Esteban ante la Junta Suprema
1 El jefe de los sacerdotes le preguntó a Esteban:
—¿Es verdad todo eso que dicen de ti?
2 Y Esteban respondió:
—Amigos israelitas y líderes del país, escúchenme: Nuestro poderoso Dios se le apareció a nuestro antepasado Abraham en Mesopotamia, antes de que fuera a vivir en el pueblo de Harán, 3 y le dijo: “Deja a tu pueblo y a tus familiares, y vete al lugar que te voy a mostrar.”
4 »Abraham salió del país de Caldea y se fue a vivir al pueblo de Harán. Tiempo después murió su padre, y Dios hizo que Abraham viniera a este lugar, donde ustedes viven ahora. 5 Aunque Abraham vivió aquí, Dios nunca le permitió ser dueño ni del pedazo de tierra que tenía bajo sus pies. Sin embargo, le prometió a Abraham que le daría este territorio a sus descendientes después de que él muriera.
»Cuando Dios le hizo esa promesa, Abraham no tenía hijos. 6 Dios le dijo: “Tus descendientes vivirán como extranjeros en otro país. Allí serán esclavos, y durante cuatrocientos años los tratarán muy mal. 7 Pero yo castigaré a los habitantes de ese país, y tus descendientes saldrán libres y me adorarán en este lugar.”
8 »Con esta promesa, Dios hizo un pacto con Abraham. Le ordenó que, a partir de ese día, todos los hombres israelitas debían circuncidarse para indicar que Dios los aceptaba como parte de su pueblo. Por eso, cuando nació su hijo Isaac, Abraham esperó ocho días y lo circuncidó. De la misma manera, Isaac circuncidó a su hijo Jacob, y Jacob a sus doce hijos.
9 »José fue uno de los doce hijos de Jacob. Como sus hermanos le tenían envidia, lo vendieron como esclavo a unos comerciantes, que lo llevaron a Egipto. Sin embargo, Dios amaba a José, 10 así que lo ayudó en todos sus problemas; le dio sabiduría y lo hizo una persona muy agradable. Por eso el rey de Egipto lo tomó en cuenta, y lo nombró gobernador de todo Egipto y jefe de su palacio.
11 »Tiempo después, hubo pocas cosechas de trigo en toda la región de Egipto y de Canaán. Nuestros antepasados no tenían nada que comer, ni nada que comprar. 12 Pero Jacob se enteró de que en Egipto había bastante trigo, y envió a sus hijos para que compraran. Los hijos de Jacob fueron allá una primera vez. 13 Cuando fueron la segunda vez, José permitió que sus hermanos lo reconocieran. Así el rey de Egipto conoció más de cerca a la familia de José.
14 »Al final, José ordenó que vinieran a Egipto su padre Jacob y todos sus familiares. Eran en total setenta y cinco personas, 15 que vivieron en Egipto hasta que murieron. 16 Todos ellos fueron enterrados en Siquem, en la misma tumba que Abraham había comprado a los hijos de Hamor.
17 »Pasó el tiempo, y a Dios le pareció bien cumplir la promesa que le había hecho a Abraham. Mientras tanto, en Egipto, cada vez había más y más israelitas.
18 »En Egipto comenzó a gobernar un nuevo rey, que no había oído hablar de José. 19 Este rey fue muy malo con los israelitas y los engañó. Además, los obligó a abandonar a los niños recién nacidos, para que murieran.
20 »En ese tiempo nació Moisés. Era un niño muy hermoso, a quien sus padres cuidaron durante tres meses, sin que nadie se diera cuenta. 21 Luego tuvieron que abandonarlo, pero la hija del rey lo rescató y lo crio como si fuera su propio hijo. 22 Moisés recibió la mejor educación que se daba a los jóvenes egipcios, y llegó a ser un hombre muy importante por lo que decía y hacía.
23 »Cuando Moisés tenía cuarenta años, decidió ir a visitar a los israelitas, porque eran de su propia nación. 24 De pronto, vio que un egipcio maltrataba a un israelita. Sin pensarlo mucho, defendió al israelita y mató al egipcio.
25 »Moisés pensó que los israelitas entenderían que Dios los libraría de la esclavitud por medio de él. Pero ellos no pensaron lo mismo. 26 Al día siguiente, Moisés vio que dos israelitas se estaban peleando. Trató de calmarlos y les dijo: “Ustedes son de la misma nación. ¿Por qué se pelean?”
