¡No tengan favoritos!
1 Hermanos míos, ustedes han confiado en nuestro poderoso Señor Jesucristo, así que no deben tratar a unas personas mejor que a otras. 2 Imagínense que un rico, vestido con ropa muy fina y con un anillo de oro, entra en donde ustedes se reúnen, y que al mismo tiempo entra un pobre, vestido con ropa muy gastada. 3 Si ustedes atienden mejor al rico y le dicen: «Ven, siéntate en el mejor lugar», pero al pobre le dicen: «Quédate allí de pie», o «Siéntate en el suelo», 4 serán como los malos jueces, que favorecen a unos más que a otros.
5 Escúchenme bien, hermanos queridos: Dios eligió a la gente pobre de este mundo para que la confianza en Dios sea su verdadera riqueza, y para que reciban el reino que él ha prometido a los que lo aman. 6 ¿Cómo se atreven ustedes a maltratar y despreciar a los pobres? ¿Acaso no son los ricos quienes los maltratan a ustedes y los meten en la cárcel? 7 ¿Acaso no son los ricos los que insultan a nuestro Señor?
8 Si ustedes obedecen el mandamiento más importante que Dios nos ha dado, harán muy bien. Ese mandamiento dice: «Recuerden que cada uno debe amar a su prójimo como se ama a sí mismo.» 9 Pero si ustedes les dan más importancia a unas personas, y las tratan mejor que a otras, están pecando y desobedeciendo la ley de Dios.
10 Si ustedes obedecen todas las leyes, menos una de ellas, es lo mismo que si desobedecieran todas. 11 Porque el mismo Dios que dijo: «No sean infieles en su matrimonio», también dijo: «No maten». Por eso, si tú eres fiel en el matrimonio, pero matas, eres culpable de haber desobedecido la ley de Dios.
12 En el día del juicio, Dios nos juzgará de acuerdo con la ley que nos libera del pecado. Por eso, debemos tener mucho cuidado en todo lo que hacemos y decimos. 13 Porque Dios no tendrá compasión de quienes no se compadecieron de otros. Pero los que tuvieron compasión de otros, saldrán bien del juicio.
Confianza y buenas acciones
14 Hermanos en Cristo, ¿de qué sirve que algunos de ustedes digan que son fieles a Dios, si no hacen nada bueno para demostrarlo? ¡Así no se van a salvar!
15 Si algún hermano o hermana de la iglesia no tiene ropa ni comida, 16 y tú no le das lo que necesita para abrigarse y comer bien, de nada le sirve que tú le digas «Que te vaya bien, abrígate y come hasta que te llenes». 17 Lo mismo pasa con la fidelidad a Dios: de nada nos sirve decir que le somos fieles, si no hacemos nada que lo demuestre. Esa clase de fidelidad está muerta.
18 A los que dicen que son fieles a Dios, pero no hacen lo bueno, yo les podría decir: «Tú dices que eres fiel a Dios, y yo hago lo que es bueno. Demuéstrame que es posible ser fiel a Dios sin tener que hacer lo bueno, y yo te demostraré que soy fiel a Dios por medio del bien que hago. 19 Tú crees que existe un solo Dios. ¡Muy bien! Pero hasta los demonios creen en él y tiemblan de miedo. 20 No seas tonto. Debes aceptar que de nada te sirve decir que eres fiel a Dios y confiar en él, si no haces lo bueno. 21 Nuestro antepasado Abraham agradó a Dios cuando puso a su hijo Isaac sobre el altar, para sacrificarlo. Y Dios lo aceptó por eso. 22 La confianza que Abraham tuvo en Dios se demostró con todo lo que hizo, y por medio de todo lo que hizo su confianza llegó a ser perfecta.»
23 Así se cumplió lo que dice en la Biblia: «Abraham confió en la promesa de Dios, y por eso Dios lo aceptó». Fue así como Abraham se hizo amigo de Dios.
