Jesús sana a un paralítico
1 Tiempo después, Jesús regresó a la ciudad de Jerusalén para asistir a una fiesta de los judíos. 2 En Jerusalén, cerca de la entrada llamada «Portón de las Ovejas», había una piscina con cinco entradas, que en hebreo se llamaba Betzatá. 3-4 Allí, acostados en el suelo, había muchos enfermos: ciegos, cojos y paralíticos. 5 Entre ellos había un hombre que desde hacía treinta y ocho años estaba enfermo. 6 Cuando Jesús lo vio allí acostado, y se enteró de cuánto tiempo había estado enfermo, le preguntó:

—¿Quieres que Dios te sane?

7 El enfermo contestó:

—Señor, no tengo a nadie que me meta en la piscina cuando el agua se mueve. Cada vez que trato de meterme, alguien lo hace primero.

8 Jesús le dijo:

—Levántate, alza tu camilla y camina.

9 En ese momento el hombre quedó sano, alzó su camilla y comenzó a caminar.
Esto sucedió un sábado, que es el día de descanso obligatorio para los judíos. 10 Por eso, unos jefes de los judíos le dijeron al hombre que había sido sanado:

—Hoy es sábado, y está prohibido que andes cargando tu camilla.

11 Pero él les contestó:

—El que me sanó me dijo: “Levántate, alza tu camilla y camina.”

12 Ellos preguntaron:

—¿Y quién te dijo que te levantaras y caminaras?

13 Pero el hombre no sabía quién lo había sanado, porque Jesús había desaparecido entre toda la gente que estaba allí.
14 Más tarde, Jesús encontró a ese hombre en el templo, y le dijo: «Ahora que estás sano, no vuelvas a pecar, porque te puede pasar algo peor.»
15 El hombre fue a ver a los jefes judíos, y les dijo que Jesús lo había sanado. 16 Entonces ellos empezaron a perseguir a Jesús por hacer milagros los sábados.
17 Pero Jesús les dijo: «Mi Padre nunca deja de trabajar, ni yo tampoco.»
18 Los jefes judíos se molestaron tanto que tuvieron aun más ganas de matar a Jesús. No lo querían porque, además de sanar a los enfermos en día sábado, decía que Dios era su Padre, y que por eso era igual a Dios.
La autoridad del Hijo de Dios
19 Jesús les dijo:

