El Espíritu de Dios nos da vida
1 Por lo tanto, los que vivimos unidos a Jesucristo no seremos castigados. 2 Ahora, por estar unidos a él, el Espíritu Santo nos controla y nos da vida, y nos ha librado del pecado y de la muerte. 3 Dios ha hecho lo que la ley de Moisés no era capaz de hacer, ni podría haber hecho, porque nadie puede controlar sus deseos de hacer lo malo. Dios envió a su propio Hijo, y lo envió tan débil como nosotros, los pecadores. Lo envió para que muriera por nuestros pecados. Así, por medio de él, Dios destruyó al pecado. 4 Lo hizo para que ya no vivamos de acuerdo con nuestros malos deseos, sino conforme a todos los justos mandamientos de la ley, con la ayuda del Espíritu Santo.
5 Los que viven sin controlar sus malos deseos, solo piensan en hacer lo malo. Pero los que viven obedeciendo al Espíritu Santo solo piensan en hacer lo que desea el Espíritu. 6 Si vivimos pensando en todo lo malo que nuestros cuerpos desean, entonces quedaremos separados de Dios. Pero si pensamos solo en lo que desea el Espíritu Santo, entonces tendremos vida eterna y paz. 7 Los que no controlan sus malos deseos solo piensan en hacer lo malo. Son enemigos de Dios, porque no quieren ni pueden obedecer la ley de Dios. 8 Por eso, los que viven obedeciendo sus malos deseos no pueden agradarlo.
9 Pero, si el Espíritu de Dios vive en ustedes, ya no tienen que seguir sus malos deseos, sino obedecer al Espíritu de Dios. El que no tiene al Espíritu de Cristo, no es de Cristo. 10 Por culpa del pecado, sus cuerpos tienen que morir. Pero si Cristo vive en ustedes, también el espíritu de ustedes vivirá, porque Dios los habrá declarado inocentes. 11 Dios resucitó a Jesús, y él también hará que los cuerpos muertos de ustedes vuelvan a vivir, si es que el Espíritu de Dios vive en ustedes. Esto Dios lo hará por medio de su Espíritu, que vive en ustedes.
12 Por eso, hermanos, ya no estamos obligados a vivir de acuerdo con nuestros propios deseos. 13 Si ustedes viven de acuerdo a esos deseos, morirán para siempre; pero si por medio del Espíritu Santo ponen fin a esos malos deseos, tendrán vida eterna. 14 Todos los que viven en obediencia al Espíritu de Dios, son hijos de Dios. 15 Porque el Espíritu que Dios les ha dado no los esclaviza ni les hace tener miedo. Por el contrario, el Espíritu nos convierte en hijos de Dios y nos permite llamar a Dios: «¡Papá!» 16 El Espíritu de Dios se une a nuestro espíritu, y nos asegura que somos hijos de Dios. 17 Y como somos sus hijos, tenemos derecho a todo lo bueno que él ha preparado para nosotros. Todo eso lo compartiremos con Cristo. Y si de alguna manera sufrimos como él sufrió, seguramente también compartiremos con él la honra que recibirá.
Un futuro maravilloso
18 Estoy seguro de que los sufrimientos por los que ahora pasamos no son nada, si los comparamos con la gloriosa vida que Dios nos dará junto a él. 19 La creación entera espera impaciente que Dios muestre a todos que nosotros somos sus hijos. 20 Pues toda la creación está confundida, y no por su culpa, sino porque Dios así lo decidió. Pero a la creación le queda todavía la esperanza 21 de ser liberada de su destrucción. Tiene la esperanza de compartir la maravillosa libertad de los hijos de Dios. 22 Nosotros sabemos que la creación se queja y sufre de dolor, como cuando una mujer embarazada está a punto de dar a luz.
