1 Vamos a ver: ¿Vale la pena ser judío? ¿Conviene circuncidarse? 2 ¡Claro que sí! Porque el mensaje de Dios se les dio a los judíos antes que a nadie. 3 Y aunque es verdad que algunos de ellos no hicieron caso del mensaje, eso no significa que Dios dejará de cumplirles todo lo que les prometió. 4 ¡De ninguna manera! Aunque todo el mundo miente, Dios siempre dice la verdad. Así lo dice la Biblia:
«Todos reconocerán
que siempre dices la verdad.
Por eso ganarás el pleito
cuando te acusen ante los jueces.»
5 Todo lo malo que hacemos demuestra que Dios es justo cuando se enoja y nos castiga. No por eso vamos a decir que Dios es injusto. 6 ¡De ninguna manera! Si Dios no fuera justo, ¿cómo podría decidir quiénes son malos y quiénes son buenos? 7-8 Alguien podría pensar que no merece ser castigado, ya que sus mentiras hacen que la verdad de Dios se vea con mayor claridad. En tal caso, podría alegarse que es mejor hacer lo malo, ya que Dios convierte lo malo en bueno. Pero no se equivoquen. Pensar así es un error. Además, no es eso lo que quiero enseñar, aunque algunos me acusan de hacerlo. En todo caso, Dios es justo, y castigará a esos mentirosos.
Nadie es justo
9 ¿Quiere decir todo esto que nosotros, los judíos, somos mejores que los demás? ¡Claro que no! Como ya les dije, seamos judíos o no lo seamos, todos somos pecadores. 10 La Biblia nos lo dice:
«Nadie es justo.
11 Nadie entiende nada,
ni quiere buscar a Dios.
12 Todos se han alejado de él;
todos se han vuelto malos.
Nadie, absolutamente nadie,
quiere hacer lo bueno.
13 Solo dicen cosas malas;
solo saben decir mentiras.
Hacen tanto daño
con sus palabras,
como una serpiente
con su veneno.
14 Hablan con amargura
y maldicen a la gente.
15 Fácilmente se enojan
y matan a cualquiera.
16 A dondequiera que van,
todo lo destruyen
y lo dejan destrozado.
17 No saben vivir en paz,
18 ni respetan a Dios.»
19 Sabemos que la ley de Moisés tiene valor para los que se someten a ella. Y lo que la ley dice, es para que nadie pueda declararse inocente; es para que todo el mundo se reconozca culpable ante Dios. 20 El cumplimiento de la ley no nos hace inocentes ante Dios; la ley solo sirve para que reconozcamos que somos pecadores.
La confianza en Jesucristo
21 La Biblia misma nos enseña claramente que ahora Dios nos acepta sin necesidad de cumplir la ley. 22 Dios acepta a todos los que creen y confían en Jesucristo, sin importar si son judíos o no lo son. 23 Todos hemos pecado, y por eso estamos lejos de Dios. 24 Pero él nos ama mucho, y nos declara inocentes sin pedirnos nada a cambio. Por medio de Jesús, nos ha librado del castigo que merecían nuestros pecados. 25-26 Dios envió a Jesucristo para morir por nosotros. Si confiamos en que Jesús murió por nosotros, Dios nos perdonará. Con esto Dios demuestra que es justo y que, gracias a su paciencia, ahora nos perdona todo lo malo que antes hicimos. Él es justo, y solo acepta a los que confían en Jesús.
27-28 Ante Dios, no tenemos nada de qué estar orgullosos. Pues Dios nos acepta porque confiamos en Jesucristo, y no por obedecer la ley de Moisés. 29 Dios no es solamente Dios de los judíos; en realidad, él es Dios de todos, sean o no judíos. 30 Hay un solo Dios, y es el Dios que acepta a todos los que confían en Jesucristo, sean judíos o no lo sean. 31 Pero si confiamos en Jesús, eso no quiere decir que la ley ya no sirva. Al contrario, si confiamos en él, la ley cobra más valor.
