Pablo apela a César
1 Tres días después de que Festo llegó a la provincia, fue de Cesarea a Jerusalén.
2 Los principales sacerdotes y los judíos más influyentes se presentaron ante él, y hablaron en contra de Pablo.
3 Como un favor especial, le pidieron que ordenara trasladar a Pablo a Jerusalén. Y es que ellos ya habían planeado tenderle una emboscada y matarlo en el camino.
4 Festo les dijo que Pablo estaba custodiado en Cesarea, adonde él mismo partiría en breve.
5 Les dijo: «Si algunos de ustedes pueden acompañarme, háganlo. Y si este hombre ha cometido algún crimen, acúsenlo allí.»
6 Festo se detuvo en Jerusalén unos ocho o diez días; luego fue a Cesarea, y al día siguiente se sentó en el tribunal y mandó traer a Pablo.
7 Cuando Pablo llegó, lo rodearon los judíos que habían ido desde Jerusalén. Presentaron en su contra muchas y graves acusaciones, pero no pudieron probar ninguna.
8 Pablo, en su defensa, dijo: «Yo no he cometido ningún delito. Ni contra la ley de los judíos, ni contra el templo, ni contra el emperador.»
9 Pero Festo, que se quería congraciar con los judíos, le preguntó: «¿Prefieres ir a Jerusalén, para que seas juzgado de todo esto delante de mí?»
10 Y Pablo respondió: «Yo estoy ante el tribunal del emperador, y es en este tribunal donde debo ser juzgado. Como tú bien sabes, en nada he agraviado a los judíos.
11 Si he cometido algo que merezca la pena de muerte, no me rehúso a morir. Pero si las acusaciones que se me hacen no tienen sustento, nadie puede entregarme a ellos. ¡Yo apelo al emperador!»
12 Entonces Festo habló con el consejo y, después de consultar con ellos, respondió: «Puesto que has apelado al emperador, ante el emperador comparecerás.»
Pablo ante Agripa y Berenice
13 Algunos días después, el rey Agripa y su hermana Berenice fueron a Cesarea para saludar a Festo.
14 Allí pasaron muchos días, así que Festo le expuso al rey el caso de Pablo. Le dijo: «Félix dejó preso a cierto hombre,
15 contra el cual los principales sacerdotes y los ancianos de los judíos presentaron acusaciones. Cuando fui a Jerusalén, estos se presentaron y me exigieron que lo condenara.
16 Yo les respondí que los romanos no acostumbran condenar a muerte a nadie, si quienes lo acusan no están presentes. Es decir, para que el acusado pueda defenderse.
17 Entonces todos ellos se presentaron, y yo actué sin tardanza. Al día siguiente ocupe mi lugar en el tribunal, y mandé traer a ese hombre.
18 Sus acusadores, aunque estaban presentes, no presentaron ninguno de los cargos que yo pensaba que harían;
19 lo que tenían contra él eran, más bien, algunas cuestiones acerca de su religión y de un tal Jesús, ya muerto, del que Pablo afirma que está vivo.
20 Como yo tenía mis dudas acerca de estas cuestiones, le pregunté si prefería ir a Jerusalén y ser juzgado allá;
21 pero Pablo pidió ser retenido y apelar a que el emperador mismo conociera su caso. Entonces di órdenes de que lo custodiaran mientras lo remitía al emperador.»
22 Agripa dijo entonces a Festo: «También yo quiero oír a ese hombre.» Y Festo le respondió: «Pues mañana mismo lo oirás.»
23 Al día siguiente, Agripa y Berenice se presentaron en medio de gran ostentación, y entraron en la audiencia con los tribunos y los principales hombres de la ciudad. Festo mandó entonces que llevaran a Pablo,
24 y dijo: «Rey Agripa, y señores que nos acompañan: Fíjense en este hombre. Aquí y en Jerusalén un gran número de judíos me ha pedido a gritos que lo condene a muerte.
25 Yo no he hallado en él nada que merezca la pena de muerte. Y como él mismo ha apelado al emperador, he decidido remitirlo a él.
