El valor de la humildad
1 La respuesta amable calma el enojo;
la respuesta grosera lo enciende más.
2 Cuando los sabios hablan,
comparten sus conocimientos;
cuando los tontos hablan,
solo dicen tonterías.
3 Dios está en todas partes,
y vigila a buenos y a malos.
4 Las palabras que brindan consuelo
son la mejor medicina;
las palabras dichas con mala intención
son causa de mucha tristeza.
5 El que es tonto no acepta
que su padre lo corrija,
pero el que es sabio
acepta la corrección.
6 A la familia del hombre honrado
nunca le falta nada;
al malvado sus ganancias
le traen grandes problemas.
7 Cuando los sabios hablan,
comparten su conocimiento;
¡los ignorantes no hacen esto
ni con el pensamiento!
8 A Dios no le agradan
las ofrendas de los malvados,
pero recibe con agrado
las oraciones de la gente buena.
9 A Dios no le agrada
la conducta de los malvados,
pero les muestra su amor
a los que aman la justicia.
10 Un buen castigo merece
quien muestra mala conducta;
hasta merece la muerte
quien no acepta ser corregido.
11 Para Dios no están ocultos
la tumba ni la muerte,
ni tampoco nuestros pensamientos.
12 Al malcriado no le gusta
que nadie lo corrija,
ni se junta con los sabios.
13 La tristeza y la alegría
se reflejan en la cara.
14 Los que aman el conocimiento
siempre buscan aprender más;
pero los ignorantes hablan
y solo dicen tonterías.
15 Para el que anda triste,
todos los días son malos;
para el que anda feliz,
todos los días son alegres.
16 Más vale ser pobre y obedecer a Dios
que ser rico y vivir en problemas.
17 Las verduras son mejores que la carne
cuando se comen con amor.
18 Quien fácilmente se enoja,
fácilmente entra en pleito;
quien mantiene la calma,
mantiene la paz.
19 ¡Qué difícil es la vida
para el que es perezoso!
¡Y qué fácil es la vida
para la persona honrada!
20 El hijo sabio alegra a sus padres;
el hijo tonto los avergüenza.
21 El tonto encuentra muy graciosa
su falta de inteligencia;
el que es inteligente
corrige su conducta.
22 Ningún proyecto prospera
si no hay buena dirección;
los proyectos que alcanzan el éxito
son los que están bien dirigidos.
23 Es muy bueno dar buenas respuestas,
pero responder a tiempo es aún mejor.
24 Los sabios van rumbo al cielo;
los tontos, rumbo a la muerte.
25 Dios derriba la casa del orgulloso,
pero protege los terrenos de las viudas.
26 Dios no soporta los planes malvados,
pero le agradan las palabras amables.
27 El que siempre quiere tener más
hace daño a su familia,
pero el que no vende su honradez
a cambio de dinero,
tendrá una larga vida.
28 El bueno piensa antes de responder;
el malvado habla y deja ver su maldad.
29 Dios se aparta de los malvados,
pero escucha la oración de los buenos.
30 Una mirada amistosa alegra el corazón;
una buena noticia renueva las fuerzas.
31 Si quieres ser sabio,
acepta las correcciones
que buscan mejorar tu vida.
32 Quien no acepta la corrección
se hace daño a sí mismo;
quien la acepta, gana en entendimiento.
33 Quien obedece a Dios
gana en sabiduría y disciplina;
quien quiera recibir honores
debe empezar por ser humilde.
1 Comascoc sat aplom enlhit, aplinga inlhojo ninlhanma actamila nimpayvam. Coyangvomoc sat aplom enlhit, aplinga inlhojo nintemaclha ningvennéycam.
2 Cotnejic sat ningilyataycam actamila, ayinyema actemaclha ingvalhoc acyascamco. Najan ningilyataycam acmasom, ayinyema actemaclha ingvalhoc acyeyjamelhma.
3 Apvanquic jingvitac mataa Dios, ningiltamila nincoo najan ningilmasomcaa.
4 Ningilyataycam actamila colhojoc sat ningyimnatescama apnenyaoc ingnaymacoc. Ningilyataycam acmasom colhojoc sat ningiltovascama apquilvalhoc ingnaymacoc.
5 Ningiltanovquic singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Ningyispaquic mataa singiltamescama tata ingac, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc.
6 Colhamiclhac sat mataa asoc ingancaoc, acyitna inlhojo nintemaclha mayayo. Colhnanmoc sat mataa asoc ingancaoc, acyitna inlhojo nintemaclha acmasom.
7 Ningilyascasingvocmec mataa ningyascamco, ayinyema ingvalhoc acyascamco. Mepqui mataa ningyascasingvoyam ingmoc, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
8 Aptanovquic mataa asoc macmescama Dios, acyitna inlhojo ingvalhoc acmasom. Apyispquic mataa Dios ningilmalhnancama, ningiltomja inlhojo ningilpeyvomo.