24 Como pueden ver, Dios nos acepta por lo que hacemos, y no solo por lo que creemos.
25 Así le sucedió a Rahab, la prostituta. Dios la aceptó por haber recibido y escondido a los espías en su casa, y por ayudarlos también a escapar por otro camino.
26 Así como un cuerpo sin alma está muerto, también la confianza en Dios está muerta si no va acompañada de buenas acciones.
Actemaclha mongilyacyescama nipyesicsa enlhitaoc
1 Quellhip elyalhinga. Quellhip apquiltomja melyasquiyam Jesucristo Visqui ingac aptomja apyimtalhnamo. Noelyacyes nasa quellhip nipyesicsa enlhitaoc yoyam eltimjic apquilayo najan poc melayo. 2 Elaylhojo actemaclha sicyitquiscama. Apquililtamjoc elpasmoc apcaneyquiclhilha quellhip apcanit enlhit. Aptalhningvoctac lhama enlhit acma catquiscama apopjeoc najan apquilantalhnama apquiltamila. Aptalhningvoctac najan poc appaysacmo apquilantalhnama. 3 Cotlapsic sat quellhip elvitac enlhit acma apquilantalhnama apquiltamila. Yejemoc sat eltimjic elanic quellhip: “Ilhnata sat aso actamilaclha nintajanem” —sat eltimjic quellhip. Yejemoc sat eltimjic quellhip elanic enlhit mepqui apquilnatam: “Itningvoclhojo maa tap. Tasic najan elhic nalhpop” —sat eltimjic quellhip. 4 Yitne inyicje quellhip apquilvalhoc actemaclha apquilyacyescama. Yitne inyicje quellhip alquitamsama apquilvalhoc almasomcaa.
5 Quellhip elyalhinga. Dios Ingyapam aptomja apquilyacyescama enlhit mepqui apquilnatam as nalhpop. Apquiltamjoc coytic acyiviy melyasquiyam, malha acyitna apquilnatam. Apquiltamjoc ellhovangvomoc sat Dios apquilnancascama. Aplhanma ilhnic nat actomja nasoc anco yoyam elmesic apquiltomja apquilasicjayo. 6 Apquilvinéycam quellhip enlhit mepqui apquilnatam. ¿Jalhco ayinyema apnatovasomap quellhip najan macnalayclha apnamcaclha apquilyimtalhnamo yoyam colhic acyicpilco quellhip? ¿Jave ya ayinyema enlhit acma apquilnatam? 7 ¿Jalhco ayinyema apquilantipquiscama enlhitaoc apvisay apanco Cristo, apquiltomja apquilvisayo lhama quellhip? Nasoc anco ayinyema enlhit acma apquilnatam.
8 Nasoc sat ancoc quellhip elyiplovcasojo actemaclha singanamaclha ayimja amamyi: “Ingyasicjojo poc acno apcasicjamacpo apanco” —nic nat intomjac. Actamila sat cotnejic apquiltemaclha quellhip. 9 Apquiltimec sat ancoc apquilyacyescama quellhip nipyesicsa enlhitaoc, eycaso actomja melyascalhma quellhip. Apnatovasquic quellhip actemaclha singanamaclha Dios. 10 Apquilyiplovcasquic sat ancoc quellhip aclhamoclhojo singanamaclha Dios. Apquilayacmec sat ancoc lhama mepqui apquilyiplovquiscama singanamaclha. Colhojoc sat apnatovascama quellhip aclhamoclhojo actemaclha singanamaclha Dios. 11 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Notvas nasa actemaclha alyimjapma”. Intomjac najan moc: “Nongyaa nasa poc” —nic nat intomjac. Am inyicje etvasac lhip actemaclha alyimjapma, acyitna inlhojo apcajem poc. Eycaso ayinyema aptovascama lhip actemaclha singanamaclha. 12 Collhen sat mataa apquilvalhoc lhama asoc naysicsa apquilpameteycam najan naysicsa apquiltamjaycam. Elyicpilcacpoc sat quellhip ayinyema singanamaclha actomja singmasma nincoo. 13 Am sat ancoc ongimlacmoc ingmoc, coyimtilhojoc sat ningyicpilcomalhca mepqui singamliyam. Yitnec sat ancoc ningamliyam ingmoc, ongilmiyovalhcac sat naysicsa ningyicpilcomalhca actemaclha acpayjayclha ingvalhoc.
