El sabio oye consejos
1 Más vale ser pobre y honrado,
que ser necio y tramposo.

2 No es bueno actuar sin pensar;
la prisa es madre del error.

3 El tonto fracasa en todo,
y luego dice:
«¡Dios tiene la culpa!»

4 El rico tiene muchos amigos;
el pobre no tiene ninguno.

5 No hay testigo falso
que salga bien librado;
todo mentiroso recibe su castigo.

6 A los ricos les sobran amigos;
todo el mundo busca su amistad
por los regalos que dan.

7 Al pobre ni sus hermanos lo quieren;
¡mucho menos lo buscan sus amigos!
Cuando más los necesita,
no están para ayudarlo.

8 Si en verdad te aprecias, estudia.
Bien harás en practicar lo aprendido.

9 No hay testigo falso
que salga bien librado;
todos los mentirosos serán destruidos.

10 No hay nada más absurdo
que un tonto viviendo entre lujos,
y un esclavo gobernando a reyes.

11 Es de sabios tener paciencia,
y es más honroso perdonar la ofensa.

12 Cuando el rey se enoja,
grita como león furioso.
Cuando el rey está contento,
reanima como fresca lluvia.

13 El hijo tonto arruina a su padre,
y la mujer peleona
poco a poco arruina al marido.

14 La casa y el dinero
son regalo de los padres;
la esposa inteligente
es un regalo de Dios.

15 Tanto duerme el perezoso
que acaba pasando hambre.

16 El que respeta una orden
se respeta a sí mismo;
el que deja de cumplirla
dicta su sentencia de muerte.

17 Prestarle al pobre
es como prestarle a Dios.
¡Y Dios siempre paga sus deudas!

18 Corrige a tu hijo
antes de que sea muy tarde;
no te hagas culpable de su muerte.

19 Quien fácilmente se enoja
sufrirá las consecuencias;
no tiene caso calmarlo,
pues se enciende más su enojo.

20 El que oye consejo
y acepta que lo corrijan
acabará siendo sabio.

21 El hombre propone,
y Dios dispone.

22 Todo el mundo quiere tener
a alguien en quien confiar;
todo el mundo prefiere al pobre
más que al mentiroso.

23 Obedece a Dios y vivirás;
así dormirás tranquilo
y no tendrás ningún temor.

24 Hay gente tan perezosa
que hasta de comer se cansa.

25 El tonto solo aprende
a través del castigo;
al que es sabio le basta
con solo ser reprendido.

26 No hay hijo más malo
ni más sinvergüenza
que el que roba a su padre
y echa a la calle a su madre.

27 Querido jovencito,
si no aceptas la corrección,
te apartarás de los sabios consejos.

28 Un testigo malvado
se burla de la justicia;
su alimento es la maldad.

29 Para el malcriado, el castigo;
para el tonto, los azotes.
1 Intasi inyicje nintemaclha mepqui asoc, acyitna inlhojo singayo ingmoc. Somcoc nintemaclha cascama ningilnatam, acyitna inlhojo ningillhamasomalhca.

2 Somcoc nintemaclha ayitsepma ingnenyic. Ongillhnanmoc sat acyitna inlhojo ningilpejescama mepqui acvisay.

3 Ongillhnanmoc sat ayinyema acyeyjamelhma ingvalhoc. Ongilpejescomoc sat Visqui ingac, ninganem jingilsilhnana nincoo.

4 Ongvitac mataa aplhamoclhojo ingnaymacoc, ayinyema cascama ningilnatam. Asilhtec ningvitay ingnaymacoc, ayinyema mepqui ningilnatam nincoo.

5 Elngamcojoc sat acyanmongayclha aptemaclha apanco apmopvan amyaa. Mengyinyejec sat enlhit apmopvan amyaa napato singyicpilquemo.

6 Colhic sat mataa singaco, ningiltomja inlhojo ningyimtalhnamo. Apquiltamjoc mataa ellhovamcoc ningmescama nasa asoc, malha ingnaymacoc.

7 Ningvenalhquic nipyesicsa ingilyalhing, mepqui inlhojo ningilnatam. Inmasquec ningvitay apyovoclhojo ingnaymacoc.

8 Yitnec sat ancoc ningyasingvoyam najan ningyiplovquiscama actemaclha ningyasingvoyam, ongvitac sat aclhamayclha asoc ingancaoc.

