Hacer el bien trae alegría
1 Quien no acepta las reprensiones
será destruido,
y nadie podrá evitarlo.

2 Cuando la gente buena prospera,
el pueblo se pone alegre;
cuando gobiernan los malvados,
el pueblo se pone triste.

3 El que ama la sabiduría
trae alegría a su padre;
el que anda con prostitutas
malgasta todo lo que tiene.

4 El rey que hace justicia
da seguridad al país;
el que solo cobra impuestos
lleva el país a la ruina.

5 Quien mucho alaba al amigo,
mucho lo engaña.

6 El malvado cae en su propia trampa;
pero el que es bueno
vive con gran alegría.

7 La gente buena se preocupa
por defender al indefenso;
pero a los malvados
eso ni les preocupa.

8 Los que aman la intriga
enredan a todos en pleitos,
pero los sabios siembran la paz.

9 Solo burlas y enojos saca el sabio
que discute con un tonto.

10 Los asesinos desean la muerte
de la gente buena y honrada.

11 El necio no esconde su enojo;
el sabio sabe controlarse.

12 El gobernante que presta atención
a toda clase de mentiras,
vivirá rodeado de ayudantes malvados.

13 Al pobre y al que lo maltrata
Dios les ha dado la vida.

14 El rey afirma su reinado
cuando gobierna bien a los pobres.

15 Los golpes y la disciplina
enseñan a ser sabio,
pero el que es malcriado
solo avergüenza a su madre.

16 Donde aumentan los malvados,
aumenta la maldad;
¡pero la gente buena los verá fracasar!

17 Corrige a tu hijo
y vivirás tranquilo y satisfecho.

18 Donde no hay un buen gobernante,
el pueblo no sabe qué hacer;
pero Dios bendice
a los que obedecen su ley.

19 Cuando el esclavo es necio,
no bastan las palabras;
solo con golpes obedece.

20 Fíjate en la gente
que no piensa lo que dice:
¡más puedes esperar de un tonto
que de esa clase de gente!

21 Si empiezas por consentir a tu sirviente,
al final tendrás que lamentarlo.

22 La gente que fácilmente se enoja
siempre provoca peleas;
la gente violenta
comete muchos errores.

23 El orgulloso será humillado,
y el humilde será alabado.

24 Si te juntas con ladrones
no aprecias en nada tu vida;
pues cuando ellos sean acusados,
no podrás negar que eres culpable.

25 Si tienes miedo de la gente,
tú mismo te tiendes una trampa;
pero si confías en Dios
estarás fuera de peligro.

26 No busques la amistad del gobernante
para que él te haga justicia;
mejor confía en Dios,
pues él es justo con todos.

27 Ni el hombre justo soporta al malvado,
ni el malvado soporta al hombre justo.
1 Am sat ancoc comac ingilvalhoc singiltamescama, ongnatovasalhcac sat mepqui singmasma.

2 Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo enlhit apquilpeyvomo, ongilitsovacsojoc sat nincoo. Ningvitac sat ancoc apquilyimtalhnamo enlhit apquilmapsomcaa, onlingamcojoc sat acmasom.

3 Nintamongvoyam apyascamco aptomja appayesayclha ingilvalhoc. Nintamongvoyam apquilanatama (alanatama quilvana) apsovjoc mataa solyayem ingac.

4 Comasquejec mataa aptimem apvisqui, acyitna inlhojo aptemaclha appeyvomo. Comascoc sat aptimem apvisqui, aptingyey mataa acyivey impuesto ningyesicsa.

5 Nintimec sat ancoc mataa ningayo ingmoc, cotnejic sat trampa yoyam emacpoc.

6 Ongmalhcac sat singilmam trampa, acyitna inlhojo acmasom ingilvalhoc. Colhic sat mataa acpayjayclha ingvalhoc, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc.

7 Ongilmeyvoc mataa enlhit mepqui apquilnatam, ningiltomja inlhojo ningilpeyvomo. Mepqui ningmasma mataa as enlhit, acyitna inlhojo acmasom ingilvalhoc.