Actemaclha mongyasquiyam najan actemaclha ningyiplovquiscama
14 Quellhip elyalhinga. Ninlhenam sat ancoc mongyasquiyam, am eyca coyitnac ningyiplovquiscama. ¿Intasi ya actema nac jay? ¿Avanqui ya jingvomsic tap acvamlha mongyasquiyam? Ayanayquic coo paj. 15 Quip elaylhojo sicyitquiscama. Paj sat ancoc aptalhnama ingyalhing najan paj actalhnama moc ingyalhinga. Paj sat ancoc aptoycaoc. 16 Sat otnejic ongvanic coo: “Itajojo sat lhip. Itamilsojo sat apvalhoc. Ingyalap sat lhip. Itasiclha aptom lhip” —sat otnejic coo. Acmiyovquic sat ancoc asoc ajancaoc yoyam olmesic ingilyalhing actomja ayaymomalhca asoc. ¿Intasi ya actema nac jay? 17 Eycaso actemaclha acyitsomalhca mongyasquiyam. Ayajemo actomja mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama.
18 Sat otnejic ongvanic coo: “Yitnec lhip meyasquiyam, coo eyca acyitna sicyiplovquiscama. Jelhicmocsojo aptemaclha lhip meyasquiyam mepqui apyiplovquiscama. Coo eyca olhicmocsojoc sictemaclha moyasquiyam ayinyema sicyiplovquiscama” —sat otnejic coo. 19 Am eyascacmoc lhip Dios Ingyapam apvamlha pac lhama. Intasi nac. Am najan colyascacmoc somquic quilyicjamo, inyiplovcoc alpilhyinamam avalhaoc. 20 Acyeyjamelhma nac lhip. ¿Am ya eyasamcoc lhip actemaclha ayajemo mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama? 21 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam aptemaclha ningilyeyjamcaa Abraham. Apcanyacpec nic nat Abraham ingyajic apquitca Isaac yoyam opquinic netin acvatnamalhquilha actemaclha macmescama Dios Ingyapam. Am nic nat eyascacmoc Abraham naysicsa apquilyajayquiclho Dios appayvam. 22 Apvita inyicje lhip meyasquiyam Abraham acyiplomo apyiplovquiscama. Apyiplovquiscama actomja acsovjongvaycmo meyasquiyam acyovoclhojo. 23 Invocmec nic nat aclhanmaclha Dios appayvam actalhesomalhca: “Am nic nat eyascacmoc Abraham Dios appayvam. Innec nic nat actimesa appeyvomo ayinyema meyasquiyam. Apquiltimec nic nat Dios Ingyapam apvisay aptimem poc Abraham” —nic nat intomjac.
24 Apquilvita inyicje quellhip actemaclha yoyam ontimjic ningilpeyvomo napato Dios Ingyapam ayinyema mongyasquiyam acyiplomo ningyiplovquiscama. 25 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam actemaclha ningilyeyjamcaa Rahab, alanatama ilhnic nat acvisay. Innec nic nat actimesa acpeyvomo ayinyema alyajayquiclho Dios appayvam. Inmec nic nat tacja enlhit macminlhinaycam yoyam eltiyoningvomjoc yoclhilhma. Inlhicmosquic nic nat moc amay yoyam elyacsic elinyejic. 26 Ningyovoclhojo actomja ayitsepma mepqui ningilvanmoncama. Najan lha ayajemo actomja mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama.