Los trabajadores en la viña
1 »En el reino de Dios sucede algo parecido a lo que pasó en una viña. El dueño salió muy de mañana a contratar hombres para que trabajaran en ella. 2 Se puso de acuerdo con los trabajadores para pagarles el salario de un día completo; y los envió a trabajar. 3 Como a las nueve de la mañana, el dueño volvió a salir, y en la plaza encontró a varios hombres que estaban desocupados. 4 Les dijo: “Vayan a trabajar a mi viña, y les pagaré un salario justo.” Los hombres aceptaron y fueron a trabajar. 5 Como a las doce del día, el dueño volvió a hacer lo mismo; y salió otra vez a las tres de la tarde. 6 Ya eran las cinco de la tarde cuando el dueño fue de nuevo a la plaza, y vio a otros hombres desocupados. Entonces les preguntó: “¿Por qué han estado ahí todo el día sin hacer nada?”
7 »Ellos le contestaron: “¡Porque nadie nos ha dado trabajo!”
»El dueño les dijo: “Vayan a trabajar a mi terreno.”
8 »Cuando se hizo de noche, el dueño le dijo al jefe de los trabajadores: “Llama a cada uno de los trabajadores y págales, comenzando por los últimos que vinieron, y terminando por los que vinieron primero.”
9 »Entonces se acercaron los trabajadores que llegaron a las cinco de la tarde y recibieron el salario de un día completo. 10 Después, cuando pasaron los que habían llegado primero, muy de mañana, pensaron que a ellos les pagarían mucho más. Pero cada uno de ellos recibió el mismo salario de un día completo. 11 Después de recibir el dinero, esos trabajadores comenzaron a hablar mal del dueño de la viña 12 y le dijeron: “Los que llegaron a las cinco de la tarde solo trabajaron una hora, pero usted les pagó a ellos lo mismo que a nosotros, que trabajamos todo el día aguantando el calor. Eso no es justo.”
13 »Pero el dueño le contestó a uno de ellos: “¡Mira, amigo! Yo no he sido injusto contigo. Recuerda que los dos acordamos que tú trabajarías por el salario de un día completo. 14 Toma el dinero que te ganaste, y vete. No es problema tuyo que yo les pague lo mismo a los que vinieron a las cinco. 15 Yo puedo hacer con mi dinero lo que me parezca. ¿Por qué te da envidia que yo sea bueno con los demás?”
16 Jesús terminó diciendo: «Así, los que ahora son los primeros, serán los últimos; y los que ahora son los últimos, serán los primeros.»
Jesús habla otra vez de su muerte
(Mc 10.32-34Lc 18.31-34)17 Mientras Jesús iba hacia Jerusalén, en el camino reunió a sus doce discípulos y les dijo:
18 «Como pueden ver, ahora vamos a Jerusalén. Y a mí, el Hijo del hombre, me entregarán a los sacerdotes principales y a los maestros de la Ley. Ellos dirán que debo morir, 19 y me entregarán a mis enemigos para que se burlen de mí, y para que me golpeen y me hagan morir en una cruz. Pero después de tres días, resucitaré.»
La petición de una madre
(Mc 10.35-45)20-21 La madre de Santiago y Juan, que eran dos de los discípulos, fue con ellos a hablar con Jesús. Cuando llegaron, ella se arrodilló delante de Jesús para pedirle un favor. Jesús le preguntó:
—¿Qué es lo que quieres?
Ella le dijo:
—Por favor, ordena que, cuando estés sentado en el trono de tu reino, mis hijos se sienten siempre junto a ti, uno a tu derecha y otro a tu izquierda.
22 Jesús respondió:
—Ustedes no saben lo que piden. ¿Están dispuestos a sufrir todo lo malo que va a pasarme?
Ellos le dijeron:
—Sí, lo estamos.
23 Jesús les dijo:
—Les aseguro que ustedes sufrirán mucho, igual que yo. Pero solo mi Padre decide quiénes serán los más importantes en mi reino. Eso no lo decido yo.
24 Cuando los otros diez discípulos se dieron cuenta de todo esto, se enojaron con Santiago y Juan. 25 Entonces Jesús los llamó a todos y les dijo:
«Ustedes saben que los que gobiernan a los pueblos se portan como sus amos, y que los grandes señores imponen su autoridad sobre esa gente. 26 Pero entre ustedes no debe ser así. Al contrario, si alguno de ustedes quiere ser importante, tendrá que servir a los demás. 27 Si alguno quiere ser el primero, deberá ser el esclavo de todos. 28 Yo, el Hijo del hombre, lo hago así. No vine a este mundo para que me sirvan, sino para servir a los demás. Vine para dar mi vida por la salvación de muchos.»
