Justicia para todos
1 »No mientan ni den informes falsos que ayuden al malvado a engañar a los jueces.
2 »No hagan lo malo, solo porque la mayoría de la gente lo hace.
»Si en un pleito legal hacen declaraciones ante un jurado, no digan mentiras como la mayoría de la gente. Digan la verdad. 3 Pero tampoco mientan para ayudar a un pobre en un juicio solo por ser pobre.
4 »Si ven que algún buey o burro anda perdido, devuélvanselo al dueño, aunque este sea enemigo de ustedes.
5 »Si ven que un burro ha caído porque no aguanta el peso de su carga, quítensela, aunque el dueño sea enemigo de ustedes.
6 »Si tienen que resolver algún asunto legal, no sean injustos con los pobres.
7 »No acusen a una persona diciendo mentiras, ni condenen a muerte a la gente inocente y honesta, porque yo no consideraré inocente al culpable.
8 »No acepten dinero de nadie que les pida hacer algo injusto. Esa clase de dinero hace que la gente pierda su honradez, y que los jueces condenen al inocente.
9 »No maltraten ni esclavicen al refugiado, pues ustedes también fueron extranjeros en Egipto, y ya saben lo que es vivir como esclavos en otro país.
Leyes sobre el descanso
10 »Durante seis años podrán cultivar la tierra y recoger sus cosechas, 11 pero el séptimo año deberán dejarla descansar. Si la tierra produce algo por sí sola, eso lo dejarán para alimento de la gente pobre, y para que los animales salvajes coman lo que sobre. Lo mismo harán con sus plantaciones de uvas y de olivos.
12 »Durante seis días podrán trabajar y hacer todo lo que quieran, pero el séptimo día deberán descansar. Así podrán descansar sus esclavos y sus bueyes y sus burros, y también los extranjeros que trabajen para ustedes.
13 »Cumplan con todas estas leyes, y jamás pidan la ayuda de otros dioses; ni siquiera pronuncien su nombre.
Leyes acerca de las fiestas religiosas
14 »Cada año harán tres fiestas religiosas en mi honor.
15 »La fiesta de los panes sin levadura la celebrarán en el mes de Abib, porque en ese mes salieron de Egipto. La fiesta durará siete días, y en todo ese tiempo el pan que coman será sin levadura. Quien venga a adorarme, deberá también traerme una ofrenda.
16 »Durante la cosecha celebrarán dos fiestas. La primera será cuando cosechen los primeros frutos de sus siembras, y la segunda será cuando cosechen todo lo que hayan sembrado, es decir, al terminar el año.
17 »Todos los varones adultos deberán presentarse ante mí durante esas tres fiestas.
18 »Cuando maten animales en mi honor, no ofrezcan al mismo tiempo pan con levadura y la sangre del animal, ni guarden la grasa para el día siguiente.
19 »Las ofrendas que traigan a mi templo serán de los mejores primeros frutos que produzcan sus campos.
»No cocinen cabritos en la leche de su madre».
Promesas y advertencias
20 Dios también les dijo:

«Yo enviaré a mi ángel para que los proteja y los guíe en el camino que habrán de seguir para llegar al lugar que les he preparado. 21 Obedézcanlo siempre, porque yo mismo le he dado autoridad para actuar en mi lugar; él los castigará si no lo obedecen. 22 Si lo obedecen en todo, trataré con dureza a los enemigos de ustedes. 23 Mi ángel los llevará al país de Canaán, donde ahora viven muchos pueblos, a los cuales destruiré por completo.
24 »Ustedes no deben adorar a los dioses de esos pueblos. Al contrario, deben destruir sus ídolos y sus altares.
25 »Adórenme, pues yo soy su Dios. Yo los bendeciré con abundantes alimentos. Nunca dejaré que se enfermen 26 ni que mueran siendo jóvenes. Todas las mujeres de Israel podrán tener hijos, y todos sus hijos nacerán bien.
27-28 »Cuando ustedes lleguen al país de Canaán, haré que sus habitantes se llenen de miedo y huyan. Y antes de que ustedes lleguen, enviaré avispas, para que ataquen a sus enemigos. 29-30 Pero no echaré a sus enemigos en el primer año, sino que lo haré poco a poco. Si lo hiciera de una vez, las tierras se echarían a perder y se llenarían de animales salvajes. Lo mejor es esperar a que ustedes tengan muchos hijos y ocupen todo el país.
