La destrucción de Babilonia
1 Después de esto, vi que del cielo bajaba otro ángel. Tenía mucha autoridad, y era tanto su brillo que la tierra se iluminó con su resplandor. 2 Gritaba con fuerte voz:
«¡Por fin cayó
la gran Babilonia!
Ahora es casa de demonios,
escondite de malos espíritus,
nido de todas las aves
y cueva de todas las fieras
que odiamos y no debemos comer.
3 »En todos los países
siguieron su ejemplo
y adoraron dioses falsos.
Lo mismo hicieron
los reyes de la tierra.
»Los comerciantes del mundo
se hicieron ricos,
pues ella les compró de todo
para satisfacer sus malos deseos.»
4 Entonces oí otra voz del cielo, que decía:
«Ustedes son mi pueblo.
Salgan de Babilonia,
y no pequen como ella,
para que no caigan sobre ustedes
las terribles plagas que le vendrán.
5 »Son tantos sus pecados
que llegan hasta el cielo.
¡Dios no se ha olvidado
de ninguno de ellos!
6 »Hagan con ella todo lo malo
que ella hizo con otros;
háganle pagar el doble
de todo lo malo que hizo.
»Háganla pasar dos veces
por la misma amarga experiencia
que otros tuvieron por su culpa.
7 »Ella era muy orgullosa,
y le gustaba vivir con grandes lujos;
¡pues ahora háganla sufrir!,
¡dense el lujo de atormentarla!
»Porque ella piensa:
“Aquí me tienen,
sentada en mi trono de reina.
No soy viuda, y nunca sufriré.”
8 »Por eso, en un mismo día
recibirá todos estos castigos:
hambre, sufrimiento y muerte.
¡Será destruida por el fuego,
porque el Señor,
el Dios todopoderoso,
ha decidido castigarla!»
9 Cuando Babilonia arda en llamas, lo lamentarán los reyes del mundo y llorarán por ella. Esos reyes, lo mismo que Babilonia, adoraron a dioses falsos y vivieron a todo lujo. 10 Pero por miedo a ser castigados junto con ella, se mantendrán alejados y dirán:
«¡Ay, qué terrible!
¡Pobrecita de ti,
gran ciudad de Babilonia,
gran ciudad poderosa!
¡En un abrir y cerrar de ojos,
Dios decidió castigarte!»
11 También lo lamentarán los comerciantes del mundo, y llorarán, pues ya no habrá quien les compre nada. Porque Babilonia les compraba 12 cargamentos de oro, plata, joyas y perlas; cargamentos de ropa hecha de lino fino y de seda, de colores púrpura y rojo; toda clase de maderas finas y olorosas, y objetos de marfil, de bronce, de hierro y de mármol; 13 cargamentos de canela y de especias aromáticas, perfumes y aceites perfumados; cargamentos de vino, aceite, harina fina y trigo; de ganado, ovejas, caballos, carrozas, esclavos y prisioneros de guerra. 14 Y le dirán a Babilonia:
«Ya no tienes las riquezas
que tanto te gustaban;
has perdido para siempre
todos tus lujos y joyas.»
15 Esos comerciantes, que se hicieron ricos vendiendo todo esto a Babilonia, se mantendrán alejados por miedo a ser castigados con ella. Y entre lágrimas y lamentos dirán:
16 «¡Ay, qué terrible!
¡Pobrecita de ti,
gran ciudad poderosa!
Te vestías con ropas
de lino fino,
con ropas de color
púrpura y rojo,
y te adornabas con oro,
joyas y perlas.
17 ¡En un abrir y cerrar de ojos
se acabó tanta riqueza!»
Todos los capitanes de barco, los que viajaban por mar, los marineros y los comerciantes se mantuvieron alejados. 18 Y al ver el humo de la ciudad en llamas, gritaron: «¡Nunca ha existido una ciudad tan poderosa como Babilonia!» 19 Además, se echaron ceniza en la cabeza para mostrar su tristeza, y entre llantos y lamentos gritaban:
«¡Ay, qué terrible!
¡Pobrecita de ti,
gran ciudad poderosa!
Con tus riquezas se hicieron ricos
todos los comerciantes del mar.
¡Y en un abrir y cerrar de ojos
has quedado destruida!
20 »¡Alégrense ustedes los santos,
que viven en el cielo,
pues Dios ha destruido
a la gran ciudad!
¡Alégrense ustedes los apóstoles,
y ustedes los profetas,
pues Dios ha castigado a Babilonia
por todo el mal que les hizo!»
