Saulo, seguidor de Jesús
(Hch 22.6-16Hch 26.12-18)
1-2 Saulo estaba furioso y amenazaba con matar a todos los seguidores del Señor Jesús. Por eso fue a pedirle al jefe de los sacerdotes unas cartas con un permiso especial. Quería ir a la ciudad de Damasco y sacar de las sinagogas a todos los que siguieran las enseñanzas de Jesús, para llevarlos presos a la cárcel de Jerusalén.
3 Ya estaba Saulo por llegar a Damasco cuando, de pronto, desde el cielo lo rodeó un gran resplandor, como de un rayo. 4 Saulo cayó al suelo, y una voz le dijo:

—¡Saulo, Saulo! ¿Por qué me persigues?

5 —¿Quién eres, Señor? —preguntó Saulo.

—Yo soy Jesús —respondió la voz—. Es a mí a quien estás persiguiendo. 6 Pero levántate y entra en la ciudad, que allí sabrás lo que tienes que hacer.

7 Los hombres que iban con Saulo se quedaron muy asustados, pues oyeron la voz, pero no vieron a nadie. 8 Por fin, Saulo se puso de pie pero, aunque tenía los ojos abiertos, no podía ver nada. Entonces lo tomaron de la mano y lo llevaron a la ciudad de Damasco. 9 Allí Saulo estuvo ciego durante tres días, y no quiso comer ni beber nada.
10 En Damasco vivía un seguidor de Jesús llamado Ananías. En una visión que tuvo, oyó que el Señor Jesús lo llamaba:

—¡Ananías! ¡Ananías!

—Señor, aquí estoy —respondió.

Y el Señor le dijo:

11 —Levántate y ve a la Calle Recta. En la casa de Judas, busca a un hombre de la ciudad de Tarso. Se llama Saulo, y está orando allí. 12 Yo le he mostrado que un hombre, llamado Ananías, llegará a poner sus manos sobre él, para que pueda ver de nuevo.

13 —Señor —respondió Ananías—, me han contado que en Jerusalén este hombre ha hecho muchas cosas terribles contra tus seguidores. 14 ¡Hasta el jefe de los sacerdotes le ha dado permiso para que atrape aquí, en Damasco, a todos los que te adoran!

15 Sin embargo, el Señor Jesús le dijo:

—Ve, porque yo he elegido a ese hombre para que me sirva. Él hablará de mí ante reyes y gente que no me conoce, y ante el pueblo de Israel. 16 Yo le voy a mostrar lo mucho que va a sufrir por mí.