9 Innec singiltanova napato Dios, apvita inlhojo nintemaclha acmasom. Innec mataa singasicjayo napato Dios, apvita inlhojo nintemaclha ningilpeyvomo.
10 Onlingamcojoc sat acyanmongayclha nintemaclha, ningyinyova inlhojo amay actamila. Ongitsapoc sat, ningiltanova inlhojo singascamaclha.
11 Apyasamcoc Dios acyitnamaclha najan actemaclha alyascamaclha ingjangaoc. Apyasamcoc Dios alquitamsama ingilvalhoc najan actemaclha anco ingvalhoc.
12 Ningiltanovquic mataa singiltamescama, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc. Am ongilpalhavocmoc mataa nipyesicsa ingnaymacoc apquilyascamco.
13 Actamila ningaat ayinyema acpayjayclha ingilvalhoc. Inlhinganacmec mataa ningaat, acyitna inlhojo acmayovsa ingvalhoc.
14 Inlhenquic mataa ingvalhoc, coyangvomoc actemaclha ningyascamco. Inlhenquic ingvalhoc acyeyjamelhma, yoyam coyangvomoc ningilyataycam acyeyjamelhma.
15 Somcoc mataa nintiyascam aclhamoclhojo acnim, acyitna inlhojo acyajapmo ingvalhoc. Malha fiesta intomjac nintiyascam, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc.
16 Intasic mataa nintiyascam mepqui asoc naysicsa ningayo Dios, am colhno ayay ingvalhoc naysicsa cascama ningilnatam.
17 Intasic anco nintom verduras nipyesicsa ingnaymacoc singasicjayo, am colhno nintom apitic nipyesicsa ingnaymacoc singiltanoncama.
18 Ningilnapomalhca ayinyema aclom ingilvalhoc. Ningmascocscama ningilnapomalhca ayinyema actamilaycam ingvalhoc.
19 Ningvitac mataa acmampanac amay, ayinyema jingilyacmoc ongiltamjam. Ningvitac mataa actamila amay, ayinyema actemaclha ingvalhoc acpeyvomo.
20 Colhic mataa ayaco tata ingac najan meme ingac, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Innec mataa acvená, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.
21 Ningyispaquic actemalcha acyeyjamelhma, mepqui inlhojo acyascamco ingvalhoc. Ningyispaquic actemaclha acpeyvomo, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc.
22 Ongvitac sat asoc aclhanmaclha ingvalhoc, acyitna inlhojo ningilpamejitsomalhca. Mepqui ningilpamejitsomalhca, mongvityejec sat asoc aclhanma ingvalhoc.
23 Payjeclhec ingilvalhoc ningiltimnasa enlhit yavamlha etnejic, singilmalhneclho inlhojo. Actamila anco acvamlha appayvam comoc ingvalhoc, najan acvamlha hora, yoyam comoc ingvalhoc.
24 Ningyiplaclhec mataa amay acyascama netin, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Ningyinyovquic mataa amay acyascama congne malhic tacjalhop.
25 Aptovasquic Visqui ingac tingma ingac, acyitna inlhojo ayajamalhco ingvalhoc. Apmiyovquic mataa Visqui ingac actomja amyip anco tampeyi.
26 Aptanovquic Dios alquitamsama ingilvalhoc almasomcaa. Apyispquic mataa ninlhanma nimpayvam altamila.
27 Ongiltovasalhcac sat nincoo najan ningmolhama, ningmam inlhojo soborno solyayem. Ongilmiyovalhcac sat, mepqui inlhojo ningmam soborno solyayem.
28 Nintamilcasoc mataa ningilpamejitsomalhca, acyitna inlhojo acpeyvomo ingvalhoc. Ninlhamasoc (Ninlhamaseclhec) mataa acmasom nimpayvam, acyitna inlhojo ingvalhoc acmasom.
29 Am ingyajalhnoc ningilmalhnancama Dios, acyitna inlhojo nintemaclha acmasom. Apjalhnoc mataa ningilmalhnancama Dios, acyitna inlhojo actamilaycam ingvalhoc.
30 Ongilpayesiclhac apquilvalhoc ingnaymacoc, acyitna inlhojo actamila ningaat. Ongilyimnaticsic apyimpeoc ingnaymacoc, acyitna inlhojo actamila amyaa.
31 Ongilpalhavomoc sat enlhit apquilyascamco, ningiljalhno inlhojo actemaclha singiltamescama.
32 Colhenalhquejec ningmiyovmalhca, ningvená inlhojo singiltamescama. Coyangvomoc sat ningyascamco, acyitna inlhojo ningiljalhenmo singiltamescama.
33 Ongilyasingvomoc sat actemaclha ningyascamco, acyitna inlhojo ningayo Dios. Colhic sat singaco, acyitna inlhojo conjamalhca ingilvalhoc.