La visita de Jetró
1-5 Cuando Moisés aún estaba en Egipto, había enviado a su esposa Séfora de vuelta a Madián. Allí Jetró, que era suegro de Moisés y sacerdote de aquel lugar, se había hecho cargo de su hija Séfora y de sus nietos Guersón y Eliézer.
A su primer hijo Moisés lo llamó Guersón, que significa «extranjero», por haber vivido como extranjero en un país extraño. Al segundo lo llamó Eliézer, que significa «Dios es mi ayuda», porque se acordó de que el Dios de su padre lo había ayudado, y también lo había salvado de morir a manos del rey de Egipto.
Jetró ya sabía todo lo que Dios había hecho a favor de Moisés, y que había sacado de Egipto a los israelitas. Pero cuando supo que Moisés estaba acampando en el desierto, junto a la montaña de Dios, decidió visitarlo en compañía de Séfora, Guersón y Eliézer. 6 Y le envió este mensaje: «Yo, tu suegro, vengo a visitarte en compañía de tu esposa y de tus hijos».
7 Entonces Moisés salió a recibir a Jetró, y con mucho respeto se inclinó ante él, y le dio un beso. Cuando terminaron de saludarse, entraron juntos en la carpa, 8 y Moisés le contó a Jetró todo lo que Dios había hecho con los egipcios y con su rey. También le contó todos los problemas que los israelitas habían tenido en el camino desde que salieron de Egipto, y cómo Dios los había salvado.
9 A Jetró le alegró saber lo bueno que Dios había sido con los israelitas, 10 y dijo: «¡Bendito sea el Dios de Israel, que los libró del poder de los egipcios y de su rey! 11 Dios los libró de tantos sufrimientos que les causaban los orgullosos egipcios. ¡Ahora sé que el Dios de Israel es más poderoso que todos los dioses!»
12 Enseguida Jetró ofreció un cordero en honor de Dios, y también le presentó otras ofrendas. Después de eso, Aarón y los jefes de Israel cenaron con Jetró frente al altar de Dios.
Moisés nombra ayudantes
13 Al día siguiente, Moisés se sentó a escuchar los problemas que los israelitas le presentaban, para luego darles una solución. Todo el día la gente permanecía de pie, esperando su turno para hablar con Moisés. 14 Cuando Jetró observó lo que Moisés estaba haciendo, le preguntó:

—¿Pero qué estás haciendo? ¿Por qué tienes al pueblo de pie todo el día, mientras tú estás aquí sentado?

15-16 Moisés le contestó:

—Los israelitas vienen a verme cuando alguno de ellos tiene problemas con otras personas. Vienen aquí y me lo cuentan todo, para que Dios diga quién tiene la razón. Yo les doy a conocer la decisión de Dios, y les enseño sus mandamientos y sus leyes.

17 Jetró le dijo:

—Eso está bien, lo que no está bien es la manera en que lo haces, 18 pues te cansas tú y se cansa la gente. Este trabajo es demasiado pesado para que lo hagas tú solo. 19 Escucha mi consejo, y que Dios te ayude. Tú debes presentarte ante Dios en representación del pueblo, y pedirle la solución de los problemas. 20 Al pueblo debes enseñarle los mandamientos de Dios, y enseñarle también a comportarse y a cumplir sus obligaciones.
21 »Para que puedas hacerlo, debes elegir entre los israelitas a gente que pueda ayudarte. Busca gente que sea capaz y obediente a Dios, que no sean mentirosos ni favorezcan a nadie a cambio de dinero. A unos dales autoridad sobre grupos de mil personas, a otros sobre grupos de cien, a otros sobre cincuenta, y a otros sobre diez. 22 Serán ellos los que en todo momento escuchen los problemas del pueblo, y los resuelvan. Si se les presenta algún problema muy difícil de resolver, entonces te lo pasarán a ti. Con su ayuda, tu trabajo será más fácil. 23 Si Dios te ordena seguir mi consejo, y lo pones en práctica, tú podrás aguantar y el pueblo se irá a su casa feliz y contento.

