Leyes acerca del robo
1 1 (21.37) »Si alguien roba un buey o una oveja, y mata o vende el animal, deberá devolver al dueño cinco bueyes por el buey robado, y cuatro ovejas por la oveja robada. 2-4 2-4 (1-3) Si el animal robado todavía está vivo y en poder del ladrón, este deberá devolver al dueño dos animales. Todo ladrón deberá pagar el precio de lo que haya robado. Si no puede pagar, será vendido como esclavo para pagar lo robado.
»Si el dueño de una propiedad sorprende a un ladrón robando de noche, y lo mata, no será culpable de su muerte. Si lo sorprende robando de día, y lo mata, entonces sí será culpable.
Leyes contra daños en propiedad privada
5 5 (4) »Si alguien suelta sus animales en su propiedad, y estos van y comen en el terreno de otra persona, tendrá que pagar con lo mejor de sus cosechas los daños que causen sus animales.
6 6 (5) »Si alguien enciende un fuego en propiedad ajena, y el fuego destruye todo el trigo y el campo, el que prendió el fuego deberá pagarle al dueño todos los daños causados.
7 7 (6) »Si alguien le da a otra persona dinero o cosas de valor para que se las guarde, y algún ladrón se roba todo eso, el ladrón tendrá que pagar el doble de lo robado, si es que lo atrapan. 8 8 (7) Si el ladrón huye, la persona que guardaba lo que fue robado, deberá presentarse en el templo y jurar ante Dios que es inocente.
9 9 (8) »Si dos personas afirman ser dueños del mismo buey, burro, oveja o algún otro objeto, deberán ir al templo para que su caso se resuelva ante Dios. Quien haya mentido deberá pagar el doble al verdadero dueño.
10 10 (9) »Si alguien sale de viaje y deja un animal al cuidado de otra persona, esa persona no será responsable si el animal muere, o sufre algún daño, o alguien se lo roba sin ser visto. 11 11 (10) Pero tendrá que jurar ante Dios que es inocente. El dueño deberá creerle, y esa persona no tendrá que pagar nada. 12 12 (11) Sin embargo, si esa persona vio cuando el animal fue robado, tendrá que pagarle al dueño. 13 13 (12) Si el animal fue despedazado por una fiera salvaje, y el que lo cuidaba puede presentar como prueba los restos del animal muerto, no tendrá que pagarle nada al dueño.
14 14 (13) »Si alguien pide prestado un animal, y el animal resulta lastimado, o llega a morir, sin que el dueño esté presente, el que pidió prestado el animal deberá pagarlo. 15 15 (14) Si el dueño del animal estaba presente, el que lo pidió prestado no deberá pagar nada. Si el animal era alquilado, solo tendrá que pagar el alquiler.
Otras leyes
16 16 (15) »Si un hombre engaña a una mujer soltera y sin compromiso, y tiene relaciones sexuales con ella, tendrá que casarse con ella y pagarle a su familia la cantidad que los novios acostumbran dar al casarse. 17 17 (16) Pero si el padre de esa joven no quiere que ella se case, ese hombre deberá pagar de todos modos la cantidad que se acostumbra dar por la novia al casarse.
18 18 (17) »Todo el que practique la brujería será condenado a muerte.
19 19 (18) »Toda persona que tenga relaciones sexuales con algún animal será condenada a muerte.
20 20 (19) »Quien haga sacrificios en honor a otros dioses, será condenado a muerte.
21 21 (20) »No maltraten a los refugiados en el país, ni los hagan esclavos. Recuerden que también ustedes fueron extranjeros en Egipto.
22 22 (21) »No maltraten a las viudas ni a los huérfanos. 23 23 (22) Si lo hacen, y ellos me piden ayuda, yo los escucharé 24 24 (23) y con furia les quitaré la vida a ustedes. Y entonces sus esposas serán las viudas y sus hijos, los huérfanos.
