El nacimiento de Isaac
1-2 Tal como Dios se lo había prometido, Sara quedó embarazada y, en la fecha señalada, tuvo un hijo de Abraham, quien ya era muy anciano. 3 Abraham le puso por nombre Isaac, 4 y lo circuncidó a los ocho días de nacido, cumpliendo así con el mandato de Dios. 5 Cuando nació Isaac, nombre que quiere decir «se ríe», Abraham tenía cien años. 6 Sara entonces dijo:

«¡Dios me ha hecho reír, y todo el que lo sepa se reirá conmigo! 7 Abraham jamás se hubiera imaginado que siendo ya viejo, yo tendría un hijo suyo».

8 Isaac fue creciendo, y el día en que Sara dejó de amamantarlo, Abraham hizo una gran fiesta.
Abraham despide a Agar y a su hijo
9 Cierto día, Sara vio que el hijo de Agar y de Abraham se burlaba de Isaac. 10 Entonces fue a decirle a Abraham: «Echa de aquí a esa esclava y a su hijo; él no tiene derecho a compartir la herencia con tu hijo Isaac». 11 Esto no le agradó nada a Abraham, pues se trataba de un hijo suyo. 12 Pero Dios le dijo:

«No te preocupes por el niño ni por la esclava. Haz todo lo que Sara te pida, pues tu descendencia vendrá por medio de Isaac. 13 Pero también con los descendientes del hijo de tu esclava haré una gran nación, pues él es hijo tuyo».

14 Al día siguiente, muy temprano, Abraham tomó pan y se lo dio a Agar. También tomó una bolsa de cuero con agua, se la puso a ella en el hombro, y la despidió junto con el niño.
Agar se fue en dirección al desierto de Beerseba y allí se perdió. 15 Cuando se le acabó el agua, acostó al niño bajo un arbusto. 16 Como no quería verlo morir, se apartó de él y fue a sentarse, no muy lejos de allí. Mientras estaba sentada, se echó a llorar.
17 Dios oyó los gritos del niño, y llamó a Agar desde el cielo y le dijo:

«¿Qué te pasa, Agar? No tengas miedo, ya escuché los gritos del niño. 18 Anda, levántalo y tómalo de la mano. No morirá, pues sus descendientes llegarán a ser una gran nación».

19 En ese momento Dios permitió que Agar viera un pozo de agua. Ella corrió a llenar la bolsa, y le dio de beber al niño.
20-21 Cuando el niño creció, se quedó a vivir en el desierto de Parán. Allí aprendió a manejar bien el arco y las flechas, y Dios siempre le brindó su ayuda. Finalmente, su madre lo casó con una egipcia.
Abraham y Abimélec
22 Por esos días, Abimélec fue a visitar a Abraham. Lo acompañó Ficol, que era el capitán de su ejército. Al llegar, Abimélec le dijo a Abraham:

—He visto que Dios te ayuda en todo lo que haces. 23 Júrame ahora mismo, delante de él, que nunca me harás ningún daño, ni tampoco a mis hijos ni a mis descendientes. Júrame también que siempre me tratarás bien, tal como yo te he tratado, y que harás lo mismo con la gente de este país, donde has venido a vivir.

24 Abraham se lo juró, 25 pero le reclamó que tiempo atrás sus sirvientes le habían quitado un pozo de agua. 26 Abimélec se disculpó, y le aseguró:

—No tengo idea de quién pudo haberlo hecho. Tú no me habías dicho nada, y yo no lo supe hasta hoy.

27 Abraham tomó ovejas y vacas, y se las entregó a Abimélec para hacer un trato entre los dos. 28 Pero como puso aparte siete ovejitas, 29 Abimélec le preguntó:

—¿Y esto qué significa? ¿Por qué has apartado esas siete ovejitas?

30 Abraham le respondió:

—Quiero que recibas estas siete ovejitas de mi propia mano. Ellas serán la prueba de que este pozo lo abrí yo.

