El carnero y el chivo
1 »Además de este sueño que ya he contado, yo, Daniel, volví a tener otro sueño. Esto sucedió cuando Belsasar llevaba tres años de reinar. 2 En ese sueño me parecía estar junto al río Ulai, en la ciudad de Susa. Esta ciudad es la capital del reino, y se encuentra en la región conocida como Elam.
3 »En el sueño veía yo, a lo lejos, un carnero parado junto al río. Ese carnero tenía dos cuernos largos, pero uno era más largo que el otro y le había salido después. 4 El carnero atacaba hacia el norte, hacia el sur y hacia el oeste. Pude ver que ningún otro animal podía hacerle frente, ni tampoco se libraba de sus golpes. El carnero hacía lo que quería, y cada vez se volvía más fuerte.
5 »Mientras yo pensaba en lo que había visto, vi que del oeste venía un chivo. Tenía un cuerno muy grande entre los dos ojos, y corría con tanta rapidez que parecía que volaba. 6 Cuando el chivo estuvo cerca del carnero de dos cuernos, lo atacó con todas sus fuerzas 7 y le rompió sus dos cuernos. El carnero no tuvo fuerzas para defenderse, así que el chivo lo tiró al suelo y lo pisoteó. Y nadie pudo salvarlo.
8 »El chivo se iba haciendo más y más fuerte. Pero en su momento de mayor fuerza, el cuerno más grande se le rompió. En lugar de ese gran cuerno, le salieron otros cuatro cuernos. Uno de ellos apuntaba hacia el norte, otro hacia el sur, otro hacia el este y otro hacia el oeste. 9 A uno de los cuernos le salió otro cuerno pequeño. Y ese cuerno creció mucho, y se extendió hacia el sur, hacia el oeste y hacia la tierra más hermosa. 10 Fue tanto lo que creció, que llegó a tocar las estrellas del cielo. A muchas de ellas las derribó y las pisoteó.
11 »Este cuerno pequeño se atrevió también a desafiar al jefe mismo de las estrellas. Para colmo, prohibió que se presentaran a Dios las ofrendas diarias y se burló del templo. 12 Era tanta su maldad, que ordenó que su ejército acampara en donde todos los días se presentaban las ofrendas; luego echó por los suelos la verdad y comenzó a hacer todo lo que quiso. ¡Y todo le salió bien!
13 »Poco después oí que un ángel le decía a otro ángel: “Esto que estamos viendo, pasa todos los días en el altar de las ofrendas. ¿Cuándo terminará? ¿Hasta cuándo va a permitir Dios que sigan pecando así en el templo? ¿Hasta cuándo va a permitir que sigan maltratando a los creyentes?”
14 »Y el otro ángel contestó: “Hasta que hayan pasado mil ciento cincuenta días, que es un poco más de tres años. Pasado ese tiempo, el templo quedará limpio”.
15 »Mientras yo veía todo esto, y trataba de entenderlo, se apareció ante mí alguien que parecía un hombre. 16 Entonces escuché la voz de alguien que venía del río Ulai. Esa voz decía: “Gabriel, explícale a este hombre lo que significa el sueño”.
17 »Cuando Gabriel se me acercó, yo me asusté tanto que me arrojé al suelo. Pero él me dijo: “Lo que has visto, se hará realidad cuando llegue el fin del mundo”.
18 »Mientras Gabriel me decía esto, yo perdí el sentido y me quedé tirado en el suelo. Pero él vino en mi ayuda y me levantó. 19 Luego me dijo:

“Ahora voy a decirte lo que pasará cuando llegue el fin del mundo. Cuando eso suceda, Dios estará muy enojado con la gente. 20 Tú viste un carnero con dos cuernos. Esos dos cuernos son los reyes de Media y de Persia. 21 El chivo es el rey de Grecia, y el cuerno grande que le salió entre los ojos es el más importante de todos sus reyes. 22 Los cuatro cuernos que salieron cuando se rompió el primero son los cuatro reinos que saldrán de esta nación. Pero esos reinos no tendrán tanto poder como el primero.

