La esclavitud
Los egipcios esclavizan a Israel
1-5 Cuando Jacob llegó a Egipto, iba acompañado de sus hijos Rubén, Simeón, Leví, Judá, Isacar, Zabulón, Benjamín, Dan, Neftalí, Gad y Aser. Todos ellos llegaron con sus propias familias, y eran un total de setenta personas. José ya vivía en Egipto. 6 Pasado el tiempo murieron Jacob, José y todos los que habían llegado a Egipto. 7 Pero, como habían tenido muchos hijos, sus descendientes llegaron a ser un pueblo muy fuerte y numeroso. ¡Por todo Egipto había israelitas!
8 Años después, hubo un nuevo rey. Como ese rey no sabía nada de lo que José había hecho para ayudar a Egipto, 9 le dijo a su pueblo:
«Fíjense en los israelitas. Ya son más fuertes que nosotros, 10 y si no los manejamos con cuidado, van a seguir aumentando. Entonces, cuando haya guerra, se unirán a nuestros enemigos, pelearán contra nosotros, y luego se irán del país».
11 Para humillar a los israelitas, los egipcios los pusieron a las órdenes de capataces, y los obligaron a construir las ciudades de Pitón y Ramsés. En esas ciudades el rey de Egipto guardaba sus provisiones. 12 Pero mientras más maltrataban los egipcios a los israelitas, más crecían ellos en número.
Tanto era el miedo que los egipcios sentían frente a los israelitas, 13-14 que los trataban con mucha crueldad y los hacían trabajar muy duro. Hasta los pusieron a mezclar barro para hacer ladrillos, y también a trabajar en el campo.
El rey ordena matar a los niños israelitas
15 Había en Egipto dos mujeres que ayudaban a las madres israelitas cuando iban a tener un hijo. Una de ellas se llamaba Sifrá, y la otra se llamaba Puá. Las dos eran hebreas. El rey de Egipto las llamó y les dijo:
16 —Cuando ustedes ayuden a las hebreas a tener sus hijos, fíjense si nace un niño o una niña. Si les nace una niña, déjenla vivir; si les nace un niño, ¡mátenlo!
17 Pero Sifrá y Puá respetaban a Dios, así que no obedecieron las órdenes del rey. 18 Entonces el rey las mandó a llamar y les preguntó:
—¿Qué les pasa? ¿Por qué están dejando con vida a los niños?
19 Las dos mujeres le respondieron:
—Es que las mujeres israelitas no son como las egipcias. Al contrario, son tan fuertes y saludables que tienen sus hijos ellas solas, sin nuestra ayuda.
20-21 Como Sifrá y Puá honraron a Dios, él las trató bien y les permitió tener muchos hijos. Y como los israelitas seguían haciéndose más numerosos, 22 el rey de Egipto le ordenó a todo su pueblo: «¡Echen al río a todos los niños israelitas que nazcan, para que se ahoguen, pero dejen con vida a las niñas!»
Apquillingaycamco acyimtalhnama yoclhilhma Egipto
1 Eycaso apquilvisay nic nat Israel apquitquic. Apquilvoctac nic nat yoclhilhma Egipto. Jacob nic nat apquillhalhmaa. Apnalantac nic nat moclhama apmolhama: 2 Rubén apmolhama, najan Simeón, najan Leví, 3 najan Isacar, najan Zabulón, najan Benjamín, 4 najan Dan, najan Neftalí, najan Gad najan Aser. 5 Apvocmec nic nat setenta enlhit Jacob apquitquic najan aptovana. Apnec nic nat José yoclhilhma Egipto.
6 Apquitsepquic nic nat José. Apquilitsepquic nic nat apquilpipma. Apsovjacpoc nic nat apquilitsepma apquictingaycamco lhama José. 7 Aplhameclhec nic nat enlhitaoc Israel apquilvita apquitquic. Apquilyimnatem nic nat apquiltomjac. Aplanoc nic nat yoclhilhma.