27 »Pero el que estaba maltratando al otro se dio vuelta, empujó a Moisés y le respondió: “¡Y a ti qué te importa! ¿Quién te ha dicho que tú eres nuestro jefe o nuestro juez? 28 ¿Acaso piensas matarme como al egipcio?”
29 »Al oír eso, Moisés huyó de Egipto tan pronto como pudo, y se fue a vivir a Madián. En ese país vivió como extranjero, y allí nacieron dos de sus hijos.
30 »Pasaron cuarenta años. Pero un día en que Moisés estaba en el desierto, cerca del monte Sinaí, un ángel se le apareció entre un arbusto que ardía en llamas. 31 Moisés tuvo mucho miedo, pero se acercó para ver mejor lo que pasaba. Entonces Dios, con voz muy fuerte le dijo: 32 “Yo soy el Dios de tus antepasados. Soy el Dios de Abraham, de Isaac y de Jacob.”
»Moisés empezó a temblar, y ya no se atrevió a mirar más. 33 Pero Dios le dijo: “Quítate las sandalias, porque estás en mi presencia. 34 Yo sé muy bien que mi pueblo Israel sufre mucho, porque los egipcios lo han esclavizado. También he escuchado sus gritos pidiéndome ayuda. Por eso he venido a librarlos del poder egipcio. Así que prepárate, pues voy a mandarte a Egipto.”
35 »Los israelitas rechazaron a Moisés, y le dijeron: “¿Quién te ha dicho que tú eres nuestro jefe o nuestro juez?” Pero Dios mismo lo convirtió en jefe y libertador de su pueblo. Esto lo hizo por medio del ángel que se le apareció a Moisés en el arbusto.
36 »Con milagros y señales maravillosas, Moisés sacó de Egipto a su pueblo. Lo llevó a través del Mar de los Juncos, y durante cuarenta años lo guio por el desierto. 37 Y fue Moisés mismo quien les anunció a los israelitas: “Dios elegirá a uno de nuestro pueblo, para que sea un profeta como yo.”
38 »Moisés estuvo con nuestros antepasados en el desierto, y les comunicó todos los mensajes que el ángel de Dios le dio en el monte Sinaí. Esos mensajes son palabras que dan vida.
39 »Pero los israelitas fueron rebeldes. No quisieron obedecer a Moisés y, en cambio, deseaban volver a Egipto.
40 »Un día, los israelitas le dijeron a Aarón, el hermano de Moisés: “Moisés nos sacó de Egipto, pero ahora no sabemos qué le sucedió. Es mejor que nos hagas un dios, para que sea nuestro guía y protector.”
41 »Hicieron entonces una estatua con forma de toro, y sacrificaron animales para adorarla. Luego hicieron una gran fiesta en honor de la estatua, y estaban muy orgullosos de lo que habían hecho. 42 Por eso Dios decidió olvidarse de ellos, pues se pusieron a adorar a las estrellas del cielo.
»En el libro del profeta Amós dice: “Pueblo de Israel, durante los cuarenta años que anduvieron por el desierto, ustedes nunca me presentaron ofrendas para adorarme. 43 En cambio, llevaron en sus hombros la tienda con el altar del dios Moloc y la imagen de la estrella del dios Refán. Ustedes se hicieron esos ídolos y los adoraron. Por eso, yo haré que a ustedes se los lleven lejos, más allá de Babilonia.”
44 »Allí, en el desierto, nuestros antepasados tenían el santuario del pacto, que Moisés construyó según el modelo que Dios le había mostrado. 45 El santuario pasó de padres a hijos, hasta el tiempo en que Josué llegó a ser el nuevo jefe de Israel. Entonces los israelitas llevaron consigo el santuario para ocupar el territorio que Dios estaba quitándoles a otros pueblos. Y el santuario estuvo allí hasta el tiempo del rey David.
46 »Como Dios quería mucho a David, este le pidió permiso para construirle un templo donde el pueblo de Israel pudiera adorarlo. 47 Sin embargo, fue su hijo Salomón quien se lo construyó.
48 »Pero como el Dios todopoderoso no vive en lugares hechos por seres humanos, dijo por medio de un profeta:
49 “El cielo es mi trono;
sobre la tierra apoyo mis pies.
Nadie puede hacerme una casa
donde pueda descansar.
50 Yo hice todo lo que existe.”»
51 Antes de terminar su discurso, Esteban les dijo a los de la Junta Suprema:
—¡Ustedes son muy tercos! ¡No entienden el mensaje de Dios! Son igual que sus antepasados. Siempre han desobedecido al Espíritu Santo. 52 Ellos trataron mal a todos los profetas, y mataron a los que habían anunciado la venida de Jesús, el Mesías, al que ustedes traicionaron y mataron. 53 Por medio de los ángeles, todos ustedes recibieron la Ley de Dios, pero no la han obedecido.
