Pablo saluda a los hermanos en Roma
1 Queridos hermanos y hermanas de la iglesia en Roma:
Yo soy servidor y apóstol de Jesucristo porque Dios me eligió para anunciar las buenas noticias que él tiene para nosotros. 2-4 Dios había prometido enviarnos a su Hijo. Así lo habían anunciado sus profetas en la Biblia.
Esas buenas noticias nos dicen que su hijo Jesucristo vino al mundo como descendiente del rey David. Jesucristo murió, pero Dios lo resucitó por el poder de su Espíritu, y con eso demostró que Jesucristo es el poderoso Hijo de Dios.
5 Jesús me demostró su amor y me eligió para que le sirva como apóstol, pues quiere que todo el mundo lo obedezca y crea en él.
6 Ustedes, que viven en Roma, son algunos de los que han creído en Jesucristo. 7 Dios los ama y los ha apartado para que sean parte de su pueblo. Le pido a Dios, nuestro Padre, y al Señor Jesucristo, que también ellos les demuestren su amor y les den su paz.
Agradecimiento
8 En primer lugar, doy gracias a mi Dios por cada uno de ustedes, en nombre de Jesucristo. En todas partes se habla bien de ustedes, y se sabe que confían en Dios y lo obedecen.
9 Yo sirvo a Dios anunciando las buenas noticias acerca de su Hijo, y lo hago de todo corazón. Dios es testigo de que siempre oro por ustedes, 10 y de que siempre le pido que me permita ir por fin a visitarlos, si él así lo quiere. 11 Tengo muchos deseos de ir a verlos y darles ayuda espiritual. Así su confianza en Dios será permanente, 12 y podremos ayudarnos unos a otros, gracias a la fuerza de esa confianza que tenemos en Dios.
13 Hermanos en Cristo, quiero que sepan que muchas veces he tratado de ir a Roma para verlos, pero nunca ha faltado algo que me lo impida. Me gustaría ir allá para anunciar esta buena noticia, como ya lo he hecho en otros lugares, para que muchos crean en Jesús. 14-15 Tengo que anunciar esta buena noticia a todo el mundo, no importa que sepan mucho o no sepan nada, ni que sean humildes o importantes. Por eso tengo tantos deseos de ir a Roma.
La buena noticia es poderosa
16 No me da vergüenza anunciar esta buena noticia. Gracias al poder de Dios, todos los que la escuchan y creen en Jesús son salvados; no importa si son judíos o no lo son. 17 La buena noticia nos enseña que Dios acepta a los que creen en Jesús. Como dice la Biblia: «Aquellos a quienes Dios ha aceptado, y confían en él, vivirán para siempre.»
Todos somos culpables
18 Pero la gente ha negado, injustamente, la verdad acerca de cómo es Dios. Y el Dios altísimo está muy enojado por toda esa maldad e injusticia. 19 Esa gente sabe todo lo que se puede saber acerca de Dios, pues Dios mismo se lo ha mostrado.
20 Por medio de lo que Dios ha creado, todos podemos conocerlo, y también podemos ver su poder. Así que esa gente no tiene excusa, 21 pues saben de Dios, pero no lo respetan ni le dan las gracias. No piensan más que en hacer lo malo y en puras tonterías. 22 Creen que lo saben todo, pero en realidad no saben nada. 23 En vez de adorar al único y poderoso Dios, que vive para siempre, adoran a ídolos que ellos mismos se han hecho: ídolos con forma de seres humanos, mortales al fin y al cabo, o con forma de pájaros, de animales de cuatro patas y de serpientes.
24 Por eso Dios los ha dejado hacer lo que quieran, y sus malos pensamientos los han llevado a hacer con sus cuerpos cosas vergonzosas. 25 En vez de adorar al Dios verdadero, adoran a dioses falsos; adoran las cosas que Dios ha creado, en vez de adorar al Dios que las creó y que merece ser adorado por siempre. Amén.
26 Por esa razón, Dios ha dejado que esa gente haga todo lo malo que quiera. Por ejemplo, entre ellos hay mujeres que no quieren tener relaciones sexuales con los hombres, sino con otras mujeres. 27 Y también hay hombres que se comportan de la misma manera, pues no volvieron a tener relaciones sexuales con sus mujeres, sino que se dejaron dominar por sus deseos de tener relaciones con otros hombres. De este modo, hicieron cosas vergonzosas los unos con los otros, y ahora sufren en carne propia el castigo que se buscaron.
28 Como no han querido tener en cuenta a Dios, Dios los ha dejado hacer todo lo malo que su mente inútil los lleva a hacer. 29 Son gente injusta, malvada y codiciosa. Son envidiosos, asesinos, peleadores, tramposos y chismosos. 30 Hablan mal de los demás, odian a Dios, son insolentes y orgullosos, y se creen muy importantes. Siempre están inventando nuevas maneras de hacer el mal, y no obedecen a sus padres. 31 No quieren entender la verdad, ni se puede confiar en ellos. No aman a nadie ni se compadecen de nadie. 32 Dios ya lo ha dicho, y ellos lo saben, que quienes hacen esto merecen la muerte. Y a pesar de eso, no solo siguen haciéndolo, sino que felicitan a quienes también lo hacen.