24 Moisés siguió el consejo de su suegro. 25 Eligió gente capaz y le dio autoridad para atender los problemas del pueblo. A unos les dio autoridad sobre grupos de mil personas, a otros sobre grupos de cien, a otros sobre cincuenta y a otros sobre diez. 26 Ellos atendían al pueblo en todo momento y solucionaban los problemas más fáciles, dejando que Moisés solucionara los más difíciles.
27 Tiempo después, Moisés despidió a su suegro, y este regresó a su país.
Moisés apipyata
1 Moisés apipyata ilhnic nat apvisay Jetro. Sacerdote ilhnic nat Jetro yoclhilhma Madián. Aplingac nic nat amyaa simpilapquiscama ayinyema Dios Apyimtalhnamo nipyesicsa enlhitaoc Israel. Actemaclha apquilyinyovquiscama siclho yoclhilhma Egipto. 2 Moisés aptava ilhnic nat Séfora, actajaclho siclhoc nic nat inyap tingma pac, apnaclha Jetro. 3 Aclhalhma ilhnic nat apcanit ayitquic. Lhama ilhnic nat apvisay Gersón, ayinyema Moisés appayvam: —Malha maycaa coo cotnajaclha siyaoclha — nic nat aptomjac aplhenacpo apanco. 4 Poc nic nat apvisay Eliezer, ayinyema appayvam: —Sepasmom Dios najan sevomquiscama tap napato apvisqui faraón — nic nat aptomjac.
5 Apnec nic nat Moisés yoclhilhma actamopeycaoc nicja inquilhe acvisay Dios apanco (mataymong acvinatem). Aptiyaningvocmec nic nat Jetro. Aclhalhma ilhnic nat Moisés aptava najan dos apquitquic.
6 Aptomjac nic nat Jetro apcanya: —Lhip nac eyipjayim. Coo sicvisay Jetro, lhip apipyata. Acyantamentac lhac lhip aptava najan dos apquitquic — nic nat aptomjac Jetro.
7 Apmec nic nat tacja Moisés. Apjalhec nic nat appayvasa. Appitsisquic nic nat apmalhimpenic. Apquilantalhnec nic nat carpa appaclhanma. 8 Apquiltimnasquic nic nat Moisés amyaa aplhenacpo apvisqui faraón, najan apquillhalhmaa egipcios, najan apquillhenacpoc enlhitaoc Israel. Actemaclha ilhnic nat nalhit amay najan actemaclha apquilmasma Dios Apyimtalhnamo.
9 Payjeclhec nic nat apvalhoc Jetro aplinga amyaa apquilmasma Dios Apyimtalhnamo naysicsa apquilminlhinaycam cotnaja ingmoc co Egipto.
10 Aptomjac nic nat Jetro apcanya: —Aptasic apanco Dios Apyimtalhnamo apquilmasma enlhitaoc Israel napatavo co Egipto. Aptomja apquilmasma alhta napato apvisqui faraón. 11 Apyimtalhnamo apanco Dios Apyimtalhnamo, am colhno quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Apquilmasma alhta enlhitaoc apquillingaycamco acyimtalhnamo ayinyema alhta apquilyimtalhnesomap apanco (co Egipto) — nic nat aptomjac Jetro.
12 Appiquinquic nic nat talha asoc acmatnam macmescama Dios, yoyam comyetic. Najan moc asoc macmescama Dios. Apcaneclhec nic nat Aarón najan apyovoclhojo ningayo apquilvanyam Israel. Aptovcamquic nic nat napato Dios Apyimtalhnamo. Aptasacmec nic nat Moisés apipyata.
Apquillhalhma Moisés
(Dt 1.9-18)
13 Moc acnim nic nat intomjac. Apquilvoctac nic nat apnaymacoc acyimtalhnama apquilvalhoc. Appeyvescaseclhec nic nat Moisés. Apquilinlhanacmec nic nat mataa acyovoclhojo acnim. 14 Apvitac nic nat Moisés apipyata actemaclha apquilyamposcama apnaymacoc.
Aptomjac nic nat apipyata apcanya Moisés: —¿So actomja yi? Lhama apanco lhip apyicpilquemo. Apquilinlhanacmec apnaymacoc apquilyamposcama lhip acyovoclhojo acnim — nic nat aptomjac Jetro.
15 Apcatingmavoc nic nat Moisés: —Elyavectac mataa enlhit, yoyam olmalhnesquisic Dios Apyimtalhnamo etnejic appeyvescasquiclha. 16 Am elyasamcoc mataa enlhit aptomja apsilhnanomap apanco. Coo eyca sictomja sicyascasingvoyam enaymacoc Dios appayvam actemaclha singanamaclha — nic nat aptomjac Moisés.
17 Aptomjac nic nat apipyata apcanya: —Copayjo lhip aptomjaclha. 18 Apyampavoc mataa lhip, apquilyampavoc apnaymacoc apyovoclhojo. Copvanquejec lhip aplhapco esavojo apyicpilquemo. 19 Quip ingyeylhojo sicpayvam, yoyam ongvanic lhip. Dios Apyimtalhnamo epasmoc sat lhip: Itne sat lhip appeyvescasquiclha napato Dios Apyimtalhnamo. Ilmalhnesquis apnaymacoc napato Dios. 20 Ilyascasingvom sat apnaymacoc Dios appayvam actemaclha singanamaclha. Ilane sat elyiplovcasojo mataa naysicsa ningileyvam. 21 Ilyacyes sat nipyesicsa apnaymacoc enlhit apquilvascapma, apquiltomja apquilayo Dios Apyimtalhnamo. Apquiltomja apquilpeyvomo mepqui apquilyeycajascaoc apquillhanma. Itnimquis sat mataa apmamyi elapajacsic 1000 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 100 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 50 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 10 apnaymacoc. 22 Eltimjic sat apquilpeyvescasquiclha amyaa apnaymacoc acyovoclhojo acnim. Elyasamcojoc sat apanco asoc ayitcoc. Lhip sat ipeyvescasiclha asoc acyimtalhnama. Colhyevavojoc sat lhip aptamjaycam mepqui apyampay mocjam. 23 Apyiplovcasquic sat ancoc lhip acyiplomo appasmom Dios Apyimtalhnamo, colhic sat apmopvan lhip. Colpayjiclhac sat apquilvalhoc apnaymacoc apquiltajayclha — nic nat aptomjac apipyata.
24 Apquilyajaclhoc nic nat Moisés. Apyiplovcasquic nic nat apipyata appayvam. 25 Apquilyacyesquic nic nat apnaymacoc apquilvascapma. Apquinimcasquic nic nat mataa apmamyi elapajacsic 1000 apnaymacoc; poc mataa elapajacsic 100 apnaymacoc. Poc mataa elapajacsic 50 apnaymacoc. Poc mataa 10 apnaymacoc. 26 Apquilpeyvescaseclhec nic nat amyaa apnaymacoc acyovoclhojo acnim. Moisés aptomja ilhnic nat appeyvescasquiclha amyaa acyimtalhnama. Apquimja apmamyi malyacyescama aptomja ilhnic nat appeyvescasquiclha amyaa ayitcoc. 27 Appecjam nic nat Moisés apipyata. Appayvasquic nic nat aptajaclho mocjam apcaoclha.