21 Entonces un poderoso ángel tomó una roca, grande como piedra de molino, y la arrojó al mar diciendo:
«Babilonia, gran ciudad poderosa,
¡así serás destruida,
y nunca más volverán a verte!
22 »¡Nunca más se escuchará
en tus calles
música de arpas,
ni de flautas o trompetas!
»¡Nunca más habrá en tus calles
gente de diferentes oficios,
ni volverá a escucharse en ti
el ruido de la piedra del molino!
23 »¡Nunca más brillará en ti
la luz de una lámpara,
ni se escuchará la alegría
de una fiesta de bodas!
Porque tus comerciantes eran
los más poderosos del mundo,
y tú engañaste con tus brujerías
a todos los países.»
24 Dios castigó a esa gran ciudad, porque ella es la culpable de haber matado a los profetas y a los del pueblo de Dios. En efecto, ella mató a muchos en todo el mundo.
Aptovasomap tingma Babilonia
1 Natamin alhta as asoc sicvita apvayventamo lhama ángel apquinyema netin. Avanjec alhta apmopvan as ángel. Incapongmatquic alhta apyovoclhojo. Ayitsayolhma alhta intomjac as nalhpop ayinyema apcapongmatem. 2 Aptomjac alhta ángel apyimnatesa appayvam:
—Aptovasacpec lhac, aptovasacpec lhac tingma apvanyam Babilonia. Acnaycamcaclha intomjaclhac aclhamoclhojo somquic quilyicjamo as tingma. Alyinatamaclha intomjaclhac aclhamoclhojo nata almasomcaa. 3 Malha anmin alnapma enlhitaoc lhalhma anco, ayinyemaclha apyinaycaoc anmin acyitsomalhca apquilanatama. Apquilpatjetamquic alhta aplhamoclhojo apquilviscaa lhalhma anco. Apquillhamaseclhec alhta apquilnatam apquiltomja apquilyanmongsomap apnaycam lhalhma anco, ayinyema apquilyeycajasomacpo —alhta aptomjac ángel.
4 Yejemoc alhta siclinga mocjam moc appayvam ayinyema netin:
—Elanteyip as tingma apvanyam quellhip apquiltomja enlhit ajancaoc. Yoyam melvajanamquejec quellhip apquiltemaclha melyascalhma as tingma. Yoyam melvityejec acmasca acyanmongayclha. 5 Inyangvocmec apquiltemaclha melyascalhma as tingma, malha acticlhicvaycmo netin intomjac. Am colvoncacmoc Dios apquiltemaclha almasomcaa. 6 Elyanmongsiclha sat quellhip apquiltemaclha enlhitaoc. Ellhnasojo sat acyanmongayclha. Elyeycajacsojo sat tap apquilyanmoncasquiclha. Elyeycajacsojo sat tap apyatimquiscama ingjaycoc asoc acmasom, am colhoyc sat actemaclha alhta apquilmesomap quellhip. 7 Elyanmongsiclha sat quellhip actemaclha alhta acyeycajangvaycmo asoc. Ellhnasojo sat acyanmongayclha yoyam elngamcojo acmasca. Intomjac alhta apquilvalhoc: “Malha apvisqui actomjac coo. Jave coo tampeyi. Molngamqueje coo acmasca” —intomjac mataa apquilvalhoc. 8 Incovac sat lhama acnim yoyam elngamcojo acmasca: actemaclha ningitsepma najan acyitnocjayo apquilvalhoc najan ayajem mayc najan emyetic sat as tingma. Ayinyemaclha apyimnatem apanco Dios aptomja apyanmongsayclha apquiltemaclha enlhitaoc as tingma —alhta intomjac siclingay.
9 Elyipcalhic sat, eliclhamong sat najan aplhamoclhojo apquilviscaa lhalhma anco, apquilvita sat etin actiyapma tingma apmesma. Ayinyemaclha apquilpatjetaycamcolha alhta as tingma naysicsa apquilyeycajasomacpo asoc apancaoc. 10 Mocjay sat elanvomoc, ayinyemaclha elac sat yoyam ellingamcoc acmasca acyanmongayclha. Sat eltimjic:
—Quellhip layi apnaycam tingma Babilonia, tingma apvanyam najan tingma apyimnatem. Pilapcasquic lhac acvaa acyanmongayclha —sat eltimjic apquilviscaa.
