Enfermedades de la piel
1 Dios les dijo a Moisés y a Aarón:

2 «Cuando alguien tenga en la piel hinchazones, manchas o llagas, deberá presentarse ante uno de los sacerdotes. 3 El sacerdote le revisará la piel, y si el pelo en la llaga se ha puesto blanco y la llaga se ve más hundida que la piel, lo más seguro es que se trate de lepra, y por tanto el enfermo quedará impuro.
4 »Si la mancha es blanca, pero no se ve más hundida que la piel, ni el pelo se ha puesto blanco, entonces el sacerdote pondrá aparte al enfermo 5 y a los siete días lo revisará otra vez. Si la llaga sigue igual y no se ha extendido, mantendrá apartado al enfermo siete días más. 6 Pasados los siete días, lo volverá a revisar, y si la llaga no se extendió sino que desapareció, se trataba solo de una irritación de la piel. Entonces el sacerdote declarará puro al enfermo, y el enfermo lavará sus ropas y quedará purificado.
7 »Si después de que el enfermo ha sido revisado y declarado puro, la irritación se extiende por la piel, entonces deberá presentarse de nuevo ante el sacerdote. 8 Si después de revisar al enfermo, el sacerdote ve que la piel está toda irritada, entonces deberá declararlo impuro, pues se trata de lepra.
9 »La persona que tenga llagas en la piel será llevada ante el sacerdote 10 para que la revise. Si la hinchazón de la piel es blanca, y el pelo se ha puesto blanco, y en la hinchazón se ve la carne viva, 11 entonces se trata de un caso grave de lepra. El sacerdote deberá declarar impura a esa persona, y ya no será necesario que la tenga apartada.
12 »Puede suceder que una mancha se extienda rápidamente hasta cubrir todo el cuerpo. 13 El sacerdote revisará al enfermo, y si la mancha le ha cubierto todo el cuerpo, entonces deberá declararlo puro. Ha quedado puro, porque se trata solo de una enfermedad de la piel. 14-15 Pero si llega a aparecer la carne viva, el sacerdote la examinará y deberá declararlo impuro, porque la carne viva es impura. Se trata de lepra.
16 »Si la carne viva vuelve a ponerse blanca, el enfermo deberá presentarse de nuevo ante el sacerdote. 17 Si el sacerdote ve que la llaga se ha puesto blanca, deberá declarar puro al enfermo.
18-19 »Si a alguien que tuvo la piel irritada, luego le aparece una hinchazón, o se le pone blanca o rojiza, deberá presentarse ante el sacerdote. 20 Si el sacerdote ve que se ha hundido la piel y que el pelo se ha puesto blanco, deberá declarar impura a esa persona, pues se ha contagiado de lepra. 21 Si el sacerdote no encuentra nada raro en la piel, mantendrá apartado al enfermo durante siete días. 22 Si la mancha en la piel se extiende cada vez más, deberá declarar impuro al enfermo; 23 por el contrario, si la mancha desaparece, deberá declararlo puro.
24 »Si alguien se quema con fuego, y sobre la quemadura se le forma una mancha rojiza, 25 el sacerdote revisará la mancha. Si en la mancha el pelo se ha puesto blanco y la piel se ha hundido, es porque la quemadura se ha convertido en lepra. Entonces el sacerdote deberá declarar impuro al enfermo. 26 Si el sacerdote no encuentra nada raro en la piel, mantendrá apartado al enfermo durante siete días. 27 Al séptimo día lo revisará, y si la mancha se ha extendido por la piel, deberá declarar impuro al enfermo. 28 Por el contrario, si la mancha no se ha extendido y tiende a desaparecer, lo declarará puro, pues se trata solo de la cicatriz de la quemadura.
29 »Si a un hombre o a una mujer les sale una llaga en la cabeza o en el mentón, 30 el sacerdote deberá revisar la llaga. Si la piel se ve hundida y el pelo se ha puesto amarillento y es escaso, el sacerdote deberá declarar impuro al enfermo pues se trata de una clase de lepra.