23 Y no solo sufre la creación, sino que también sufrimos nosotros, los que tenemos al Espíritu Santo, que es el anticipo de todo lo que Dios nos dará después. Mientras esperamos que Dios nos adopte definitivamente como sus hijos, y nos libere del todo, sufrimos en silencio. 24 Dios nos salvó porque tenemos la confianza de que así sucederá. Pero esperar lo que ya se está viendo no es esperanza, pues ¿quién sigue esperando algo que ya tiene? 25 Sin embargo, si esperamos recibir algo que todavía no vemos, tenemos que esperarlo con paciencia.
26 Del mismo modo, y puesto que nuestra confianza en Dios es débil, el Espíritu Santo nos ayuda. Porque no sabemos cómo debemos orar a Dios, pero el Espíritu mismo ruega por nosotros, y lo hace de modo tan especial que no hay palabras para expresarlo. 27 Y Dios, que conoce todos nuestros pensamientos, sabe lo que el Espíritu Santo quiere decir. Porque el Espíritu ruega a Dios por su pueblo especial, y sus ruegos van de acuerdo con lo que Dios quiere.
28 Sabemos que Dios va preparando todo para el bien de los que lo aman, es decir, de los que él ha llamado de acuerdo con su plan. 29 Desde el principio, Dios ya sabía a quiénes iba a elegir, y ya había decidido que fueran semejantes a su Hijo, para que este sea el Hijo mayor. 30 A los que él ya había elegido, los llamó; y a los que llamó también los aceptó; y a los que aceptó les dio un lugar de honor.
¡Cuánto nos ama Dios!
31 Solo nos queda decir que, si Dios está de nuestra parte, nadie podrá estar en contra de nosotros. 32 Dios no nos negó ni siquiera a su propio Hijo, sino que lo entregó por nosotros, así que también nos dará junto con él todas las cosas. 33 ¿Quién puede acusar de algo malo a los que Dios ha elegido? ¡Si Dios mismo los ha declarado inocentes! 34 ¿Puede alguien castigarlos? ¡De ninguna manera, pues Jesucristo murió por ellos! Es más, Jesucristo resucitó, y ahora está a la derecha de Dios, rogando por nosotros. 35 ¿Quién podrá separarnos del amor de Jesucristo? Nada ni nadie. Ni los problemas, ni los sufrimientos, ni las dificultades. Tampoco podrán hacerlo el hambre ni el frío, ni los peligros ni la muerte. 36 Como dice la Biblia:

«Por causa tuya nos matan;
¡por ti nos tratan siempre
como a ovejas para el matadero!»

37 En medio de todos nuestros problemas, estamos seguros de que Jesucristo, quien nos amó, nos dará la victoria total. 38 Yo estoy seguro de que nada podrá separarnos del amor de Dios: ni la vida ni la muerte, ni los ángeles ni los espíritus, ni lo presente ni lo futuro, 39 ni los poderes del cielo ni los del infierno, ni nada de lo creado por Dios. ¡Nada, absolutamente nada, podrá separarnos del amor que Dios nos ha mostrado por medio de nuestro Señor Jesucristo!
Nintemaclha alhnancoc ayinyema Espíritu apanco Dios
1 Nasoc anco, mongiltovasalhquejec sat ningiltomja ninpasmeyquiclha Cristo Jesús. Mongilyiplovsejec mocjam nintemaclha inganco. Ongilyiplovsic sat mataa actemaclha ayinyema Espíritu apanco Dios. 2 Actemaclha ayinyema Espíritu apanco Dios actomja acyimnatescama ingnenyaoc, ayinyema ninpasmeyquiclha Cristo Jesús. Eycaso actomja singilvomquiscama tap naysicsa ningyiplovquiscama actemaclha mongilyascalhma najan actemaclha ningitsepmaclha. 3 Am alhta covanac jingilvomsic tap singanamaclha Moisés. Ayinyemaclha nintemaclha inganco actomja ayinmelhaycam. Apvanquic alhta Dios jingilvomsic tap: Apcapajasquic alhta Apquitca ningyesicsa naysicsa ningyiplovquiscama mongilyascalhma. Aptomjaclhec alhta enlhit apanco, ningno nincoo. Apmascosquic alhta Cristo acmovan mongilyascalhma. Ayinyemaclha am eyiplovcasac mataa mongilyascalhma. 4 Ingvanquic nincoo onsavojo ningyiplovquiscama singanamaclha Moisés. Incaymalhquic mongyiplovseje nintemaclha inganco. Ongilyiplovsic sat actemaclha apmayjayoclha Espíritu apanco Dios.
