilvita? ¿Soctomja singilano nac nincoo? ¿Apquilanayqui ya quellhip ayinyema ningmovan inganco najan ningiltamila ningilancam napato Dios? ¿Apquilanayqui ya nintamilquisquiyam nincoo as enlhit? 13 Quip elanojo. Dios Ingyapam aptomja ilhnic nat apvisqui apancaoc Abraham najan Isaac najan Jacob. Aptimesquiscama apyimtalhnamo Apquitca apvisay Jesús. Apquilanem alhta quellhip emacpoc Jesús najan colhic acyantamo apnaclha Pilato. Apquiltamjoc alhta inyicje eyamyiclha Pilato. Quellhip alhta eyca ayinyemaclha apquiltovascama. 14 Quellhip alhta apquilmasma, yoyam colhic acyamyeclho aptomja Apponquinomap najan Appeyvomo. Apquililtamjoc alhta elyamyiclha quellhip enlhit aptomja ticyovam inyap. 15 Apquilajac alhta quellhip aptomja singmescama acyimnatem ingnenyic. Eyca Dios aptomja aplhaticjasquiyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Ningiltomja ningilvitaycamco nincoo. 16 Eyca apvisay Jesús ayinyema meyasquiyam as enlhit. Apyimnavocmec alhta. Apquilvitac quellhip najan apquilyicpilcoc as enlhit. Meyasquiyam Jesús intamilquiscacmoc as enlhit napatavo quellhip.
17 Elyalhinga, quip elanojo. Acyasamcoc coo, am alhta elyasamcoc quellhip apquiltomjaclha apquilaja Jesús. Am alhta elyasamcoc apquiltomjaclha apquilviscaa. 18 Invocmec nelha Dios appayvam apquillhanma ilhnic nat profetas Dios apquillingascama. Aplhenacpec nic nat Cristo, am copvanac metac acmasca. 19 Elyanmonquis apquilvalhoc quellhip, yoyam colmascosalhca melyascalhma. Comoc sat acnim, yoyam colhic actamilquiscacmo apquilvalhoc ayinyema Visqui ingac. 20 Ingyapajacsic sat aplhenomacpo nano Cristo apvisay Jesús. Aplhanma ilhnic nat yoyam elvitac quellhip. 21 Apnec siclhoc maa netin acvocmo acnim, yoyam elaniclhac aclhamoclhojo asoc aplhena ilhnic nat Dios Ingyapam. Acno apquillhanma ilhnic nat mataa profetas Dios apquillingascama apquilponquinomap apquilictingam apmamyi. 22 Aptomjac nic nat Moisés apquilanya ningilyeyjamcaa: “Nipyesicsa apnaymacoc sat ingyinyema profeta Dios aplingascama. Colhojoc sat setnesquiscama coo Dios Visqui ingac. Elaylhojo sat mataa actemaclha appayvam. 23 Am sat ancoc elyajaclho enlhit profeta Dios aplingascama appayvam, etvasacpoc sat nipyesicsa apnaymacoc Israel.”
24 Aplhamoclhojo ilhnic nat profetas Dios apquillingascama apquillhanma as ningvamlha nac jay. Siclhoc nic nat Samuel najan aptomja apteteycaoc. 25 Quellhip apquiltomja profetas Dios apquillingascama apquitquic. Apquilmaycam quellhip pacto (aplhanmaclha nasoc anco) ayinyema Dios Ingyapam. Apquilmasquic nic nat ningilyeyjamcaa Dios Ingyapam. Aptomjac nic nat apcanyacpo Abraham: “Ellhovac sat altamila asoc aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco ayinyema lhip aptovana niptamin.” 26 Aplhaticjascacmec alhta Apquitca Dios Ingyapam. Apcapajascama alhta siclho nipyesicsa quellhip, yoyam epasmoc quellhip. Yoyam etlhamcoc quellhip apquiltemaclha acmasom.