23 ”Cuando llegue a su fin
el poder de estos reinos,
y ya nadie soporte su maldad,
vendrá un rey egoísta y orgulloso.
24 Ese rey se irá haciendo
más y más poderoso,
aunque no por sus propias fuerzas.
Le irá bien en todo lo que haga,
pero causará muchos destrozos.
Destruirá a gente poderosa,
y también al pueblo de Dios.
25 Será un rey muy astuto,
y engañará a mucha gente.
Se creerá el rey más importante,
y matará a traición
a gente que vivía tranquila.
Se levantará en armas
contra el Príncipe de príncipes,
pero saldrá derrotado.

26 ”Ya te he explicado lo que viste acerca de los tres años y días. Eso va a suceder así. Pero tú no se lo digas a nadie, porque se hará realidad después de mucho tiempo”.

27 »Yo, Daniel, perdí las fuerzas y estuve muy enfermo durante varios días. Pero finalmente me levanté y seguí ocupándome de los asuntos del rey. Sin embargo, seguí preocupado porque no entendía bien todo lo que había visto».
Yataay apquinavo najan nipquesic apquinavo
1 Invocmec alhta tercer año aptimem apvisqui rey Belsasar. Coo sicvisay Daniel. Invitac alhta mocjam sicvanmoncama moc asoc. 2 Acnec alhta coo tingma apvanyam Susa, yoclhilhma Elam, nicja vatsam Ulai. 3 Alyajam alhta coo, sicvita lhama nipquesic apquinavo apyanca nicja vatsam. Anit apquipetaoc alvinatem alhta innamcoc. Ajolhec alhta lhama apquipetic actiyapma alhayi, am colhno moc. 4 Apquilnapacpec alhta payjoc actalhningvamlha acnim, najan payjoc nilhqueyja, najan payjoc nipiyam. Apyimnatem apanco, am elhno apnaymacoc. Am alhta emyovacpoc mataa lhama. Inyangvocmec alhta aptemaclha apyimnatem, apquillanac mataa apquiltamjoclha ellana.
5 Inquitamquic alhta evalhoc asoc acvitay sicvanmoncama. Pilapcasquic alhta sicvita yataay apquinavo apquilhyam, apquinyema actalhningvamlha acnim. Avanjec alhta apquinyem, malha apquimpay tacjalhit lhopactic alhta intomjac. Yitnec alhta lhama apquipetic naysicsa apataoc. 6 Apcamquitvaac alhta apyancaclha nipquesic apquinavo acma anit apquipetaoc. Apyancac alhta nicja vatsam. Apquimpocjac alhta yataay apquinavo ingyajic nipquesic apquinavo. 7 Inquilintec alhta anit apquipetaoc nipquesic mepqui apyimnatem. Apquiltajanquic alhta yataay apquinavo, apquiltacmo apyamonquilhma, mepqui lhama yoyam epasingvota najan evomsic tap.
8 Inyangvocmec alhta apyimnatem yataay apquinavo. Pilapcasquic alhta ayinta apquipetic yataay. Inquilantipquic alhta cuatro apquipetaoc apcatic yataay: lhama aclhicmosa nilhqueyja, moc aclhicmosa nipiyam, moc alhta actiyapmaclha acnim, moc alhta actalhningvamlha acnim. 9 Invitalhquic alhta moc apquipetic ayitcoc, actiyapma apquipetic apvajac (malha alayjem). Invoncaclhec alhta apquipetic ayitcoc, aclhicmosa nipiyam, najan actiyapmaclha acnim najan payjoc Yoclhilhma Actamila, apquileyvomaclha Dios apquilyacyescama. 10 Inticlhicvocmec alhta nitno apquipetic alhnancoc, acvaycmo apquileyvomaclha enlhit netin. Intovasquic alhta apyová, yoyam epalamoc as nalhpop. Inquiltacmec alhta, eltipilcacpoc apyová. 11 Inmiyaclhec alhta netin as apquipetic alhnancoc apnaclha apvisqui enlhit netin. Inquilvatescasquic alhta maa apquilvatnamaclha asoc macmescama Dios. Intovasquic alhta maa apquilmalhnancamaclha. 12 Apquilnaclhec alhta singilpilhetemo payjoc siclhoc alhta apquilvatnamaclha asoc macmescama Dios. Innec alhta actovasa Dios appayvam actomja nasoc anco. Inyiplovcasquic mataa acmayjayoclha cotvacsic asoc. Inyangvocmec alhta actimem acyimtalhnamo.
13 Aclingac alhta lhama ángel appayvam apcanya poc ángel: ¿Co sat acvam comascoc mactovascama apquilvatnamaclha asoc macmescama Dios? ¿Co sat acvam comascoc mactovascama apquilmalhnancamaclha najan macnatovascama Dios apquilyacyescama? — alhta aptomjac. 14 Apcatingmavoc alhta: Acvaycmo dos mil tresciento apquilvatnama mataa alhtoo najan actalhnam, moc ningiltimem acvaycmo mil cientocincuenta acnim. Natamin colhic sat ayalhnasa apquilmalhnancamaclha — alhta aptomjac.
15 Coo sicvisay Daniel. Inquitamquic alhta evalhoc oyasamcojo acvitay sicvanmoncama. Pilapcasquic alhta sicvita enlhit apcanvaa sicnaclha coo. 16 Aclingac coo appayvam, malha enlhit appayvam ayinyema vatsam Ulai, aptomja seyanya coo: Lhip Gabriel Dios apcasinancama, ilhicmos sat lhip as enlhit acvitay apvanmoncama — alhta aptomjac.
17 Eyavectac alhta najato. Intiyacmec alhta evalhoc, sicticlha etapnaoc, acticlhicvocmo nalhpop payjaclha najat. Aptomjac alhta seyanya: Lhip enlhit, invitac lhip apvanmoncama actamongvomlha nelha acnim — alhta aptomjac.
18 Ayitsepquic alhta sicyimnaclhojo sicyitna nalhpop, naysicsa sepamejitquiscama. Emamquic alhta senimseclho netin.
19 Aptomjac alhta seyanya: —Pac olhicmocsic lhip asoc, yoyam covac sat actamongvomlha nelha acnim aplom pac Dios. Invitac lhac lhip apvanmoncama asoc actomjaclha nelha acnim — alhta aptomjac.
20 Nipquesic apquipetaoc apquilyitsomacpo apquilviscaa co Media najan co Persia. 21 Yataay apquinavo apyitsomacpo apvisqui co Grecia. Yataay apquipetic naysicsa apataoc apyitsomacpo apvisqui apmamyi. 22 Inquintec alhta lhama apquipetic. Inquilantipquic alhta cuatro apquipetaoc, apquilyitsomacpo cuatro apquilviscaa, lhama mataa apya'monquiscama poc. Asilhtec mataa apquilmopvan apquilviscaa, am elhno apvisqui apmamyi — alhta aptomjac.

