Saúl, elegido rey
1 Había un benjaminita muy valiente que se llamaba Cis hijo de Abiel. Era descendiente en línea directa de Seror, Becorat y Afía.
2 Este hombre tenía un hijo que se llamaba Saúl, el cual era un joven muy bien parecido. Entre todos los jóvenes israelitas no había nadie más bien parecido que él; además, era más alto que cualquiera del pueblo.
3 Un día, se perdieron las asnas de Cis, su padre, así que este le dijo a su hijo Saúl:
«Levántate y ve enseguida a buscar las asnas. Lleva contigo a uno de los criados.»
4 Saúl y su criado atravesaron los montes de Efraín y llegaron hasta el territorio de Salisa, pero no las encontraron. De allí siguieron a la tierra de Sagalín, y tampoco las hallaron. Fueron entonces a la tierra de Benjamín, y tampoco estaban allí.
5 Cuando llegaron a la tierra de Suf, Saúl le dijo al criado que lo acompañaba:
«Vamos a regresar. Tal vez ahora mi padre esté más preocupado por nosotros que por las asnas.»
6 Pero el criado le dijo:
«En esta ciudad hay un hombre de Dios, a quien todos respetan, pues todo lo que él anuncia sucede sin falta. Vamos a verlo; tal vez nos dé alguna pista en cuanto al propósito de nuestro viaje.»
7 Y Saúl le respondió:
«Está bien, vamos; pero ¿qué podemos ofrecerle? Ya no tenemos pan en nuestras alforjas. ¿Qué podemos llevarle a ese hombre de Dios?»
8 El criado respondió:
«Yo tengo un poco de plata, pero se la daré a ese hombre para que nos diga hacia dónde dirigirnos.»
9 Antiguamente, cualquiera en Israel que consultaba a Dios, decía: «Vamos a ver al vidente», porque así se le llamaba al que luego se llamó «profeta».
10 Así que Saúl le dijo a su criado:
«Bien dicho. Vamos, pues.»
Y se dirigieron a la ciudad en donde estaba el hombre de Dios.
11 Cuando subían por la cuesta de la ciudad, se encontraron con unas jóvenes que salían por agua, y les preguntaron:
«¿Vive aquí el vidente?»
12 Ellas les respondieron:
«Sí, pero más adelante. Dense prisa, porque hoy ha venido a la ciudad para acompañar al pueblo, que va a ofrecer sacrificios en el santuario que está en lo alto del cerro.
13 En cuanto entren en la ciudad lo van a ver, pero búsquenlo antes de que suba al santuario para el banquete, pues el pueblo no comerá hasta que él llegue, ya que es él quien bendice el sacrificio; después de eso, comen los invitados. Vayan ahora mismo, y lo hallarán.»
14 Ellos se dirigieron a la ciudad, y cuando llegaron al centro, Samuel ya venía hacia ellos y en dirección al santuario del cerro.
15 Pero el Señor ya había hablado con Samuel un día antes de que Saúl llegara. Le había dicho:
16 «Prepárate, porque mañana a esta misma hora te enviaré a un joven benjaminita. Vas a consagrarlo como rey de mi pueblo Israel, pues él lo va a salvar de los filisteos. El clamor de mi pueblo ha llegado a mis oídos, y yo he puesto en ellos mis ojos.»
17 En cuanto Samuel vio a Saúl, el Señor le dijo:
«Este es el hombre de quien te hablé. Este es el que va a gobernar a mi pueblo.»
18 En cuanto Saúl vio que Samuel entraba en la ciudad, se acercó a él y le dijo:
«Te ruego que me digas dónde vive el vidente.»
19 Y Samuel le respondió:
«Yo soy el vidente. Acompáñame al santuario allá arriba, y come hoy conmigo. Mañana, cuando te vayas, te diré todo lo que te está inquietando.
20 Yo sé que hace tres días se perdieron las asnas de tu padre, pero no te preocupes, porque ya las encontraron. Ahora dime: ¿Quién merece tener lo mejor que hay en Israel? Te lo voy a decir. Lo merecen tú y la familia de tu padre.»
21 Pero Saúl respondió:
«Yo soy descendiente de Benjamín, que es la más pequeña de las tribus de Israel. ¿Por qué me dices estas cosas?»
22 Entonces Samuel tomó a Saúl y a su criado, y los llevó a la sala y les ofreció la cabecera de la mesa, aun cuando Samuel tenía treinta invitados más.
23 Luego le dijo al cocinero:
«Trae la porción de carne que te dije que apartaras.»
24 El cocinero llevó la espaldilla y todo lo que iba con ella, y la puso delante de Saúl. Entonces Samuel le dijo:
«Esto estaba reservado para ti. Sírvete y come, pues se reservó para tu visita que ya esperaba, aun cuando todo el pueblo también estaba invitado.»