Jesús sana a dos ciegos
(Mc 10.46-52Lc 18.35-43)29 Cuando Jesús salió de la ciudad de Jericó en compañía de sus discípulos, mucha gente lo siguió. 30 Junto al camino estaban sentados dos ciegos. Cuando oyeron que Jesús iba pasando, comenzaron a gritar: «¡Señor, tú que eres el Mesías, ten compasión de nosotros y ayúdanos!»
31 La gente comenzó a reprender a los ciegos para que se callaran, pero ellos gritaron con más fuerza todavía: «¡Señor, tú que eres el Mesías, ten compasión de nosotros y ayúdanos!»
32 Entonces Jesús se detuvo, llamó a los ciegos y les preguntó:
—¿Qué quieren que haga por ustedes?
33 Ellos le respondieron:
—Señor, haz que podamos ver de nuevo.
34 Jesús tuvo compasión de ellos, y les tocó los ojos. En ese mismo instante, los ciegos pudieron ver de nuevo y siguieron a Jesús.
Apyitquiscama Jesús apquiltamjaycam enlhit (uva avjac)
1 Visqui netin apquilnancascama acyitsomalhco apmolhama apyap malha apvisqui. Aplhinquic nic nat alhtooc anco, yoyam etingyam enlhit apquiltamjaycam uva avjac. 2 Apquiltimnasquic nic nat emquesic lhama solyayem acyiviy acyanmongam aptamjaycam moclhama acnim. Am nic nat elvinamcoc acyanmongam enlhit. Yejemoc nic nat apquilapajasa eltamjam uva avjac. 3 Invaac nic nat netin acnim apmiyaclho mocjam natingma. Apvitangvoclhec nic nat enlhit apcanaycam mepqui apquiltamjaycam. 4 Aptomjac nic nat apquilanya: “Ingva, eltiyaningvomjo quellhip lha eltamjam.” 5 Ingyitsicso acnim nic nat aptingyangveclho mocjam enlhit, yoyam eltamjam. Najan maa actalhnam. 6 Yicpintama actalhnama acnim nic nat apvitangveclho mocjam enlhit mepqui apquiltamjaycam. Aptomjac apvisqui apquilanya enlhitaoc: “¿Soctomja apcanamcaa nac aso aclhamoclhojo acnim mepqui apquiltamjaycam?” —nic nat aptomjac. 7 Apquilatingmavoc nic nat: “Am evac lhama, yoyam jingilanic ongiltamjam” —nic nat apquiltomjac. Yejemoc nic nat apquilanyamcaa: “Ingva, eltiyaningvomjo quellhip lha eltamjam uva avjac. Olmesic sat acyanmongam acvamlha siclhanma olmesic” —nic nat aptomjac. 8 Intalhnec nic nat acnim. Aptomjac nic nat apvisqui apcanya apquimja apmamyi: “Ilevam sat apquiltamjaycam enlhit. Ilmes sat acyanmongam apquiltamjaycam. Ilmes sat apmamyi acyanmongam apquiltomja apquiltamjaycam alhayi. Alhayi sat ilmes acyanmongam apquiltomja apquiltamjaycam apmamyi” —nic nat aptomjac. 9 Lhama ilhnic nat apquilvactamo apquiltomja apquiltamjaycam alhayi. Apquillhovamquic nic nat moclhama acyanmongam apquiltamjaycam. 10 Yejemoc nic nat apquilvactamo apquiltomja apquiltamjaycam apmamyi. Apquilanayquic nic nat coyeycajangvomjo apquillhoy acyanmongam apquiltamjaycam. Apquillhovamquic nic nat mataa lhama solyayem acyiviy. 11 Lhama ilhnic nat almalhco solyayem. 12 Yejemoc nic nat apquiltamjoc enlhit apquilanya apvisqui: “¿Soctomja apnaso lhip ningillhoy acyanmongam enlhit apquiltamjaycam alhayi? Apquiltamjaycam acvamlha lhama hora. Avanjec nincoo ningiltamjaycam acnim anco naysicsa acmajat” —nic nat apquiltomjac. 13 Aptomjac alhta apvisqui apcanya lhama enlhit: “Lhip emoc, am otvasac lhip. ¿Apvinamco ya lhquip siclhenaclha acyanmongam aptamjaycam? 14 Ilic solyayem pac, itajiclha. Altamjoc coo olhnasojoc apquillhoy acyanmongam apquiltamjaycam alhayi. 15 ¿Movanqueje ya otlhaoc solyayem ajac acno aclhanma evalhoc? ¿Eyasipcasqui ya lhquip sictemaclha sictamila coo?” —nic nat aptomjac. 16 Aptomjac alhta Jesús: —Eycaso siclhena lhac: Apquilimja alhayi elaniclhac sat apmamyi najan apquilimja apmamyi elaniclhac sat alhayi. Aplhamo inyicje enlhit apquilanyomap, apcanito eyca apquilyacyesomap —alhta aptomjac.