Aptalhesquiscama Pablo yoyam elyipsitic Jesucristo
apmolhama tingma Roma
1 Coo nac Pablo, sictimem silancam Jesucristo najan sictimem apóstol siyapajasomalhca ayinyema Dios. Eponquincasquic alhta Dios yoyam otnejic siclingascama tasic amyaa. 2-7 Actalhescasquic as vaycajac actemaclha aclhanma evalhoc aplhamoclhojo quellhip apnaycam tingma Roma. Apquiltomja Dios apquilyacyescama apquilasicjayo. Apquilponquincasquic alhta Dios, malha apquevoycam quellhip. Altamjoc coo yoyam ellhovac quellhip apcaycaoc najan altamilaycam apquilvalhoc ayinyema Dios Ingyapam najan Jesucristo Visqui ingac.
Aplhenquic nic nat Dios actomja nasoc anco yoyam jinglingacsic as tasic amyaa. Apnatalhesamquic nic nat profetas Dios apquillingascama as amyaa vaycajac acponquinomalhca. Aplhenacpec nic nat Dios Apquitca. Apvisqui David aptavin niptamin alhta Jesucristo. Espíritu apanco Dios alhta aplingascama aptomja Dios Apquitca apyimtalhnamo, ayinyema aplhaticjangviyam alhta nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. Ningillhocac nincoo Dios apcaycaoc ayinyema Jesucristo. Ingilasinaquic alhta nincoo yoyam ongiltimjic apóstoles ningilapajasomalhca. Apquiltamjoc yoyam onlingacsic apvisay nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco, yoyam melyascamejec apvisay Jesucristo najan elilyejiclhojo appayvam. Quellhip najan apquillhenacpoc apquiltomja apquilanyomap ayinyema Jesucristo, malha apquevoycam.
Apquiltamjoc Pablo etnejic soycam amyaa tingma Roma
8 Gracias actomjac coo siclhoc anco Dios ayinyema Jesucristo Visqui ingac. Inlhenquic evalhoc apquiltemaclha quellhip aplhamoclhojo. Ayinyemaclha inlingalhquic lhalhma anco actemaclha melyasquiyam quellhip. 9 Alinlhanacmec coo silmalhnesquiscama quellhip. Dios aptomja setayo naysicsa silmalhnancama. Acyiplovcasquic evalhoc naysicsa silancam Dios. Aclingasquic coo mataa tasic amyaa actemaclha aplhenamap Apquitca. 10 Almalhnaquic coo mataa Dios. Apvanquic Dios ingyanic otnejic maycaa nipyesicsa quellhip yoyam copayjiclhac evalhoc coo. 11 Avanjec siltemo olvitac quellhip. Altamjoc olyimnatesquisic apquilvalhoc quellhip ayinyema Dios apcaycaoc. 12 Ongilitsovasalhcojoc sat lhama, ayinyemaclha acno moc mongilyasquiyam coo najan quellhip.
13 Quellhip elyalhinga. Pac oltimnacsic mocjam lhama: Altamjoc alhta mataa otnejic maycaa nipyesicsa quellhip. Am alhta ovanac oyacsic, moc asoc mataa selyascamalhma. Altamjoc oltimnacsic tasic amyaa nipyesicsa quellhip, malha siyinayclha actic yoyam ongvita acyilhna. Acno alhta mataa siltimnascama nipyesicsa enlhitaoc moc yoclhilhma. 14 Ayanyalhquic coo yoyam oltimnacsic tasic amyaa nipyesicsa metnaja nintemolhama najan nipyesicsa enlhitaoc nipvajac, nipyesicsa apquilyascamco najan nipyesicsa melyascamco. 15 Altamjo inyicje mataa ovoclhac nipyesicsa quellhip tingma Roma yoyam oltimnacsic tasic amyaa.
Acmovan innac tasic amyaa
16 Momancayc coo oltimnacsic tasic amyaa. Ayinyemaclha acmovan innac ayinyema Dios, yoyam colvomsic tap aplhamoclhojo apquiltomja melyasquiyam. Apquillhenacpec siclhoc anco judíos yoyam eltimnasacpoc. Najan maa aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco. 17 Ingillhicmosquic nincoo tasic amyaa actemaclha yoyam jingiltimesquisic ningilpeyvomo Dios ayinyema mongyasquiyam. Am colhenalhcac moc asoc, acvamlha lhama mongyasquiyam. Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Enlhit aptomja appeyvomo napato Dios colhic sat acyimnatem apnenyic ayinyema meyasquiyam” —nic nat intomjac.