31 »Si el sacerdote ve que la piel no se ha hundido, pero el pelo aún no ha sanado, mantendrá apartado al enfermo durante siete días. 32 Al séptimo día lo revisará, y si ve que la llaga no se ha extendido, 33 el enfermo se afeitará, pero dejará sin afeitar la parte afectada. El sacerdote lo mantendrá apartado siete días más, 34 y al séptimo día volverá a revisarlo. Si la llaga no se ha extendido por la piel, deberá declararlo puro. 35-37 Por el contrario, si esta vuelve a extenderse, el sacerdote lo declarará impuro.
38 »Si a un hombre o a una mujer les salen manchas de color blanco opaco, 39 se trata de una simple enfermedad de la piel, y la persona será declarada pura.
40-41 »Si a un hombre se le cae el pelo, se queda calvo, o si pierde el pelo de la frente, no se le declarará impuro. 42 Pero si en la parte calva aparece una mancha rojiza y pálida, eso significa que la parte calva se ha cubierto de lepra. 43 En tal caso, el sacerdote lo revisará. Si ve que la mancha tiene el mismo aspecto que la lepra que brota en la piel, 44 ese hombre está leproso y, por lo tanto, deberá declararlo impuro.
45-46 »Los enfermos de lepra deberán romperse la ropa y andar despeinados, y mientras dure su enfermedad serán considerados gente impura. Vivirán apartados, fuera del campamento. Además, se cubrirán la mitad del rostro e irán gritando: “¡Soy impuro! ¡Soy impuro!”
Las manchas en la ropa y en los cueros
47 »A veces aparecen manchas en la ropa de lana y de lino, 48 y en los objetos de cuero. 49 Si la mancha es amarillenta o rojiza, se le mostrará al sacerdote 50 para que la examine, y el objeto se pondrá aparte durante siete días. 51-52 Al séptimo día, el sacerdote volverá a examinar la mancha, y si esta se ha extendido, el objeto es impuro y deberá ser quemado, pues se trata de un hongo destructivo.
53 »Si la mancha no se ha extendido, 54 el sacerdote ordenará que se lave el lugar donde apareció la mancha y el objeto se pondrá aparte siete días más. 55 Una vez lavada la mancha, el sacerdote volverá a examinarla, y si no ha desaparecido, se quemará el objeto, pues es impuro.
56 »Si al lavar la prenda, la mancha pierde su color, el sacerdote deberá cortar el pedazo de tela o cuero manchado. 57 Si más tarde vuelve a aparecer la mancha en el objeto, este deberá ser quemado. 58 Pero si la mancha desaparece por completo, el objeto volverá a lavarse y se declarará puro.
59 »Estas son las instrucciones en cuanto a los objetos manchados, para saber cuándo son impuros y cuándo no lo son».
Actemaclha lepra ningmasquem
1 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés najan Aarón:
2 Yitnec sat ancoc moc actemaclha apyimpejic enlhit, acvisay alyipjaycam hinchazones, najan erupciones, najan manchas acmopeycam apyimpejic, najan monquinatquiscama lepra. Incaymalhquic eyantamacpoc enlhit apnaclha sacerdote Aarón, tasic najan aptavin maa. 3 Eyipconic siclho sacerdote actemaclha apyimpejic enlhit. Apvitac sat ancoc apyimpejic ava acmopoy actomjayclho, najan hundida apyimpejic, nasoc sat cotnejic acvisay lepra. Apcanyacpec sat as enlhit aptanovmap ayinyema Dios, apvitay sacerdote.