25 25 (24) »Si alguien le presta dinero a un israelita pobre, no debe cobrarle intereses ni portarse con él como los prestamistas. 26 26 (25) Y si ese israelita da su abrigo en garantía de que pagará el préstamo, se le deberá devolver al atardecer, 27 27 (26) pues es lo único que tiene para protegerse del frío de la noche. Yo les digo que si ese hombre me pide ayuda, lo ayudaré, porque sé tener compasión.
28 28 (27) »No hablen mal de los jueces, ni maldigan a sus gobernantes.
29 29 (28) »No dejen de traerme sus ofrendas de trigo y de vino.
»No se olviden de entregarme a su primer hijo 30 30 (29) y las primeras crías de sus ganados. Podrán dejarlos con su madre los primeros siete días, pero al octavo día me los entregarán.
31 31 (30) »Ustedes deben obedecerme siempre.
»No coman la carne de animales que hayan sido despedazados por las fieras salvajes. Esa carne se la echarán a los perros.
Actemaclha ningillanayclha
1 Yitnec sat ancoc apminyilhma vayqui, inlhojo laa nipquesic. Apcajac siclho, apyinyovquic lhaja. Apcanyacpec apminyilhma eyinyoc (etajicsojoc) acyanmongam 5 vayqui, najan maa acyanmongam 4 nipquesic. 2 Apmacpec sat ancoc apminyilhma acyiplomo apmatnam. Mesilhnanacpejec apanco aptomja apcajem. 3 Apmacpec sat ancoc apminyilhma acnim anco, colhic sat acyanmongseclho aptemaclha. Eyinyoc sat acyanmongam asoc acminyilhamalhca. Am sat ancoc coyitnac solyayem, eyinyovacpoc sat as enlhit acyanmongam asoc acminyilhamalhca. 4 Inyancac sat ancoc as enlhit vayqui acminyilhamalhca, najan yamelyeyjaycoc, najan nipquesic apminyilhamap. Etlhajac sat anit acyanmongam vayqui, anit acyanmongam yamelyeyjaycoc, najan anit acyanmongam nipquesic.
5 Appanamaclhec sat ancoc apnatoscama coleyo amyip. Intovcamquic sat ancoc amyip actomja poc enlhit apanco. Esilhnanacpoc sat ayinyema mepqui aptamilquiscama apnatoscama. Incaymalhquic eyinyoc acyanmongam acyilhna altamila anco ayinyema amyip apanco najan uva avjac apanco. 6 Apvatnec sat ancoc talha enlhit. Inpayjeclhec sat ancoc talha amyip actomja poc apanco. Inmetquic sat ancoc ayimjaclha (trigo) acyiplomo acyilhna, cotnejic apsilhnanomap apanco enlhit. Eyinyoc sat acyanmongam, colhojoc sat asoc acmeta.
7 Apcanyacpec sat ancoc enlhit etamilsic poc apanco solyayem najan asoc acmamnave. Inminyilhalhquic sat ancoc as asoc, emacpoc sat apminyilhma apvitamap. Eyinyoc sat anit acyanmongam moclhama acminyilhamalhca. 8 Am sat ancoc etacpoc apminyilhma, eyipconacpoc sat napato Dios. Elhenic sat aptamilquisquiscama asoc acmamnave (solyayem).
9 Apquilatingmacpec sat ancoc apcanit enlhit apquillhanma apnatoscama, vayqui, yamelyeyjaycoc, nipquesic, najan apcalomap, najan moc asoc. Apcanayquic mataa actomja apanco najan actomja aptoscama. Elyicpilcacpoc sat napato Dios apsilhnanomap. Eyinyoc sat anit acyanmongam moclhama apnatoscama, najan moc aclhinganyam.