Y Saúl comió aquel día con Samuel.
25 Y cuando bajaron del cerro, fueron a la ciudad y Samuel habló con Saúl en la azotea de la casa.
26 Al día siguiente, al despuntar el alba, Saúl estaba en la azotea; pero Samuel lo llamó y le dijo:
«Levántate, para que te despida.»
Saúl se levantó, y ambos salieron;
27 y cuando se dirigían al otro lado de la ciudad, Samuel le pidió a Saúl que ordenara al criado adelantarse. El criado se adelantó, y entonces Samuel le dijo a Saúl:
«Tengo un mensaje de Dios para ti.»
Apvisqui Saúl
1 Apnec nic nat lhama enlhit acma apquilnatam. Benjamín apmolhama ilhnic nat apvisay Cis. Apyap nic nat Abiel, apyap nic nat maa Zeror, apyap nic nat maa Becorat, apyap nic nat maa Afía, apyap nic nat maa apmolhama Benjamín. 2 Apquitca ilhnic nat apnac apvisay Saúl. Apyimnanic aptamila ilhnic nat Saúl, am nic nat elhnoc poc aptamila nipyesicsa enlhitaoc Israel. Apvinatem apanco nic nat Saúl. Am nic nat elhno apnaymacoc.
3 Inquillhinganacmec nic nat yamelyeyjaycoc apnatoscama apyap apvisay Cis. Aptomjac nic nat apyap apcanya Saúl: —Ingva, isovjam sat sicnatoscama yamelyeyjaycoc. Itne sat aplhalhma poc apyimnanic — nic nat aptomjac.
4 Apsovjam nic nat yoclhilhma acma inquilhe Efraín. Apsovjam nic nat yoclhilhma Salisa. Am nic nat etaac apnatoscama. Apsovjam nic nat yoclhilhma Saalim. Am nic nat etaclha. Apsovjam nic nat yoclhilhma Benjamín. Am nic nat etaclha.
5 Apquilvoclhec nic nat yoclhilhma Zuf. Aptomjac nic nat Saúl apcanya aplhalhma: —Noc, ongiltajiclha. Jingilquitmoc sat ingilyap. Comascoc sat aclhanma apvalhoc apnatoscama ingilyap — nic nat aptomjac.
6 Apcatingmavoc nic nat apyimnanic. —Quip ilanojo. Apnec as tingma lhama enlhit Dios aplingascama. Innec mataa ayaco as enlhit. Nasoc anco mataa actemaclha aplhanma asoc yoyam covac. Noc, ongilyoclhojo as enlhit. Apvanquic jingiltimnacsic asoc ningilquitamsama — nic nat aptomjac.
7 Aptomjac nic nat Saúl apcanya apyimnanic: —Noc, ongilyacsic apnaclha. ¿Soc sat asoc ongilsovquisic? Apsovjacpec nincoo pan. Mepqui avalhoc najapa. ¿Soc asoc elhcac sat as enlhit Dios aplingascama? — nic nat aptomjac.
8 Apcatingmavoc nic nat apyimnanic: —Quip ilanojo. Inyitnec coo nicja plata solyayem ayitcoc. Sat omquecsic maa Dios apquilancam. Jingiltimnacsic sat asoc ningilquitamsama — nic nat aptomjac.
9 (Apquiltemaclha ilhnic nat mataa elyasamcojo asoc ayinyema Dios. Apquiltimec nic nat mataa apquilpayvam: Noc, ongilmalhnam sat aptomja apyascamco apanco — nic nat intomjac apquilpayvam. Apquiltimec nic nat apvisay apyascamco apanco. Nincoo ningiltimem profeta Dios aplingascama.)
10 Aptomjac nic nat Saúl apcanya apyimnanic: —Naso, noc maa — nic nat aptomjac.
Apquilmiyaclhec nic nat tingma apnaclha Dios apquilancam. 11 Apquilmiyaclhec nic nat tingma apvanyam. Apquiltajanyac nic nat quilvanaa ayitcoc alyayjayam. Apquiltomjac nic nat apquilanya:
—¿Apne ya as tingma enlhit apyascamco apanco? — nic nat apquiltomjac.
12 Inquilatingmavoc nic nat quilvanaa ayitcoc: —Eje, apnec maa apmamyi. Ipecjicsojo etjanyac maa. Quilhvoc lhac apvocta as tingma. Enlhitaoc ayinyema yoyam ingyaniclhac netin inquilhe. Elmecsic sat asoc actemaclha apquilpayescamo Dios. 13 Elvitac sat maa tingma. Ingyajojoc sat elvoclha amamyi aplhingam netin inquilhe yoyam etasomoc. Apquiljalhnec maa enlhitaoc apvactamo yoyam elmalhnesquisic siclho Dios apquilancam. Natamin coyiplovjoc sat aptoycaoc apquilanyomap eltasomoc. Elyas maa, elvitac sat quilhvo — nic nat intomjac quilvana.