«Les aseguro que yo, el Hijo de Dios, no puedo hacer nada por mi propia cuenta. Solo hago lo que veo que hace Dios, mi Padre. 20 Él me ama y me muestra todo lo que hace. Y me mostrará cosas aun más grandes, que a ustedes los dejarán asombrados. 21 Porque así como mi Padre hace que los muertos vuelvan a vivir, así también yo le doy vida a quien quiero. 22 Y mi Padre no juzga a nadie. Es a mí, que soy su Hijo, a quien le ha dado ese poder, 23 para que todos me honren como lo honran a él. Cuando alguien no me honra, tampoco honra a mi Padre, que me envió.
24 »Les aseguro que todo el que preste atención a lo que digo, y crea en Dios, que fue quien me envió, tendrá vida eterna. Aunque antes haya vivido alejado de Dios, ya no será condenado, pues habrá recibido la vida eterna. 25 Una cosa es cierta: ahora es cuando los que viven alejados de Dios me oirán a mí, que soy su Hijo. Si me obedecen, tendrán la vida eterna. 26 Porque Dios, mi Padre, tiene el poder para dar la vida, y a mí me ha dado ese poder. 27 También me ha dado autoridad para juzgar, pues yo soy el Hijo del hombre.
28 »No se sorprendan de lo que les digo, porque va a llegar el momento en que los muertos oirán mi voz 29 y saldrán de sus tumbas. Entonces, los que hicieron lo bueno volverán a vivir, y estarán con Dios para siempre; pero los que hicieron lo malo volverán a vivir para ser castigados.
Pruebas de la autoridad de Jesús
30 »Yo no puedo hacer nada por mi propia cuenta. Mi Padre me envió, y él me dice cómo debo juzgar a las personas. Por eso yo juzgo correctamente, porque no hago lo que yo quiero, sino lo que mi Padre me ordena hacer.
31 »Si yo hablara bien de mí mismo, ustedes dirían que miento. 32 Pero conozco a alguien que dirá quién soy yo, y que confirmará que yo digo la verdad. 33 Cuando ustedes enviaron mensajeros a Juan, él les dijo la verdad. 34-35 Las enseñanzas de Juan fueron como una lámpara encendida en la oscuridad, y por un tiempo ustedes se alegraron de escucharlas.
»Pero yo no necesito que nadie hable bien de mí. Si he mencionado a Juan, ha sido solo para que ustedes crean y Dios los salve. 36 Yo puedo probarles que de verdad mi Padre me ha enviado. Así lo prueba todo lo que hago, y ni siquiera Juan puede ser mejor testigo. Porque yo hago las cosas que mi Padre me envió a hacer.
37 »Mi Padre me ha enviado, y él también habla bien de mí. Lo que pasa es que ustedes nunca lo han oído hablar, ni lo han visto cara a cara. 38 Ustedes no aceptan su mensaje, pues no han creído en mí, que he sido enviado por él.
39 »Ustedes estudian la Biblia con mucho cuidado porque creen que así alcanzarán la vida eterna. Sin embargo, a pesar de que la Biblia habla bien de mí, 40 ustedes no quieren creer en mí para alcanzar la vida eterna.
41 »A mí no me interesa que la gente hable bien de mí. 42 Además, a ustedes los conozco muy bien, y sé que no aman a Dios. 43 Él es mi Padre, y me ha enviado, pero ustedes no me han aceptado. Sin embargo, a quien viene por su propia cuenta, ustedes sí lo reciben. 44 ¡Cómo van a creerme, si les gusta que sea la gente la que hable bien de ustedes, y no el Dios único!
45 »No crean que yo voy a acusarlos con mi Padre. Ustedes han confiado en lo que Moisés escribió, y será Moisés quien los acuse. 46 Si le creyeran a Moisés, también creerían en mí, pues él escribió acerca de mí. 47 Pero si no creen en lo que él escribió, ¿cómo van a creer en lo que yo les digo?»
Jesús aptamilquisquiyam enlhit apquilyelcomap poncalhva Betesda