5 Ningyiplovcasquic sat ancoc nintemaclha inganco, colhenic sat mataa ingvalhoc nintemaclha inganco. Ningyiplovcasquic sat ancoc aptemaclha Espíritu apanco Dios, colhenic sat mataa ingvalhoc actemaclha ayinyema Espíritu apanco Dios. 6 Inlhenquic sat ancoc ingvalhoc nintemaclha inganco yoyam ongyiplovcasojo, coyiplovjoc sat ningitsepma. Inlhenquic sat ancoc ingvalhoc actemaclha ayinyema Espíritu apanco Dios yoyam ongyiplovcasojo, coyiplovjoc sat actimem acyimnatem ingnenyaoc najan actamilaycam ingilvalhoc. 7 Inlhenquic sat ancoc ingvalhoc nintemaclha inganco yoyam ongyiplovcasojo, ontimjic sat ninginmelhaycam Dios, jintimjic sat metnaja apnaymacoc. Am jingilyacmoc ongyiplovcasojo singanamaclha Dios, mongvanquejec najan ongyiplovcasojo. 8 Ningyiplovcasquic sat ancoc nintemaclha inganco, jingiltanovac sat Dios.
9 Apquilvatsamquic quellhip apquilyiplovquiscama apquiltemaclha apanco. Apquilyiplovcasquic quellhip actemaclha ayinyema Espíritu apanco Dios. Ayinyemaclha apnec apquilvalhoc quellhip Espíritu apanco Dios. Am sat ancoc elhnac ingvalhoc Espíritu apanco Cristo, mongvanquejec ontimjic apmolhama. 10 Apnec sat ancoc Cristo apquilvalhoc quellhip, melyiplovsejec sat mataa actemaclha melyascalhma. Malha ayitsepma apquilyovoclhojo sat cotnejic. Alhnancoc eyca apquilvanmoncama quellhip. Ayinyemaclha Dios aptimesquiscama apquilpeyvomo quellhip. 11 Apnec sat ancoc apquilvalhoc quellhip Espíritu apanco Dios aptomja alhta aplhaticjasquiyam Cristo Jesús. Enalhaticjascomoc sat najan Dios apquilyovoclhojo quellhip yoyam colyimnavomoc apnenyaoc. Eycaso ayinyema Espíritu apanco Dios apna apquilvalhoc quellhip.
12 Quellhip elyalhinga elyasamcojo: Mongvanquejec nincoo ongilinlhanmojo ningyiplovquiscama nintemaclha inganco. 13 Ayinyemaclha apquilyiplovcasquic sat ancoc quellhip apquiltemaclha apanco, coyiplovjoc sat apquilitsepma. Apquilvatsamquic sat ancoc quellhip apquiltemaclha apanco, malha apquilnapayclha sat cotnejic ayinyema Espíritu apanco Dios. Colhic sat acyimnatem apnenyaoc quellhip.
