Micaías anuncia la derrota de Ahab
(2 Cr 18.1-27)1 Durante tres años no hubo guerra entre Siria e Israel. 2 Pero al tercer año, Josafat que era el rey de Judá, fue a visitar a Ahab, rey de Israel. 3 Ahab le dijo a sus oficiales:
—Como ustedes saben, la ciudad de Ramot de Galaad nos pertenece. Pero ahora está en poder del rey de Siria, y no hemos hecho nada para recuperarla.
4 Después le dijo a Josafat, rey de Judá:
—¿Me ayudarías a quitarle la ciudad de Ramot de Galaad al rey de Siria?
Josafat le contestó:
—Tú y yo somos del mismo pueblo. Mi ejército y mis caballos están a tu disposición. 5 Pero antes de ir a luchar, averigua si Dios está de acuerdo.
6 Entonces el rey de Israel reunió a los profetas, que eran alrededor de cuatrocientos, y les preguntó:
—¿Debo atacar a Ramot de Galaad para recuperarla?
Los profetas contestaron:
—Atácala. Porque Dios te la va a entregar.
7 Pero Josafat dijo:
—¿No hay por acá otro profeta de Dios al que le podamos consultar?
8 El rey de Israel le respondió:
—Hay un profeta al que podemos consultar. Se llama Micaías y es hijo de Imlá. Pero yo lo odio porque nunca me anuncia cosas buenas, sino siempre malas.
Josafat le dijo:
—No digas eso.
9 Entonces el rey de Israel llamó a un oficial y le dijo:
—Trae pronto a Micaías hijo de Imlá.
10 Ahab y Josafat tenían puestos sus trajes reales y estaban sentados sobre sus tronos en un lugar alto, ubicado a la entrada de Samaria. En ese lugar se le quitaba la cáscara al trigo. Delante de ellos estaban todos los profetas dando mensajes. 11 Sedequías hijo de Quenaaná, se había hecho unos cuernos de hierro y gritaba: «Dios ha dicho que con estos cuernos Ahab atacará a los sirios hasta destruirlos».
12 Todos los profetas anunciaban lo mismo, y le decían a Ahab: «Ataca a Ramot de Galaad. Vas a triunfar. Dios va a darte la ciudad».
13 Mientras tanto, el oficial que había ido a buscar a Micaías, le dijo a este:
—Todos los profetas han anunciado que el rey Ahab vencerá. Habla tú como ellos y anuncia algo bueno para el rey.
14 Pero Micaías le contestó:
—Juro por Dios que solo diré lo que Dios me diga.
15 Cuando Micaías se presentó delante del rey, este le preguntó:
—Micaías, ¿debo atacar a Ramot de Galaad?
Micaías le respondió:
—Atácala y triunfarás. Dios te entregará la ciudad.
16 Pero el rey le dijo:
—¿Cuántas veces te he rogado que me digas la verdad de parte de Dios?
17 Micaías contestó:
—Veo a todo el pueblo de Israel desparramado por las montañas. Andan como las ovejas que no tienen pastor. Dios dijo que no tienen quién los dirija. Que cada uno vuelva a su hogar tranquilo.
18 Entonces Ahab le dijo a Josafat:
—¿No te dije que Micaías no me iba a anunciar nada bueno?
19 Micaías dijo:
—No debiste decir eso. Ahora escucha el mensaje que Dios te envía. Yo vi a Dios sentado sobre su trono. Todos los ángeles del cielo estaban de pie, unos a la derecha y otros a la izquierda. 20 Entonces Dios preguntó quién iría a convencer a Ahab para que atacara a Ramot de Galaad y fuera vencido ahí. Unos decían una cosa y otros otra. 21 Pero un espíritu vino delante de Dios y dijo que él iría a convencer a Ahab. 22 Dios le preguntó cómo iba a hacerlo. El espíritu dijo que haría que los profetas dijeran mentiras. Dios le dijo que fuera, y que lograría convencer a Ahab. 23 Por lo tanto, Dios permitió que los profetas dijeran mentiras. Dios ha decidido que en esta batalla te irá mal.