26 Como no tengo nada concreto que pueda escribir a mi señor, lo he traído ante ustedes, y principalmente ante ti, rey Agripa, para que lo examines, y así tenga yo algo qué escribir.
27 Ciertamente no me parece razonable enviar a un preso, y no informar de qué se le acusa.»
Pablo apnaclha yatapvisqui Festo
1 Yejemoc alhta apvaa Festo, yoyam etnejic yatapvisqui. Natqui acnim alhta intomjac aptepa tingma Cesarea apmiyaclho tingma Jerusalén. 2 Apquilyoclhec alhta apnaclha Festo apquilimja apmamyi sacerdotes najan judíos apquilyimtalhnamo. Apquilantipcasquic alhta apvisay Pablo. 3 Apquililtamjoc alhta judíos, yoyam ingyasicjojo Festo lhama asoc. Apquililtamjoc alhta ingyapajasquisic Pablo, yoyam eyacsic tingma Jerusalén. Apquililtamjoc alhta elajic Pablo nalhit amay. 4 Apcatingmavoc alhta Festo:
—Apnec Pablo congne singilpilhtetomaclha tingma Cesarea. Quilhvoc sat omyaclhac coo lha maa. 5 Elane sat enlhit apquilyimtalhnamo, yoyam eltimjic sellhalhmaa. Apsomcoc sat ancoc Pablo, elane sat ellhenic napato.
6 Apnec alhta Festo tingma Jerusalén malha diez acnim. Yejemoc alhta aptajavo tingma Cesarea. Moc acnim alhta intomjac apnacmo Festo ningyicpilcomalhquilha. Apcanayquic alhta colhic acyantavoclho Pablo. 7 Lhama alhta apvactamo Pablo. Yejemoc alhta apquilvocjingvoclho judíos apquilinyema Jerusalén. Apquillhenquic alhta aclhamoclhojo asoc. Ayajemo alhta apquilantipquiscama apvisay Pablo. Am alhta elyasamcoc judíos apquiltomjaclha, yoyam ellhenic. 8 Yejemoc alhta aplhena Pablo appeyvescaseclho aptemaclha:
—Am alhta otvasac apquiltemaclha judíos, paj najan tingma apponquinomap. Am otanovac César apvisqui co Roma —alhta aptomjac.
9 Apquiltamjoc alhta ingyasicjacpoc Festo nipyesicsa judíos. Yejemoc alhta aptomja Festo apcanya Pablo: “¿Apquiltamjo ya lhquip emyaclha tingma Jerusalén, yoyam colhic acyicpilco maa?” —alhta aptomjac.
10 Apcatingmavoc alhta Pablo:
—Incaymalhquic yoyam otnamam napato apvisqui co Roma. Altamjoc coo, yoyam jeyicpilcojo. Apyasamcoc najan lhip, am otvasac coo (apquiltemaclha) judíos. 11 Nasoc sat ancoc actomja sicmasom, ayanyalhquic sat ancoc omatong, tasic elanic omatong. Ayajemo sat ancoc sellhanma sicmasom, colapvanquejec jelmoc judíos. Altamjoc coo, yoyam jeyicpilcojo apvisqui co Roma.
12 Apquilpamejitcasquic alhta Festo apnaymacoc apquilpamejitsomap. Yejemoc alhta aptomja Festo apcanya Pablo:
—Apquiltamjoc lhip, yoyam eyicpilcojo apvisqui co Roma. Ongvapajacsic sat lhip apnaclha apvisqui co Roma —alhta aptomjac.