23 Cotmongvomoc sat nelha apquilanamaclha apquilviscaa. Cotmongvomoc sat nelha apquiltemaclha apquilmapsomcaa. Eya'mongsic sat poc apvisqui apyimtalhnesomap apanco.
24 Etnejic sat apyimtalhnamo, jave ayinyema apmopvan apanco. Enatovacsic sat lhalhma anco, acno aclhanma apvalhoc yoyam etvacsic. Elnapoc sat poc apquilyimtalhnamo, elnapoc sat najan aplhamoclhojo Dios apquilyacyescama.
25 Avanjec alhta aptemaclha apyinimquiscama. Eyimtalhnesacpoc sat apanco, ingyanic sat eticyoc aplhamoclhojo. Eyimtalhnesacpoc sat apanco napato Apvisqui Apyimtalhnamo apna netin. Ematong sat maa — alhta aptomjac.

26 Invitac alhta lhip apvanmoncama actemaclha alhtoo najan actalhnam apquilvatnama asoc macmescama Dios, nasoc as amyaa. Iyilhasquis sat lhip as amyaa, nanoc sat cotmongvomoc nelha — alhta aptomjac.
27 Coo sicvisay Daniel. Yiplovcoc alhta acmasca eyimpejic anit acnim. Aclhaticjac alhta mocjam. Acyiplovcasquic alhta aptemaclha apcanama apvisqui nipyesicsa enlhit. Avanjec alhta alquitamsama evalhoc asoc acvitay sicvanmoncama. Am alhta oyasingvocmoc mocjam — nic nat aptomjac Daniel.