24 Entonces Sedequías hijo de Quenaaná, se acercó, le pegó una bofetada a Micaías en la cara y le dijo:
—¿Cómo te atreves a decir que el espíritu de Dios me ha abandonado, y te ha hablado a ti?
25 Y Micaías le contestó:
—Cuando se cumpla lo que dije, te darás cuenta de que he dicho la verdad, y tendrás que esconderte en alguna habitación.
26 El rey de Israel ordenó:
—¡Llévense preso a Micaías! Entréguenlo a Amón, el gobernador de la ciudad, y a mi hijo Joás. 27 Díganles que lo pongan en la cárcel y que no le den más que pan y agua hasta que yo regrese sano y salvo de la batalla.
28 Micaías dijo:
—Si tú regresas sano y salvo significará que Dios no ha hablado por medio de mí.
Después, dirigiéndose a todos, agregó:
—¡Tengan en cuenta lo que he dicho!
Los sirios vencen a Ahab
(2 Cr 18.28-34)29 Ahab y Josafat fueron a atacar Ramot de Galaad. 30 Ahab le dijo a Josafat: «Yo me voy a disfrazar para ir a la batalla, pero tú puedes usar tu propia ropa».
Así que el rey de Israel se disfrazó y fue a luchar.
31 El rey de Siria había dado esta orden a los treinta y dos capitanes de sus carros de combate: «¡Ataquen solo al rey de Israel!»
32 Cuando los capitanes vieron a Josafat dijeron: «Seguramente él es el rey de Israel».
Así que lo rodearon para atacarlo, pero Josafat gritó pidiendo ayuda. 33 Entonces los capitanes de los carros de combate se dieron cuenta de que no era el rey de Israel y dejaron de perseguirlo.
34 Pero luego un soldado tiró con su arco una flecha al azar e hirió a Ahab. La flecha entró por uno de los huecos de su armadura. Entonces el rey le dijo al soldado que manejaba su carro: «Da la vuelta y sácame del campo de batalla porque estoy malherido».
35 Ese día la batalla fue muy dura. Algunos soldados mantuvieron en pie al rey en su carro de combate, enfrentando a los sirios. Pero la sangre de su herida corría por el piso del carro y en la tarde el rey murió. 36-37 Al anochecer, se corrió la voz en todo el ejército: «¡El rey ha muerto! ¡Cada uno regrese a su ciudad y a su tierra!»
Después llevaron el cuerpo del rey a Samaria y lo enterraron allí. 38 Lavaron el carro en un pozo que había en Samaria, en el que se bañaban las prostitutas. Y los perros lamieron la sangre del rey Ahab. Así se cumplió lo que Dios había dicho.
39 Todo lo que hizo Ahab, y el palacio de marfil y todas las ciudades que construyó, está escrito en el libro de la historia de los reyes de Israel. 40 Después que Ahab murió, su hijo Ocozías fue rey en su lugar.
Josafat, rey de Judá
(2 Cr 20.31-37)41 Josafat hijo de Asá comenzó a reinar en Judá cuando Ahab tenía ya cuatro años de gobernar en Israel. 42 Josafat tenía treinta y cinco años cuando fue nombrado rey, y reinó en Jerusalén veinticinco años. Su madre se llamaba Azubá, y era hija de Silhí.
43a Josafat se comportó siempre bien, así como lo había hecho su padre Asá. Josafat obedeció a Dios en todo. 43b 43b (44) Sin embargo, Josafat no destruyó los pequeños templos que había en las colinas, donde se adoraba a otros dioses. Y el pueblo continuó haciéndolo.
44-50 44-50 (45-51) Josafat firmó la paz con el rey de Israel. También echó del país a los que practicaban la prostitución para adorar a los dioses. Esta costumbre había permanecido desde el reinado de su padre Asá. En ese tiempo no había ningún rey en Edom, sino que gobernaba un encargado.