Pablo napato apvisqui Agripa
13 Nalhit acnim alhta intomjac apvactamo tingma Cesarea apvisqui Agripa najan aptava acvisay Berenice. Appayvasquic alhta yatapvisqui Festo. 14 Yamacvoncaclho (anit acnim) alhta apnayam maa. Apquiltimnasquic alhta Festo actemaclha amyaa aplhenamap Pablo:
—Apnec asi lhama enlhit apquilpilhquetomap. Am alhta etipcasacpoc singilpilhtetomaclha Pablo aplhinga Festo. 15 Lhama alhta sicvocmo tingma Jerusalén. Yejemoc alhta apquilvaa apquilimja apmamyi sacerdotes najan judíos apquilyimtalhnamo. Apquillhenquic alhta apvisay Pablo. Apquililtamjoc alhta, yoyam ematong. 16 Ayatingmavoc alhta coo: “Cotnaja nintemaclha nincoo co Roma, yoyam ongajic lhama enlhit. Incaymalhquic elvotac siclho aptomja apquilantipquiscascam apvisay apnaclha apmapsom, yoyam epeyvasiclha amyaa napatavo. 17 Apquilvoctac alhta enlhitaoc (judíos). Yejemoc alhta sicnacmo ningyicpilcomalhquilha. Ayanayquic alhta colhic acyantaveclho Pablo. 18 Apquicjingvactamo aptomja apquilantipquiscascam apvisay. Am alhta elatingmavo apquilanyomap ellhenic. Nasoc alhta intomjac actomjaclha aclhanma evalhoc coo. 19 Alhta acvamlha apquillhena actemaclha mongyasquiyam tasic amyaa. Apquillhenquic alhta najan actemaclha aplhenamap Jesús apquitsepma alhta. Pablo eyca aplhanma aplhaticjangviyam mocjam Jesús. 20 Am alhta oyasamcoc, yoyam otnejic as asoc. Yejemoc alhta silmalhna Pablo: “¿Apquiltamjo ya emyaclhac tingma Jerusalén, yoyam epeyvasiclhac lhip amyaa?” —alhta actomjac coo. 21 Am alhta coyacmoc Pablo. Apquiltamjoc alhta Pablo acvamlha eyicpilcojo apvisqui co Roma. Ayanayquic alhta siclho eltamilsic mocjam Pablo acvocmo acnim, yoyam ongvapajacsic apnaclha apvisqui co Roma —alhta aptomjac Festo.
22 Aptomjac alhta Agripa apcanya Festo:
—Altamjo inyicje olngac coo lha as enlhit —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta Festo:
—Secaseclha sat ongaylhojo —alhta aptomjac.
23 Moc acnim alhta intomjac apvactamo Agripa najan aptava Berenice apma apquilantalhnama apquilyinmeycaoc. Apquilantalhningvoctac alhta ningyicpilcomalhquilha. Apquillhalhmaa alhta singilpilhtetemo apquilviscaa najan enlhit apquilyimtalhnamo. Yejemoc alhta apcanya Festo colhic acyantamantamo Pablo. 24 Yejemoc alhta aptomja apquiltimnamcaa Festo:
—Visqui ingac Agripa najan quellhip enlhitaoc. Quip elaylhojo. Ninganeclhec nincoo ninlhamoclhojo. Apquilvitac quellhip as enlhit Pablo. Apquillhenquic mataa judíos apmapsom as enlhit. Apquilinlhanacmec alhta tingma Jerusalén najan tingma Cesarea. Apquililtamjoc alhta, yoyam ematong Pablo. 25 Am alhta otac aptemaclha apmapsom, yoyam ematong. Apquiltamjoc alhta Pablo, yoyam eyicpilcojo apvisqui co Roma. Yejemoc alhta aclhena evalhoc, yoyam ongvapajacsic tingma Roma. 26 Am oyasamcoc mocjam actemaclha amyaa, yoyam otalhosquisic apvisqui co Roma. Eycaso ayinyemaclha sicyantamantamo Pablo napatavo quellhip najan napato lhip visqui Agripa. Natamin acpeyvayclha amyaa otalhosquisic sat vaycajac apvisqui co Roma. 27 Inlhenquic evalhoc ayajemo sat cotnejic siyapajascama enlhit apquilpilhquetomap apnaclha apvisqui co Roma, mepqui sictalhescama actemaclha apmapsom enlhit.