Cornelio recibe un mensaje especial
1 En la ciudad de Cesarea vivía un hombre llamado Cornelio. Era capitán de un grupo de cien soldados romanos, al que se conocía como Regimiento Italiano. 2 Cornelio y todos los de su casa amaban y adoraban a Dios. Además, Cornelio ayudaba mucho a los judíos pobres, y siempre oraba a Dios.
3 Un día, a eso de las tres de la tarde, Cornelio tuvo una visión, en la que claramente veía que un ángel de Dios llegaba a donde él estaba y lo llamaba por su nombre. 4 Cornelio sintió miedo, pero miró fijamente al ángel y le respondió: «¿Qué desea mi Señor?»
El ángel le dijo:

«Dios ha escuchado tus oraciones, y está contento con todo lo que haces para ayudar a los pobres. 5 Envía ahora mismo dos hombres al puerto de Jope. Diles que busquen allí a un hombre llamado Pedro, 6 que está viviendo en casa de un curtidor de pieles llamado Simón. La casa está junto al mar.»

7 Tan pronto como el ángel se fue, Cornelio llamó a dos de sus sirvientes. Llamó también a un soldado de su confianza que amaba a Dios, 8 y luego de contarles todo lo que le había pasado, los envió a Jope.
Pedro recibe un mensaje especial
9 Al día siguiente, mientras el soldado y los sirvientes se acercaban al puerto de Jope, Pedro subió a la azotea de la casa para orar. Era como el mediodía. 10 De pronto, sintió hambre y quiso comer algo.
Mientras le preparaban la comida, Pedro tuvo una visión. 11 Vio que el cielo se abría, y que bajaba a la tierra algo como un gran manto, colgado de las cuatro puntas. 12 En el manto había toda clase de animales, y hasta reptiles y aves. 13 Pedro oyó la voz de Dios, que le decía: «¡Pedro, mata y come de estos animales!»
14 Pedro respondió: «¡No, Señor, de ninguna manera! Nuestra ley no nos permite comer carne de esos animales, y yo jamás he comido nada que esté prohibido.»
15 Dios le dijo: «Pedro, si yo digo que puedes comer de estos animales, no digas tú que son malos.»
16 Esto ocurrió tres veces. Luego, Dios retiró el manto y lo subió al cielo. 17 Mientras tanto, Pedro se quedó admirado, pensando en el significado de esa visión.
En eso, los hombres que Cornelio había enviado llegaron a la casa de Simón 18 y preguntaron: «¿Es aquí donde vive un hombre llamado Pedro?»
19 Pedro seguía pensando en lo que había visto, pero el Espíritu del Señor le dijo: «Mira, unos hombres te buscan. 20 Baja y vete con ellos. No te preocupes, porque yo los he enviado.»
21 Entonces Pedro bajó y les dijo a los hombres:

—Yo soy Pedro. ¿Para qué me buscan?

22 Ellos respondieron:

—Nos envía el capitán Cornelio, que es un hombre bueno y obedece a Dios. Todos los judíos lo respetan mucho. Un ángel del Señor se le apareció y le dijo: “Haz que Pedro venga a tu casa, y escucha bien lo que va a decirte.”

23 Pedro les dijo:

—Entren en la casa, y pasen aquí la noche.

Al amanecer, Pedro y aquellos hombres se prepararon y salieron hacia la ciudad de Cesarea. Con ellos fueron algunos miembros de la iglesia del puerto de Jope.
Pedro habla en la casa de Cornelio
24 Un día después llegaron a Cesarea. Cornelio estaba esperándolos, junto con sus familiares y un grupo de sus mejores amigos, a quienes él había invitado. 25 Cuando Pedro estuvo frente a la casa, Cornelio salió a recibirlo, y con mucho respeto se arrodilló ante él. 26 Pedro le dijo: «Levántate Cornelio, pues, como tú, no soy más que un hombre común y corriente.»
27 Luego se pusieron a conversar, y entraron juntos en la casa. Allí Pedro encontró a toda la gente que se había reunido para recibirlo, 28 y les dijo:

—Ustedes deben saber que a nosotros, los judíos, la ley no nos permite visitar a personas de otra raza ni estar con ellas. Pero Dios me ha mostrado que yo no debo rechazar a nadie. 29 Por eso he aceptado venir a esta casa. Díganme, ¿para qué me han hecho venir?