Josafat construyó barcos como los de Tarsis para traer oro desde Ofir. Pero los barcos no pudieron llegar a Ofir, porque se hundieron en el puerto de Esión-guéber. Entonces Ocozías hijo de Ahab le pidió a Josafat que permitiera a sus marinos ir con los suyos. Pero Josafat no los dejó.
Cuando Josafat murió, lo enterraron en la Ciudad de David, en la misma tumba de sus antepasados. Su hijo Joram fue rey en su lugar. Todo lo que hizo Josafat, lo poderoso que fue y las guerras que ganó, está escrito en el libro de la historia de los reyes de Judá.
Ocozías, rey de Israel
51 51 (52) Ocozías hijo de Ahab comenzó a reinar en Israel cuando Josafat ya tenía diecisiete años de gobernar en Judá. La capital de su reino fue Samaria, y su reinado duró dos años. 52 52 (53) Él no obedeció a Dios sino que se comportó mal, lo mismo que su padre, su madre y Jeroboam hijo de Nabat, quien hizo pecar a Israel. 53 53 (54) Ocozías adoró también a Baal como lo hizo su padre, haciendo con esto que el Dios de Israel se enojara.
Apmatnam apvisqui Acab
(2~Cr 18.1-34)1 Invocmec nic nat tres años mepqui apquilnapomap co Siria najan co Israel. 2 Invocmec nic nat tres años aptimem maycaa Josafat, apvisqui co Judá apnaclha apvisqui co Israel.
3 Aptomjac nic nat apvisqui co Israel apquilanya apnaymacoc apquilyimtalhnamo: —Tingma Ramot de Galaad apquilmam alhta singilpilhtetemo co Siria. ¿Tasi ya ongilmoc mocjam, ontimjic inganco as tingma? — nic nat aptomjac apvisqui Acab.
4 Aptomjac nic nat Acab apcanya Josafat: —¿Lhip ya najan jingilpasmoc ningimpocjay, ongilmoc sat tingma Ramot de Galaad? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat Josafat: —Opasmoc sat coo, najan siclhalhmaa najan nolhing apcapaoc. 5 Ilmalhna sat siclho Dios yavamlha etnejic — nic nat aptomjac Josafat.
6 Apcansaclhec nic nat apvisqui Israel malha cuatrocientos profetas. Aptomjac nic nat apquilanya: —¿Evanqui ya onaliclha siclhalhmaa ongilmoc Ramot de Galaad? — nic nat aptomjac.
Apquilatingmavoc nic nat: —Ilana sat apquimpocjay. Epasmoc sat Dios emoc as tingma — nic nat apquiltomjac.
7 Aptomjac nic nat Josafat apquilanya: —¿Apne ya mocjam poc profeta jingiltimnacsic apmayjayoclha Dios? — nic nat aptomjac.
8 Aptomjac nic nat Acab apcanya Josafat: —Apnec mocjam lhama profeta. Elmalhnac sat Dios jingilanic sat yavamlha ontimjic. Apvisay Micaías, Imla apquitca. Actanovquic coo aptemaclha profeta. Paj jeltimnasac mataa asoc altamila, eltimnasquic mataa asoc acmasom — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Josafat apcanya: —Vamlha itne — nic nat aptomjac.
9 Apcapajasquic nic nat apvisqui Acab lhama apquilancam, aptomja apcanya: —Ingyimpojo, iyantementa sat profeta Micaías, Imla apquitca — ilhnic nat aptomjac.