31 Por eso aquel lugar se llamó Beerseba, porque allí Abraham y Abimélec se hicieron un juramento.
32 Luego de cerrar el trato con Abraham en Beerseba, Abimélec y Ficol regresaron al país de los filisteos. 33-34 Abraham, por su parte, se quedó a vivir un largo tiempo en el país de los filisteos. Allí en Beerseba plantó un árbol, para adorar al Dios eterno.
Aptiyaycamlha Isaac
1 Inlhanvocmec nic nat apvalhoc Dios actemaclha aplhanma nano. Apquiltamjoc nic nat Dios cotac Sara actemaclha aplhanma nano. 2 Inlovsoc nic nat intomjac Sara. Intimcasquic nic ayitca. Apvitac nic nat apquitca Abraham aptomjaclho apvanyam, acno actemaclha aplhanma ilhnic nat Dios. 3 Sara ayitca ilhnic nat. Apquiltimec nic nat Abraham apquitca apvisay Isaac. 4 Ocho acnim nic nat apvocmoc Isaac apquitcoc. Apquillanac nic nat Abraham asoc monquinatquiscama apyimpejic apquitca. Ayinyema apcanama siclhoc anco Dios. 5 Cien años nic nat apvocmoc Abraham aptiyacmo apquitca Isaac.
6 Intomjac nic nat avalhoc Sara: —Dios alhta setnesquiscama yoyam ongvictingmam (ongvasmacsic). Elasmacsic sat moclhama apquiltomja apquillingay aptiyacmo sictamongvoyam. 7 ¿Soc alhta acmovan eltimnacsic Abraham yoyam etyamoc apquitca, Sara neme ac sat etoc? Ayinyemaclha apvitac apquitca Abraham aptomjaclhojo apvanyam— nic nat intomjac avalhoc.
Quilvana Agar najan ayitca Ismael
8 Apvanamyic nic nat Isaac apquitcoc. Inyinyovcasquic nic nat neme ac inquin. Fiesta acvanyam nic nat apquillanac Abraham as acnim apyamasma neme Isaac apquitcoc. 9 Apnec nic nat Agar ayitca. Co Egipto ilhnic nat Agar. Apnayvamquic nic nat Ismael apquitcoc najan Isaac apquitcoc. Invitac nic nat Sara.
10 Intomjac nic nat ayanya Abraham: —Itipquis sat as quilvana najan ayitca. Copvanquejec sictamongvoyam Isaac epasmoc apmayclha as quilvana ayitca— nic nat intomjac.
11 Asquejec nic nat apjalhno Abraham aplhenamap apquitca.
12 Aptomjac nic nat Dios apcanya Abraham: —Noncoyitnocjojo nasa apvalhoc aplinga aplhenamap apquitca najan inquin Agar. Ilyejiclhojo sat mataa actemaclha acpayvam Sara, Isaac inquin. Ayinyemaclha etac sat lhip aplhamoclhojo aptovana, Isaac sat elinyema. 13 Najan lha moc aptava ayitca, lhip apquitca. Olhamascasiclhac sat aptovana eltimjic sat aplhamoclhojo apquilmolhama lhalhma anco.
14 Alhtooc anco nic nat aplhaticja Abraham. Appatimcasquic nic nat moc aptava nintom pan najan yingmin asoc ayimpejic najan ayitca, Ismael apquitcoc. Appayvasquic nic nat Abraham. Inlhinquic nic nat quilvana yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Beerseba. Am nic nat coyasamcoc acyasaclha. 15 Inyamasalhquic nic nat yingmin alhancoc. Yejemoc nic nat acyinyova ayitca coning yamit ayitcoc ayenma. 16 Mocjay nic nat innacmoc inquin. Am nic nat coltamjoc cotamcojo ingyitsapoc ayitca. Yejemoc nic nat aclinga acvinama ayitca. 17 Aplingac nic nat Dios actemaclha apvinama sicaa. Pilapcasquic nic nat aclinga ayinyema netin appayvam ángel Dios apcasinancama.