1 Apquililtamjoc elyasamcojo quellhip: ¿Actamila anco ya apquilvisay judíos, am colhno apquilvisay metnaja judíos? ¿Actamila ya coytic asoc monquinatquiscama apyimpeoc? 2 Naso, actamila anco apquiltemaclha judíos, am colhno apquiltemaclha enlhitaoc lhalhma anco. Ayinyemaclha apquillhoy apmamyi ilhnic nat judíos aplhanmaclha Dios actomja nasoc anco. 3 Naso, napocja judíos apquiltomja apquilyeycajascaoc apquillhenaclha. ¿Pa ya eyeycajacsic najan lha Dios aplhenaclha ayinyema enlhitaoc apquilyeycajascaoc apquillhenaclha? 4 Paj. Am eyeycajasac mataa Dios aplhenaclha. Enlhitaoc eyca apquiltomja apquilmopvancaa amyaa. Ayinyemaclha intomjac nic nat aclhanma Dios appayvam:
Etnejic sat lhip appeyvomo ayinyema meyeycajascama aplhanma.
Colhic sat acyimyeclho lhip naysicsa ningyicpilcomalhquilha
—nic nat intomjac.
5 Apquililtamjoc elyasamcojo mocjam quellhip: ¿Naso ya cotalhcac aptemaclha Dios appeyvomo ayinyema nintemaclha acmasom? (Acnasoc coo actemaclha apquilpayvam enlhitaoc). Apyanmongsaclhec sat ancoc Dios nintemaclha acmasom, ¿apyeycajasqui ya Dios aplhanma? 6 Paj. Am eyeycajasac mataa Dios aplhenaclha. Ayinyemaclha Dios enatovacsic sat enlhitaoc lhalhma anco.
7 Apquililtamjoc elyasamcojo mocjam quellhip: Invitalhquic sat ancoc aptemaclha Dios appeyvomo ayinyema sicmovan amyaa. ¿Pa ya colhic ayaco Dios ayinyema sicmovan amyaa? ¿Soctomja yoyam eyanmongsiclhac Dios sictemaclha moyascalhma? 8 Apquilanayquic mataa enlhitaoc conyemac nincoo aclhanmaclha nano: Ingvanquic ongillana asoc acmasom yoyam cotalhcac asoc actamila. Jave ayinyema nincoo. Dios sat eyanmongsiclha actemaclha apquillhanma as enlhitaoc.
Ninlhamoclhojo ningiltomja ningilsilhnanomalhca
9 ¿Jalhco sat cotnejic? ¿Ningiltamila ya nincoo ningilvisay judíos, am elhno metnaja judíos? Paj. Ningilanalhco ningiltomja ningilsilhnanomalhca ayinyema mongilyascalhma, najan judíos najan metnaja judíos. 10 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca:
Paj lhama enlhit aptomja appeyvomo napato Dios.
11 Paj lhama enlhit aptomja apyascamco.
Paj lhama enlhit aclhanma apvalhoc Dios.
12 Apquilyinyovquic Dios aplhamoclhojo.
Apquillhinganacmec aplhamoclhojo.
Paj lhama enlhit aptomja apyiplovquiscama asoc actamila.
13 Malha enlhit aptajapma mengyatongnomap intomjac sinticjansa ayinyema apquilpayvam as enlhitaoc.
Apquilmopvan amyaa mataa apquiltomjac.
Asquejec mataa apquilpayvam as enlhitaoc, malha acyeyva sintaclhama intomjac.
14 Apquiltemaclha apquilyamneycam as enlhitaoc, asquejec apquilpayvam.
15 Inquilpecjasquic mataa yoyam elajic poc.
16 Apnatovasquic mataa aclhamoclhojo asoc apquilyasaclha.
Invitalhquic mataa niptamin actemaclha apnatovascama najan apquilyimtalhnescama apquilvalhoc enlhitaoc.