30 Cornelio le respondió:

—Hace cuatro días, como a las tres de la tarde, yo estaba aquí en mi casa, orando. De pronto se me apareció un hombre con ropa muy brillante, 31 y me dijo: “Cornelio, Dios ha escuchado tus oraciones, y ha tomado en cuenta todo lo que has hecho para ayudar a los pobres. 32 Envía a Jope unos mensajeros, para que busquen a un hombre llamado Pedro, que está viviendo en casa de un curtidor de pieles llamado Simón. La casa está junto al mar.”
33 »Enseguida envié a mis mensajeros, y tú has aceptado muy amablemente mi invitación. Todos estamos aquí, listos para oír lo que Dios te ha ordenado que nos digas, y estamos seguros de que él nos está viendo en este momento.

34 Entonces Pedro comenzó a decirles:

—Ahora comprendo que para Dios todos somos iguales. 35 Dios ama a todos los que lo obedecen, y también a los que tratan bien a los demás y se dedican a hacer lo bueno, sin importar de qué país sean. 36 Este es el mismo mensaje que Dios enseñó a los israelitas por medio de Jesús, el Mesías y Señor que manda sobre todos; para que por medio de él todos vivan en paz con Dios.
37 »Ustedes ya saben lo que ha pasado en toda la región de Judea. Todo comenzó en Galilea, después de que Juan bautizó a 38 Jesús de Nazaret y Dios le dio el poder del Espíritu Santo. Como Dios estaba con él, Jesús hizo siempre lo bueno y sanó a todos los que vivían bajo el poder del diablo. 39 Nosotros vimos todas las cosas que Jesús hizo en la ciudad de Jerusalén y en todo el territorio judío. Y también vimos cuando lo mataron clavándolo en una cruz. 40 Pero tres días después Dios lo resucitó y nos permitió verlo de nuevo, 41 y comer y beber con él. Dios no permitió que todos lo vieran. Solo nos lo permitió a nosotros, porque ya nos había elegido para anunciar que Jesús vive.
42 »Jesús nos ha encargado anunciar que Dios lo ha nombrado juez de todo el mundo, y que él juzgará a los que aún viven y a los que ya han muerto.
43 »Los profetas hablaron acerca de Jesús, y dijeron que Dios perdonará a todos los que confíen en él. Solo por medio de él podemos alcanzar el perdón de Dios.»