Aptomjac nic nat ángel apcanya sicaa inquin: —Lhiya Agar, ¿so actomja yi? Nonca nasa lhiya. Aplingac lhac Dios apvinaclha sicaa. 18 Cotnimiclha netin. Covoclha apmic ayitca. Olhamascasiclhac sat aptovana yoyam eltimjic aplhamoclhojo apquilmolhama lhalhma anco— nic nat aptomjac.
19 Aplhicmosquic nic nat Dios acyitnaclha yamilquit. Yejemoc nic nat acyajangvocmo. Inyatmec nic nat yingmin alhancoc. Inmasquic nic nat yingmin apyam ayitca. 20 Appasmec nic nat Dios as sicaa. Apvanamyic nic nat yoclhilhma actamopeycaoc. Apmopvan nic nat ingyajalhtapong yanca. 21 Apvaningvocmec nic nat yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Parán. Inquilyimjapcasquic nic nat inquin lhama quilvana ayitcoc ayinyema yoclhilhma Egipto.
Aplhanma actemaclha apmayjayoclha Dios napato apvisqui Abimelec
22 Nalhit acnim nic nat intomjac. Apmiyaclhec nic nat apvisqui Abimelec apnaclha Abraham. Aplhalhma ilhnic nat singilpilhtetemo apvisqui apvisay Ficol.
Aptomjac nic nat apvisqui Abimelec apcanya Abraham: —Ningyasamcoc nincoo appasmec mataa Dios aclhamoclhojo acnim. 23 Ningnam nincoo aso. Ilhen sat lhip apvisay Dios yoyam colhejec acyascacmo lhip appayvam. Mejesilhnanejec sat mataa coo. Mesilhnanejec sat mataa eyitquic najan etovana coo. Iyanmongsiclha sat lhip sictemaclha alhta siyimlaycmo lhip. Ingyimlimojo sat najan aplhamoclhojo enlhitaoc aptiyascamcaclha lhip— nic nat aptomjac.
24 Apcatingmavoc nic nat Abraham: —Pac olhenic yoyam colhejec acyascacmo— nic nat aptomjac.
25 Aplhanveclhec nic nat Abraham napatoc apvisqui Abimelec actemaclha apquilmiyongviyam yamilquit apvisqui apquilancam.
26 Apcatingmavoc nic nat Abimelec: —Paj coo olngac as amyaa. Quilhvoc siclinga lhip aplhanma. Paj jeltimnascamac lhip. Paj coo oyasamcoc enlhit aptomja apquilmasma yamilquit— nic nat aptomjac.
27 Aplhocac nic nat apvisqui Abimelec nipquesic najan vayqui. Abraham nic nat apmescama apnatoscama. Apquillhenquic nic nat as acnim actemaclha mepqui apquilyeycajascaoc colhic mataa ayimlacmo. 28 Apvoclhec nic nat Abraham apquilyancaclha apnatoscama. Apquilyacyesquic nic nat siete apnatoscama nipquesic.
29 Aptomjac nic nat apvisqui Abmimelec apcanya Abraham: —¿So actomja apquilyacyesa nac siete apnatoscama nipquesic?— nic nat aptomjac
30 Apcatingmavoc nic nat Abraham: —Pac olmecsic lhip siete sicnatoscama nipquesic, yoyam cotnatsalhquejec sat mataa actomja sicmetam as yamilquit— nic nat aptomjac.
31 Eycaso ayinyema actimem acvisay as amyip Beerseba. Ayinyema ilhnic nat apcanit apquillhanma apvisay Dios yoyam colhejec acyascacmo.
32 Apquilpenasquic nic nat apquillhanma actemaclha mepqui apquilyeycajascaoc amyip Beerseba. Apquiltajavoc nic nat mocjam apvisqui Abimelec najan singilpilhtetemo apvisqui Ficol. Apquilaoclha enlhitaoc filisteos nic nat apquilyasac. 33 Apquinaclhec nic nat Abraham amyip Beerseba lhama yamit ayitcoc acvisay tamarisco. Apquilmalhnaquic nic nat maa Abraham Dios Visqui ingac Apyimtalhnamo. 34 Acvoncaclhojo ilhnic nat apma maa Abraham yoclhilhma filisteos.