1 Natamin aptimesquiscama alhta Jesús as asoc, apmiyaclho tingma Jerusalén. Caya alhta apquiltomjac co Judea. 2 Yitnec alhta poncalhva napocja tingma Jerusalén acpayjo atong acvisay Nipquesic. Poncalhva acvisay hebreo appayvam Betesda. Cinco alhta apquilpaclheneycaoc nicja poncalhva. 3 Apnamquic alhta congne tingma aplhamoclhojo actomjaycaoc ningmasquem: mepqui apataoc najan apquilyateyaycam najan apquilyelcomap. Apquiljalhnec alhta mataa alpatiyapma yingmin.
4 Apquilanayquic alhta mataa etalhningvotac yingmin lhama ángel Dios apcasinancama elpatipsic yingmin. Aptamalvocmec alhta mataa moclhama acmasca apyimpejic aptomja aptalhningvoyam apmamyi yingmin. 5 Apyitnec alhta maa enlhit meyimnatem. Treinta y ocho años actimem meyimnatem. 6 Lhama alhta apvita Jesús. Aplingangvocmec alhta apyitnama nano as enlhit. Aptomjac alhta apcanya:
—¿Apquiltamjo ya lhquip etamalvomoc? —alhta aptomjac.
7 Apcatingmavoc alhta meyimnatem:
—Visqui, paj coo emoc, yoyam jeyaynamcoc nayingmin naysicsa alpatiyapma yingmin. Altamjo inyicje mataa otalhningvomoc congne. Epoctimcasquic mataa poc enlhit —alhta aptomjac.
8 Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Itnimiclha netin, ima aptajanma, ilhing maa —alhta aptomjac.
9 Yejemoc alhta aptamalvocmo as enlhit. Apmec alhta aptajanma, aplhinquic alhta. Acnim ningnayclha alhta intomjac aptamilquiscacmo.
10 Apquiltomjac alhta judíos apquilanya aptamalviyam:
—Acnim ningnayclha intomjac. Copvanquejec lhip esovm aptajanma acnim nac jay —alhta apquiltomjac.
11 Apcatingmavoc alhta as enlhit:
—Aptomjac lhac seyanya aptomja setamilquisquiyam: “Ima aptajanma, ilhing maa” —alhta aptomjac.
12 Apquiltomjac alhta apquilanya enlhitaoc:
—¿Soc lhac enlhit appayvam: “Ima aptajanma, ilhing maa? —alhta apquiltomjac.
13 Apvonquipquic alhta Jesús. Ayinyemaclha aplhamoc alhta enlhitaoc. Am alhta eyasamcoc as enlhit aptomja aptamilquisquiyam.
14 Aptajanyavoc alhta Jesús congne tingma apponquinomap as enlhit. Aptomjac alhta Jesús apcanya:
—Quip ilanojo, aptamalvocmec lhip. Am sat ancoc elvatasac meyascalhma, coyangvomoc sat apmapsom —alhta aptomjac.
15 Yejemoc alhta aplhinga enlhit. Apquiltimnasquiclhec alhta judíos apvisay Jesús aptomja aptamilquisquiyam. 16 Aptanovacpec alhta Jesús. Apquililtamjoc alhta elajic Jesús, ayinyemaclha apquilvita actemaclha aptamilquisquiyam acnim ningnayclha. 17 Aptomjac alhta Jesús:
—Aptamjaycam nic nat mataa coo Tata najan quilhvo nac jay. Sictamjaycam coo lha —alhta aptomjac.
18 Inyangvocmec alhta apquillom enlhitaoc. Apquililtamjoc alhta elajic Jesús. Jave acvamlha ayinyema aptovascama acnim ningnayclha. Eyca ayinyema najan aplhanma aptomja apyap apanco Dios Ingyapam. Apquilanayquic alhta elhnesacpoc apanco Dios Ingyapam.
Dios Apquitca aptomja apyimtalhnamo
19 Aptomjac alhta Jesús apquillhicmosa enlhitaoc:
—Actomjac coo silanya quellhip: Movanquejec otnajam elhapco sicvisay Dios Apquitca. Acvajanamquic coo mataa sicvita actemaclha aptamjaycam Tata. Moclhama aptamjaycam coo Tata acnasoc coo lha sicvisay Apquitca. 20 Eyasicjavoc coo Tata. Elhicmosquic coo aclhamoclhojo actemaclha aptamjaycam apanco. Jelhicmocsic sat mocjam asoc alyiviy, yoyam cotlapsic sat quellhip apquilvitay. 21 Apnalhaticjascacmec coo Tata enlhit apquilmasquingvaycmo. Apquilyimnatescasquic apnenyaoc. Acno coo lha, evanquic olyimnaticsic apnenyaoc enlhitaoc siltamjoclha olmesic. 22 Meyanmongsiclheje coo Tata apquiltemaclha enlhitaoc. Eyasinaquic alhta otnejic silyicpilquemo enlhitaoc. 23 Apquiltamjoc coo Tata, yoyam jelavojoc aplhamoclhojo enlhitaoc, acno apquilayo mataa coo Tata. Acvinalhquic sat ancoc coo, evinacpoc najan coo Tata aptomja seyapajascama.