44 Todavía estaba hablando Pedro con ellos cuando, de repente, el Espíritu Santo vino sobre todos los que estaban escuchando el mensaje. 45 Los que habían venido de Jope con Pedro se quedaron sorprendidos al ver que el Espíritu Santo había venido también sobre los que no eran judíos. 46 Y los oían hablar y alabar a Dios en idiomas desconocidos.
47 Pedro les dijo a sus compañeros: «Dios ha enviado el Espíritu Santo para dirigir la vida de gente de otros países, así como nos lo envió a nosotros, los judíos. Ahora nadie puede impedir que también los bauticemos.»
48 Habiendo dicho esto, Pedro ordenó que todos fueran bautizados en el nombre de Jesús, el Mesías. Luego, ellos le rogaron a Pedro que se quedara en su casa algunos días más.
Pedro apnaclha Cornelio
1 Apnec alhta tingma Cesarea lhama enlhit apvisay Cornelio. Capitán alhta aptomjac apnalaycam lhama tropa singilpilhtetemo apquilvisay co Italia. 2 Appeyvomo alhta as enlhit najan aplhamoclhojo apmolhama. Apquilacoc alhta mataa Dios Ingyapam. Apquimlacmoc alhta mataa apnaymacoc judíos. Apquilinlhanacmec alhta mataa apquilmalhnancama Dios Ingyapam. 3 Lhama actalhnam alhta a las tres apvito Cornelio napaat ángel Dios apcasinancama. Malha aptalhningvoy alhta intomjac apnaclha. Aptomjac alhta apcanya:
—¡Cornelio! —alhta aptomjac.
4 Am alhta ingyasac apquilano Cornelio ángel Dios apcasinancama. Apcacac alhta. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, ¿soc amyaa yi? —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta ángel Dios apcasinancama:
—Apyasamcoc mataa Dios. Jave alhtoc lhip apquilmalhnancama najan apquimlayam apnaymacoc. 5 Ilapajas sat enlhit tingma Jope, yoyam elyantamenta Simón, moc apvisay Pedro. 6 Apnacmec lhama apquilvisayo lhama Simón apquillanay asoyimpejic. Nicja yingmin acvanyam tingma pac. Pedro sat eltimnacsic lhip, yoyam ellana —alhta aptomjac.
7 Lhama alhta apvoncapaclho ángel Dios apcasinancama. Yejemoc alhta apquilevamcaa Cornelio apcanit apquilancam najan lhama singilpilhtetemo appeyvomo. 8 Apquiltimnasquic alhta actemaclha asoc apvitay. Yejemoc alhta apquilapajasa tingma Jope.
9 Yejemoc alhta apquillhinga. Moc acnim apcamquitvocmo tingma. Am alhta elvocmoc mocjam. Ingyitsicso acnim alhta apquinamta Pedro tingma netin, yoyam elmalhna Dios Ingyapam. 10 Mayc alhta incajac. Apmayac alhta inyicje etovc. Naysicsa malanesquiscama aptom apvitoc Pedro malha ningaat. 11 Yejemoc alhta apvita acyaptomalhca netin. Invayventac alhta nalhpop malha manta apyiviy malmaycaoc nipvayc. 12 Inquilyancac alhta asoc navjac alpalhcomalhca najan asoc alpilhyevaycam nalhpop najan nata nipyesicsa manta. 13 Aplingac alhta appayvam:
—Pedro, itnimiclha netin. Ilnajap, itov sat —alhta intomjac aplingay.
14 Apcatingmavoc alhta Pedro:
—Paj, Visqui. Am otomac coo mocjam asoc ningasomalhca ontoc —alhta aptomjac.
15 Anit aplingay alhta intomjac appayvam:
—Noltime nasa ningasomalhca ontoc asoc aptomja apcayoclha Dios Ingyapam —alhta intomjac aplingay.