10 Apnec nic nat netin apvisqui aptajanem Acab, apvisqui co Israel najan poc Josafat, apvisqui co Judá. Acyiplomo ilhnic nat apquilmaycam, apnam payjoc apatong tingma Samaria. Apnam nic nat maa apyovoclhojo profetas. Yitnec nic nat maa apquiltemaclha apancaoc profetas. 11 Apnec nic nat Sedequías, Quenana apquitca. Apyipitcasquic nic nat apcatic apquipitaoc tava ápac. Apyimnatesquic nic nat apayvam: Eycaso Dios appayvam: Colhojoc apquipitaoc apquilmaycam lhip elnapacpoc co Siria. Elsovjacpoc sat apticyovam — alhta aptomjac Dios — nic nat aptomjac profeta Sedequías.
12 Apno poc apquillhanma nic nat apquilpayvam, apquiltomjac apquilanya: Ilana quimpocjacme tingma Ramot de Galaad. Elmoc sat apyovoclhojo tingma, ayinyema appasmom Dios — nic nat apquiltomjac.
13 Aptomjac nic nat soycam amyaa apnaclha Micaías apcanya: —Apquillhenquic lhac actamila appayvam napato apvisqui co Israel, yoyam epasmoc Dios. Ilhnasojo sat lhip lha eltimnacsic altamila appayvam — nic nat aptomjac.
14 Apcatingmavoc nic nat profeta Micaías: —Oltimnacsic sat coo seyanya alhta Dios, yavamlha oltimnacsic. Nasoc sicpayvam mepqui sicyeycajascaoc — nic nat aptomjac.
15 Apvoctac nic nat apnaclha apvisqui. Aptomjac nic nat apcanyacpo Micaías: —Lhip Micaías. ¿Ingvanqui ya ongilmoc Ramot de Galaad? — nic nat aptomjac.
Aptomjac nic nat Micaías apcanya: —Elimpocja sat maa. Epasmoc sat Dios elmoc as tingma — nic nat aptomjac.
16 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Acab: —Eyastinquic coo lhip aptemaclha apanco. Jeltimnas sat amyaa actomja nasoc anco. ¿Yitne ya lhquip acvitay apvanmoncama? — nic nat aptomjac.
17 Aptomjac nic nat Micaías apcanya Acab:
Invitac alhta sicvanmoncama apyovoclhojo
enlhitaoc Israel apquilhpaneycam alhta inquilhe.
Malha ninatoscama nipquesic apquilhpanyam mepqui apquilancam.
Aptomjac alhta Dios mocjam:
Mepqui mocjam apvisqui apancaoc.
Incaymalhquic eltajiclha tingma apancaoc
—alhta aptomjac Dios — intomjac acvitay sicvanmoncama — nic nat aptomjac Micaías.
18 Aptomjac nic nat apvisqui Acab apcanya apvisqui Josafat: —Altimnasquic lhac inyicje. Aptemaclha as profeta seltimnascama amyaa acmasom. Am jeltimnasac mataa amyaa actamila — ilhnic nat aptomjac Acab.
19 Aptomjac nic nat mocjam profeta Micaías: —Invitac alhta sicvanmoncama, ingyeylhojo sat lhip amyaa ayinyema Dios. Apnec alhta Dios netin apvisqui aptajanem. Apcanam alhta apnaclha apyovoclhojo apquilasinancama, lhama nicja najan moc nicja. 20 Aptomjac alhta apcanya Dios: ¿Soc sat ingyanic Acab ellanac quimpocjacme tingma Ramot de Galaad, yoyam ematong? — alhta aptomjac. Lhama aplhanma yavamlha etnejic, poc aplhanma moc actemaclha yavamlha etnejic. 21 Apyocmec alhta lhama enlhit apnaclha Dios, aplhanma eltimnacsic apvisqui Acab. Jalhco sat etnejic lhip — alhta aptomjac Dios. 22 Apcatingmavoc alhta enlhit netin: Opayecsic sat movan amyaa, colmoc sat apquilvalhoc profetas apcanaycam apnaclha apvisqui — alhta aptomjac. Apcapajasquic alhta Dios epayecsic movan amyaa, colmoc apquilvalhoc profetas — alhta intomjac acvitay sicvanmoncama. 23 Quip ilanojo Dios ayinyema aplhinganimquiscama apquilvalhoc profetas, ellhenic movan amyaa. Inlhenquic apvalhoc Dios comascoc sat aptiyascam lhip — nic nat aptomjac profeta.