4 Invitalhquic sat ancoc mancha acmopoy, jave eyca hundida apyimpejic, jave actomjayclho acmopoy apyimpejic. Ingyalhimsacpoc sat ningmasquem lhancoc enlhit acvaycmo siete acnim. 5 Eyipconic sat sacerdote natamin siete acnim. Apvitac sat ancoc mepqui acpayjayclha llaga apyimpejic. Ingyalhimsacpoc sat mocjam ningmasquem lhancoc as enlhit acvaycmo siete acnim. 6 Natamin eyipconic sat mocjam sacerdote. Apvitac sat ancoc mepqui acpayjayclha llaga apyimpejic enlhit, etnesacpoc sat apjalhnancoc enlhit mepqui aptanovmap napato Dios, am cotnajac ningmasquem lepra. Apcanyacpec enlhit eyimyecsic apava apquilantalhnama, mepqui aptanovmap napato Dios.
7 Impayjeclhec sat ancoc mocjam mancha acmopoy apyimpejic as enlhit apjalhnancoc, incaymalhquic etajojoc mocjam apnaclha sacerdote, yoyam eyipconic mocjam. 8 Apvitac sat ancoc sacerdote acpayjayclha mancha apyimpejic as enlhit, ingyanyacpoc sat lepra ningmasquem ayajem as enlhit, etnejic aptanovmap napato Dios.
9 Invitalhquic sat ancoc llagas de lepra apyimpejic enlhit, incaymalhquic eyantamacpoc apnaclha sacerdote. 10 Eyipconic siclho sacerdote, apvita inlhojo hinchazón blanca, actomjayclho acmopoy ava apyimpejic, acvitalhco inlhojo apitic naysicsa hinchazón. 11 Cotnejic sat acvisay lepra ningmasquem ayajem. Etanovacpoc sat napato Dios, ayinyema aplhanma sacerdote. Mengyalhimsacpejec sat mocjam ningmasquem lhancoc.
12 Avanjec sat ancoc acpayjayclha lepra, acvitalhco inlhojo apmancoc coning najan payjoc apcatic netin as enlhit, apquilaneyo sacerdote. 13 Eyipconic sat mocjam sacerdote. Apvitac sat ancoc sacerdote acmopoy acyovoclhojo apyimpejic, ayinyema lepra actomjayclho acmopoy, etniclhac sat apjalhnancoc, mepqui aptanovmap napato Dios. 14 Invitalhquic sat ancoc apitic apyimpejic, quilhvoc etnejic sat aptanovmap napato Dios. 15 Eyipconic sat mocjam sacerdote, apvita inlhojo carne apyimpejic, etnejic sat aptanovmap napato Dios, nasoc anco lepra ningmasquem ayajem.
16 Intomjaclhec sat ancoc acmopoy apitic apyimpejic enlhit, incaymalhquic emyaclhac mocjam apnaclha sacerdote. 17 Eyipconic sat maa sacerdote. Apvitac sat ancoc llaga apyimpejic enlhit actomjayclho acmopoy, eltimnacsic sat napato enlhit, mepqui aptanovmap napato Dios.
18 Invitalhquic sat ancoc apyimpejic enlhit llaga (pascapma) actamalviyam mocjam. 19 Cotniclhac sat maa hinchazón acyipjem acmopoy, inlhojo eyca laa mancha acyilhvasem, incaymalhquic emyaclhac apnaclha sacerdote. 20 Apvitac sat ancoc sacerdote apyimpejic enlhit hundida, actomjayclho acmopoy apyimpejic, etniclhac sat aptanovmap napato Dios, ayinyema lepra ningmasquem ayajem. 21 Am sat ancoc etac sacerdote apyimpejic ava acmopoy, paj najan hundida apyimpejic, ingyalhimsacpoc sat as enlhit ningmasquem lhancoc acvaycmo siete acnim. 22 Impayjeclhec sat ancoc llaga apyimpejic enlhit etnesacpoc sat aptanovmap napato Dios, ayinyema llaga lepra ningmasquem ayajem. 23 Apvitac sat ancoc mepqui acpayjayclha llaga apyimpejic, actomja cicatriz apyimpejic, etnesacpoc mepqui aptanovmap napato Dios as enlhit.
