Consejos de Ajitofel y de Jusay
1 Entonces Ajitofel habló con Absalón, y le dijo:
«Voy a escoger a doce mil soldados, y esta misma noche iré en persecución de David.
2 Caeré sobre él ahora que está cansado y sin fuerzas. Lo atemorizaré, y cuando huyan los soldados que lo siguen, y el rey se quede solo, lo mataré.
3 Así haré que todo el pueblo se vuelva a ti, y cuando lo hagan, vivirán en paz, pues comprenderán que tú solo quieres la vida del rey.»
4 Este consejo le pareció bien a Absalón y a todos los ancianos de Israel,
5 aunque Absalón le sugirió llamar a Jusay el arquita para conocer su opinión.
6 Y cuando Jusay se presentó ante Absalón, este le dijo:
«Ajitofel me ha dado un consejo. ¿Tú qué opinas? ¿Debemos seguir su consejo, o no?»
7 Y Jusay le respondió:
«No te conviene seguir el consejo de Ajitofel.
8 Tú conoces a tu padre, y sabes que sus soldados son los más valientes y que su estado de ánimo está herido y busca la venganza. Es como una osa que ha perdido a sus cachorros. Sabes también que tu padre es un guerrero, y que no pasará la noche con el ejército.
9 Tal vez esté escondido en alguna cueva, o en algún otro lugar. Si comienza venciendo a algunos de ellos, quienes lo sepan dirán: “¡Los soldados de Absalón fueron derrotados!”
10 Entonces hasta el soldado más valiente y bravo como león se llenará de temor, pues todo el pueblo sabe que tu padre es un valiente, y sabe también que sus hombres son gente aguerrida.
11 Yo te sugiero que reúnas a todo el ejército de Israel, desde Dan hasta Berseba, y que formen una multitud incontable como la arena del mar, y que tú mismo dirijas la batalla.
12 Entonces lo atacaremos dondequiera que se encuentre, y caeremos como el rocío sobre él y sus seguidores, y ninguno de ellos escapará.
13 Si acaso busca refugio en alguna ciudad, todo el ejército de Israel llevará sogas, y destruiremos la ciudad y arrastraremos las piedras hasta el río para que no quede una sola en su lugar.»
14 Absalón y todo su ejército consideraron que el consejo de Jusay el arquita era más atinado que el de Ajitofel. Y es que el Señor había decidido frustrar el acertado consejo de Ajitofel para preparar la caída de Absalón.
15 Después, Jusay fue con los sacerdotes Sadoc y Abiatar y les dio los pormenores del consejo de Ajitofel y lo que él mismo había aconsejado a Absalón.
16 Les recomendó salir cuanto antes y decirle a David que no pasara la noche en los vados del desierto, sino que cruzara el Jordán para que ni él ni sus seguidores corrieran peligro.
17 Mientras tanto, Jonatán y Ajimaz estaban escondidos cerca de la fuente de Roguel, y como no podían mostrarse entrando en la ciudad; una criada fue y les avisó lo que pasaba; entonces ellos salieron para poner sobre aviso al rey David.
18 Pero al salir ellos, un criado los vio y fue a decírselo a Absalón, así que ellos se dieron prisa y llegaron a la casa de un hombre en Bajurín, la cual tenía un pozo en el patio, y allí se escondieron.
19 La esposa de ese hombre sacó una manta, la extendió sobre la boca del pozo, y sin que nadie lo supiera colocó encima el trigo que habían trillado.
20 Cuando llegaron los hombres de Absalón, preguntaron:
«¿Dónde están Ajimaz y Jonatán?»
La mujer les dijo:
«Ya han cruzado los vados del Jordán.»
Ellos de todos modos los buscaron, y como no los hallaron se regresaron a Jerusalén.
21 En cuanto aquellos hombres se fueron, Ajimaz y Jonatán salieron del pozo y corrieron a decirle al rey David:
«¡Vamos, dense prisa para cruzar el Jordán! ¡Ajitofel ha dado a Absalón un consejo contra ustedes!»
22 Entonces David y todos sus hombres fieles se apresuraron a cruzar el Jordán antes de que amaneciera, y no hubo uno solo que no cruzara el río.
23 Y cuando Ajitofel se dio cuenta de que no se había seguido su consejo, preparó su asno y salió de Jerusalén para irse a su ciudad, y cuando llegó a su casa la puso en orden, y luego fue y se ahorcó. Así fue como murió, y lo enterraron en el sepulcro de su padre.
24 David llegó a Majanayin, mientras Absalón cruzaba el Jordán con todos sus seguidores israelitas.
25 En lugar de Joab, Absalón puso como jefe de su ejército a Amasa hijo de Itra, de Israel. Itra había tenido relaciones con Abigaíl, que era hija de Najás, hermana de Seruyá y madre de Joab.