16 Natqui aplingay alhta intomjac. Yejemoc alhta apmiyaclho netin manta apyiviy. 17 Am alhta eyasamcoc Pedro actemaclha apvitay. Yejemoc alhta apquilvaa apatong tingma enlhit apquilinyema Cornelio tingma pac. Apquilmalhningvaac alhta acpayjoclha Simón tingma pac. 18 Yejemoc alhta apyimnatesa appayvam:
—¿Apne ya congne Simón, moc apvisay Pedro? —alhta aptomjac enlhit. 19 Inquitamquic alhta mocjam apvalhoc Pedro actemaclha malha acvanmescama. Yejemoc alhta aptomjac apcanya Espíritu Santo:
—Quip, ilanojo. Lhip apquilquitamac apnatqui enlhit. 20 Ingva, ingyapajam ityip. Itne sat apquillhalhma. Noyasquim nasa, ayinyemaclha coo lhac silapajascama —alhta aptomjac Espíritu Santo.
21 Yejemoc alhta aptepa Pedro. Apmiyaclhec alhta apnamcaclha enlhit apquilinyema Cornelio tingma pac. Aptomjac alhta apquilanya:
—Coo nac, selquitama nac. ¿Soctomja apquilvaa nac? —alhta aptomjac.
22 Apquilatingmavoc alhta:
—Capitán Cornelio nincoo ningilinyemac. Aptasic maa. Enlhit appeyvomo. Apcacavoc mataa Dios Ingyapam. Apquilasicjavoc mataa aplhamoclhojo judíos. Apvitac alhta Cornelio lhama ángel Dios apcasinancama. Appamejitcasquic nic alhta apcanya eltimnascomoc lhip, yoyam eyacsic lhip Cornelio tingma pac. Apquiltamjoc alhta ingyeylhojo lhip appayvam —alhta apquiltomjac.
23 Yejemoc alhta apquilanya Pedro elantilhic congne. Apquilmec alhta tacja Pedro. Secaseclha alhta intomjac apquillhinga. Apquillhalhmaa alhta apquiltomjac apquilyalhinga apquilinyema tingma Jope.
24 Moc secaseclha alhta intomjac apquilvocmo tingma Cesarea. Apquiljalhnec alhta maa Cornelio. Apcansaclhec alhta apmolhama najan apnaymacoc. 25 Lhama alhta apvocmo Pedro Cornelio tingma pac. Yejemoc alhta aptepa Cornelio apquilamyilhamco. Apquilticlhiquic alhta aptapnaoc acpayjo apquinmamcaclha Pedro, yoyam epayicsojo. 26 Yejemoc alhta apquinimsaclho netin Pedro. Aptomjac alhta apcanya:
—Itnimiclha netin. Enlhit coo lha, acno coo lhip —alhta aptomjac.
27 Apquilpamejitsacpec alhta. Yejemoc alhta apquilantalhningvocmo congne. Apquilvitangvocmec alhta enlhit aplhamocma apcaneyclha. 28 Aptomjac alhta apquilanya Pedro:
—Apquilyasamcoc quellhip nintemaclha ningilvisay co Judea (judíos). Mongvanquejec ongilpalhavomoc quellhip apquilvisay metnaja judíos. Mongvanquejec ongilantilhic tingma apancaoc. Elhicmosquic alhta Dios Ingyapam. Am alhta eltamjoc olhenic ningasomalhca ontasomoc lhama enlhit najan ningasomalhca ongilpalhavomoc. 29 Yejemoc alhta siclhingacmo siclinga siyanyomalhca. Altamjoc oyasamcojo:
—¿Soctomja selanya nac quellhip? —alhta aptomjac Pedro.
30 Apcatingmavoc alhta Cornelio:
—Cuatro acnim alhta intomjac. Innoc alhta acvamlha nac jay. Acnec alhta tingma ajac. Almalhnaquic alhta Dios Ingyapam. Pilapcasquic alhta sicvita apquiningvaa najato enlhit apquilmopoy apanco apquilantalhnama. 31 Aptomjac alhta seyanya: “Cornelio, apjalhnoc Dios Ingyapam lhip apquilmalhnancama. Apyasamcoc najan aptemaclha apquimlayam. 32 Ilapajas enlhit tingma Jope, yoyam elyantamenta Simón, moc apvisay Pedro. Apnacmec lhama apquilvisayo lhama Simón apquillanay asoyimpejic. Nicja yingmin acvanyam tingma pac. Apvoctac sat ancoc epamejitsic sat lhip” —alhta intomjac amyaa siyanyalhco. 33 Yejemoc alhta silapajasa silancam siyanya elyantavoclha lhip. Actamilaclhojo apvactamo lhip. Ninnec nincoo ningilanalhco napato Dios Ingyapam. Ningiltamjoc nincoo ongilaylhojo apquiltimnaycam lhip actemaclha alhta apcanama Visqui ingac, yoyam jingiltimnacsic lhip —alhta aptomjac Cornelio.