24 Apmiyacmec nic nat Sedequías, Quenana apquitca, apnaclha Micaías, apticponga apmic napaat, aptomja apcanya: —¿Apcanayqui ya lhquip mepqui sepasmom Dios? ¿Apvamlha ya lhquip, yoyam elngacsic amyaa? — nic nat aptomjac.
25 Apcatingmavoc nic nat profeta Micaías: —Eyasingvomoc sat lhip acvocmo sat acnim, yoyam eyilhacpojoc apanco lhip lhama tingma najan poc tingma — nic nat aptomjac.
26 Aptomjac nic nat apvisqui Acab apquilanya: —Elpatjit sat Micaías. Elyantemiclha apnaclha apvisqui tingma Amón. Najan apnaclha sictamongvoyam Joas. 27 Eliltimnas sat maa sicpayvam: Elalhimquis singilpilhtetomaclha as enlhit. Mayic sat cajic maa. Elantipquis sat mocjam, sicvactama sat mepqui sicmatnam — nic nat aptomjac apvisqui Acab.
28 Aptomjac nic nat mocjam Micaías:
Nasoc sat ancoc ongvitac lhip mepqui apmatnam,
am conyemac lhac Dios siclingascama coo — nic nat aptomjac profeta.
29 Apquilquimpaclhec nic nat co Israel najan co Judá, elanac quimpocjacme tingma Ramot de Galaad.
30 Aptomjac nic nat apvisqui co Israel apcanya Josafat: —Otingyac sat poc apava sictalhnama naysicsa ningimpocjay, notingya nasa lhip poc apava — nic nat aptomjac.
Aptalhneclhec nic nat poc apava aptalhnama Acab naysicsa apquilimpocjay. 31 Yitnec nic nat apcanama apvisqui co Siria. Apquilanyacpec nic nat treinta y dos capitanes apquilviscaa apquillhinquiscama carros, elmoc sat apvamlha apvisqui co Israel. 32 Pilapcasquic nic nat capitanes apquilviscaa apquilvita Josafat. Apquilvocjac nic nat yoyam elmoc. Apyimnatasquic nic nat appayvam Josafat, apcanama elpasingvota apnaymacoc. 33 Pilapcasquic nic nat melvita apvisqui co Israel. Apquilvatsamquic nic nat elya'macsic Josafat. 34 Apyinjac nic nat yanca pac lhama co Siria. Apyimsasquic nic nat yanca actalhna apvalhoc Acab, payjoc coning apcajapsomap.
Aptomjac nic nat Acab apcanya aplhinquiscama carro: —Ipayquim siclho. Ongyinyoc siclho ningilnapomalhca, ayinyema acyivey sicyimsem — nic nat aptomjac.
35 Yimtilhec nic nat apquilnapomap as acnim. Am nic nat etepac carro pac apvisqui Acab napatavo co Siria. Apquitsepquic nic nat Acab actalhnacmo. Yitnec nic nat acyivey em'pac avalhoc carro. 36 Intalhnec nic nat acnim, aclingalhco amyaa nipyesicsa apnaymacoc apquilnapomap: ¡Vamlha! ¡Eltajiclha tingma apancaoc! 37 ¡Apquitsepquic visqui ingac! — nic nat intomjac amyaa.
Apquilpatmaoclhec nic nat apquitsepma tingma Samaria, yoyam elatoynic maa. 38 Apquilmiyaclhec nic nat carro pac acyitnamaclha yingmin tingma Samaria. Inquilyapasquic nic nat yingmin quilvanaa alanatama. Inquilyamilam nic nat simjing em'pac apvisqui Acab, acyipitcay avalhoc carro. Acno ilhnic nat aplhanma siclho Dios appayvam aplingascama profeta.