26 Después de cruzar el Jordán, Absalón acampó en las tierras de Galaad, con los israelitas que lo acompañaban.
27 Cuando David llegó a Majanayin, lo recibieron Sobi hijo de Najás, que era de Rabá de Amón; Maquir hijo de Amiel, de Lodebar; y Barzilay, el galaadita de Roguelín.
28 Estos llevaron, para David y sus hombres, camas, tazas, vasijas de barro, trigo, cebada, harina, grano tostado, habas, lentejas, garbanzos tostados,
29 miel, manteca, ovejas, y quesos de vaca, para que comieran, pues sabían que estaban cansados, hambrientos y sedientos por haber cruzado el desierto.
Husai apyinimquiscama Absalón
1 Aptomjac nic nat Ahitofel apcanya Absalón: —Jeyane sat olyacyecsic doce mil enlhitaoc. Ongminlhinic sat David apquillhalhmaa as alhtaa nac jay. 2 Apyampavoc maa David, mepqui apyimnatem. Ongimpocjac sat maa, elinyajamcoc sat apquillhalhmaa ayinyema apquilay. Meticyovejec sat enlhitaoc, ematong sat apvamlha apvisqui. 3 Onalantac sat apnaclha lhip apyovoclhojo apvisqui apquillhalhmaa, cotnejic sat ningilasicjayquiclha mocjam. Colhojoc sat quilvana quilhva alyimjapma ayasicjayquiclha mocjam atava. Apquiltamjoc lhip ematong apvamlha lhama. Melnapacpejec sat apyovoclhojo apnaymacoc — nic nat aptomjac Ahitofel.
4 Apyispaquic nic nat Absalón aplinga appayvam. Apquilyispaquic nic nat apquilyimtalhnamo enlhitaoc Israel. 5 Apcapajasquic nic nat Absalón, colhic altimnasa Husai arquita, yoyam elpamejitsacpoc.
6 Apmiyaclhec nic nat Husai apnaclha Absalón. Aptomjac nic nat Absalón apcanya: —Ingiltimnasquic lhac Ahitofel yavamlha ontimjic. ¿Payjo ya aplhanma? Jingiltimnas sat lhip aclhanma apvalhoc — nic nat aptomjac Absalón.
7 Apcatingmavoc nic nat Husai: —Paj cotamila appayvam Ahitofel. 8 Apyasamcoc lhip aptemaclha apyap najan apquillhalhmaa. Avanjec mataa apquilvascapma. Avanjec apquilom quilhvo nac jay, acno oso navjac aclom ayitamsama ayitcavoc. Apmopvan apquilnapomap mataa apyap. Am etenac mataa nipyesicsa apnaymacoc. 9 Apnec quilhvo nac jay apyilhanmomaclha avalhoc mataymong. Moc lhaja apyilhanmomaclha. Cotnejic sat naysicsa apquilnapomap, eticyoc sat napocja apquillhalhmaa lhip. Cotnejic sat amyaa natingma: Apticyovquic apquillhalhmaa Absalón, mepqui apquilyimnatem maa — sat cotnejic amyaa. 10 Cotyamoc sat apquilvalhoc apvitacpo inlhojo enlhit apyimnatem apanco, malha yamacmeyva. Apquilyasamcoc mataa enlhitaoc Israel aptemaclha apvascapma mataa lhip apyap, najan apquillhalhmaa. 11 Ingyeylhojo sicpayvam: Ingyansiclha sat lhip apyovoclhojo enlhitaoc Israel, ayenmo nilhqueyja yoclhilhma Dan acvaycmo nipiyam payjoc Beerseba, appintalhnama enlhit mongmovan ongilyipsitic. Lhip sat inaliclha yoyam elnapacpoc. 12 Ongilmoc sat lhip apyap naysicsa ningilnapomalhca, malha ningiltajanma apcapoc sat cotnejic, malha yingmin alyayem acpaliyam nalhpop sat cotnejic. Esovjacpoc sat apticyovam. 13 Apyilhanmec sat ancoc tingma apvanyam, elsantimquisic tama apancaoc apyovoclhojo enlhitaoc. Enateticlhac sat tama moclhama mataymong apquilanomap tingma, colhic sat alyinyovasa alvata. Cotalhquejec sat mocjam mataymong as tingma aptovasomap — nic nat aptomjac Husai.
14 Aptomjac nic nat Absalón najan apyovoclhojo apquillhalhmaa: —Tasic anco appayvam Husai, am colhno appayvam Ahitofel — nic nat apquiltomjac. Eycaso ayinyema Dios, melyiplovsejec Ahitofel appayvam. Memyovacpejec sat mocjam Absalón etnejic apvisqui. 15 Apquilpamejitsacpec nic nat Husai apnaclha sacerdote Sadoc najan Abiatar: Lhama appayvam ayinyema siclho Ahitofel, apquillingay nic nat apquilvanyam mayayo najan Absalón. Moc appayvam ayinyema ilhnic nat Husai. 16 Elpecjicsojo sat colhic altimnasa amyaa David: Elyinyov sat yoclhilhma actamopeycaoc, covocmo inlhojo alhtaa. Eljalhtipilhquit sat vatsam Jordán, elhnam sat moc nicja. Mematnejec sat apvisqui David, meticyovejec sat apquillhalhmaa — sat cotnejic amyaa — nic nat aptomjac Husai.