31 »El territorio que les voy a dar se extenderá desde el Mar de los Juncos hasta el mar Mediterráneo, y desde el desierto hasta el río Éufrates. Ustedes dominarán a todos los que viven allí, y los sacarán de ese territorio.
32-33 »No tengan ningún trato con esa gente ni los dejen seguir viviendo entre ustedes, pues de lo contrario los harán pecar contra mí. Tampoco adoren a sus dioses, porque si lo hacen podrían perder la vida».
Ningyiplovquiscama actemaclha acpeyvomo
1 Noelpeyvescasiclha nasa apmopvan amyaa poc. Noelpasim nasa apsilhnanomap apanco, yoyam elpeyvescasiclha. 2 Noelpasim nasa apnaymacoc melpeyvomo. Noelyitnocjas nasa actemaclha acpeyvomo. 3 Noelmiyov nasa enlhit mepqui apquilnatam. Noelyitnocjas nasa actemaclha acpeyvomo.
4 Inlhinganacmec sat ancoc aptoscama enlhit singinmelhaycam. Apquilvitac sat ancoc quellhip aptoscama vayqui, najan yamelyeyjaycoc. Elyantemiclha sat tingma pac enlhit singinmelhaycam. 5 Inyitnacmec sat ancoc yamelyeyjaycoc acpatmeycam acyimtalhnama. Noelyitnocja nasa apquillhinga. Elpasingvoclha sat aptoscama enlhit singinmelhaycam.
6 Noelmiyov nasa enlhit mepqui apquilnatam. Noelyitnocjas nasa actemaclha acpeyvomo. 7 Noelpasim nasa enlhit apquilyinimquiscama. Noelyitnocjas nasa amyaa mepqui apsilhnanomap apanco, yoyam etanovacpoc. Momyovejec sat coo enlhit apsilhnanomap apanco etnesacpoc appeyvomo. 8 Noelma nasa asoc malmescama (solyayem) ayinyema apquilyinimquiscama. Colhnanmoc sat acyascamco apquilvalhoc enlhit. Colhejec sat acpeyvescasquiclha enlhit mepqui apsilhnanomap apanco. 9 Noelane nasa ellingamcojo acyimtalhnama cotnajaclha apcaoclha nipyesicsa quellhip. Colyit apatic quellhip apquileyvam nic nat cotnajaclha apquilaoclha Egipto.
Acnim ninnayclha
10 Elcaoc sat amyip. Eltingya sat acyilhna acvaycmo 6 años. 11 Vocmec sat ancoc 7 año, noelcaoc nasa. Invitalhquic sat ancoc acyilhna mepqui ninganma. Eltovamcoc sat enlhit mepqui apquilnatam. Colsavojoc sat actoycaoc asoc navjac. Elhnasojo sat ayimjaclha uva najan olivo yamit. 12 Eltamjam sat 6 acnim quellhip. Cotnejic sat 7 acnim acvisay acnim ninnayclha, lovquiscama ningilyampay. Cotnejic sat mepqui actamjaycam vayqui, najan yamelyeyjaycoc, najan enlhit apmomap najan cotnaja apcaoclha nipyesicsa quellhip. 13 Elyiplovcasojo quellhip sicpayvam siyanamaclha. Noelpayicsojo nasa quilaycmasquiscama alyitsomalhca dios. Noellhen nasa alvisay nipyesicsa quellhip.
Fiestas alvanyam
(Ex 34.18-26Dt 16.1-17)
14 Ellana sat 3 fiesta moclhama año, acyitnama ingatic. 15 Lhama acvisay pan (quilpasmongam) mepqui apquimpascaoc. Eltovaoc sat pan mepqui apquimpascaoc acvaycmo 7 acnim, acno sicpayvam siyanamaclha. Piltin apvisay Abib (ayimjaclha ninganma). Acno ilhnic nat apvisay piltin apquilyamasma yoclhilhma Egipto. Copvanquejec lhama enlhit jeyotac coo mepqui semquescama acyilhna.