Esteban muere apedreado
54 Al escuchar esto, los de la Junta Suprema se enfurecieron mucho contra Esteban. 55 Pero como Esteban tenía el poder del Espíritu Santo, miró al cielo y vio a Dios en todo su poder. Al lado derecho de Dios estaba Jesús, de pie. 56 Entonces Esteban dijo: «Veo el cielo abierto. Y veo también a Jesús, el Hijo del hombre, de pie en el lugar de honor.»
57 Los de la Junta Suprema se taparon los oídos y gritaron. Luego todos juntos atacaron a Esteban, 58 lo arrastraron fuera de la ciudad, y empezaron a apedrearlo. Los que lo habían acusado falsamente se quitaron sus mantos, y los dejaron a los pies de un joven llamado Saulo.
59 Mientras le tiraban piedras, Esteban oraba así: «Señor Jesús, recíbeme en el cielo.» 60 Luego cayó de rodillas y gritó con todas sus fuerzas: «Señor, no los castigues por este pecado que cometen conmigo.»
Y con estas palabras en sus labios, murió.
Apquiltimnaycam Esteban amamyi apmatnam
1 Aptomjac alhta apcanya apquimja apmamyi sacerdote:
—¿Naso ya aptomja lhip aplhenamap mataa? —alhta aptomjac.
2 Apcatingmavoc alhta Esteban:
—Quip elaylhojo, elyipmaa najan elyapmayc. Apvitomacpec nic nat Dios apyimtalhnamo. Ningilyeyjamcaa Abraham nic nat apvitay. Apmaclha ilhnic nat Mesopotamia. Amamyi ilhnic nat yoyam elhnamoc tingma Harán. 3 Aptomjac nic nat apcanya Dios Ingyapam: “Iyinyov apcaoclha najan apmolhama. Iyas sat moc yoclhilhma. Olhicmocsic sat coo” —nic nat aptomjac. 4 Yejemoc nic nat aplhinga. Apyinyovquic nic nat yoclhilhma Caldea. Apnacmec nic nat tingma Harán. Natamin apquitsepa ilhnic nat apyap. Apyantimquic nic nat Dios Abraham as yoclhilhma actomja apquilaoclha quellhip. 5 Am nic nat emcasac nicja ayitcoc amyip. Aplhenquic nic nat Dios Ingyapam emquesic sat yoclhilhma. Elhcac sat Abraham najan elhquiclhac sat aptovana niptamin. Am nic nat apquitca ma Abraham. 6 Aptomjac nic nat Dios Ingyapam: “Mepqui apquilaoclha sat eleyo aptovana niptamin. Malha apquilmomap sat eltimjic. Colhic sat alasquisa apyimpeoc acvaycmo cuatrocientos años. 7 Aptomjac nic nat mocjam Dios Ingyapam: “Coo sat oyanmongsiclha apquiltemaclha as enlhitaoc. Natamin elanteypoc sat cotnajaclha apquilaoclha. Elvotac sat as yoclhilhma, yoyam jelanam coo” —nic nat aptomjac. 8 Apquillanac nic nat Dios Ingyapam actemaclha apquillhanma apquilpamejitsomap, evjanamcoc mataa Abraham actemaclha monquinatquiscama ingyimpejic. Lhama ilhnic nat aptiyacmo apquitca. Acvocmo ilhnic nat ocho acnim apquillana actemaclha monquinatquiscama apyimpejic apquitca. Apvajanamquic nic nat najan Isaac apvita ilhnic nat apquitca Jacob. Apvajanamquic nic nat najan Jacob apvita ilhnic nat doce apquitquic. Apquilvisay nic nat doce apquilyeyjamcaa enlhitaoc Israel.
9 “Apquiltanongvocmec nic nat apquilyalhing Jacob apquitquic. Apquilyinyovquic nic nat apquilyalhing José. Innec nic nat acyantamaclho yoclhilhma Egipto. Eyca Dios nic nat aptomja aplhalhma José. 10 Aptamilcasquic nic nat mataa Dios. Apvomcasquic nic nat tap naysicsa acyimtalhnama apma. Inyispalhquic nic nat mataa aptomjaclha najan apyascamco napato Faraón co Egipto apvisqui. Yejemoc nic nat aptimesacpo José yatapvisqui Egipto. Aplhalhma ilhnic nat mataa aptomjac José apvisqui Faraón.