17 Apquilacac nic nat elvitacpoc natingma Jonatán najan Ahimaas. Apnam nic nat payjoc actiyapmaclha yingmin En-rogel. Inquiltimnasquiclhec nic nat amyaa lhama quilvana. Quilhvoc anco apquilmiyaclho ilhnic nat eliltimnacsic amyaa apvisqui David. 18 Apvitac nic nat lhama apyimnanic, apyilhacpoc nic nat eltimnasquiclha Absalón. Apquinincamquic nic nat Jonatán najan Ahimaas eltiyaningvomjoc apvisqui David. Apquilvocmec nic nat tingma Bahurim, tingma pac acyitnaclha yamyamilquit. Apquilantalhnec nic nat yamyamilquit apquilyilhanmomaclha. 19 Insantimcasquic nic nat quilvana ayapma atong yamyamilquit. Impalesquic nic nat trigo apactic netin ayapma atong. Am nic nat elyasamcoc poc enlhit.
20 Pilapcasquic nic nat apquilvaa Absalón apquilapajascama. Apquiltomjac nic nat apquilanya quilvana: —¿Co laa apnamcaclha Ahimaas najan Jonatán? — nic nat apquiltomjac.
—Payjoc aja, amay vatsam apquilyasac — nic nat intomjac quilvana.
Apquilquimpaclhec nic nat mocjam, elsovjam apcanit soycam amyaa. Am nic nat elvitac. Apquiltajaclhec nic nat tingma Jerusalén. 21 Apquilantipquic nic nat mocjam yamyamilquit Ahimaas najan Jonatán. Apquinincamquic nic nat eliltimnacsic amyaa David. Apquiltomjac nic nat apquilanya: Elpecjicsojo quellhip elmilanic vatsam. Apcanama alhta Ahitofel ellana sat apquilimpocjay — nic nat apquiltomjac. 22 Apquilquimpaclhec nic nat David najan apyovoclhojo apquillhalhmaa. Apquiljalhtipilhquitquic nic nat vatsam Jordán. Am nic nat ingyaymacpoc lhama.
23 Apyasingvocmec nic nat Ahitofel aptomjaclha Absalón, meyiplovquiscama appayvam siclho. Apquinamtec nic nat yamelyeyjaycoc, aptajaclho mocjam tingma pac. Apquilpamejitsacpec nic nat nipyesicsa apquilmolhama. Aptetquic nic nat tama apyispoc apquilhnesacpo apanco, apquitsepqui. Apcatoynacpec nic nat apcatoynamacpilha apyap ninga.
David payjoc Mahanaim
24 Apvocmec nic nat apvisqui David najan apquillhalhmaa payjoc Mahanaim. Apquimjamquic nic nat Absalón najan apquillhalhmaa eljalhtipilhquetic vatsam Jordán. 25 Apcanama ilhnic nat Absalón enaliclha singilpilhtetemo apvisay Amasa, apya'monquiscama ilhnic nat Joab. Amasa apyap apvisay nic nat Itra, apquilmolhama ismaelitas. Inquin nic nat Abigail, inyap nic nat Nahas, inyalhing nic nat Sarvia, Joab inquin.
26 Apquilnaclhec nic nat Absalón najan apquillhalhmaa yoclhilhma Galaad. 27 Inlingalhquic nic nat amyaa apquilvoy David najan apquillhalhmaa payjoc Mahanaim. Apquilvocmec nic nat elmoc tacja: apvisay Sobi, Najas apquitca apquinyema Rabá yoclhilhma Amón. Poc nic nat apvisay Maquir, Amiel apquitca apquinyema ilhnic nat Lodebar. Poc nic nat apvisay Barzilai apquinyema ilhnic nat Rogelim yoclhilhma Galaad. 28 Apquilpatmentac nic nat apquiltajanma najan manto apquilalomap, najan vaynca, najan nintom: trigo apactic, najan cebada actic, najan harina, najan actic macyilhnayam, najan quilayqui actic najan yamquilayqui actic. 29 Najan yamyovjene, crema najan queso alanomalhca vayqui neme ac najan nipquesic neme pac apyingmenic. Aptoycaoc nic nat David najan apquillhalhmaa. Apquilanyacpec nic nat mayic alnapma najan acnim alnapma, najan apquilyampay apquilinyema yoclhilhma actamopeycaoc.