24 Invitalhquic sat ancoc acyimsem acmeta ayinyema talha, acyitna inlhojo apitic apyimpejic najan mancha acmopoy. 25 Eyipconic sat sacerdote. Apvitac sat ancoc mancha actomja acmopoy, actomja hundida apyimpejic, am colhno acyovoclhojo apyimpejic, cotnejic nasoc sat lepra naysicsa apyimsem acmeta. Etnesacpoc sat aptanovmap napato Dios, ayinyema lepra ayajem. 26 Apvitac sat ancoc sacerdote mancha apyimpejic enlhit, mepqui ava acmopoy najan mepqui hundida apyimpejic. Ingyalhimsacpoc sat enlhit ningmasquem lhancoc acvaycmo siete acnim. 27 Eyipconic sat sacerdote acvaycmo siete acnim. Apvitac sat ancoc mancha acpayjayclha apyimpejic, etnesacpoc sat aptanovmap napato Dios, ayinyema llaga lepra ningmasquem ayajem. 28 Am sat ancoc copayjiclhac mancha apyimpejic, yoyam cotamalvomoc, cotnejic sat acvisay hinchazón naysicsa apyimsem acmeta. Etnesacpoc sat mepqui aptanovmap napato Dios as enlhit, ayinyema acvitamalhca cicatriz apyimsem acmeta.
29 Invitalhquic sat ancoc llaga apyimpejic apcatic enlhit, najan apcatic quilvana, najan coning apatong naysicsa apva. 30 Incaymalhquic sacerdote eyipconic llaga netin apcatic. Apvitac sat ancoc hindida apyimpejic, am colhno moc apyimpejic enlhit. Etnesacpoc sat aptanovmap napato Dios as enlhit, ayinyema tiña lepra ningmasquem netin apcatic najan coning apatong as enlhit. 31 Apvitac sat ancoc sacerdote llaga apyimpejic hundida, am colhno moc apyimpejic, apvitac najan mepqui ava acpasyam, ingyalhimsacpoc sat ningmasquem lhancoc acvaycmo siete acnim. 32 Eyipconic sat sacerdote séptimo acnim. Am sat ancoc copayjiclhac llaga, mepqui hundida apyimpejic, mepqui najan ava apyimpejic acyatictama. 33 Ingyanyacpoc sat as enlhit ingyaptic apva niyava apatong, ingyalhimsacpoc sat mocjam ningmasquem lhancoc acvaycmo siete acnim. 34 Natamin mocjam siete acnim eyipconic sat sacerdote llaga apyimpejic enlhit. Am sat ancoc etac acpayjayclha llaga apyimpejic enlhit, paj najan hundida, etnesacpoc sat mepqui aptanovmap napato Dios as enlhit, eyimyecsic sat apava enlhit apjalhnancoc. 35 Invitalhquic sat ancoc acpayjayclha llaga apyimpejic enlhit, eptimesomap siclho apjalhnancoc. 36 Eyipconic sat mocjam sacerdote apyimpejic as enlhit, nasoc lhaja acpayjayclha llaga apyimpejic, coymalhquejec sat etingya ava acyatictama. Aptanovmap as enlhit napato Dios. 37 Apvitac sat ancoc mepqui acpayjayclha llaga apyimpejic, apvita inlhojo ava acpasyam, acvisay alhnancoc apyimpejic enlhit, mepqui aptanovmap napato Dios. Elngacsic sat sacerdote, aptomja apjalhnancoc as enlhit, mepqui aptanovmap napato Dios.
38 Invitalhquic sat ancoc manchas almopoy apyimpejic enlhit najan ayimpejic quilvana. 39 Eyipconic sat sacerdote apyimpejic. Apvitac sat ancoc blancuzcas najan opacas, am cotnajac lepra ningmasquem, am etnajac enlhit aptanovmap napato Dios.
