Introducción
1 Dios le habló al profeta Isaías hijo de Amós, y le dio varios mensajes para todos los israelitas que vivían en el reino de Judá. Esto sucedió durante los reinados de Ozías, Jotam, Ahaz y Ezequías.
Dios acusa a su pueblo
2-3 Dios le dijo a Isaías:

«Tengo un pleito
contra los israelitas,
y el cielo y la tierra
son mis testigos.

»El buey y el burro conocen a su dueño
y saben quién les da de comer;
pero a Israel, el pueblo que formé,
le falta inteligencia,
¡se ha rebelado contra mí!

4 »Todos ellos son pecadores
y están llenos de maldad.
Se alejaron de mí,
que soy el Dios de Israel;
¡me abandonaron por completo!

5-6 »Han sido tan rebeldes,
y los he castigado tanto,
que ya no les queda un lugar sano.
De pies a cabeza
están cubiertos de heridas.
Nadie se las ha curado ni vendado,
ni les ha calmado los dolores con aceite.
¡Se han quedado sin fuerzas!
El país está en ruinas
7 »Israel está destruido,
sus ciudades arden en llamas;
ante la mirada de sus habitantes
el enemigo se come sus cosechas.
El país ha quedado desierto,
pues un ejército enemigo
lo atacó hasta destruirlo.

8 »Jerusalén se salvó de la destrucción,
pero se ha quedado abandonada,
tan sola como un guarda
en un campo de melones;
tan sola como una ciudad
rodeada por el enemigo.

9 »Si yo, el Dios todopoderoso,
no hubiera salvado a unos pocos,
Jerusalén se habría quedado en ruinas,
como sucedió con Sodoma y Gomorra».
Israel no sabe adorar a Dios
10 El profeta Isaías les dijo a los jefes de Israel:

«Ustedes, que son tan malos
como fueron los jefes de Sodoma
y los habitantes de Gomorra,
¡escúchenme bien!
¡Atiendan a lo que Dios les dice!

11 »Dios les advierte:

“¿Por qué me traen tantos animales
para presentarlos en mi altar?
¡Ya estoy harto de esas ofrendas;
me da asco ver tanta sangre
de toros, carneros y cabritos!

12 ”Yo nunca les he pedido
que me traigan esos animales
cuando vienen a adorarme;
solo vienen para ensuciar mi templo
y burlarse de mí.
¡Váyanse de mi templo!

13-14 ”¡Para mí, esas ofrendas
no tienen ningún valor!
¡Ya no quiero que las traigan!
Y no me ofrezcan incienso
porque ya no lo soporto.
Tampoco soporto sus fiestas
de sábado y luna nueva,
ni reuniones de gente malvada.
Me resultan tan molestas
que ya no las aguanto.

15 ”Ustedes oran mucho,
y al orar levantan las manos,
pero yo no los veo ni los escucho.
¡Han matado a tanta gente
que las manos que levantan
están manchadas de sangre!
16 ¡Dejen ya de pecar!
¡No quiero ver su maldad!
¡Dejen ya de hacer lo malo
17 y aprendan a hacer lo bueno!
Ayuden al maltratado,
traten con justicia al huérfano
y defiendan a la viuda.

18-19 ”Vengan ya, vamos a discutir en serio,
a ver si nos ponemos de acuerdo.
Si ustedes me obedecen, yo los perdonaré.
Sus pecados los han manchado
como con tinta roja;
pero yo los limpiaré.
¡Los dejaré blancos como la nieve!

”Entonces comerán
de lo mejor de la tierra;
20 pero si siguen siendo rebeldes,
morirán en el campo de batalla.
Les juro que así será”».
Dios castigará a los rebeldes
21 Isaías dijo:

«Los habitantes de Jerusalén
eran fieles, honestos y justos,
pero ahora son unos asesinos.
22 Eran como la plata,
pero se han vuelto basura;
eran como el buen vino,
pero se han vuelto vinagre.

23 »Los gobernantes son rebeldes
y amigos de bandidos.
A cambio de dinero y de regalos
declaran culpable al inocente.
Maltratan al huérfano
y niegan ayuda a las viudas.

24-25 »Por eso, el Dios todopoderoso, dice:

“¡Basta ya!
Ustedes son mis enemigos,
y voy a castigarlos.
Borraré todos sus pecados
como quien quema basura,
como quien quita una mancha.

26 ”Haré que los jueces y consejeros
vuelvan a ser honrados y sinceros.
Se volverá a decir que en Jerusalén
se practica la justicia
y que su gente me es fiel.

27 ”A los habitantes de Jerusalén
que vuelvan a obedecerme
los libraré con mi gran poder
de ese terrible castigo.
28 Pero haré pedazos a los rebeldes
y a los que me abandonen.