11 “Mayc nic nat inquilnapac enlhitaoc yoclhilhma Egipto najan yoclhilhma Canaán. Mepqui aptoycaoc nic nat intemac ningilyeyjamcaa. 12 Lhama ilhnic nat aplinga amyaa Jacob acyitna nintom yoclhilhma Egipto. Apquilapajasquic nic nat apmamyi apquitquic. Jacob apquitquic ningilyeyjamcaa. 13 Anit nic nat intomjac apquilapajascama. Aplhenquic nic nat apvisay José napatavo apquilpipma. Aplingac nic nat najan Faraón apquinyemayaclha José. 14 Yejemoc nic nat apcanyamcaa apyap José. Apcanama ilhnic nat colhic acyantamantamo Jacob najan apmolhama. Setenta y cinco ilhnic nat apmolhama. 15 Apyasquic nic nat Jacob yoclhilhma Egipto, yoyam elhic acvaycmo apquitsepma. Apquitsepquic nic nat Jacob najan ningilyeyjamcaa. 16 Apquilsaclhec nic nat apjapaoc tingma Siquem. Apquilnincanveclhec nic nat tacjalhop. Abraham nic nat apyanmonquiscama siclhoc anco. Apmescama nic nat solyayem Hamor apquitquic apnaycam nic nat tingma Siquem.
17 “Lhama ilhnic nat ayamquitvocmo acnim, yoyam comoc nelha aplhanmaclha Dios Ingyapam. Aplhameclhec nic nat enlhit Israel yoclhilhma Egipto. 18 Apyamongsaclhec nic nat poc apvisqui yoclhilhma Egipto. Am nic nat eyicpilcacpoc José. 19 Apquilyinimcasam nic nat apvisqui ningilyeyjamcaa. Apnatovasquic nic nat. Apcanayquic nic nat elajic sicaa quilhva appaliyam. 20 Invocmec nic nat acnim, yoyam etyamoc Moisés. Sicaa aptamila ilhnic nat. Apquilsovasoc nic nat Dios Ingyapam. Aptamilsacpoc nic nat apyap tingma pac apnatqui piltin. 21 Apquilyinyovquic nic nat inyicje sicaa. Invitangvocmec nic nat Faraón apquitca. Intamilcasquic nic nat. Malha ayitca ilhnic nat intomjac. 22 Apyasingvocmec nic nat Moisés apquiltemaclha apquilyascamco co Egipto. Apyascamco appayvam nic nat najan apyascamco aptamjaycam.
23 “Lhama ilhnic nat apvocmo cuarenta años Moisés. Inlhenquic nic nat apvalhoc, yoyam etnejic mayca apnaymacoc Israel. 24 Apvitamcoc nic nat aptovasacpo aptemolhama. Apyanmoncaseclhec nic nat Moisés aptovasomacpo. Apcajac nic nat najan co Egipto. 25 Apcanayquic nic nat metnatsacpejec Moisés etnejic apquilvomquiscama tap apnaymacoc ayinyema Dios Ingyapam. Am nic nat eyicpilcacpoc. 26 Moc acnim nic nat apvita apquilnapomap apcanit aptemolhama. Apquiltamjoc nic nat inyicje Moisés elvatesamcoc apquilnapomap. Aptomjac nic nat apquilanya: “¿Soctomja apquilnapacpo nac? Apquilyalhing apancavo quellhip” —nic nat aptomjac Moisés. 27 Yejemoc nic nat aplova aptomja aptovascama poc. Inyiplovcoc nic nat apyingamap Moisés. “¿Soctomja aptomja nac malha apvisqui najan singyicpilquemo?” —nic nat aptomjac apcanyacpo Moisés. 28 “¿Apquiltamjo ya jeyajic coo lha, acno apcajem nic alhta co Egipto acnim alhta?” —nic nat aptomjac. 29 Pilapcasquic nic nat aplinga Moisés, apquinyaja ilhnic nat. Apmiyaclhec nic nat yoclhilhma Madian. Malha maycaa ilhnic nat aptemac apvoycamlha. Apcanit apquitquic nic nat intamongvocmoc.