40 Aptomjaclhec sat ancoc enlhit mepqui ava napaat (apcatic), am etnajac aptanovmap napato Dios. 41 Inyaveclhec sat ancoc payjaclha napaat enlhit, cotnejic sat mepqui ava payjaclha napaat, am etnajac aptanovmap napato Dios. 42 Invitalhquic sat ancoc llaga acmopoy payjoc mepqui lha ava payjaclha napaat najan apyitsicsic, nasoc sat cotnejic lepra ningmasquem. 43 Eyipconic sat sacerdote. Apvitac sat ancoc hinchazón llaga acmopoy payjoc mepqui lha ava, acno inlhojo lepra apyimpejic enlhit. 44 Nasoc sat cotnejic lepra ningmasquem ayajem as enlhit, etniclhac sat aptanovmap napato Dios, ayinyema aplhanma sacerdote.
45 Incaymalhquic enlhit lepra ayajem etalhniclha apava apjapac najan ayajapsomalhca (ayalomalhca) apcatic, elpalhamam naysicsa aplhingam: ¡Elavojo! ¡Ningmasquem seyajem coo! ¡Sictanovmalhca napato Dios coo! — sat etnejic mataa. 46 Incaymalhquic enlhit lepra ayajem mepalhavomojec mocjam apnaymacoc, elhic sat carpa tingma tap, aptomja aptamopongviyam.
47 Invitalhquic sat ancoc mancha aptalhnama enlhit, apava apquillanomap lino najan nipquesic apva. 48 Najan poc apava lino najan nipquesic apva, najan aso'yimpejic, najan moc ningilmaycam allanomalhca ayimpejic. 49 Yitnec sat ancoc mancha yapamatem najan yamacyilhvasem, nasoc lhaja lepra ningmasquem, incaymalhquic elanojo siclho sacerdote. 50 Eyipconic siclho sacerdote apquilaneyo mancha. Ingyalhimsacpoc sat ningmasquem lhancoc as apava acvaycmo siete acnim. 51 Eyipconic sat mocjam sacerdote apquilaneyo apava séptimo acnim. Apvitac sat ancoc mancha acyangvoyam (acyavó) netin apava, najan aso'yimpejic, nasoc sat cotnejic lepra ningmasquem, alvisay asoc altanovmalhca napato Dios. 52 Incaymalhquic as asoc colhic alvatna talha, colmetic sat, ayinyema lepra ningmasquem acmasom. 53 Apvitac sat ancoc sacerdote as apava mepqui acpayjayclha mancha. 54 Ingyanic sat maa, colhic acyimyesa apava, copquenalhcac sat ningmasquem lhancoc acvaycmo siete acnim.
55 Eyipconic sat mocjam sacerdote apava macyimyescama yingmin, acyitna inlhojo mocjam mancha, nasoc sat cotnejic lepra ningmasquem. Colhic sat alvatna talha as apava najan moc asoc, mepqui inlhojo acpayjayclha mancha nac jay. Acvisay mancha actemaclha corrosión acvitamalhca as apava lhama nicja, najan moc nicja. 56 Apvitac sat ancoc sacerdote as apava macyimyescama yingmin mepqui inlhojo mancha, eyaptic sat nipva apava acyitnaclha siclho mancha, najan aso'yimpejic acyitnaclha siclho mancha. 57 Invitalhquic sat ancoc mancha acpayjayclha netin apava, najan aso'yimpejic, colhic sat alvatna talha, colmetic sat maa. 58 Am sat ancoc cotalhcac mocjam mancha netin apava macyimyescama yingmin, incaymalhquic colhic acyimyesa mocjam lhama, cotniclhac sat mepqui aptanovmap, najan moc asoc mepqui actanovmalhca napato Dios — nic nat aptomjac Moisés.
59 Eycaso singillhicmoscama actemaclha lepra ningmasquem acyitna inlhojo apava, najan aso'yimpeoc manchas almasomcaa. Cotnatsalhquejec sat actanovmalhca najan moc, mepqui actanovmalhca napato Dios.