17 Ananías fue y entró en la casa donde estaba Saulo. Al llegar, le puso las manos sobre la cabeza y le dijo: «Amigo Saulo, el Señor Jesús se te apareció cuando venías hacia Damasco. Él mismo me mandó que viniera aquí, para que puedas ver de nuevo y para que recibas el Espíritu Santo.»
18 Al instante, algo duro, parecido a las escamas de pescado, cayó de los ojos de Saulo, y este pudo volver a ver. Entonces se puso de pie y fue bautizado. 19 Después de eso, comió y tuvo nuevas fuerzas.
Saulo huye de Damasco
Saulo pasó algunos días allí en Damasco, con los seguidores de Jesús, 20 y muy pronto empezó a ir a las sinagogas para anunciar a los judíos que Jesús era el Hijo de Dios. 21 Todos los que lo oían, decían asombrados: «Pero si es el mismo que allá, en Jerusalén, perseguía y maltrataba a los seguidores de Jesús. Precisamente vino a Damasco a buscar más seguidores, para llevarlos atados ante los sacerdotes principales.»
22 Y cada día Saulo hablaba con más poder del Espíritu Santo, y les probaba que Jesús era el Mesías. Sin embargo, los judíos que vivían en Damasco lo escuchaban, pero no entendían nada. 23 Tiempo después, se pusieron de acuerdo para matarlo; 24 pero Saulo se dio cuenta de ese plan. Supo que la entrada de la ciudad era vigilada de día y de noche, y que habían puesto hombres para matarlo. 25 Así que, una noche, los seguidores de Jesús lo escondieron dentro de un canasto y lo bajaron por la muralla de la ciudad.
Saulo en Jerusalén
26 Saulo se fue a la ciudad de Jerusalén, y allí trató de unirse a los seguidores de Jesús. Pero estos tenían miedo de Saulo, pues no estaban seguros de que en verdad él creyera en Jesús.
27 Bernabé sí lo ayudó, y lo llevó ante los apóstoles. Allí Bernabé les contó cómo Saulo se había encontrado con el Señor Jesús en el camino a Damasco, y cómo le había hablado. También les contó que allí, en Damasco, Saulo había anunciado sin miedo la buena noticia acerca de Jesús.
28 Desde entonces Saulo andaba con los demás seguidores de Jesús en toda la ciudad de Jerusalén, y hablaba sin miedo acerca del Señor Jesús. 29 También trataba de convencer a los judíos de habla griega, pero ellos empezaron a hacer planes para matarlo. 30 Cuando los seguidores de Jesús se enteraron, llevaron a Saulo hasta la ciudad de Cesarea, y de allí lo enviaron a la ciudad de Tarso.
31 En las regiones de Judea, Galilea y Samaria, los miembros de la iglesia vivían sin miedo de ser maltratados. Seguían adorando al Señor, y cada día confiaban más en él. Con la ayuda del Espíritu Santo, cada vez se unían más y más personas al grupo de seguidores del Señor Jesús.
Pedro sana a Eneas
32 Pedro viajaba por muchos lugares, para visitar a los seguidores del Señor Jesús. En cierta ocasión, pasó a la ciudad de Lida, para visitar a los miembros de la iglesia en ese lugar. 33 Allí conoció a un hombre llamado Eneas, que desde hacía ocho años estaba enfermo y no podía levantarse de su cama.
34 Pedro le dijo: «Eneas, Jesús el Mesías te ha sanado. Levántate y arregla tu cama.»
Al instante, Eneas se levantó. 35 Al ver ese milagro, todos los que vivían en Lida y en la región de Sarón creyeron en el Señor Jesús.
Tabitá vuelve a vivir
36 En el puerto de Jope vivía una seguidora de Jesús llamada Tabitá. Su nombre griego era Dorcas, que significa «Gacela». Tabitá siempre servía a los demás y ayudaba mucho a los pobres. 37 Por esos días Tabitá se enfermó y murió. Entonces, de acuerdo con la costumbre, lavaron su cuerpo y lo pusieron en un cuarto del piso superior de la casa.
38 Pedro estaba en Lida, ciudad cercana al puerto de Jope. Cuando los seguidores de Jesús que vivían en Jope lo supieron, enseguida enviaron a dos hombres con este mensaje urgente: «Por favor, venga usted tan pronto como pueda.»
39 De inmediato, Pedro se fue a Jope con ellos. Al llegar, lo llevaron a donde estaba el cuerpo de Tabitá. Muchas viudas se acercaron llorosas a Pedro, y todas le mostraban los vestidos y los mantos que Tabitá les había hecho cuando aún vivía.
40 Pedro mandó que toda la gente saliera del lugar. Luego se arrodilló y oró al Señor. Después de eso, se dio vuelta hacia donde estaba el cuerpo de Tabitá y le ordenó: «¡Tabitá, levántate!»
Ella abrió los ojos, miró a Pedro y se sentó. 41 Pedro le dio la mano para ayudarla a ponerse de pie; luego llamó a los seguidores de Jesús y a las viudas, y les presentó a Tabitá viva.