34 Yejemoc alhta apquiltimnamcaa Pedro:
—Quilhvoc acyasingvocmec coo aptemaclha Dios Ingyapam. Am elano apquiltemaclha enlhitaoc. 35 Eyca apmec mataa tacja moclhama enlhit lhalhma anco aptomja apcayo najan apquillanay actemaclha acpeyvomo. 36 Apcapajasquic alhta amyaa Dios Ingyapam nipyesicsa enlhitaoc Israel. Aplingasquic mataa actemaclha actamilaycam ingvalhoc singmescama Jesucristo. Aptomjac apvisqui tacjaplhit enlhit lhalhma anco. 37 Apquilyasamcoc quellhip lha amyaa aclingomalhca judíos apcaoclha. Yoclhilhma Galilea alhta intiyapvocmoc, natamin apquiltimnaycam alhta Juan apyapascasamco yingmin. 38 Apquilyasamcoc quellhip aplhenacpo Jesús co Nazaret. Dios Ingyapam apcatsisquiscama alhta najan apmescama apmopvan ayinyema Espíritu Santo. Apquillanac alhta mataa Jesús aptamjaycam actamila naysicsa aptiyascam. Apquiltamilquiscacmec alhta aplhamoclhojo actovascama yavey. Ayinyemaclha aptomja mataa aplhalhma Dios Ingyapam. 39 Nincoo ningiltomja ningvitaycamco actemaclha aptamjaycam mataa Jesús yoclhilhma Judea najan tingma Jerusalén. Apmatnec alhta Jesús. Apquilyipitcasquic alhta netin asoc timyescama. 40 Natqui acnim alhta intomjac aplhaticjascacmo Dios Ingyapam. Apcanayquic alhta elhicmosacpojo Jesús ningyesicsa. 41 Am alhta elhicmosacpoc aplhamoclhojo enlhit. Aplhicmosacpec alhta apvamlha ningyesicsa nincoo ningiltomja singilyacyescama ingmamyi Dios Ingyapam. Apquiltamjoc yoyam onlingacsic apvisay. Ninpasmec alhta nincoo aptom najan apyam Jesús natamin aplhaticjangviyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. 42 Ingilasinaquic nincoo Jesús ongiltimnacsic tasic amyaa. Apquiltamjoc onlingacsic apvisay. Ayinyemaclha Dios Ingyapam apquiltemo etnejic Jesús singyicpilquemo ningiltomja ingjalhnancaoc najan apquilmasquingvaycmo. 43 Aplhenacpec nic nat Jesús. Profetas Dios apquillingascama ilhnic nat apquillhanma, yoyam colmascosalhca melyascalhma aplhamoclhojo enlhit apquiltomja melyasquiyam apvisay Jesús —alhta aptomjac Pedro.
44 Naysicsa apquiltimnaycam alhta Pedro apvayventamo Espíritu Santo tacjaplhita apquiltomja apquiljalhenmo tasic amyaa. 45 Pedro apquillhalhmaa alhta judíos apquiltomja melyasquiyam tasic amyaa. Pilapcasquic alhta apquilvita apvayventamo Espíritu Santo tacjaplhita metnaja judíos apquiltomja melyasquiyam tasic amyaa. 46 Inlingalhquic alhta acyitnocjay apquilpayvam najan actemaclha apquilayo Dios Ingyapam. 47 Aptomjac alhta apquilanya Pedro:
—Apquillhocac Espíritu Santo as enlhitaoc ninnoc nincoo. ¿Ingvanqui ya nincoo ongilyacsilhma, yoyam colhic acyapascasamco yingmin as enlhitaoc? —alhta aptomjac.
48 Yejemoc alhta apcanya Pedro colhic acyapascasamco yingmin ayinyema apvisay Jesucristo. Apcanyacpec alhta Pedro, yoyam elhic anit acnim.