30 “Invocmec nic nat mocjam cuarenta años. Apnec nic nat Moisés yoclhilhma actamopeycaoc. Ningatoc nic nat inquilhe acvisay Sinaí. Naysicsa ayaleyvom yamit acmeta ilhnic nat apvitacpoc ángel Dios apcasinancama. 31 Pilapcasquic nic nat Moisés apvita. Aptatescacmo ilhnic nat Moisés. Apquiltamjoc nic nat eyicpilcojo. Yejemoc nic nat actepa appayvam Visqui ingac: 32 “Coo nac Dios Visqui apancaoc apquilyeyjamcaa lhip. Coo nac Abraham Dios apanco najan Isaac Dios apanco najan Jacob Dios apanco” —ilhnic nat intomjac appayvam. Apquilpilhyinimquic nic nat Moisés. Am nic nat copvanac elanojo. 33 Aptomjac nic nat apcanya Visqui ingac: “Iljalhyovas tiyayipeoc apác. Acponquinomalhca as apquinmamcaclha nac lhip.
34 Acvitac coo enlhitaoc selancam apnatovasomap yoclhilhma Egipto. Aclingac coo apquiliclhangveycam. Acvayventac coo, yoyam olvomsic tap as enlhitaoc. Ingva, ongvapajacsic sat lhip yoclhilhma Egipto” —nic nat aptomjac apcanya.
35 Aptanovacpec nic nat siclho Moisés. Aplhenacpec nic nat: “¿Soctomja aptomja nac malha apvisqui najan malha singyicpilquemo?” —nic nat aptomjac. Dios Ingyapam nic nat apcapajascama as enlhit aptanovmap apvisay Moisés, yoyam etnejic apvisqui najan apquilvomquiscama tap apnaymacoc. Aplhalhma ilhnic nat aptomjac ángel Dios apcasinancama. Apvitacpoc nic nat naysicsa ayaleyvom yamit acmeta. 36 Apnalovsingvocmec nic nat Moisés ningilyeyjamcaa yoclhilhma Egipto. Apquillanac nic nat asoc sinpilapquiscama najan asoc monquinatquiscama yoclhilhma Egipto. Najan maa acyitnamaclha Yingmin Acyilhvasem, najan yoclhilhma actamopeycaoc cuarenta años. 37 Apquilpamejitcasquic nic nat Moisés enlhitaoc Israel: “Nipyesicsa apnaymacoc sat ingyinyema profeta Dios aplingascama. Colhojoc sat setnesquiscama coo Dios Visqui ingac. Elaylhojo sat mataa actemaclha appayvam” —nic nat aptomjac. 38 Apnec nic nat Moisés nipyesicsa apnaymacoc yoclhilhma actamopeycaoc. Aplhalhma ilhnic nat ángel Dios apcasinancama. Appamejitcasquic nic nat netin inquilhe Sinaí. Apquillhalhmaa ilhnic nat ningilyeyjamcaa. Aplhocac nic nat Dios appayvam acyimnatem ingnenyic, yoyam jingilmesic nincoo.
39 “Am nic nat eljalhnoc ningilyeyjamcaa. Aptanovacpec nic nat Moisés. Apquililtamjoc nic nat eltajojo yoclhilhma Egipto. 40 Apquiltomjac nic nat apquilanya Aarón: “Jingilanesquis nincoo asoc acyitsomalhco dios, yoyam cotnamoc ingmamyi. Mongyasamcoc nincoo apyascamaclha Moisés, aptomja alhta singlalovsingvoyam yoclhilhma Egipto” —ilhnic nat apquiltomjac. 41 Yejemoc nic nat apquilaycmasquisa vayqui ayitcoc inquinavo, acyitsomalhco dios. Apquilmesquic nic nat asoc acticyovam actema ningmescama quilaycmasquiscama. Payjeclhec nic nat apquilvalhoc apquilvita apquillanay apanco. 42 Apquilvatasquic nic nat Dios Ingyapam appasmom enlhitaoc. Apcavoc nic nat Dios Ingyapam apquilpayescamo apyova netin. Acno aplhanma ilhnic nat profeta Dios aplingascama apnatalhescama vaycajac.
Quellhip enlhitaoc Israel. ¿Elmesqui ya alhta quellhip apnatoscama najan asoc acticyovam naysicsa apquileyvam alhta yoclhilhma actamopeycaoc cuarenta años? Ayanayc coo paj.
43 Apquilsoycam alhta mataa quilaycmasquiscama tingma ac acvisay Moloc.
Apquilsoycam alhta najan apyova selyitquiscama coo apvisay Renfán.
Eycaso quilaycmasquiscama alhta apquillanay apanco quellhip, yoyam elpayicsojo. Olantipsic sat quellhip apquilaoclha. Olapajacsic sat tap yoclhilhma Babilonia
—nic nat aptomjac Dios.