14 Apquilmiyaclhec nic nat tingma apvanyam. Apquilvoclhec nic nat tingma. Pilapcasquic nic nat apquilvita apquilhyacmo profeta Samuel. Apquiltamjoc nic nat ingyinamtic netin inquilhe. 15 Aplingac nic nat profeta Samuel acnim alhta Dios appayvam. Am nic nat evac mocjam Saúl.
Aptomjac nic nat Dios apcanya Samuel: 16 —Ongvapajacsic sat lhama enlhit apnaclha lhip, secaseclha acvamlha hora nac jay. Ingyinyemac sat Benjamín apcaoclha. Itnesquis sat apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Iyilhvatas sat olivo ayingmenic actemaclha monquinatquiscama aptimesomap apvisqui. Elvomsic sat tap enlhitaoc ajancaoc nipyesicsa enlhitaoc filisteos. Acvitac coo actemaclha apquillingaycamco enlhitaoc ajancaoc. Aclingac coo apquililpalhamaycam — nic nat aptomjac Dios.
17 Yejemoc nic nat apvita profeta Samuel apquilhyacmo Saúl. Aptomjac nic nat Dios apcanya Samuel: —Quip ilanojo. Eycaso enlhit siclhena alhta. Sat etnejic apvisqui nipyesicsa enlhitaoc ajancaoc — nic nat aptomjac Dios.
18 Apquilhyacmec nic nat Saúl. Aptajanyac nic nat profeta Samuel tingma apatong. Aptomjac nic nat Saúl apcanya profeta: —¿Co laa acpayjo tingma pac enlhit apyascamco apanco? Jeltimnas siclho — nic nat aptomjac.
19 Apcatingmavoc nic nat profeta Samuel: —Coo nac sicvisay sicyascamco. Noc, ongilyacsic netin inquilhe. Otovojoc sat lhama lhip quilhvo nac jay. Etajiclhac sat lhip secaseclha. Oltimnacsic sat lhip actemaclha aclhanma apvalhoc. 20 Inquillhinganacmec alhta yamelyeyjaycoc. Natqui acnim intomjac. Noncolhenam nasa apvalhoc. Innec alhta alvitaclho mocjam. ¿Soc lha ancoc asoc actamila nipyesicsa enlhitaoc Israel? Lhip aptomja apancaoc aclhamoclhojo asoc najan apyap apmolhama apancaoc — nic nat aptomjac profeta.
21 Apcatingmavoc nic nat Saúl: —Coo siyinyema Benjamín apmolhama. Paj onlhamac nincoo nipyesicsa enlhitaoc Israel. Anitoc coo sicmolhama nipyesicsa Benjamín apmolhama. ¿Soc lha actema aplhanma lhip asoc? — nic nat aptomjac.
22 Innec nic nat acyantamaclho congne tingma apyivey Saúl najan aplhalhma apyimnanic. Apnesacpec nic nat nipyesicsa maycaa apquilyimtalhnamo, malha treinta enlhitaoc maycaa.
23 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya aptomja apjanma nintom: —Isanta siclho nicja nintom sicmesa alhta lhip, siyanya alhta etamilsic lhip — nic nat aptomjac.
24 Apsantimcasquic nic nat apjanma nintom alhcaponanyetic acyiplomo apitic. Appicanvoctac nic nat apnaclha Saúl.
Aptomjac nic nat profeta apcanya Saúl: —Itov. Lhip alhta mactamilquisquiscama as apitic. Inlhenquic alhta evalhoc otamilquisquisic as nintom nac jay yoyam ongiltasomoc lhama as enlhitaoc.
Aptovcoc nic nat lhama Saúl profeta Samuel. 25 Apquilantipquic nic nat inquilhe apquilmiyaclho tingma apvanyam. Innec nic nat allanesa aptiyanmaclha netin tingma yoyam etyinic Saúl.
26 Acmopayam congne ilhnic nat intomjac. Apquevam nic nat profeta Samuel apvisay Saúl. Aptomjac nic nat apquevamcaa: —Ilhaticja, siclhalhma sat otnejic — nic nat aptomjac.
Yejemoc nic nat aplhaticja Saúl. Alhtooc anco nic nat apnalhaticjac. Apquillhinquic nic nat apcanit. Profeta Samuel nic nat aptomjac aplhalhma Saúl. 27 Apquilvoclhec nic nat tap tingma apvanyam.
Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya Saúl: —Ingyane sat elhong apmamyi apyimnanic. Yejemec sat lhip yoyam oltimnacsic appayvam ayinyema Dios — nic nat aptomjac. (Yejemoc nic nat aplhinga apmamyi apyimnanic.)