9 Ningiltomjac sat ancoc movan amyaa asoc ningvitaycamco, colhic sat acyanmongseclho nintemaclha inganco. Incaymalhquic onticyoc ayinyema ningmovan amyaa.

10 Colhejec mataa cascama ningilnatam, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Mongillhoyc mataa ningilviscaa (apquilviscaa), ningiltomja inlhojo ningiltimesaycam ningmomalhca. (Mongvanquejec ontimjic ningilviscaa ...).

11 Colhic sat mataa singaco, mepqui inlhojo aclom ingvalhoc, mepqui ninlom. Colhic sat mataa singaco, acyitna actamilaycam ingvalhoc, naysicsa singvenéycam ingmoc.

12 Apvisqui rey appayvam naysicsa aplom, colhojoc sat acpáyvam yamacmeyva. Apvisqui rey appayvam naysicsa singasicjayo, colhojoc sat yingmin ayitcoc yalya naysicsa ninganma.

13 Ninlingaycamco acmasom ayinyema nintamongvoyam acyeyjamelhma. Intava aclhamasomalhca najan ayatingmomalhca, colhojoc yingmin ayitcoc acyeysoma asoc ingac.

14 Ningillhoy ningilnatam ayinyema tata ingac najan meme ingac. Quilvana intava actamilaycam avalhoc, actomja singmescama nasa Dios Visqui ingac.

15 Mayic jingilnapac najan tiyin jingilnapac, ayinyema jingilyacmo ongiltamjam.

16 Ongmiyovalhcac mataa, acyitna inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha. Ongyinyovalhcac sat, ningilvenna inlhojo ningyiplovquiscama singanamaclha.

17 Nintemaclha ningamliyam enlhit mepqui asoc, colhojoc sat ningamliyam Dios. Ongillhocac sat acyanmongam, singilmesa Dios.

18 Incaymalhquic onganic najan ongacsic nintamongvoyam, ningvita inlhojo aptemaclha apanco. Mesilhnanacpejec sat apanco nintamongvoyam, melngamquejec sat acyanmongayclha aptemaclha apanco.

19 Acmasom nintemaclha ninlom, colhic sat acyanmongseclho nintemaclha inganco. Mepqui ninlingaycamco acyanmongayclha, coyimtilhojoc sat nintemaclha ninlom.

20 Colhic sat acyascamco ingvalhoc, ningyiplovquisa inlhojo singanamaclha najan singascamaclha.

21 Avanjec mataa aclhanma ingvalhoc, Dios eyca apyasamcoc yavamlha cotnejic.

22 Incaymalhquic coytic nincoo actamilaycam ingvalhoc naysicsa mepqui asoc. Acmasom mataa nintemaclha ningmovan amyaa.

23 Intasic mataa nintemaclha ningayo Dios, colhic sat acyimnatem ingnenyic. Onlhic mataa mepqui ningay najan mepqui ninlingaycamco acmasom.

24 Jingilyacmoc sat ancoc ongiltamjam, onlhojoc sat enlhit appayescama apmic emoc nintom, am eyca etajesiclhac apmic etoc aptom.

25 Pac ongilyicpilhquetic ingmoc naysicsa apyimtalhnesomacpo apanco, elyasingvomoc sat enlhit mepqui apquilyascamco. Pac ongiltamsamcoc ingmoc apyascamco, coyangvomoc sat aptemaclha apyascamco.

26 Nintovasquic sat ancoc tata ingac najan meme ingac, onlhojoc ningmasom.

27 Mongvanquejec mataa mepqui singiltamescama tata ingac najan meme ingac. Ongillhnanmoc sat nincoo, ningiltanova inlhojo singiltamescama.

28 Yitne inyicje ningilasmescama singanamaclha, ningiltomja ningmovan amyaa. Ongillhamasiclhac mataa ningilyataycam acmasom, acyitna inlhojo acmasom nintemaclha.

29 Onlingamcojoc sat singilyicpilhqueteycaoc, acyitna ningyimtalhnesomalhco inganco najan nintemaclha mongilyascalhma.