39 Yitnec mocjam amyaa aplhenamap apvisqui Acab, aptemaclha aptamjaycam, najan apquilanomap tingma acyiplomo apquilnatanma marfil, najan aplhamoclhojo apquilanomap tingma apquilvanyam. Actalhesamalhca as amyaa vaycajac crónicas apquilviscaa co Israel. 40 Apquitsepmec nic nat apvisqui Acab. Apquitca niptamin apvisay nic nat Ocozías, aptimec nic nat apvisqui apya'monquiscama apyap.
Apvisqui Josafat nipyesicsa co Judá
(2~Cr 20.31-37)41 Aptimec nic nat cuatro años Acab apvisqui co Israel. Nipyesicsa co Judá aptimesacpo apvisqui Josafat, Asa apquitca. 42 Treinta y cinco años aptiyascam nic nat Josafat aptimesacpo apvisqui. Aptimec nic nat apvisqui tingma Jerusalén acvaycmo veinticinco años. Acvisay nic nat inquin Azuba, Silhi apquitca.
43 Impeyvoc nic nat aptemaclha Josafat, apno ilhnic nat apyap ninga Asa. Impeyvoc nic nat apquiltomjaclha napato Dios Visqui ingac. Am nic nat conatovasalhcac quilaycmasquiscama najan alvatnamaclha macmescama quilaycmasquiscama. Am nic nat enatovasacpoc tingma acyitnamaclha quilaycmasquiscama.
44 Am nic nat elnapacpoc mataa nipyesicsa co Israel, am nic nat ingyinmelham apvisqui co Israel. 45 Yitnec nic nat mocjam acnatalhesomalhca amyaa Josafat apquiltemaclha apquilimpocjay cotnaja ingmoc. Acvisay vaycajac crónicas apquilviscaa co Judá. 46 Apquilvatescasquic nic nat Josafat apquiltemaclha apquilanatama, acyitsomalhca apquilayoclha quilaycmasquiscama. Ayenmo siclhoc nic nat aptimem apvisqui apyap ninga Asa. 47 (Mepqui ilhnic nat apvisqui co Edom, apnec nic nat apquimja apmamyi mayayo.)
48 Apquillanac nic nat Josafat barcos tiyascam nayingmin co Tarsis, alpatmeyquinta oro alyinmom ayinyema yoclhilhma Ofir. Inquilintec nic nat barcos naysicsa allhingam, alvayvamco payjoc Ezión-Geber. 49 Apquiltamjoc nic nat apvisqui Ocozías, Acab apquitca, eltimjic apquillhalhmaa barcos apancaoc Josafat. Apmiyovquic nic nat Josafat.
50 Apquitsepquic nic nat Josafat, apcatoynacpo payjoc Tingma David apquilatoynamacpilha apquilyeyjamcaa. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Judá apquitca Joram, apya'monquiscama apyap ninga.
Apvisqui Ocozías nipyesicsa co Israel
51 Diecisiete años nic nat aptimem apvisqui co Judá Josafat. Aptimesacpec nic nat apvisqui co Israel Ocozías, Acab apquitca, payjoc tingma Samaria, acvaycmo dos años aptimem apvisqui. 52 Somcoc nic nat aptemaclha apanco napato Dios Visqui ingac. Apvajanamquic nic nat aptemaclha apanco apyap ninga, najan actemaclha anco inquin ninga, najan aptemaclha apanco ilhnic nat apvisqui Jeroboam, Nabat apquitca. Aptomja ilhnic nat apsilhnanoncama enlhitaoc Israel. 53 Aptomjac nic nat apcayo quilaycmasquiscama Baal, apno ilhnic nat siclho apyap ninga. Yiplovcoc nic nat aplom pac Dios Visqui ingac, eyanmongsiclha apquiltemaclha enlhitaoc Israel.