Débora y Barac
1 Después de la muerte de Ehud, los israelitas volvieron a pecar contra Dios. 2 Por eso él permitió que los venciera Jabín, un rey cananeo que gobernaba en la ciudad de Hasor. El jefe del ejército de Jabín se llamaba Sísara, y vivía en la ciudad de Haróset-goím. 3 Jabín tenía novecientos carros de hierro, y durante veinte años trató a los israelitas con crueldad y violencia, hasta que ellos le suplicaron a Dios que los salvara.
4 En esa época una profetisa llamada Débora era jefe de los israelitas. Débora era esposa de Lapidot, 5 y acostumbraba sentarse bajo una palmera, conocida como la Palmera de Débora, que estaba en las montañas de la tribu de Efraín, entre Ramá y Betel. Los israelitas iban a verla para que les solucionara sus problemas.
6 Cierto día, ella mandó llamar a Barac hijo de Abinóam, que vivía en Quedes, un pueblo de la tribu de Neftalí, y le dijo:

—El Dios de Israel, que es el Dios verdadero, te ordena reunir en el monte Tabor a diez mil hombres de las tribus de Neftalí y de Zabulón. 7 Dios hará que Sísara, el jefe del ejército de Jabín, vaya al arroyo Quisón para atacarte con sus soldados y sus carros. Pero Dios les dará a ustedes la victoria.

8 Barac le respondió:

—Iré solamente si tú me acompañas. De otra manera, no iré.

9 Entonces Débora dijo:

—Está bien, te acompañaré. Pero quiero que sepas que no serás tú quien mate a Sísara. Dios le dará ese honor a una mujer.