Apquiltemaclha acmasom enlhitaoc lhalhma anco
18 Pac otalhosquisic siclho actemaclha apyanmongsayclha Dios ayinyema netin. Eyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha apancaoc aplhamoclhojo apquilmapsomcaa najan enlhit melyascalhma. Ayinyemaclha apquilinmelham mataa amyaa actomja nasoc anco ayinyema apquiltemaclha almasomcaa. 19 Apquilyasamcoc as enlhitaoc actemaclha ayinyema Dios. Ayinyemaclha Dios aptomja aplhicmoscama. 20 Mongvanquejec ongvita Dios. Ingvanquic eyca ongvita asoc apquilantipquiscama Dios. Apquilyasamcoc as enlhitaoc apna netin Dios najan actemaclha apmopvan cotmongvoycamlha nelha. Ayinyemaclha apquilvitac aclhamoclhojo actemaclha aptamjaycam Dios. Colapvanquejec as enlhitaoc eltimjic: “Moyasamcoc coo aptemaclha Dios”. 21 Apquilyasamco inyicje as enlhitaoc apna netin Dios. Am eyca eltomjac apquilayo, am najan eltomjac gracias Dios ayinyema apcaycaoc. Inquilquitamquic mataa apquilvalhoc asoc almasomcaa. Am colmac apquilvalhoc actamila ayinyema Dios, malha yatescamalhma intomjac apquilvalhoc. 22 Apquillhenacpo apanco apquilyascamco as enlhitaoc. Jave apquilyascamco, acyeyjamelhma apquiltomjac. 23 Apquilyinyovquic alhta Dios aptomja apyimtalhnamo najan mengyitsepma. Apquilyanmoncaseclhec alhta quilaycmasquiscama acyitsomalhca enlhit actomja yoyam emasquingvomoc. Apquillanac alhta mocjam quilaycmasquiscama acyitsomalhca nata najan moc acyitsomalhca asoc navjac najan moc acyitsomalhca nimisma. Eycaso apquiltomja apquilayo.
24 Am alhta elyasalhma Dios apquiltemaclha as enlhitaoc. Apquilyiplovcasquic alhta actemaclha alitsepma apnenyaoc najan actemaclha apquilanatama. Apquiltovasquic alhta apquilyovoclhojo apancaoc. 25 Apquilyascacmec alhta amyaa actomja nasoc anco. Am alhta elyascacmoc acmovan amyaa. Apquiltimec alhta mataa apquilayo asoc apquilantipquiscama nic nat Dios. Am alhta elacoc mataa aptomja Dios apanco. Incaymalhquic ontimjic ningilayo Dios cotmongvoycamlha nelha. Amén. 26 Am alhta elyasalhma Dios apquiltemaclha as enlhitaoc. Apquilyiplovcasquic alhta actemaclha apquilanatama. Inquilyinyovquic alhta quilvanaa alpatjetaycaoc anatamcaa. Inquilvajanamquic alhta moc actemaclha alpatjetaycaoc naysicsa quilvanaa lhama. 27 Apnoc alhta najan apquilinava. Apquilyinyovquic alhta apquilpatjetaycaoc apnatamcaa. Apquilvajanamquic alhta moc actemaclha apquilpatjetaycaoc nipyesicsa apquilinava lhama. Inyiplovcoc alhta acyanmongayclha apquiltemaclha apancaoc. Apquillingamcoc alhta acmasca apquilyovoclhojo.
28 Am colyacmoc as enlhitaoc elyasamcojo aptemaclha Dios. Am alhta elyasalhma Dios apquiltemaclha apancaoc. Apquilyiplovcasquic alhta alquitamsama apquilvalhoc almasomcaa, yoyam elvajanamcoc apquiltemaclha apancaoc. 29 Eyca as enlhitaoc apquiltomja melpeyvomo, apquiltomja apquiltamongvaycmolhma, apquiltomja apquilmasma asoc, apquiltomja apquilmapsomcaa, apquiltomja apquilyasipquiscama, apquiltomja apquilajem poc, apquiltomja apquilatingmomap, apquiltomja apquilyinimquiscama najan apquilmopvancaa amyaa. 30 Apquiltomja apquillhamasomap, apquiltomja apquilvinéycam poc, apquiltomja apquilantipquiscama apvisay poc, apquiltomja apquiltanoncama Dios, apquiltomja apquilminascama poc, apquiltemaclha ayajamalhco apquilvalhoc, apquilyimtalhnesomacpo apanco, apquilinlhanyam apquiltingyey asoc almasomcaa, apquiltomja melyajayquiclho apquilyap najan inquin. 31 Apquiltomja melyascamco, apquiltomja apquilyeycajascaoc apquillhenaclha, apquiltomja mepqui apquilasicjayclho, apquiltomja mepqui apquilimlaycmo. 32 Apquilyasamco inyicje as enlhitaoc actemaclha apcanama Dios: Elnatovasacpoc sat acyanmongayclha apquiltemaclha apquilyiplovquiscama acmasom. Am elacac mataa as enlhitaoc. Apquilyispaquic mataa apquilvita apquilvajanayclho poc apquiltemaclha almasomcaa.