42 Todos los que vivían en Jope se enteraron de esto, y muchos creyeron en el Señor Jesús. 43 Por un tiempo Pedro se quedó en Jope, en la casa de un hombre llamado Simón, que se dedicaba a curtir pieles.
Apyanmonquiscama apvalhoc Saulo
(Hch 22.6-16Hch 26.12-18)
1 Aplovquic alhta mataa Saulo. Apquiltamjoc alhta elnapoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Yejemoc alhta apyacmo apnaclha apquimja apmamyi sacerdote. 2 Apquiltamjoc alhta elhca vaycajac, yoyam esovc apcaneyquiclhilha judíos tingma Damasco. Apquiltamjoc alhta elmoc najan elpilhtetic enlhit melyasquiyam tasic amyaa najan quilvanaa. Apquiltamjoc alhta enalanta tingma Jerusalén. 3 Aplhinquic alhta. Lhama alhta apcamquitvocmo tingma Damasco. Pilapcasquic alhta aptajanya ayitsayolhma ayinyema netin. Inquiltotcasquic alhta. 4 Yejemoc alhta apquilpolintamo nalhpop Saulo. Aplingac alhta lhama appayvam:
—Saulo, Saulo. ¿Soctomja seyamasamcaa nac? —alhta intomjac aplingay.
5 Apcatingmavoc alhta Saulo:
—Visqui, ¿soc lhip enlhit qui? —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta:
—Coo nac Jesús aptomja lhip seyamascam —alhta aptomjac. Incascoc sat lhip, acno actoyam vayqui acyinyovascama navá ningilticlhaycaoc.
6 Appilhyinimquic alhta Saulo. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, ¿soc asoc apquiltamjoc olana? —alhta aptomjac.
Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Itnimiclha netin. Iyas maa tingma. Colhic sat altimnasa asoc yoyam ellana —alhta aptomjac.
7 Apcanvocmec alhta apquillhalhmaa. Apquilvanmamquic alhta. Apquillinga alhta inyicje appayvam. Am alhta elvitac aptomja appayvam. 8 Yejemoc alhta apquinmaclho netin Saulo. Lhama alhta apquilyajamcaa. Am alhta eta olhma. Inmalhquic alhta apmic Saulo. Apquilyantimquic alhta tingma Damasco. 9 Acvaycmo natqui acnim alhta metay olhma. Am alhta etavac aptom. Am alhta najan eynac apvoycamlha.
10 Apnec alhta tingma Damasco lhama enlhit meyasquiyam tasic amyaa apvisay Ananías. Apvitoc alhta napaat Visqui ingac, appamejitsa:
—Ananías —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta Ananías:
—Acnec coo asi, Visqui —alhta aptomjac.
11 Yejemoc alhta aptomja apcanya Visqui:
—Ingva, iyas sat lhip malamong tingma acvisay Amay Acpeyvomo. Ipeyvojo sat Judas tingma pac. Ilmalhnam sat apnaclha enlhit apvisay Saulo co Tarso. Apquilmalhnaquic quilhvoc maa Dios Ingyapam. 12 Apvitac nic lhac Saulo malha ningaat. Aptalhningvaac nic lhac enlhit apvisay Ananías. Apninquinquic nic lhac apmeoc tacjaplhit, yoyam eteclha olhma —nic alhta aptomjac Visqui ingac.
13 Lhama alhta aplinga Ananías aptomja apcanya:
—Visqui, aclingac coo aptemaclha Saulo apnatovascama enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Jerusalén. 14 Jave apvoy apanco. Apquilimja apmamyi sacerdotes nic lhac apquilapajascama, yoyam elmoc aplhamoclhojo apquiltomja apquillhanma lhip apvisay —alhta aptomjac.
15 Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Ingva, iyas sat maa. Acyacyesquic alhta as enlhit. Altamjoc etnejic apsoycam sicvisay nipyesicsa enlhit metnaja judíos najan nipyesicsa apquilviscaa apancaoc najan nipyesicsa enlhitaoc Israel. 16 Olhicmocsic sat actemaclha ayasquiscama apyimpejic ayinyema apsoycam sicvisay —alhta aptomjac.
17 Yejemoc alhta aplhinga Ananías. Aptalhningvocmec alhta tingma apnaclha Saulo. Apninquinquic alhta apmeoc tacjaplhit. Aptomjac alhta: “Eyalhing Saulo. Eyapajasquic lhac Visqui ingac Jesús aptajanyey alhta lhip nalhit amay apmiyamlha alhta. Apquiltamjoc yoyam eteclha olhma mocjam lhip. Yoyam najan colanojoc apvalhoc Espíritu Santo —alhta aptomjac.
18 Yejemoc alhta aclicalhco asoc apataoc, malha quilasma ayimpeoc. Yejemoc alhta apvitaclho olhma Saulo. Apquinmaclho netin najan aptingyac yapasquiscama yingmin. 19 Aptovquic alhta aptom. Yejemoc alhta apyimnaclho mocjam. Anit acnim alhta apnacmoc lhama enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Damasco.
Apquiltimnaycam Saulo tingma Damasco
20 Apquiltimnamcaa alhta Saulo tingma apquilaneyquiclhilha. Jesús alhta aplhenac mataa aptomja Dios Apquitca. 21 Pilapcasquic alhta aplhamoclhojo apquillinga aplhanma:
—¿Jave ya enlhit apminlhinaycam alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Jerusalén? ¿Jave ya apvaa alhta, yoyam elmoc enlhitaoc (cristianos), yoyam najan enalaclha apnaclha apquilimja apmamyi sacerdotes? —alhta apquiltomjac.