17 Am elyasamcoc as enlhitaoc actemaclha actamilaycam ingvalhoc.
18 Am collhenac apquilvalhoc yoyam elavojoc Dios Ingyapam
—nic nat intomjac Dios appayvam.
19 Ningyasamcoc nincoo, inpeyvoc aclhanma singanamaclha actalhesomalhca. Apquillhenacpec enlhitaoc acyitna singanamaclha. Copvanquejec lhama etnejic appayvam: “Mepqui sicsilhnanomalhca coo”. Ayinyemaclha aplhamoclhojo enlhitaoc lhalhma anco apquiltomja apquilsilhnanomap napato Dios. 20 Copvanquejec lhama enlhit etnesacpoc appeyvomo napato Dios ayinyema apquilyiplovquiscama singanamaclha. Acvamlha actomja singyascasingvoyam actemaclha mongilyascalhma.
Ningilvomsomalhquilha tap ayinyema mongyasquiyam
21 Ingillhicmosquic nincoo Dios moc actemaclha yoyam jingiltimesquisic ningilpeyvomo napato, cotnaja ayinyema singanamaclha. Inlhenalhquic nic nat as actemaclha acpeyvomo vaycajac singanamaclha Moisés najan apnatalhescama profetas Dios apquillingascama. 22 Eyca as actemaclha yoyam jingiltimesquisic ningilpeyvomo Dios ayinyema mongyasquiyam Jesucristo. Collhenalhquejec apquilvisay judíos najan apquilvisay metnaja judíos, apquilanomacpo apno poc. 23 Apquilanomacpo apquiltomja apquilsilhnanomap ayinyema melyascalhma. Colapvanquejec apanco eltimjic apquilpeyvomo napato Dios. 24 Eyca Dios aptomja singiltimesquiscama ningilpeyvomo, actomja singaycaoc actemaclha singmescama nasa. Ayinyemaclha ingilvomcasquic tap ayinyema Cristo Jesús. 25 Apyinyovquic alhta Dios Apquitca apvisay Cristo, malha macmescama asoc acyanmongam mongilyascalhma. Am sat ancoc ongilyascacmoc nincoo aptomja apquitsepma singyanmongam, colmascosalhcac sat mongilyascalhma. Apquiltamjoc alhta Dios jingillhicmocsic aptemaclha appeyvomo. Am nat epecjasac Dios eyanmongsiclha mongilyascalhma nano. 26 Ingillhicmosquic nincoo quilhvoc Dios aptemaclha appeyvomo as ningvamlha nac jay. Ingiltimescasquic nincoo ningilpeyvomo ayinyema mongyasquiyam Jesús.
27 ¿Ingvanqui ya ongilyimtalhnesalhcojo inganco? Paj, mongvanquejec nincoo. ¿Soctomja mongvanco nincoo? Ayinyemaclha actemaclha ningilpeyvomo napato Dios ayinyema mongyasquiyam, mepqui ningyiplovquiscama singanamaclha. 28 Ningyasamcoc nincoo: Colhic sat sintimesa ningilpeyvomo napato Dios ayinyema mongyasquiyam mepqui ningyiplovquiscama singanamaclha.
29 ¿Apvamlha ya judíos Apvisqui apancaoc Dios? ¿Jave ya najan metnaja judíos Apvisqui apancaoc Dios? Naso, Dios aptomja najan Apvisqui apancaoc metnaja judíos. 30 Ayinyemaclha apnec apvamlha lhama Dios aptomja aptimesquiscama apquilpeyvomo judíos najan metnaja judíos ayinyema melyasquiyam. 31 ¿Ningiltovasqui ya nincoo singanamaclha Moisés naysicsa mongyasquiyam Jesucristo? Paj, mongiltovacseje. Ningiltimescasquic nincoo mataa nasoc anco actemaclha aclhanma singanamaclha.