44 “Apyitnec nic nat carpa appaclhenomap apvisay tingma apponquinomap yoclhilhma actamopeycaoc. Moisés nic nat apquillanay, actemaclha apcanama Dios Ingyapam. Aplhicmosquic nic nat Dios Ingyapam, yoyam elhnasojo apquillanay. 45 Niptamin Moisés nic nat aptomjayclho apvisqui Josué. Apquilpatmaoclhec nic nat ningilyeyjamcaa carpa appaclhenomap apvisay tingma apponquinomap. Apquilvoclhec nic nat yoclhilhma Canaán, yoyam eltimjic apquilaoclha. Apnaycam nic nat maa metnaja judíos. Apquilantipcasquic nic nat Dios as enlhitaoc napatavo ningilyeyjamcaa. Apyitnec nic nat maa carpa appaclhenomap apvisay tingma apponquinomap acvaycmo aptiyacmo ilhnic nat David. 46 Apyispaquic nic nat Dios Ingyapam aptemaclha David. Apquiltamjoc nic nat elana David tingma apponquinomap, yoyam elhic Dios Ingyapam. Apquiltimec nic nat apvisay Jacob Dios apvisqui pac. 47 Salomón nic nat aptomja apquillanay Dios tingma pac. 48 Melheje Dios Apyimtalhnamo congne tingma enlhit apquillanay. Actemaclha Dios appayvam aplhanma ilhnic nat profeta:
49 “Netin coo actomja sictajanem. Nalhpop coo actomja siltoycamlha.
¿Jalhco aptema tingma yoyam jelanesic?” —nic nat aptomjac.
“¿Jalhco sat otnejic sicnayclhilha?
50 ¿Jave ya coo sillanay aclhamoclhojo asoc?” —nic nat aptomjac.
51 Apquiltimnasamcaa alhta mocjam Esteban:
“Enlhit colyavameycaoc nac quellhip. Alyasquiyam apquilvalhoc nac quellhip apquilno metnaja judíos. Najan malha mepqui apquilpaycaoc. Am elyajaclhoc mataa quellhip Espíritu Santo. Apquilvajanamquic quellhip apquiltemaclha apquilyeyjamcaa. 52 ¿Soc nic nat profeta Dios aplingascama metaya macyamascam? Apquilnapmec nic nat apquilyeyjamcaa. Apticyovquic nic nat najan profetas Dios apquillingascama. Apquillhanma ilhnic nat, yoyam eva Visqui Appeyvomo. Quellhip alhta apquiltanoncama najan apquilajem as Visqui Appeyvomo. 53 Apquilmesacpe inyicje quellhip singanamaclha Dios Ingyapam. Lhama ángel nic nat aptomja apquilmescama. Am eyca eltamilcasac mataa quellhip —alhta aptomjac Esteban.
54 Lhama alhta apquillinga apquiltimnaycam Esteban. Apquillovquic alhta. Aptovcamquic alhta apmaoc. 55 Inlanoc alhta apvalhoc Esteban Espíritu Santo. Apsicjaclhoc alhta netin. Apvitac alhta Dios gloria apcapongmatem apanco. Apvitac alhta najan apquinmamcaa Jesús napocja acyimnatamaclha Dios Ingyapam. 56 Aptomjac alhta apquilanya Esteban:
—Quip elanojo. Acvitac coo acmayjeyquiclha netin. Acvitac najan Jesús apvisay Aptiyam Aptomja Enlhit. Apquinmamcaa napocja acyimnatamaclha Dios Ingyapam —alhta aptomjac.
57 Apquilyajapamquic alhta appaycaoc enlhitaoc. Apquililpalhamamcaa alhta. Appasmacpec alhta. 58 Apquilyengamquic alhta tap tingma. Apyacnac alhta mataymong. Apquiljalhyovasquic alhta apquilalomap (apquilantalhnama) enlhit aptomja apquilvitaycamco. Apninquinquic alhta apquinmamcaclha enlhit apvisay Saulo. 59 Apyinjacpec alhta mataymong Esteban naysicsa apquilmalhnancama.
—Visqui Jesús, ima sat ejangaoc —alhta aptomjac.
60 Yejemoc alhta apquilticlha aptapnaoc nalhpop. Apyimnatasquic alhta appayvam:
—Visqui, noyanmoncasiclha nasa setvascama as enlhitaoc —alhta aptomjac. Natamin aptimem appayvam alhta apquitsepa.