Premio o castigo, tú lo decides
1 El que es egoísta
solo piensa en sí mismo
y no acepta ningún consejo.
2 Al tonto no le interesa aprender,
sino mostrar lo poco que sabe.
3 La maldad nunca llega sola;
viene siempre acompañada
de vergüenza y desprecio.
4 Las palabras del sabio
son fuente de sabiduría.
5 ¡Qué malo es
declarar inocente al malvado
y no hacerle justicia al inocente!
6 Cuando el tonto abre la boca,
causa discusiones y pleitos.
7 Cuando el necio abre la boca,
pone su vida en peligro.
8 ¡Qué sabrosos son los chismes,
pero cuánto daño causan!
9 El vago y el destructor,
¡hasta parecen hermanos!
10 Dios es como una alta torre;
hacia él corren los buenos
para ponerse a salvo.
11 El rico cree estar protegido,
piensa que sus riquezas
son como una ciudad con murallas
donde nadie puede hacerle daño.
12 El orgullo acaba en fracaso;
la honra comienza con la humildad.
13 Es muy tonto y vergonzoso
responder antes de escuchar.
14 Con ánimo se alivia al enfermo,
pero no a quien está deprimido.
15 El que es sabio e inteligente
presta atención y aprende más.
16 Con un regalo generoso
todo el mundo te recibe;
¡hasta la gente más importante
te abre sus puertas!
17 El primero en defenderse
alega ser inocente,
pero llegan los testigos
y afirman lo contrario.
18 Los pleitos más difíciles
hay que ponerlos en manos de Dios.
19 Es más fácil derribar un muro
que calmar al amigo ofendido.
20 Cada uno recibe por sus palabras
su premio o su castigo.
21 La lengua tiene poder
para dar vida y para quitarla;
los que no paran de hablar
sufren las consecuencias.
22 Si ya tienes esposa,
ya tienes lo mejor:
¡Dios te ha demostrado su amor!
23 El pobre suplica;
el rico insulta.
24 Con ciertos amigos,
no hacen falta enemigos,
pero hay otros amigos
que valen más que un hermano.
1 Ningiltamjoc mataa colhic singaco, acyitna inlhojo ayajamalhco ingvalhoc. Ongilinmelham sat mataa, singiltamesa inlhojo ingmoc asoc actamila.
2 Ningiltanovquic singiltamescama ingmoc, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Ningiltamjoc mataa onlingacsic nintemaclha inganco.
3 Nimpenasquic sat ancoc actemaclha acmasom, coyiplovjoc sat ningmancactama. Comascoc sat singayo, acyitna inlhojo ningyimtalhnesomalhco inganco.
4 Ningilyataycam acyitsomalhca ayaptovnilha yingmin acvanyam, najan malha yingmin ayinyem vatsam, najan malha yamilquit ayinyemayaclha ningyascamco.
5 Mongvanquejec ongmeyvoc ingmoc apsilhnanomap apanco. Mongvanquejec ongilpejescomoc ingmoc mepqui apsilhnanomap apanco.
6 Ongilatingmalhcac sat nincoo, ayinyema appayvam ingmoc acyeyjamelhma apvalhoc. Ongilnapalhcac sat nincoo, ningiljalhno inlhojo apayvam apanco.
7 Ongiltovasalhcac inganco ayinyema ningilyataycam nintemaclha acyeyjamelhma, colhojoc ningilyataycam singasipquiscama ingyispoc tama.
8 Ningilantipquiscama apvisay ingmoc actomja acmam ingilvalhoc. Malha acmasis ningiljalhenmo, jingilvoncamejec sat mataa.
9 Jingilyacmoc ongiltamjam (singastingam nintamjaycam) najan nintovascama asoc actamila, alyitsomalhca anit nintemaclha, acno sicaa acpaliyam.
10 Visqui ingac apvisay acyitsomalhca tingma nitno, actomja apquilyilhanmomaclha enlhit apquilpeyvomo.
11 Ninganayquic nincoo cascama ningilnatam actomja singmasma nincoo, malha mataymong acjalhtam ningyilhanmomaclha.
12 Ongnatovasalhcac sat nincoo, acyitna inlhojo ningyimtalhnesomalhco inganco. Colhic sat singaco nipyesicsa ingnaymacoc, acyitna inlhojo conjamalhca ingvalhoc.
13 Ningilatingmavoc sat ancoc yicpintama singilmalhnaycam ingmoc, colhojoc sat nintemaclha acyeyjamelhma najan nintemaclha ningmancactama.
14 Acmajayoclha ingvalhoc actomja sintamilquisquiyam naysicsa ningmasquem. Inlingamcoc sat ancoc ingvalhoc, soc enlhit apmopvan etamilquiscomoc ingvalhoc.
15 Inlhenquic mataa ingvalhoc, yoyam coyangvomoc actemaclha ningyascamco. Ningiljalhnoc mataa singyascasingvoyam, comoc sat ingilvalhoc.
16 Jingilmoc sat tacja, acyitna inlhojo ningmescama nasa asoc. Apquilyispaquic najan enlhit apquilyimtalhnamo actema nac jay.
17 Colhejec mataa acyascacmo appayvam appeyvescasquiclha apmamyi. Pilapcasquic apvaa poc, epeyvescasiclhac sat moc actemaclha.
18 Singyicpilquemo apyimtalhnamo emascocsic nintemaclha ningilatingmomalhca. Aptomja apyicpilquemo enlhit apquilyimtalhnamo, eltimnacsic yavamlha eltimjic.
19 Cayjec mataa ingvalhoc ayinyema singvenéycam ingmoc, malha mataymong apjalhtam tingma. Macvenéycam ingvalhoc acyitsomalhca atong mayapayclha tava apac.
20 Ningilyatam mataa nincoo acvaycmo singastingam, malha nintom acyilhna.
21 Ningmiyovmalhca najan ningiltanovmalhca ayinyema ningilyataycam nincoo. Onlingamcojoc mataa acmasom, singilsilhnana inlhojo ningilyataycam acmasom.
22 Ningvitac sat ancoc quilvana ontimjic intava, actomja macmescama actamila. Apyispaquic Dios Visqui ingac, apvita inlhojo acma intava.
23 Altamila nimpayvam ningilmalhnaycam asoc, ningiltomja inlhojo mepqui asoc. Cayjec mataa nimpayvam ningatingmaycam, acyitna inlhojo cascama ningilnatam.
24 Apnam ingnaymacoc apquiltomja singvenéycam najan singiltovascama. Poc ingnaymacoc apquiltomja singasicjayo, malha ingyipma najan ingyalhing.