29 ”Ustedes van a sentir vergüenza
de esos árboles y jardines,
de los que se sienten orgullosos.

30 ”A ustedes los dejaré arruinados,
y serán como árboles sin hojas,
como jardines completamente secos.
31 El más fuerte de ustedes
arderá en llamas como la paja;
¡y de él no quedará
ni el recuerdo de sus obras!”»
Apquiltemaclha apancaoc enlhitaoc
1 Apnec nic nat profeta Isaías Dios aplingascama. Amoz apquitca ilhnic nat Isaías. Invitac nic nat apvanmoncama profeta Isaías. Invitac nic nat apquiltemaclha enlhitaoc Judá apmolhama najan tingma Jerusalén. Invitac nic nat naysicsa aptimem apvisqui nipyesicsa Judá apmolhama apvisay Uzías najan Jotam najan Acaz najan Ezequías.
2 Quip elaylhojo quellhip apnaycam netin najan quellhip apnaycam nalhpop. Eycaso appayvam: —Acvanimcasquic alhta eyitquic. Eltanongvocmec alhta, elyinyovquic alhta.
3 Pac oyitsic actemaclha nintoscama: Inyicpilcoc mataa avtip vayqui acyinyovascama. Inyicpilcoc mataa actoycamcolha yamelyeyjaycoc avtip tingma pac. Am jelyicpilcac mataa enlhitaoc Israel. Eltanongvocmec alhta enlhitaoc ajancaoc.

4 Quellhip layi enlhitaoc apquilmapsomcaa najan apquilsilhnanomap apanco. Ticyovam yapmayc aptovana nac quellhip. Apquilpinsem nac quellhip. Apquilyinyovquic quellhip Dios Apyimtalhnamo. Apquilvennam quellhip aptomja Apvisqui apponquinomap nipyesicsa enlhitaoc Israel. Apquilyinyovquic quellhip.
5 ¿Jalhco sat actema oyanmongsiclha apquiltemaclha quellhip? Selinmelhaycam apquiltomja mocjam quellhip. Acmasca intomjac apquilvalhoc quellhip najan acmasca apcatcoc.
6 Paj lhama enlhit apyimpeoc altamila ayenmo apmancoc acvocmo apcatcoc. Cascama alyipjaycam apyimpeoc. Cascama alpilhyicjay apyimpeoc najan apquilyimsem actiyapma ema. Mepqui mactamilquisquiyam apquilyimsem. Mepqui macpilhquitquiscama najan mepqui aptimesquiscama panatem alvoyam.

7 Actamopeycaoc intomjac quellhip apquilaoclha. Apmetquic alhta tingma apancaoc. Apnaclhec acyilhna enlhitaoc cotnaja apquilaoclha napatavo quellhip. Intovasalhquic apquilaoclha quellhip acno ilhnic nat aptovasomap tingma Sodoma.
8 Am alhta etvasacpoc tingma Jerusalén, malha sictamongvoyam apcaymomap. Malha tingma netin apyitna amyip ayimjaclha uva. Malha tingma netin apcaymomap.
9 Singmasma aptomja Dios Apyimnatem. Am alhta ancoc jingilmiyavac ningilaymomalhca incanit, colhojoc sat actemaclha aptovasomap tingma Sodoma najan aptovasomap tingma Gomorra — alhta aptomjac Dios.
Actemaclha apquilyanmonquiscama apquilvalhoc
10 Quellhip apquilviscaa tingma Sodoma. Elaylhojo sat Dios appayvam. Quellhip enlhitaoc tingma Gorra. Quip elaylhojo singanamaclha ayinyema Dios.

