Los sabios
1 Jesús nació en Belén de Judea cuando Herodes el Grande era rey de ese país. En esa época, unos sabios de un país del oriente llegaron a Jerusalén 2 y preguntaron: «¿Dónde está el niño que nació para ser el rey de los judíos? Vimos su estrella en el oriente y hemos venido a adorarlo
3 El rey Herodes y todos los habitantes de Jerusalén se pusieron muy nerviosos cuando oyeron hablar de esto. 4 Entonces Herodes reunió a los sacerdotes principales y a los maestros de la Ley, y les preguntó:

—¿Dónde tiene que nacer el Mesías?

5 Ellos le dijeron:

—En Belén de Judea, porque así lo anunció el profeta cuando escribió:

6 «Tú, Belén,
eres importante
entre los pueblos de Judá.
De ti nacerá un príncipe,
que guiará a mi pueblo Israel.»

7 Herodes mandó llamar en secreto a los sabios y averiguó cuándo había aparecido la estrella. 8 Luego les dijo: «Vayan a Belén y averigüen todo lo que puedan acerca del niño. Cuando lo encuentren, avísenme. Yo también quiero ir a adorarlo.»
9 Después de escuchar al rey, los sabios salieron hacia Belén. Delante de ellos iba la misma estrella que habían visto en su país. Finalmente, la estrella se detuvo sobre la casa donde estaba el niño. 10 ¡Qué felices se pusieron los sabios al ver la estrella!
11 Cuando entraron en la casa, vieron al niño con María, su madre, y se arrodillaron para adorarlo. Abrieron los cofres que llevaban y le regalaron al niño oro, incienso y mirra.
12 Dios les avisó a los sabios, en un sueño, que no volvieran al palacio de Herodes. Ellos, entonces, regresaron a su país por otro camino.
La familia de Jesús huye a Egipto
13 Después de que los sabios regresaron a su país, un ángel de Dios se le apareció a José en un sueño y le dijo: «Levántate. Escapa a Egipto con el niño y con su madre, y quédate allá hasta que yo te avise, porque Herodes va a buscar al niño para matarlo.»
14 Esa noche, José escapó a Egipto con María y con el niño, 15 y se quedó allí hasta que Herodes murió. Así se cumplió lo que Dios había dicho por medio del profeta: «De Egipto llamé a mi hijo».
Herodes intenta matar a Jesús
16 Cuando Herodes se dio cuenta de que los sabios lo habían engañado, se puso muy furioso y mandó matar a todos los niños menores de dos años, que vivieran en Belén y sus alrededores. 17 Así se cumplió lo que Dios dijo por medio del profeta Jeremías:

18 «Grandes llantos y lamentos
oyó la gente de Ramá.
Era Raquel, que lloraba
por la muerte de sus hijos,
y no quería ser consolada.»
Viaje a Nazaret
19 Herodes murió cuando José todavía estaba en Egipto. Entonces un ángel de Dios se le apareció a José en un sueño 20 y le dijo: «Regresa ahora mismo a Israel, junto con el niño y la madre, porque ya murieron los que querían matar al niño.»
21 José, María y el niño regresaron a Israel. 22 Pero José tuvo miedo de ir a la región de Judea porque supo que Arquelao, el hijo de Herodes, era el nuevo rey allí. Entonces el ángel de Dios le dijo a José que siguiera hasta la región de Galilea.
23 Cuando llegaron allá, se fueron a vivir a un pueblo llamado Nazaret. Así se cumplió lo que Dios había dicho por medio de los profetas: «El Mesías será llamado nazareno».
Apquilvoy maycaa apquilyascamco aptemaclha apyova
1 Lhama alhta aptiyacmo Jesús tingma Belén yoclhilhma Judea. Herodes alhta aptomja apvisqui as yoclhilhma. Yejemoc alhta apquilmiyacmo tingma Jerusalén enlhit apquilyascamco aptemaclha apyova. Apquilinyemac alhta actiyapmaclha acnim. 2 Apquiltomjac alhta apquilanya:
—¿Co lha apyitna sicaa quilhvo aptiyam, yoyam etnejic apvisqui nipyesicsa judíos? Ningvitac nincoo apyova apanco actiyapmaclha acnim. Nintiyaningvavoc nincoo asi, yoyam ongilpayicsojo Visqui apjalhnancoc —alhta apquiltomjac.
3 Intamjam alhta apvalhoc apvisqui Herodes aplinga amyaa. Najan maa aplhamoclhojo enlhitaoc apnaycam tingma Jerusalén. 4 Yejemoc alhta apquilanya apvisqui Herodes, yoyam ingyaniclhojo apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilyascamco apquiltemaclha. Apquiltamjoc alhta eyasamcojo yoycamlha etyamoc Cristo. 5 Apquilatingmavoc alhta:
—Etyamoc sat tingma Belén yoclhilhma Judea. Eycaso actemaclha aplhanma ilhnic nat profeta Dios aplingascama aptalhescama vaycajac:

6 Lhip tingma Belén yoclhilhma Judea.
Jave lhip tingma meyoy, am elhno aplhamoclhojo tingma Judá apcaoclha.
Sat ingyinyema Apvisqui as tingma.
Eltamilsic sat enlhitaoc Israel, coo enlhit ajancaoc