Moc aplhenayclha Jesús yoyam ematong
(Mr 10.32-34Lc 18.31-34)17 Apmiyaclhec alhta Jesús tingma Jerusalén. Nicja amay alhta apquilyascasa doce apquiltamsoycaoc. Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
18 —Quip elanojo quellhip. Ningmiyaclhec nincoo tingma Jerusalén. Omalhcac sat sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. Colhic sat seyantama apnaclha apquilimja apmamyi sacerdotes najan apquilyascamco apquiltemaclha. Olhenalhcac sat sicmasom. Elpamejitsacpoc sat, yoyam jelajic. 19 Colhic sat alanya metnaja judíos, yoyam jelmoc coo. Ongvasmesalhcac sat maa. Colhic sat selyicpilhquitamcaa. Oyipitsalhcac sat asoc timyescama. Natqui acnim sat cotnejic olhaticjangvomoc mocjam —alhta aptomjac.
Actemaclha acpayvam Jacobo najan Juan inquin
(Mr 10.35-45)20 Yejemoc alhta acvaa Zebedeo aptava najan ayitquic. Inquilticlhicvaac alhta atapnaoc apquinmamcaclha Jesús. Inquiltamjoc alhta colmalhna lhama asoc. 21 Aptomjac alhta Jesús apcanya quilvana:
—¿So actingya yi lhiya? —alhta aptomjac.
Incatingmavoc alhta quilvana:
—Quip ilanojo eyitquic. Ingyane sat elhojoc lhama eyitquic lhip apquilnancascama. Lhama sat elhic napocja actamilaclha, poc sat elhic nipsancalvelha lhip.
22 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Am elyasamcoc quellhip asoc actomjaclha selmalhnaycam. Oynic sat coo asoc acmasca. ¿Apvancaa ya quellhip lha elyinamcoc? Colhic sat seyapasquisa yingmin actemaclha mayasquiscama eyimpejic. ¿Apvancaa ya elhnasojoc quellhip lha? —alhta aptomjac.
Apquilatingmavoc alhta:
—Ingvanqui —alhta apquiltomjac.
23 Aptomjac alhta Jesús apquilanya:
—Naso, elyinamcoc sat quellhip asoc acmasca, yoyam oynic coo. Colhic sat najan acyapasquisa yingmin actemaclha mayasquiscama apyimpeoc quellhip, acno coo lha. Movanquejec coo ongvanic elhic selyascamaclha najan nesancalvelha. Apquilanescasqui inyicje apquiltajanem coo Tata, yoyam elhnam enlhit apquilanyomap —alhta aptomjac.
24 Lhama alhta apquillinga apnaymacoc diez apquiltamsoycaoc. Apquiltanovacpec alhta Jacobo najan Juan. 25 Apquilevam alhta Jesús. Aptomjac alhta Jesús apquilanya apquiltamsoycaoc:
—Apquilyasamco inyicje quellhip apquiltemaclha apquilviscaa lhalhma anco. Apquilasinaquic mataa apquilancam. 26 Noelvajanaoc nasa quellhip apquiltemaclha maa. Apquiltamjoc sat ancoc lhip etnejic apyimtalhnamo, itne sat apquilancam apnaymacoc. 27 Apquiltamjoc sat ancoc lhip etnejic apquimja apmamyi, itne sat apquilancam apnaymacoc. 28 Acvaac coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit, yoyam olanam enlhitaoc. Am oltamjoc jelanam enlhit malha visqui. Altamjoc oyinyoc sicyimnatem acyanmongam aplhamoclhojo enlhitaoc —alhta aptomjac.
Jesús apquiltamilquisquiyam apcanit mepqui apataoc
(Mr 10.46-52Lc 18.35-43)29 Apquilquimpaclhec alhta mocjam tingma Jericó. Apquilyiplaclhec alhta aplhamoclhojo enlhit. 30 Apquilvitacpec alhta apcanit enlhit mepqui apataoc apnaycam nicja amay. Apquillingoc alhta apvisay Jesús naysicsa apquilyeycajangviyam. Yejemoc alhta apquilpalhamamcaa:
—¡Visqui, David apquitca, jingimlimojo nincoo! —alhta apquiltomjac.
31 Apquilasquic alhta enlhitaoc. Apquilanyacpec alhta elvanma inyicje. Inyangvocmec alhta apquilpalhamaycam:
—¡Visqui, David apquitca, jingimlimojo nincoo! —alhta apquiltomjac.
32 Yejemoc alhta apquiningvocmo Jesús. Apquevamcaa alhta mepqui apataoc. Aptomjac alhta Jesús apquilanya mepqui apataoc:
—¿Soc asoc apquililtamjoc ollana? —alhta aptomjac.
33 Apquilatingmavoc alhta:
—Visqui, ningiltamjoc ongilviticlha olhma —alhta apquiltomjac.
34 Apyovsec alhta Jesús apquilano. Yejemoc alhta appatningvocmo apataoc. Yejemoc alhta acnaclho apataoc. Apquilyiplaclhec alhta Jesús.