Y Débora se fue a Quedes con Barac, 10 donde este reunió un ejército con diez mil hombres de las tribus de Zabulón y de Neftalí. 11 Por su parte, Héber el quenita, que era descendiente del suegro de Moisés, se había separado de su tribu y se había ido a vivir cerca de Quedes, junto al roble de Saanaim.
12 Cuando Sísara se enteró de que Barac se dirigía al monte Tabor, 13 reunió a sus novecientos carros de hierro y a todos sus soldados. Salieron de Haróset-goím y marcharon hasta el arroyo Quisón. 14 Entonces Débora le dijo a Barac: «¡En marcha, que hoy Dios te dará la victoria sobre Sísara! ¡Y Dios mismo va al frente de tu ejército!»
Barac bajó del monte Tabor, al frente de sus diez mil soldados. 15 Cuando Barac y sus hombres atacaron, Dios causó confusión entre los carros y los soldados de Sísara. Hasta el mismo Sísara se bajó de su carro y huyó a pie. 16 Barac, mientras tanto, persiguió a los soldados y a los carros hasta Haróset-goím. Aquel día murieron todos los soldados de Sísara. Ni uno solo quedó con vida.
17 Sísara huyó a pie hasta la carpa de Jael, la esposa de Héber, porque el rey Jabín era amigo de la familia de Héber. 18 Jael salió a recibirlo y le dijo: «Pase por aquí, señor. No tenga miedo».
Entonces él entró en la carpa, y ella lo escondió detrás de una cortina. 19 Como Sísara tenía mucha sed, le pidió a Jael que le diera agua. Ella destapó la jarra donde guardaba la leche, y le dio a beber. Después volvió, para esconder a Sísara, 20 y él le dijo: «Quédate a la entrada de la carpa. Si alguien pregunta quién está aquí adentro, dile que no hay nadie».
21 Sísara estaba tan cansado que se quedó profundamente dormido. Entonces Jael tomó un martillo y una estaca de la carpa, y sin hacer ruido se acercó hasta donde estaba Sísara; allí le atravesó la cabeza con la estaca, hasta clavarla en la tierra. Así murió Sísara.
22 Cuando llegó Barac buscando a Sísara, Jael salió a recibirlo y le dijo: «Ven y te mostraré al hombre que buscas». Barac entró en la carpa, y vio a Sísara tendido en el suelo, con la estaca clavada en la cabeza. 23-24 De esta manera Dios les dio la victoria a los israelitas, que en aquel día atacaron con todo al rey Jabín hasta destruirlo.
Apvisqui mayayo quilvana Débora
1 Apquitsepmec nic nat Aod. Avanjec nic nat apquiltemaclha apancaoc acmasom enlhitaoc Israel napato Dios. 2 Apvisqui metnaja apquiltemolhama ilhnic nat Jabín. Apquilanyacpec nic nat enlhitaoc Israel elilyejiclhojo. Jabín ilhnic nat apvisqui co Canaán, tingma apvanyam Hazor. Singilpilhtetemo apvisqui ilhnic nat Sísara. Tingma pac nic nat apvisay Haroset-goim. 3 Novecientos nic nat carros apvisqui Jabín, apquilmaycam apquilimpocjay. Apyimtalhnasquic nic nat apquileyvam israelitas, acvaycmo veinte años. Apquililmalhnaquic nic nat Dios, yoyam elpasingvota.
4 Lhama quilvana profeta ilhnic nat nipyesicsa enlhitaoc Israel, acvisay Débora, Lapidot aptava. 5 Innec nic nat mataa Débora coning yamit alha, actemaclha acpeyvescasquiclha amyaa anaymacoc. Acvisay nic nat “Alha Débora”, yoclhilhma Efraín, nipyesicsa tingma Ramá najan tingma Betel.
6 Incapajasquic nic nat Débora, colhic altimnasa Barac, Abinoam apquitca. Tingma pac nic nat Cedes nipyesicsa apquilmolhama tirbu Neftalí.
Intomjac nic nat ayanya: —Aptomjac lhac Dios apcanya lhip: Ipeyvojo sat inquilhe Tabor. Ingyansiclha sat diez mil apnaymacoc apquilmolhama tribu Neftalí najan tribu Zabulón. 7 Ongvapajacsic sat singilpilhtetemo apvisqui Sísara. Jabín apcasinancama ilhnic nat Sísara. Elvoclhac sat payjoc vatsam Cisón singilpilhtetemo najan carros, yoyam elnapacpoc elinmelham quellhip. Otnesquisic lhip apyimnatem apanco naysicsa apquilnapomap — lhac aptomjac Dios — nic nat intomjac Débora.
8 Apcatingmavoc nic nat Barac: —Aclhalhma sat ancoc lhiya, omyaclhac sat. Am sat ancoc cotnajac aclhalhma lhiya, momyaclhejec sat maa — nic nat aptomjac.
9 Incatingmavoc nic nat Débora: —Siclhalhma sat coo. Jave lhip, yoyam colhic ayaco natamin apquilimpocjay. Colhic sat seyaco sicvisay quilvana, sicmam apvisqui Sísara, sepasmom Dios — nic nat intomjac.
Inmiyaclhec nic nat tingma Cedes quilvana Débora najan Barac. 10 Apcansaclhec nic nat Barac apquilmolhama tribu Zabulón najan tribu Neftalí. Apyovoclhojo ilhnic nat diez mil singilpilhtetemo. Aclhalhma ilhnic nat Débora.
11 Apnec nic nat Heber, apvisqui nipyesicsa singilpilhtetemo quenitas. Apcaneclhec nic nat coning yamit Zaanaim, ningatoc tingma Cedes. Apyinyovquic nic nat Heber apquilmolhama quenitas. Apquiltomja ilhnic nat aptovana Hobab, Moisés apipyata. 12 Aplingac nic nat amyaa Sísara actemaclha apcanayclha Barac najan apnaymacoc netin inquilhe Tabor. 13 Apcansaclhec nic nat Sísara novecientos carros apancaoc najan apyovoclhojo singilpilhtetemo. Apquilyinyovquic nic nat Haresot-goim, apquilvoclho vatsam Cisón.
14 Intomjac nic nat Débora ayanya Barac: —Noc, ilnapap sat quilhvo nac jay Sísara najan apnaymacoc. Aplhalhma sat Dios, aplhingam apmamyi sat etnejic — nic nat intomjac.
Apquilyinyovquic nic nat inquilhe Tabor Barac najan diez mil apnaymacoc singilpilhtetemo. 15 Aptimescasquic nic nat Dios acyivey apquilay nipyesicsa cotnaja ingmoc najan carros apancaoc Sísara. Apquiltajanyac nic nat Barac najan apnaymacoc, yoyam elnapacpoc. Apyinyovquic nic nat carro pac Sísara. Apquinyec nic nat nalhpop. 16 Apquilminlhinquic nic nat Barac apnaymacoc. Apquilinyajamquic nic nat cotnaja ingmoc acvaycmo Haroset-goim. Apticyovquic nic nat apyovoclhojo apnaymacoc Sísara. Am nic nat ingyaymacpoc lhama.
17 Apquinyec nic nat Sísara tingma ac quilvana Jael, Heber nic nat aptava. Mepqui ilhnic nat apquinmelhamap Heber najan apvisqui Jabín, tingma Hazón.
18 Intipquic nic nat quilvana, comoc tacja. Intomjac nic nat ayanya: —¡Itilh congne, visqui! ¡Itilh congne, nongya nasa! — nic nat intomjac.
Aptalhnec nic nat Sísara tingma ac quilvana. Apyilhacpoc nic nat coning manta, ayalascama quilvana Jael. 19 Acnim nic nat incajac Sísara, apmayavoc nic nat eynic. Incamquic nic nat leche alhancoc, yoyam eynic. Yiplovcoc nic nat ayalascama manta quilvana.
20 Aptomjac nic nat Sísara apcanya: —Colha sat atong. Apvaac sat ancoc enlhit setamsama, cotne sat lhiya: Paj enlhit as congne — sat cotne — nic nat aptomjac.
21 Avanjec nic nat apyampay Sísara. Aptinquic nic nat. Inmec nic nat quilvana Jael lhama yamit acyavatem acmajamtic, ningyalhalhama carpa. Inmec nic nat martillo. Inyilhalhcoc nic nat acyocmo aptiyanmaclha Sísara. Inyiplhaquic nic nat apcatic yamit acticpaycam martillo. Apquitsepquic nic nat Sísara. 22 Apvaac nic nat Barac apquitamsama cotnaja ingmoc. Intipquic nic nat quilvana, comoc tacja.
Intomjac nic nat ayanya: —Noc, olhicmocsic sat lhip enlhit apquitamsama lhip — nic nat intomjac.
Aptalhnec nic nat Barac. Pilapcasquic nic nat apvita apmatnam. Yamit ayitcoc acyalhalhama apcatic Sísara.
23 Aptimescasquic nic nat Dios ellingamcojo acyimtalhnama apnaymacoc Jabín, apvisqui co canaán, ayinyema ilhnic nat enlhitaoc Israel. 24 Inyangvocmec nic nat apquillingaycamco acyimtalhnama apnaymacoc Jabín. Apnatovasacpec nic nat apyovoclhojo.