Recompensa de los buenos, castigo de los malos
1 El hijo sabio acepta
que su padre lo castigue;
el hijo malcriado no permite
que le llamen la atención.

2 Los que hablan de hacer el bien
reciben su justo premio,
pero los traidores reciben
el castigo que se merecen.

3 El que cuida lo que dice
protege su vida;
el que solo dice tonterías
provoca su propia desgracia.

4 El que desea tener sin trabajar,
al final no consigue nada;
¡trabaja, y todo lo tendrás!

5 La gente honrada odia la mentira;
el malvado siempre causa
vergüenza y deshonra.

6 Al bueno lo protege su honradez;
al pecador lo arruina su maldad.

7 Algunos dicen ser ricos
y no tienen nada;
otros dicen ser pobres
y nada les falta.

8 El rico, por su dinero,
corre el peligro de ser secuestrado;
el pobre no tiene ese problema,
pues nadie lo amenaza.

9 La vida de los buenos
es luz que llena de alegría;
la vida de los malvados
es una lámpara apagada.

10 La gente orgullosa
provoca peleas;
la gente humilde
escucha consejos.

11 Lo que fácilmente se gana,
fácilmente se acaba;
ahorra poco a poco,
y un día serás rico.

12 ¡Qué tristeza da
que los deseos no se cumplan!
¡Y cómo nos llena de alegría
ver cumplidos nuestros deseos!

13 Si te burlas de una orden,
tendrás tu merecido;
si la obedeces,
tendrás tu recompensa.

14 Las enseñanzas del sabio
son una fuente de vida
y pueden salvarte de la muerte.

15 El que da buenos consejos
se gana el aprecio de todos,
pero el que da malos consejos
acabará en la ruina.

16 El sabio piensa bien lo que hace;
el tonto deja ver su estupidez.

17 El mensajero malvado
te mete en problemas;
el buen mensajero
te saca de ellos.

18 Si no aprecias la disciplina,
te esperan la pobreza y la deshonra;
si aceptas que se te corrija,
recibirás grandes honores.

19 ¡Cómo nos alegramos
cuando se cumplen nuestros deseos!
¡Y cómo le cuesta trabajo al necio
apartarse del mal!

20 Quien con sabios anda
a pensar aprende;
quien con tontos se junta
acaba en la ruina.

21 El bien te trae bendiciones;
el mal solo te trae problemas.

22 Las riquezas del hombre bueno
serán para sus nietos;
las riquezas del pecador
serán la herencia de la gente honrada.

23 En los campos de los pobres
hay comida de sobra;
donde hay maldad, todo se pierde.

24 Si amas a tu hijo, corrígelo;
si no lo amas, no lo castigues.

25 Los buenos comen hasta llenarse,
pero los malvados se quedan con hambre.
1 Ningyispaquic mataa singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc nincoo. Colcac mataa ingvalhoc singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc nincoo.

2 Ningyispaquic mataa altamila nimpayvam, alyitsomalhca altamila acyilhna. Avanjec ayitsepma apnenyaoc enlhit apquilyinimquiscama, malha mayic alnapma.

3 Mepqui ninlhamasayclha nimpayvam acvisay nintemaclha ningiltamilcasomalhco inganco. Onlingamcojoc sat acyimtalhnama, acyitna inlhojo ningillhamasomalhca.

4 Onlingamcojoc mataa mayic naysicsa ningmoncalhneycam, ayinyema coyoyam nintamjaycam. Monlingamquejec mataa mayic, coytic sat nintom, nintingya inlhojo nintamjaycam.

5 Ningiltanovquic mataa acmovan amyaa ningilvisay ningilpeyvomo. Enlhit apmapsom ayinyema aptemaclha apmanquescama najan apvennéycam poc.

6 Actemaclha acpeyvomo actomja singmasma, acyitna inlhojo actamila ingvalhoc. Etvasacpoc mataa enlhit apmapsom ayinyema aptemaclha meyascalhma.

7 Napocja enlhit mepqui apquilnatam, apquillhenacpo apanco acma apquilnatam. Napocja enlhit acma apquilnatam, apquillhenacpo apanco mepqui apquilnatam.

8 Apyinyovquic acyanmongam enlhit acma apquilnatam, yoyam emyovacpoc. Mepqui mataa apyamasma acyanmongam enlhit mepqui apquilnatam, yoyam emyovacpoc.

9 Ningyitsomalhca nincoo ayitsasquiscamalhma, ningilvisay ningilpeyvomo. Apquilyitsomacpo calevascama acsapona, apquilvisay enlhit apquilmapsomcaa.

10 Nintemaclha ningilnapomalhca ayinyema ayajamalhco ingvalhoc. Nintemaclha ningyascamco ayinyema conjamalhca ingilvalhoc.

11 Casilhtojoc sat ningilnatam, ningilpecjesa inlhojo ningansayclha mataa. Colhamiclhac sat ningilnatam, mepqui inlhojo nimpecjescama ningansayclha.

12 Inlingamcoc mataa ingvalhoc, ayinyema ningiljalhanma acvoncaclhojo. Ningillhoy asoc aclhanma ingvalhoc actomja acyimnatescama ingnenyic.

13 Mongmiyovalhquejec nincoo, mepqui inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha. Ongmiyovalhcac sat, acyitna inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha.

14 Acyimnatem ingnenyic ayinyema singillhicmoscama enlhit apyascamco. Mongmalhquejec sat trampa singilmam, ongilvomsalhcac sat tap.

15 Intasic mataa acyascamco ingvalhoc, yoyam ongyiplovcasojo. Elmasquingvomoc sat enlhit apquilyinimquiscama.

16 Apyascamco enlhit, acyitna inlhojo acyascamco apvalhoc. Meyascalhma nac aptemaclha apanco enlhit acyeyjamelhma.

17 Ninlingaycamco acmasom ayinyema apsoycam amyaa apmapsom. Asilhtec ninlingaycamco acmasom ayinyema apsoycam amyaa aptamila.

18 Mepqui asoc nincoo, acyiplomo ningmancactama, ningiltanova inlhojo singiltamescama. Colhic sat singaco, acyitna inlhojo ningyiplovquiscama.

19 Payjeclhec ingvalhoc, ningvita inlhojo asoc aclhanma mataa ingvalhoc. Jingilyacmoc ongilvatsamcoc acmasom, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.

20 Coyangvomoc sat ningyascamco, ningilpalhavocmo inlhojo nipyesicsa apquilyascamco. Coyangvomoc sat acyeyjamelhma, ningilpalhavocmo inlhojo nipyesicsa acyeyjamelhma apquilvalhoc.

21 Malha singminlhinaycam actomja mongilyascalhma, onlingamcojoc sat acmasom. Ongvitac sat acyanmongam nintemaclha acpeyvomo, ongillhocac sat maa.

22 Apquilmayclha ningilnatam ellhovamcoc sat intovana, ningilvisay ningilpeyvomo. Apquilnatam enlhit meyascalhma, ellhovamcoc sat enlhit apquilpeyvomo.

23 Cotlaycaoc acyilhna ayinyema amyip apanco enlhit mepqui apquilnatam. Colhnanmoc sat mataa acyilhna, mepqui inlhojo nintemaclha acpeyvomo.

24 Aplingamcoc ningyicpilhqueteycaoc nintamongvoyam, ayinyema ningasicjayo. Mepqui ningasicjayo nintamongvoyam, melngamquejec ningyicpilhqueteycaoc.

25 Coytic mataa nintom mepqui ninsovjomo, acyitna inlhojo nintemaclha acpeyvomo. Mepqui mataa nintom, acyitna inlhojo nintemaclha acmasom.