11 Aptomjac Dios singilanya: —¿Jalhco sat otnejic cotlaycaoc asoc acticyovam selmescama quellhip? Am colcac evalhoc sicvita nipquesic apticyovam acyanmongam melyascalhma. Najan sicvita acpilhmoc vayqui ayitcoc acnamilay acticyovam. Am oltamjoc oticjanic vayqui ema ac najan nipquesic em'pac najan yataay em'pac.
12 Apquilvoctac sat ancoc tingma ajac yoyam jelanojo, ¿soc alhta aptomja apcanem yoyam enatovacsic coning napocja tingma apponquinomap?
13 Nojelsantimquis nasa asoc seyaycaoc. Actanovquic coo seticjansa. Apquiltamilcasquic mataa quellhip aptemaclha piltin apjalhnancoc najan acnim ninnayclhilha najan actemaclha apcaneyquiclhilha. Am coo ovanac ongvasicjojo fiesta apancaoc najan actemaclha apquilitsovascama.
14 Am colcac mataa evalhoc fiesta apancaoc najan aptemaclha piltin apjalhnancoc. Malha acyamposcama evalhoc intomjac silan'o. Acyampac coo siclingaycamco.
15 Ayapquic coo najat emic sicvita apquilyaseclho netin apmeoc yoyam jelpayicsojo. Am ongvajalhnoc mataa cotlaycaoc apquililmalhnancama quellhip. Inquilyilhvasquic apmeoc ema 'pancaoc apquilajem poc.
16 Elyapasaoc yingmin yoyam comopiclha apyimpeoc quellhip. Etlhaoc sat apquiltemaclha apancaoc. Elvatsaoc sat apquiltemaclha acmasom.
17 Elyasingvom sat actemaclha acpeyvomo. Elpasim sat aptomja aplingaycamco acyimtalhnama. Elma sat tacja apquilyeyjeycam. Elimlimojo sat quilvana lhintampaa — alhta aptomjac Dios.

18 Aptomjac alhta mocjam Dios: —Jelyota quellhip, ongilyasamcojo sat actomja acpeyvomo. Inpaysacmoc sat ancoc apquilvalhoc quellhip ayinyema acyivey melyascalhma, cotnejic sat ayalhnayo apquilvalhoc, acmopoy sat cotnejic, malha mataymong anic. Cayjec sat ancoc apquilvalhoc ayinyema melyascalhma, cotamilam sat. Cotnejic sat malha nipquesic apva apmopoy.
19 Apquililtamjoc sat ancoc elaylhojo sicpayvam, ellhovac sat mocjam acyilhna apquilcaycaoc.
20 Am sat ancoc eliltamjoc quellhip elaylhojo. Apquiltimec sat ancoc selinmelhaycam coo, eticyoc sat quellhip ayinyema sovo acvinatem. Eycaso alhta Dios appayvam.
Apquiltemaclha apancaoc co Jerusalén
21 Apquiltasic alhta siclhoc quellhip co Jerusalén. Apquiltomjaclhec quellhip apquilanatama. Apquilpeyvoc alhta siclhoc quellhip. Apquiltomjaclhec eyca ticyovam 'yapmayc.
22 Intomjaclhec asoc alhamalhca plata apancaoc asoc alyinmom. Apquilpalhaquiscama yingmin apquiltomjac quellhip vino.
23 Enlhit apquilimja apmamyi alhta siclho. Apquiltomjaclhec apquilminyilhma. Apquililtamjoc mataa etnejic acyanmongam apquilyilhasquiscama. Inquitsepquic mataa apnenyaoc yoyam ellhocac. Am elmiyavac mataa apquilyeyjeycam naysicsa apquillingaycamco najan lhintampaa naysicsa apquillingaycamco acyimtalhnama.
24 Eycaso appayvam Dios aptomja visqui apyimnatem nipyesicsa enlhitaoc Israel: —Ja'jay, oyanmonquisquisic sat apquiltemaclha cotnaja ingmoc. Cotamilam sat evalhoc natamin sicsovjom apquiltomja selinmelhaycam.
25 Olpatjetic sat quellhip yoyam ellingamcojo sicyanmongsayclha apquiltemaclha. Malha yinmongam actic naysicsa talha sat cotnejic. Oyinyoc sat acyamopoy actomja actanovmalhca.
26 Otnimsic sat mocjam apquilviscaa nipyesicsa quellhip najan apquilyascamco apquiltemaclha, acno siclhoc alhta. Eltamjacpoc sat mocjam quellhip apquiltamila najan apquilpeyvomo.
27 Ellingamcoc sat acyanmongayclha apquiltemaclha apnaycam tingma Jerusalén. Elmiyovacpoc sat apquiltomja apquilyanmonquiscama apquilvalhoc ayinyema Dios aptomja appeyvomo.
28 Enatovasacpoc sat aplhamoclhojo colyavemeycaoc najan enlhitaoc apquilmapsomcaa. Enatovasacpoc sat apquiltomja apquilyamasma Dios Visqui ingac.
29 Elmancangvomoc sat quellhip ayinyema apquilpayescamo masit apquilimja amyip najan ayimjaclha yamit acma acyilhna apquilyacyescama quellhip.
30 Ellhojoc sat quellhip yamit actomja acpaliyam apva. Ellhojo sat quellhip ayimjaclha yamit mepqui acmamay.
31 Enlhit apyimnatem elhojoc sat yamit actajapma. Enlhit aptemaclha colhojoc sat talha alayvom. Comyetic sat lhama. Paj lhama enlhit yoyam esponsic — nic nat acvitay apvanmoncama Isaías.