16 Moc fiesta acvisay pentecostés. Mocjitma ningnaclhama acyilhna siclhoc anco. Moc fiesta acvisay ninsovjomo ningnaclhama acyilhna.
17 Incaymalhquic jetiyaningvota sicvisay Dios (congne tingma apponquinomap), 3 veces por año apyovoclhojo enlhit. 18 Noelpalhaquis nasa pan acyiplomo apquimpascaoc najan ema asoc acmatnam. Noelayim nasa acpilhmoc acvaycmo secaseclha. 19 Moclhama acyilhna siclho apvitay, elsantimquis sat mataa tingma pac Dios. Mongvanquejec ongjanic yataay neme pac apyingmenic nimpalhaquisa yataay apquitcoc.
Ángel Dios apcasinancama
20 Aptomjac nic nat Dios apquilanya: —Ongvapajacsic sat lhama ángel siyasinancama, yoyam eltamilsic najan enaliclha quellhip yoclhilhma silyacyescama coo (sicponquinquiscama). 21 Elilyejiclhojo sat ángel appayvam. Noelinmelham nasa, mengyasicjiclhejec sat mataa. Etnejic sat apvisqui apancaoc seyamonquiscama coo — nic nat aptomjac Dios. 22 Apquilyajaclhoc sat ancoc quellhip actemaclha apquilyiplovquiscama siyanamaclha coo. Olinmelham sat cotnaja ingmoc. Olinmelham sat coo apquiltomja singilinmelhaycam. 23 Malha apvisqui etnejic sat ángel siyasinancama enaliclha quellhip apquilaoclha amorreos, najan hititas najan ferezeos, najan cananeos, najan heveos, najan jebuseos. Omascoscomoc sat apyovoclhojo enlhitaoc maa. 24 Noelvajanaoc nasa quellhip apquiltemaclha enlhitaoc maa. Noelpayicsojo nasa quilaycmasquiscama dios apancaoc. Elnatovas sat quellhip quilaycmasquiscama apancaoc. 25 Eltime sat quellhip selayo coo sicvisay Dios, quellhip Dios Visqui apancaoc. Otingyasquisic sat mataa aptoycaoc quellhip najan yingmin apyinaycaoc.
Otnejic sat sicmasma quellhip, ongvacsic sat mataa ningmasquem. 26 Cotalhquejec sat mataa quilvana cotay ayitca. Cotalhquejec sat mataa actiyam lapamqui. Metacpejec sat apquitsepma metnaja apvanyam.
27 Otnesquisic sat apquilay enlhitaoc apquilvoycamlha quellhip, ellhinganimsacpoc sat. Elinyajamcoc sat apyovoclhojo cotnaja ingmoc. 28 Ongvapajacsic sat apquilay enlhitaoc. Elinyajamcoc sat heveos, najan hititas, najan cananeos. 29 Lhama año sat cotnejic mepqui sicsovjomo silinyajasquiscama (silantipquiscama) as enlhitaoc. Cotalhquejec sat yoclhilhma actamopeycaoc niptamin cotnaja ingmoc. Colhamiclhejec sat asoc navjac acnatovascama ninganma. 30 Naysicsa apquillhamayclha quellhip, olinlhanmojoc sat silantipquiscama cotnaja ingmoc. Appintalhnama sat ancoc quellhip, elsavojoc sat apquilmayclha as yoclhilhma. 31 Eycaso cotnejic sat acyovoclhojo yoclhilhma apquilvoycamlha quellhip. Ayenmo Yingmin Acyilhvasem (Mar Rojo) acvaycmo Yingmin Filisteos (mar de los filisteos). Moc nicja ayenmo yoclhilhma actamopeycaoc acvaycmo vatsam Eufrates. Coo sat conyemac apquilmopvan elantipsic quellhip cotnaja ingmoc.
32 Noelpamejitsacpojo nasa cotnaja ingmoc. Noelpayicsojo nasa quilaycmasquiscama apancaoc. 33 Noelane nasa cotnaja ingmoc elpalhavomoc nipyesicsa quellhip. Elsilhnanacpoc sat quellhip, ayinyema apquilvajaneycaoc quellhip elpayicsojo quilaycmasquiscama apancaoc. Comascoc sat apquileyvam quellhip, apquilmiyova inlhojo cotnaja ingmoc.