Otras ventajas de la sabiduría
1 Querido jovencito,
grábate bien mis enseñanzas;
memoriza mis mandamientos.
2 Así te irá siempre bien
por el resto de tu vida.
3 Ama siempre a Dios
y sé sincero con tus amigos;
4 así estarás bien con Dios
y con tus semejantes.
5 Pon toda tu confianza en Dios
y no en lo mucho que sabes.
6 Toma en cuenta a Dios
en todas tus acciones,
y él te ayudará en todo.
7 No te creas muy sabio;
obedece a Dios y aléjate del mal;
8 así te mantendrás sano y fuerte.
9 Demuéstrale a Dios
que para ti él es lo más importante.
Dale de lo que tienes
y de todo lo que ganes;
10 así nunca te faltará
ni comida ni bebida.
11 Querido jovencito,
no rechaces la instrucción de Dios
ni te enojes cuando te reprenda.
12 Porque Dios corrige a quienes ama,
como corrige un padre a sus hijos.
13 Dios bendice al joven
que actúa con sabiduría,
14 y que saca de ella más provecho
que del oro y la plata.
15 La sabiduría y el conocimiento
valen más que las piedras preciosas;
¡ni los tesoros más valiosos
se les pueden comparar!
16 Por un lado, te dan larga vida;
por el otro, buena fama y riquezas.
17 Qué grato es seguir sus consejos,
pues en ellos hay bienestar.
18 ¡Dios bendice al joven
que ama a la sabiduría,
pues de ella obtiene la vida!
19 Con sabiduría y gran cuidado
Dios afirmó cielo y tierra.
20 Con su conocimiento
hizo brotar lagos y ríos
y dejó caer la lluvia.
21 Querido jovencito,
aprende a tomar buenas decisiones
y piensa bien lo que haces.
22 Hacerlo así te dará vida
y los demás te admirarán.
23 Andarás por la vida
sin problemas ni tropiezos.
24 Cuando te acuestes,
podrás dormir tranquilo
y sin preocupaciones.
25 No sufrirás las desgracias
que caen sobre los malvados.
26 Dios siempre estará a tu lado
y nada te hará caer.
27 No te niegues a hacer un favor,
siempre que puedas hacerlo.
28 Nunca digas: «Te ayudaré mañana»,
cuando puedas ayudar hoy.
29 Nunca traiciones al amigo
que confía en ti.
30 No andes buscando pleitos,
si nadie te ha hecho daño.
31 No envidies a los violentos
ni sigas su mal ejemplo.
32 Dios no soporta a los malvados,
pero es amigo de la gente honrada.
33 Dios bendice el hogar del hombre honrado,
pero maldice la casa del malvado.
34 Dios se burla de los burlones,
pero brinda su ayuda a los humildes.
35 Los sabios merecen honra,
y los tontos, solo deshonra.
Nintemaclha yavamlha ongyiplovcasojo
1 Lhip sictamongvoyam: Iyiplovcasojo mataa actemaclha singiltamsoycaoc. Coyit mataa apvalhoc siyanamaclha coo.
2 Lhip sictamongvoyam: Etyisam sat lhip acvoncaclhojo aclhamoclhojo años, acyiplomo actamilaycam lhip apvalhoc.
3 Lhip sictamongvoyam: Nolvatesquim nasa aptemaclha apcasicjayo najan actomja nasoc anco, coyit sat apvalhoc. Colhojoc sat actemaclha apnatanma.
4 Lhip sictamongvoyam: Coyispalhcac sat lhip aptemaclha napato Dios najan nipyesicsa apnaymacoc enlhit.
5 Lhip sictamongvoyam: Nongyane nasa colhic ayaco lhip apvalhoc, ingyane sat colhic ayaco Dios.
6 Lhip sictamongvoyam: Colhen sat lhip apvalhoc Dios naysicsa apyiplovquiscama, colhic sat acyantamaclho lhip nintemaclha acpeyvomo, acno amay acpeyvomo.
7 Lhip sictamongvoyam: Nongyane nasa colhic ayaco lhip apyascamco apanco, itne sat apcayo Dios, noyiplovquis nasa nintemaclha acmasom.