24 ‘Actomjac coo silanya quellhip: Naso, colhic sat acyimnatem apnenyic moclhama enlhit aptomja apjalhenmo sicpayvam najan aptomja meyasquiyam coo Tata aptomja seyapajascama. Metvasacpejec sat as enlhit, ayinyemaclha aptipquic naysicsa ningitsepmaclha, apvocmec acyimnatamaclha ingnenyic. 25 Actomjac coo silanya quellhip: Covac sat acnim, invaac quilhvo nac jay, yoyam ellingac sat enlhit apquilmasquingvaycmo coo sicpayvam sicvisay Dios Apquitca. Colhic sat acyimnatem apnenyaoc apquiltomja apquilyajayquiclho sicpayvam. 26 Apmopvan innac coo Tata elmesic acyimnatem apnenyaoc enlhitaoc. Najan emcasquic coo lha sicmovan, yoyam olmesic acyimnatem apnenyaoc enlhitaoc. 27 Emcasquic sicmovan otnejic silyicpilquemo enlhitaoc, ayinyemaclha coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. 28 Nocotlapquis nasa quellhip apquillinga. Covac sat acnim, yoyam ellingac sat sicpayvam apquilmasquingvaycmo. 29 Elanteypoc sat tacjalhpopayc. Enalhaticjangvomoc sat enlhit apquilyiplovquiscama mataa asoc altamila. Colhic sat acyimnatem apnenyaoc. Enalhaticjangvomoc sat enlhit apquilyiplovquiscama mataa asoc almasomcaa. Elnatovasacpoc sat —alhta aptomjac Jesús.
Maclingascama apvisay Jesús aptomja apyimtalhnamo
30 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Movanqueje coo otnajam elhapco. Elhicmosquic mataa coo Tata actemaclha yoyam oyicpilcojo. Inpeyvoc mataa sicyicpilquemo. Am oyiplovcasac mataa actomja sicmayjayoclha ajanco. Acyiplovcasquic mataa actomja apmayjayoclha coo Tata aptomja seyapajascama. 31 Aclingasquic sat ancoc coo sicvisay ajanco, alhtoc sat cotnejic siclingascama. 32 Apnec eyca poc aptomja aplingascama sicvisay. Acyasamcoc coo actomja nasoc anco aplingascama sicvisay. 33 Apquilapajasquic alhta quellhip yoyam elmalhnacpoc Juan. Apcatingmavoc alhta Juan, aplingasquic alhta actomja nasoc anco. 34 Evanquic coo am colhic aclingasa sicvisay ayinyema enlhit. Altimnasquic lha inyicje amyaa, yoyam elvomsacpoc tap quellhip. 35 Malha calevascama ayitsasquiscama olhma alhta aptomja Juan. Apquililtamjoc alhta quellhip elitsovacsojo acyavataclhojo naysicsa ayitsayolhma apanco.
36 Emcasquic coo Tata sictamjaycam seyanya openacsojo. Eyca as sictamjaycam actomja actamila aclingascama sicvisay, colhno aplhanma alhta Juan. Inlingasquic mataa amyaa sictamjaycam actomja naso siyinyema coo Tata aptomja seyapajascama. 37 Aplingasquic sicvisay coo Tata aptomja seyapajascama. Am eyca ellingac quellhip appayvam apanco Tata. Am najan elvitac quellhip apyovoclhojo apanco coo Tata. 38 Am najan coyitnac mataa apquilvalhoc coo Tata appayvam. Elyascacmec mataa quellhip siyinyema coo Tata aptomja seyapajascama. 39 Apquilinlhanacmec mataa quellhip apquilyipsateycaoc Dios appayvam actalhesomalhca. Apquililtamjoc elvitangvomoc acyimnatem apnenyaoc. Eycaso actalhesomalhca actomja aclingascama sicvisay. 40 Am colyacmoc quellhip jelyotac, yoyam colhic acyimnatem apnenyaoc.
41 ‘Am oltamjoc coo yoyam jelavojo enlhit. 42 Alyicpilcoc quellhip, ayinyemaclha am coyitnac apquilvalhoc ningasicjayo Dios Ingyapam. 43 Acvaac coo siyinyema coo Tata aptomja seyapajascama. Am eyca jelmac tacja quellhip. Apvaac sat ancoc poc aptomja apvoy apanco, quilhvoc sat elmoc tacja quellhip. 44 Colapvanquejec quellhip eltimjic melyasquiyam. Ayinyemaclha apquiltingyac apquilayo nipyesicsa quellhip. Am colhenac apquilvalhoc elavojo Dios Ingyapam aptomja apvamlha pac lhama. 45 Nocolavojo nasa apnenyaoc olhenic apquiltemaclha quellhip napato coo Tata. Apquililjalhnec mataa quellhip Moisés, yoyam etnejic apmasma. Apnec maa Moisés aptomja aplhanma apquiltemaclha quellhip. 46 Am nat ancoc elyascacmoc quellhip Moisés, mejelyascamejec coo lha. Aptalhosquic nic nat Moisés actemaclha selhanma coo. 47 Apquilyascacmec sat ancoc quellhip Moisés apnatalhescama, elyascomoc sat najan quellhip sicpayvam —alhta aptomjac Jesús.