14 Apquilvamlha aptomja apnalayclha Espíritu apanco Dios, eycaso apquiltomja Dios apquitquic. 15 Apquillhocac alhta quellhip Espíritu apanco Dios. Am eltamjoc Espíritu apanco Dios yoyam elyiplovcasojo quellhip apquiltemaclha nano, malha apquilmomap naysicsa apquilay. Ingiltimescasquic nincoo yoyam ongiltimjic Dios apquitquic. Espíritu apanco Dios ayinyema apcanem ontimjic mataa: “Ingyapam nincoo”. 16 Espíritu apanco Dios aptomja apyascasingviyam ingvalhoc ningiltomja nasoc anco Dios apquitquic. 17 Ongillhovac sat singaycaoc Dios aplhanma yoyam jingilmesic, ayinyemaclha ningiltomja apquitquic. Ongiltimjic sat ninlhoyo lhama Cristo. Ningiltomjac sat ancoc ninlingaycamco lhama acmasca Cristo, ongilpasmoc sat najan Cristo naysicsa gloria aptomja apyimtalhnamo.
18 Acyasamcoc coo. Mongvanquejec mongvita acmasca as nalhpop. Acyiviy anco sat cotnejic gloria aptemaclha apyimtalhnamo yoyam ongilpasmoc nincoo, am colhno actemaclha ninlingaycamco acmasca quilhvo nac jay. 19 Avanjec apquililjalhanma aplhamoclhojo enlhitaoc, inquililjalhnec najan aclhamoclhojo asoc apquillanay nic nat Dios, yoyam covac sat acnim yoyam elvitacpoc Dios apquitquic. 20 Colmasquingvomoc sat aclhamoclhojo asoc apquillanay nic nat Dios. Jave ayinyema alsilhnanomalhca anco aclhamoclhojo asoc. Eycaso apquiltemoclha apanco cotnejic Dios yoyam colmasquingvomoc. Yitnec malha aljalhanma ingvalhoc. 21 Covac sat acnim yoyam comascoc sat alitsepma aclhamoclhojo asoc. Colmasquingvomejec sat mataa. Colpasmoc sat aclhamoclhojo asoc naysicsa mactimesquiscama apquilyimtalhnamo Dios apquitquic apquiltomja apquilvomsomap tap. 22 Ningyasamcoc nincoo aclhamoclhojo asoc apquillanay Dios actomja ninlingaycamco lhama acmasca nincoo acvocmo acnim nac jay. Malha quilvana aclingaycamco acmasca amamyi actimquiscama ayitca. 23 Jave acvamlha aclhamoclhojo asoc allingaycamco acmasca. Najan nincoo lha ningilmiyovsica acyitna ingvalhoc Espíritu apanco Dios singmescama ingmamyi Dios. Ningiljalhnec nincoo yoyam onlhojoc sat lhama Dios ningiltomja apquitquic. Yoyam najan cotniclha moc actemaclha ningilyovoclhojo, am colhno actemaclha ningilyovoclhojo as nalhpop. 24 Ningilvomsalhquic nincoo tap ayinyema aljalhneycam ingvalhoc. Cotnaja aljalhneycam ingvalhoc asoc ningvitay quilhvo nac jay. Ningvitac sat ancoc asoc, mongvanquejec ongilaylhic mocjam. 25 Asoc actomja aljalhneycam mongvanquejec ongvita quilhvo nac jay. Incaymalhquic ongilinlhanmojo ningiljalhanma, malha naysicsa singilipvoyam.
26 Am sat ancoc ongvanac nincoo, jingilpasmoc sat Espíritu apanco. Mongilyasamcoc nincoo actemaclha yoyam ontimjic ningilmalhnancama. Ingilmalhnescasquic mataa nincoo Espíritu Santo napato Dios, naysicsa aptipsaycam apquinamam. Am colngalhcac mocjam appayvam actema nac lha. 27 Apyasamcoc Dios aclhamoclhojo actemaclha ingilvalhoc ingac. Apyasamcoc Dios actemaclha aclheneycam apvalhoc Espíritu apanco. Eycaso actemaclha apmayjayoclha Dios yoyam elmalhnesquisic Espíritu apanco apquiltomja Dios apquilyacyescama.