—nic nat intomjac appayvam Visqui ingac.
7 Yejemoc alhta apyilhacpo apvisqui Herodes apquilevamcaa co actiyapmaclha acnim. Apquilinlhanacmec alhta apquilmalhnaycam acvamlha acnim apvitamacpo siclho apyova. 8 Yejemoc alhta apquilapajasa co actiyapmaclha acnim eltiyaningvomjo tingma Belén. Aptomjac alhta apvisqui Herodes apquilanya:
—Elyas maa. Eltiyaningvoclhojo maa sicaa ilhnic lhac. Apquilvitac sat ancoc sicaa, yejemoc sat eltajojo. Jeltimnasquita sat coo, yoyam opayicsojoc sat coo lha —alhta aptomjac.
9 Lhama alhta apquillinga apvisqui Herodes appayvam, apquillhinga alhta eyca. Yejemoc alhta apquilvitaclho mocjam apyova apquilvitay siclhoc anco actiyapmaclha acnim. Malha aplhingam apmamyi alhta aptomjac apyova. Apyitnacmec alhta apyova tacjaplhit tingma apyitnaclha sicaa. 10 Inquilpayjeclhec alhta apquilvalhoc co actiyapmaclha acnim apquilvitaclho mocjam apyova. 11 Apquilantalhningvocmec alhta congne tingma. Apquilvitac alhta sicaa najan inquin María. Apquilticlhicvocmec alhta aptapnaoc apyitnaclha sicaa. Apquilpayasoc alhta sicaa. Yejemoc alhta apquiljalhyovasa asoc apquilsoyam. Apquilmesquic alhta oro asoc almamnave najan asoc masis najan yamit anic acmasis. 12 Yejemoc alhta acvanmesa amyaa ayinyema Dios Ingyapam:
—Noeltajojo nasa apnaclha apvisqui Herodes —alhta intomjac acvanmescama. Apquiltajaclhec alhta apquilaoclha. Moc amay alhta apquilmiyaclha.
Mayinyajasquiscama Jesús apquitcoc yoclhilhma Egipto
13 Lhama alhta apquiltajaclho enlhit co actiyapmaclha acnim. Invanmesquic alhta José lhama ángel Visqui ingac apcasinancama. Aptomjac alhta ángel apcanya José:
—Ilhaticja, iyantim sat sicaa najan inquin. Ingyinyajas yoclhilhma Egipto. Ilhnim sat maa acvocmo acnim, yoyam ongvanic mocjam lhip. Apquitamquic apvisqui Herodes, yoyam ingyajic as sicaa —alhta intomjac acvanmescama.
14 Alhtaa alhta aplhaticja José. Apyantimquic alhta sicaa najan inquin. Apyasquic alhta yoclhilhma Egipto. 15 Apnacmec alhta maa acvocmo acnim apquitsepma Herodes. Yoyam cotmongvomoc nelha Visqui ingac appayvam aplhanmaclha ilhnic nat profeta Dios aplingascama:

“Ayanyam coo Sictamongvoyam apna yoclhilhma Egipto (yoyam ingyilhyemoc)”

—nic nat intomjac appayvam.
Apcanem apvisqui Herodes eticyoc sicaa
16 Am alhta elvoctac co actiyapmaclha acnim apnaclha apvisqui Herodes. Apquilyinimsam alhta. Aplovquic alhta apvisqui Herodes. Yejemoc alhta apquilapajasa singilpilhtetemo. Apquilanama alhta elnapoc sicaa apquiltomja apquilinava apnaycam tingma Belén najan poc tingma nipyava Belén. Apquilanama alhta elnapoc sicaa apvamlha anit años najan apsilhyavo. Acno acvamlha apquillhanma año co actiyapmaclha acnim apquilvitay siclhoc apyova. 17 Invocmec alhta nelha aplhanmaclha ilhnic nat Jeremías profeta Dios aplingascama:

18 Inlingalhquic acyinamam olhma tingma Ramá.
Avanjec acyipcalhomalhca najan alinlhayam.
Invinec Raquél ayinyema apticyovam ayitquic.
Am coyacmoc yoyam colhic actamilquiscaseclho avalhoc.
Ayinyemaclha apsovjacpoc alhta ayitquic

—nic nat intomjac appayvam.
19 Invocmec alhta acnim apquitsepma apvisqui Herodes. Apnec alhta mocjam José yoclhilhma Egipto. Yejemoc alhta acvanmesa José lhama ángel Visqui ingac apcasinancama. Aptomjac alhta ángel apcanya José:
20 —Ilhaticja, iyantamenta mocjam sicaa najan inquin. Itajiclha sat mocjam apcaoclha Israel. Ayinyemaclha apquilitsepquic enlhitaoc, yoyam alhta elajic sicaa —alhta intomjac acvanmescama.
21 Yejemoc alhta aplhaticja José. Apyantamentac alhta sicaa najan inquin. Apmiyantac alhta mocjam apcaoclha Israel. 22 Aplingangvoctac alhta amyaa José aptomjayclha apvisqui yoclhilhma Judea apvisay Arquelao. Herodes apquitca alhta Arquelao apya'monquiscama apyap. Apcacac alhta José emyaclhac maa. Invanmesquic alhta mocjam José. Apcanya Dios Ingyapam eyacsic yoclhilhma Galilea. 23 Lhama alhta apvoclho maa. Apnaclhec alhta tingma Nazaret. Invocmec alhta nelha apquillhanma profetas Dios apquillingascama:
—Iltamjacpoc sat apvisay nazareno —nic nat intomjac appayvam.