11 Elyipcalhic sat, eliclhamong sat najan aplhamoclhojo apquilyanmoncasomap apnaycam lhalhma anco. Ayinyemaclha colmalhquejec sat mocjam asoc apancaoc acnaycaoc: 12 oro asoc alyinmom najan plata asoc alyinmom najan asoc alyinmom ayitcoc najan lamom alyinmom najan apava apquilhyevay najan apava yamapyapamatem najan apava apyelcomap najan apava apyilhvasem. Najan aclhamoclhojo asoc allanomalhca yamit acmasis najan asoc allanomalhca yamnapolhing apmaoc najan moc asoc allanomalhca yamit actamila najan tava ápaoc najan mataymong acmamnave. 13 Najan canela asoc ningincajay nintom najan asoc masis najan asoc acmasis ningvatnama najan mirra yamit anic acmasis. Najan uva yingmenic najan mocva apyingmenic najan sepo yompac (motajap) najan motajap apactic. Najan vayqui yamquilvanaa najan nipquesic najan nolhing najan calo najan apquilancam apquilmomap najan enlhit apquilvanmoncama. 14 Sat eltimjic apquiltomja apquilyanmongsomap:
—Paj mocjam acyilhna altamila apquilyisponcama alhta quellhip. Inmasquingvocmec aclhamoclhojo asoc altamila melvityejec sat mataa cotmongvoycamlha nelha —sat eltimjic.
15 Elyipcalhic sat, eliclhamong sat najan apquiltomja apquilyanmongsomap as tingma. Apquiltomja alhta apquillhamasayclha apquilnatam. Mocjay sat elanvomoc, ayinyemaclha elac sat acyanmongayclha. 16 Sat eltimjic apquiltomja apquilyanmongsomap:
—Quellhip layi apnaycam tingma apvanyam. Apquilantalhnama alhta quellhip apava apquilhyevay najan apava yamapyapamatem najan apyilhvasem. Apquilnatanma alhta oro asoc alyinmom najan asoc alyinmom ayitcoc najan lamom alyinmom. 17 Pilapcasquic lhac acvaa acyanmongayclha —sat eltimjic.
—Apnam maa aplhamoclhojo barco avisqui ac najan aplhamoclhojo maycaa apquilquinamtem netin barco najan marineros apquiltamjaycam netin barco najan apquiltomja apquiltamjaycam niyava yingmin. 18 Mocjay alhta apcanam apquilvita etin actiyapma tingma apmesma. Apquilpalhamam alhta:
—Paj lhama tingma apno as tingma apvanyam —alhta apquiltomjac.
19 Apquilhpajacpec alhta apanco lhopactic. Apquilyipcalhquic alhta apquilpamejitsa:
—Quellhip layi apnaycam tingma apvanyam. Apquillhamaseclhec alhta apquilnatam ayinyema as tingma aplhamoclhojo acma barco apancaoc. Pilapcasquic lhac aptovasacpo tingma apvanyam —alhta apquiltomjac.
20 Elitsovacsojo sat quellhip apnaycam netin apquilvita aptovasomap tingma. Elitsovacsojo sat quellhip Dios apquilyacyescama najan quellhip apóstoles apquilapajasomap najan quellhip profetas Dios apquillingascama. Ayinyemaclha apyanmongsaclhec Dios apquiltemaclha enlhitaoc as tingma, acno actemaclha aclhanma apquilvalhoc quellhip —alhta aptomjac ángel apyimtalhnamo.
21 Acvitac alhta lhama ángel apyimnatem. Apyaseclhec alhta netin mataymong acyiviy, malha mataymong acticlhomalhquilha motajap apactic. Apyinyovquic alhta ángel naysicsa yingmin acvanyam. Aptomjac alhta ángel:
—Sat cotnejic eyinyovacpoc tingma apvanyam apvisay Babilonia yoyam evayvamcoc. Metacpejec sat mocjam cotmongvoycamlha nelha. 22 Colngalhquejec sat mocjam as tingma apquilpayvascama yatalhpong najan apquilpayvascama yammamoc najan apquilpayvascama trompeta. Melvitacpejec sat mocjam enlhit apquiltamjaycam as tingma. Colngalhquejec sat mocjam acticlhamaclha as tingma.
23 Cotalhquejec sat mocjam ayapongmatem calevascama. Colngalhquejec sat mocjam appameteycam enlhit najan quilvana quilhva alyimjapma. Enlhit apquilyimtalhnamo apquiltomja alhta apquilyanmongsomap as tingma. Inquilyeyjac alhta olhma enlhitaoc lhalhma anco ayinyema apyinaycaoc apquilyatmeycam.
24 Invatnalhquic as tingma em pac apticyovam profetas Dios apquillingascama najan apticyovam Dios apquilyacyescama najan apticyovam aplhamoclhojo poc enlhitaoc as nalhpop —alhta aptomjac ángel.