8 Yitnec sat ancoc amyaa ningilsilhnanoncama, elinmelhacpoc sat enlhit tingma apvanyam. Ongilmascocsic sat apquilinmelhamap enlhit, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc.

9 Ningilatingmalhquic sat ancoc ingmoc mepqui apyascamco, elvoc sat maa, jingilasmacsic sat. Comasquejec sat mataa aptemaclha acyeyjamelhma.

10 Ningiltanovalhquic nincoo ningilvisay ningilpeyvomo napatavo ticyovam yapmayc. Jingilmeyvoc mataa ingnaymacoc apquilpeyvomo.

11 Avanjec mataa ninlom, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Comascosalhcac sat ninlom, ayinyema singnovseycam ingmoc apyascamco.

12 Aplingac sat ancoc apvisqui movan amyaa mepqui apyasquiyam, eltimiclhac sat apquilmopvancaa amyaa apyovoclhojo apquiltimesaycam.

13 Anit nincoo nintemaclha: ningvisay ningyimtalhnamo najan ningvisay mepqui ningyimtalhnamo. Ningilanalhco acyitna anit ingataoc, singmescama Dios.

14 Comasquejec mataa aptimem apvisqui rey, acyitna inlhojo acpeyvomo aptemaclha.

15 Colhic sat nincoo acyascamco ingvalhoc, ayinyema singilyicpilhquetma naysicsa singiltamescama. Singmanquescama aptomja nintamongvoyam mepqui apyasingvoyam asoc.

16 Aplhameclhec sat ancoc enlhit apquilmapsomcaa, colhamiclhac sat melyascalhma. Elmasquingvomoc sat apquilmapsomcaa napatavo enlhit apquilpeyvomo.

17 Pac ongiltamacsic nintamongvoyam acyiplomo ningyicpilhquetem. Copayjiclhac sat mataa ingilvalhoc naysicsa nintiyascam cotmongvoyam nelha.

18 Mepqui singanamaclha ayinyema Dios, onlhojoc sat enlhit nipvajac. Ningilinyejemo nincoo, ningyiploquisa inlhojo singanamaclha Dios Visqui ingac.

19 Comejec apvalhoc enlhit apmomap actemaclha ningiltamescama. Aplinga inyicje as enlhit, am eyca eyiplovcasac (ingyajalhnoc) ningiltimnascama.

20 Ningiltanovalhquic nincoo ayinyema acyeyjamelhma ingvalhoc. Coyangvomoc sat ningiltanovmalhca, acyitna inlhojo ningilyataycam mepqui ningilvatseycaoc.

21 Am sat ancoc ongiltamacsic apquitcoc singiltimesaycam, onlingamcojoc sat acmasom nalhit acnim.

22 Ongvitac sat ningilsilhnanomalhca najan ningilnapomalhca, ayinyema aclom ingvalhoc najan nintemaclha ningillhamasomalhca.

23 Ongiltanovalhcac sat, acyitna inlhojo ayajamalhco ingvalhoc. Colhic sat singaco, mepqui inlhojo ayajamalhco ingvalhoc.

24 Somco inyicje ningminyilhma nimpasmeyquiclha. Ninlinga inyicje appayvam singyicpilquemo, mongvanquejec eyca ongillhenic.

25 Ningay nincoo napatavo enlhit colhojoc sat trampa singilmam. Ongmiyovalhcac sat, acyitna inlhojo mongyasquiyam Dios Visqui ingac.

26 Nintingyac mataa apvisqui rey, yoyam jingilmeyvoc nincoo. Apvamlha Dios Visqui ingac apmopvan jingilmeyvoc nincoo.

27 Apquiltanovacpec mataa apquilmapsomcaa napatavo enlhit apquilpeyvomo. Apquiltanovacpec mataa enlhit apquilpeyvomo napatavo apquilmapsomcaa.