8 Apvisqui apjalhnancoc nic nat aptimesacpoc yoclhilhma Egipto. Am nic nat elngayac apvisay José. Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya enlhitaoc: 9 —Quip elaylhojo. Appintalhnama as enlhitaoc, am ongnoc nincoo. Apquilyimnatem as enlhitaoc, am ongnoc nincoo. 10 Ingva, pac ongiltimjic ningilyascamco. Pac ongilyacsilhma yoyam melhamiclhejec as enlhitaoc. Yoyam melpalhavomejec sat cotnaja ingmoc, ningvita sat ningilnapomalhca. Ayinyemaclha jingilnapiclhac sat elyamyiclhac sat as yoclhilhma — nic nat aptomjac.
11 Apquiltimesacpec nic nat apquilimja apmamyi egipcios. Apquiltamjoc nic nat ellingamcojo acyimtalhnama apquiltamjaycam enlhitaoc Israel. Apquillanac nic nat tingma apquilyivey najan acnaycamcolha nintom. Apvisqui faraón nic nat apancaoc. Lhama ilhnic nat apvisay tingma Pitón, poc nic nat apvisay tingma Ramesés. 12 Avanjec nic nat apquillingaycamco acyimtalhnama apquiltamjaycam. Inyangvocmec nic nat aplhamayclha as enlhitaoc Israel. Appayjeclhec nic nat lhalhma anco as yoclhilhma. Apquilangvoclhec nic nat co Egipto apquilvita aplhamayclha enlhitaoc Israel. 13 Inyangvocmec nic nat apquilajayclha apquiltamjaycam acyimtalhnama ayinyema co Egipto. 14 Inquilastinquic nic nat apquileyvam as nalhpop enlhitaoc Israel. Inyimtilhec nic nat apquiltamjaycam yelpa najan yatipjaymacaoc najan apquiltamjaycam amyip najan moc apquiltamjaycam. Co Egipto nic nat ayinyema apquillingaycamco acyimtalhnama.
15 Innam nic nat anit quilvanaa hebreas (israelita) almovan cotimquisquisic sicaa. Lhama acvisay Sifra, moc acvisay Fúa. Aptomjac nic nat apvisqui co Egipto apquilanya as quilvanaa: 16 —Inquilpasmec mataa quellhiya quilvanaa actimquiscama ayitca. Inquilvitac sat ancoc aptiyam apquinavo, colaa sat. Inquilvitac sat ancoc actiyam inquilvana ayitcoc, colmiyov sat — nic nat aptomjac.
17 Inquilacac nic nat Dios Apyimtalhnamo as quilvanaa. Am nic nat colyajaclhoc actomjaclha appayvam apvisqui co Egipto. Am nic nat colnapac sicaa appaliyam.
18 Apquevam nic nat as quilvanaa apvisqui co Egipto. Aptomjac nic nat apquilanya: —¿Soctomja almiyova nac sicaa appaliyam? — nic nat aptomjac.
19 Inquilatingmavoc nic nat quilvanaa: —Alyimnatem anco quilvanaa hebreas, am colhno quilvanaa co Egipto. Inquiltimcasquic mataa ayitca yicpintama ningilvoyclha acnaclha — nic nat inquiltomjac.
20 Apquimlacmoc nic nat Dios as quilvanaa almovan cotimquisquisic sicaa. Aplhameclhec nic nat enlhitaoc Israel. Apquilyimnatem nic nat apquiltomjac. 21 Inquilacac nic nat Dios Apyimtalhnamo as quilvanaa. Aplhameclhec nic nat acmolhama as quilvanaa, ayinyema Dios Apyimtalhnamo.
22 Apcasinnaquic nic nat apvisqui faraón enlhit apancaoc. Aptomjac nic nat apquilanya: —Elyinyov sat nayingmin vatsam moclhama sicaa quilhvoc appaliyam. Elmiyov sat moclhama quilvana ayitcoc acpaliyam — nic nat aptomjac.