Actemaclha ningilyimnatem, am colhno actemaclha moc asoc
28 Ningyasamcoc nincoo: Ningasicjavoc sat ancoc Dios, incaymalhquic jingilyascasingvomoc aclhamoclhojo asoc altamila actemaclha ningvitay. Ayinyemaclha nincoo ningiltomja ningilanyomalhca, malha singevoycam Dios. Eycaso actomja apmayjayoclha Dios. 29 Ingilyicpilcoc nincoo Dios siclhoc anco aptomja singilyacyescama. Apquiltamjoc Dios yoyam onlhojoc nincoo Apquitca. Apquiltamjoc yoyam etnejic Apquitca apvaneycaoc apmamyi, malha apjapquininga nipyesicsa aplhamoclhojo apquilyalhinga. 30 Ingilyacyesquic nincoo Dios siclhoc anco, aptomja singilanem malha singevoycam. Singilanem nincoo Dios siclhoc anco, aptomja najan singiltimesquiscama ningilpeyvomo. Ingiltimescasquic ningilpeyvomo Dios siclhoc anco, apquiltamjoc yoyam ongilpasmoc sat gloria aptemaclha apyimtalhnamo apanco.
31 ¿Jalhco sat ongiltimjic nincoo? Aptomjac sat ancoc Dios singmasma nincoo, copvanquejec lhama enlhit jingilinmelham nincoo. 32 Am alhta emyavac Apquitca apanco Dios. Apyinyovquic alhta Apquitca yoyam ematong singyanmongam nincoo. Apcapajasquic alhta Apquitca ningyesicsa, malha singmescama. Yiplovcoc singmescama aclhamoclhojo asoc. 33 ¿Soc enlhit apquiltamjoc yoyam jingilpejesca ningilmasomcaa ningiltomja Dios singilyacyescama? Paj, copvanquejec lhama enlhit. Apnec Dios aptomja singiltimesquiscama ningilpeyvomo. 34 ¿Soc enlhit apquiltamjoc yoyam jingiltovacsic? Paj, copvanquejec lhama enlhit. Apnec Cristo apnaclha Dios aptomja singilmalhnesquiscama. Apquitsepquic alhta singyanmongam, aplhaticjangvocmec alhta mocjam. 35 ¿Soc asoc acmovan yoyam comascocsic singasicjayo ayinyema Cristo? ¿Pa ya comascoc singasicjayo Cristo ayinyema ninlingaycamco acmasca, ayinyema acyimtalhnescama ingvalhoc, ayinyema singminlhinaycam, ayinyema singajem mayc, ayinyema mepqui ningilantalhnama, ayinyema ningay acmasom inlhoyqui laa ningitsepma? Paj lhama asoc acmovan yoyam comascocsic singasicjayo Cristo. 36 Acno actemaclha ilhnic nat Dios appayvam actalhesomalhca:

Ninticyovquic mataa nincoo aclhamoclhojo acnim,
ayinyema lhip apvisay aptomja Visqui ingac.
Malha nipquesic ningiltomjac nincoo yoyam onticyo

—nic nat intomjac.
37 Apnec nincoo Cristo aptomja singasicjayo naysicsa ningvitay as asoc. Ingilmasquic nincoo ningilyimnatem. Eycaso ayinyema ningiltimem ningilyimnatem, am colhno aclhamoclhojo asoc yoyam jingiltovacsic. 38-39 Acyasamcoc coo. Paj lhama asoc acmovan yoyam comascocsic singasicjayo Dios ayinyema Jesucristo Visqui ingac. Paj acmovan actemaclha ningitsepma, paj najan actemaclha acyimnatem, paj najan ángeles, paj najan poc apquilmopvancaa, paj najan somquic quilyicjamo alyimnatem, paj najan asoc ningvitay quilhvo nac jay, paj najan asoc yoyam colvac sat. Paj najan asoc alinyema netin najan alinyema congno, paj najan moc asoc apquillanay nic nat Dios lhalhma anco. Paj lhama asoc acmovan yoyam comascocsic singasicjayo Dios.