22 Inyangvocmec alhta apyascamco apquiltimnaycam Saulo. Appeyvescaseclho alhta aplhenamap apvisay Jesús aptomja Cristo. Inquilactalhquic alhta apquilvalhoc judíos apnaycam tingma Damasco.
Saulo apquinquitomap apnaclha judíos
23 Nanoc alhta apquilpamejitsacpo judíos, yoyam elajic Saulo. 24 Apyasingvocmec alhta as amyaa Saulo. Apquililjalhnec alhta mataa apatnaoc tingma acnim najan alhtaa, yoyam elajic Saulo. 25 Alhtaa alhta intomjac apquilyilhacpo enlhit melyasquiyam tasic amyaa aptipsa Saulo. Apcalhimsacpec alhta aynapa acyiviy, apquilvayvesantamo nalhpop napocja tingma. Apquinquitacpec alhta Saulo.
Saulo apma tingma Jerusalén
26 Lhama alhta apvoclho Saulo tingma Jerusalén. Apquiltamjoc alhta epalhavomoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Apquilacac alhta. Apcanyacpec alhta meyanmonquiscama apvalhoc Saulo. 27 Yejemoc alhta apma tacja Bernabé. Apyantimquic alhta apnamcaclha apóstoles apquilapajasomap. Apquiltimnam alhta actemaclha amyaa: Apvitac nic alhta Visqui ingac nalhit amay as enlhit apvisay Saulo. Appamejitcasquic nic alhta Visqui ingac. Apquiltimnasam nic alhta tasic amyaa mepqui apcay tingma Damasco. Actemaclha aplhanma apvisay Jesús —alhta aptomjac Bernabé. 28 Apnec alhta mocjam Saulo tingma Jerusalén. Apquillhalhmaa alhta aptomjac apóstoles apquilapajasomap. 29 Aplhenquic alhta mataa apvisay Jesús mepqui apcay. Apquilatingmavoc alhta mataa Saulo nipyesicsa judíos apquilmopvan griego appayvam. Apquillovquic alhta. Apquililtamjoc alhta elajic Saulo. 30 Lhama alhta apquillinga amyaa apquilyalhinga. Apquilyantamaclhec alhta Saulo tingma Cesarea. Natamin alhta apquilapajasa eyacsic tingma Tarso.
31 Yitnec alhta altamilaycam apquilvalhoc Jesucristo apmolhama yoclhilhma Judea najan yoclhilhma Galilea najan yoclhilhma Samaria. Inquilyimnatesalhquic alhta apquilvalhoc. Apquilacoc alhta mataa Visqui ingac. Aplhameclhec alhta ayinyema appasmom Espíritu Santo.
Mactamilquisquiyam apvisay Eneas
32 Aplhinquic alhta Pedro. Maycaa alhta aptomjac apquilyalhinga. Apquilvitac alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa apnaycam tingma Lida. 33 Apvitangvaac alhta maa enlhit apvisay Eneas. Ocho años alhta invaycmoc apyitnama. Apquilyelcomap alhta intemac. 34 Aptomjac alhta apcanya Pedro:
—Eneas, Jesucristo aptamilquiscacmoc lhip. Ilha netin, ilaniclha aptajanma —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta apna netin. 35 Apquilvitac alhta aplhamoclhojo enlhit apnaycam tingma Lida najan tingma Sarón. Apquilyanmoncasquic alhta apquilvalhoc. Apquilyiplovcasquic alhta aptemaclha Visqui ingac.
Maclhaticjasquiyam quilvana acvisay Dorcas
36 Innec alhta tingma Jope quilvana coyasquiyam tasic amyaa acvisay Tabita. Griego appayvam acvisay Dorcas (nincoo ningiltimem popyit). Intasic alhta mataa actemaclha as quilvana. Inquimlacmoc alhta mataa actomja alaymomalhca inlhojo asoc. 37 Ningmasquem alhta incajac Dorcas. Inquitsepquic alhta. Inlicasquic alhta ayimpejic yingmin ayitsepma. Inquilpicanvoclhec alhta netin congne tingma. 38 Inlingalhquic alhta amyaa apvaa Pedro tingma Lida. Ningatoc alhta maa tingma Jope. Yejemoc alhta apquilapajasacpo apcanit enlhit, yoyam eliltimnasquiclha Pedro.
—Ipecjicsojo etyaningvomjo tingma Jope —alhta apquiltomjac.
39 Yejemoc alhta apquilyiplaclho Pedro. Apquilvoclhec alhta tingma. Apquilyantamaclhec alhta acyitnaclha ayitsepma. Inquilvocjingvoclhoc alhta lhintampaa. Inyipcalhquic alhta. Inquillhicmosquic alhta apava ningilantalhnama alanay Dorcas yicpintama ayitsepma. 40 Yejemoc alhta apquilanya Pedro colanteypoc quilvanaa. Apquilticlhiquic alhta aptapnaoc Pedro apquilmalhna. Apquilanoc alhta acyitnaclha ayitsepma. Aptomjac alhta apcanya:
—Tabita colhaticja —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta alyipteclho ataoc. Invitac alhta Pedro apna. Yejemoc alhta acnaclho netin. 41 Yejemoc alhta apma amic apquinimsaclho netin. Natamin apquilevam alhta apquilyalhinga najan lhintampaa. Invitalhquic alhta actomjayclha alhnancoc. 42 Inlingalhquic alhta amyaa tingma Jope. Aplhamoclhojo alhta apquiltomjac melyasquiyam Visqui ingac. 43 Acvoncaclho alhta apma Pedro tingma Jope. Apnacmec alhta lhama tingma pac Simón aptomja apquilanay asoyimpejic.