10 Apcanyacpec sat ancoc enlhit etamilsic aptoscama, yamelyeyjaycoc, vayqui, nipquesic, moc aptoscama. Inquintec sat ancoc amnic, inquitsepquic lhaja, inminyilhalhquic lhaja, mongvitay intomjac. 11 Eyicpilcacpoc sat napato Dios. Elhenic appayvam mepqui apyeycajascaoc, aptomja mepqui apsilhnanomap apanco. Colhejec sat acyascacmo appayvam. Meyinyovejec sat acyanmongam aptoscama aclhinganyam. 12 Nasoc sat ancoc acminyilhamalhca aptoscama, incaymalhquic eyinyoc acyanmongam macmescama avtip. 13 Nasoc sat ancoc asoc navjac aclom ayajem aptoscama (acyitna ápac). Meyinyovejec sat acyanmongam, apvita inlhojo acmatnam ápac.
14 Aptomjac sat ancoc apmaycam siclho poc enlhit aptoscama. Inquintec sat ancoc amnic, inquitsepquic lhaja. Eyinyoc sat acyanmongam, metay inlhojo aptomja aptoscama. 15 Apnec sat ancoc avtip naysicsa ayintem, naysicsa ayitsepma, meyinyovejec sat acyanmongam. Eyinyoc sat acyanmongam actemaclha ningmaycam siclho.
Actemaclha ningilsilhnanomalhca inganco
16 Impatjetamalhquic sat ancoc quilvana ayitcoc cotnaja acponquinomalhca. Eyinyoc sat acyanmongam actemaclha ningmam intava. Etnejic aptava as quilvana ayitcoc. 17 Apmiyovquic sat ancoc quilvana inyap. Incaymalhquic eyinyoc acyanmongam actemaclha ningmam intava. Copvanquejec etnejic aptava as quilvana ayitcoc.
18 Quilvana malha acyojolhma, incaymalhquic comatong. Cotyisamejec sat as quilvana.
19 Enlhit aptomja apminsovm aptoscama. Incaymalhquic ematong. Metyisamejec sat as enlhit.
20 Enlhit aptomja apcajem aptoscama macmescama quilaycmasquiscama, cotnaja macmescama Dios, incaymalhquic ematong. Metyisamejec sat as enlhit.
21 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama metnaja apquiltemolhama nipyesicsa quellhip. Colyit apatic quellhip apquileyvam nic nat cotnajaclha apquilaoclha Egipto.
22 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama apquilyeyjeycam najan lhintampaa. 23 Inlingalhquic sat ancoc allingaycamco acyimtalhnama, ongvaylhojoc sat selmalhnaycam, yoyam opasmoc. 24 Colvoc sat evalhoc siclinga. Eticyoc sat maa. Otnesquisic sat cotniclhac tampeyi quilvana najan apquilyeyjeycam apquitquic.
25 Apnec sat ancoc enlhit mepqui asoc, aptomja apmaycaoc siclho solyayem. Noellhojo nasa enlhit apquilmasma solyayem. Eltime sat mepqui acvoncapaycaoc solyayem (mepqui interés). 26 Apquilmec sat ancoc apcalomap enlhit apmaycaoc siclho solyayem. Eltajicsojo apcalomap yicpintama actalhnama acnim. 27 Copvanquejec mataa mepqui apcalomap alhtaa. Inlingalhquic sat ancoc apquilmasma quellhip, ongvaylhojoc sat selmalhnaycam, yoyam opasmoc. Coo sicvisay siyimlaycmo (siyamliyam).
28 Noelvenam nasa apvisay Dios apyimtalhnamo. Noelyimtalhnesacpojo apanco napatavo ningayo apquilviscaa.
29 Noelmiyov nasa jelmecsic acyanmongam acyilhna ayinyema apquilcaycaoc. Noelmiyov nasa jelmecsic apquitca aptiyam apmamyi, otnejic ajanco. 30 Noelmiyov nasa jelmecsic aptoscama aptiyam apmamyi nipquesic najan vayqui. Cotoc sat neme ac inyapmoc 7 acnim. Jelmes sat ayitcoc acvocmo 8 acnim.
31 Quellhip apquilvisay enlhit apquilponquinomap. Noeltovaoc nasa acyamonquilhma ayajem asoc navjac aclom. Elane sat coltovamcoc simjing.