8 Eycaso acyitsomalhca panatem, actomja acyimnatescama lhip apyovoclhojo.
9 Lhip sictamongvoyam: Ingyane sat colhic ayaco Dios ayinyema lhip apmescama apquilnatam, najan apmescama lhip acyilhna, apvita inlhojo siclhoc anco mataa.
10 Colhamiclhac sat asoc apanco acyitnamaclha lhip apquilnatam, najan mepqui apsovjomo lhip acyilhna ayingmenic sat cotnejic.
11 Lhip sictamongvoyam: Notanov nasa eltamsacpoc lhip ayinyema Dios. Notanov nasa aplingamco inlhojo apyanmongsayclha Dios lhip aptemaclha.
12 Apyanmongsaclhec Dios nintemaclha inganco naysicsa singasicjayo, yoyam jingilmeyvoc nincoo. Acno enlhit apyanmongsayclha aptemaclha apanco apquitca mayasicjayo.
Actemaclha acyascamco ingvalhoc
13 Ningilinyejemo mataa nincoo, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc, ningiltomja inlhojo ningyascamco.
14 Actamila anco ningyascamco, am colhno asoc acmamnave plata najan oro.
15 Acmamnave anco ningyascamco, am colhno asoc acmamnave alnatanma. Acmamnave anco ningyascamco, am colhno asoc acmamnave ayitsepma ingnenyic.
16 Colhic sat mataa singaco, najan ningilnatam, najan nintiyascam acvoncaclhojo, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc.
17 Acyascamco ingvalhoc ayinyema mataa acpayjayclha ingvalhoc najan actamilaycam ingvalhoc.
18 Acyascamco ingvalhoc actomja singyimnatescama ingnenyic, ontimjic ningilinyejemo.
19 Apquillanac nic nat Dios netin najan nalhpop, ayinyema acyascamco apvalhoc.
20 Apquilhpancasquic nic nat yingmin acvanyam, aptimescasquic nic nat yingmin acmamay, ayinyema acyascamco apvalhoc.
21 Lhip sictamongvoyam, coyit sat mataa acyascamco apvalhoc, itne sat mataa apyascamco.
22 Colhic sat lhip acyimnatem apnenyic, colhic alnalhimquisa lhip, malha lamom.
23 Mengyacyejec sat lhip aplhingam, mengyacyejec sat asoc acyimtalhnama.
24 Mengyacyejec sat lhip naysicsa aptiyanma, mepqui acvitay apvanmoncama asoc.
25 Mengyacyejec sat actiyam tacja, actomja alnapma enlhit apquilmapsomcaa.
26 Singyilhanmom mataa Visqui ingac, mongacyejec sat trampa tava apac yoyam jingilmoc.
Nintemaclha nipyesicsa ingnaymacoc
27 Lhip sictamongvoyam: Apvanquic sat ancoc lhip epasmoc poc enlhit mepqui apquilnatam, ipasmiclha quilhvoc anco.
28 Ipasim sat lhip quilhvo nac jay, noncolhen nasa apvalhoc secaseclha, yoyam epasmoc.
29 Lhip sictamongvoyam: Noncolhen nasa apvalhoc lhip esilhnana aptimem poc, apvita inlhojo mepqui apsilhnanomap apanco aptimem poc.
30 Noncolhen nasa apvalhoc lhip ingyatingmacpojo aptimempoc, apvita inlhojo mepqui apsilhnanomap apanco aptimem poc.
31 Lhip sictamongvoyam: Noyasipquis nasa lhip aptemaclha enlhit apyimtalhnesomap apanco, novjaniclhojo nasa aptemaclha apanco.
32 Ningiltanovalhquic mataa napato Dios, apvita inlhojo nintemaclha acmasom. Innec mataa singaco napato Dios, apvita inlhojo nintemaclha acpeyvomo.
33 Apquiltanovacpec ingnaymacoc ningmolhama, acyitna inlhojo apquiltemaclha acmasom. Innec ayaco mataa ningmolhama, acyitna inlhojo aptemaclha acpeyvomo.
34 Innec mataa singvenneycam Dios, acyitna inlhojo nintemaclha ningvenneycam. Innec mataa singimlacmo, mepqui inlhojo ayajamalhco ingvalhoc napato Dios.
35 Ongilmancangvomoc sat mataa, acyitna inlhojo nintemaclha inganco ningmasom. Colhic sat singaco ningiltomja ningyascamco, ayinyema actamilaycam ingvalhoc.