Josías celebra la Pascua
(2 R 23.21-26)1 El día catorce del mes de Abib, Josías ordenó dar inicio a la celebración de la Pascua en Jerusalén, sacrificando el cordero de la fiesta. 2 A los sacerdotes los organizó de acuerdo a sus tareas, y los animó para que hicieran bien su trabajo en el templo de Dios. 3 A los ayudantes de los sacerdotes que se dedicaban a la enseñanza de la ley de Dios, les ordenó lo siguiente:
«Ya no es necesario que transporten de un lugar a otro el cofre del pacto de Dios. Pónganlo en el templo que el rey Salomón construyó. De ahora en adelante trabajarán en el templo, al servicio de su Dios y su pueblo Israel.
4 »Sigan las instrucciones que el rey David y su hijo Salomón nos dieron, y organícense de acuerdo a sus familias y a sus turnos de trabajo. 5 Así, un grupo de ayudantes de cada familia tendrá su oportunidad de servir en el templo. Cada grupo representará a las demás familias israelitas. 6 Cumplan con la ceremonia de preparación y sacrifiquen el cordero de la Pascua, para que así sus compatriotas tengan todo lo necesario para celebrar la fiesta, tal y como Dios lo ordenó por medio de Moisés».
7 Entonces Josías les dio a todos los que estaban allí treinta mil animales de su propio ganado, para que celebraran la Pascua. Entre los animales iban corderos y cabritos, además de otros tres mil novillos que también ofreció.
8 Al ver esto, los asistentes del rey también regalaron animales, para que el pueblo, los sacerdotes y sus ayudantes celebraran la Pascua.
Además, Hilquías, Zacarías y Jehiel, que eran los asistentes del rey y estaban a cargo del templo de Dios, les dieron a los sacerdotes dos mil seiscientos corderos y trescientos novillos. 9 Conanías y sus hermanos Semaías y Natanael, así como Hasabías, Jehiel y Jozabad, jefes de los ayudantes de los sacerdotes, dieron cinco mil corderos y quinientos novillos.
10 Una vez que los sacerdotes estuvieron listos y sus ayudantes se organizaron por grupos, de acuerdo a las órdenes del rey, empezaron la celebración de la Pascua.
11-13 Los sacerdotes sacrificaron los animales de la Pascua y rociaron el altar con la sangre. Los ayudantes les quitaron la piel a los animales, y les sacaron la grasa para darle a cada familia la parte que le correspondía quemar ante Dios. Luego asaron los animales para la fiesta, y el resto de las ofrendas de Dios las cocinaron en ollas, calderos y sartenes. Todo eso lo repartieron entre la gente del pueblo, y así cumplieron con lo que había ordenado Moisés.
14-15 Los ayudantes de los sacerdotes no solo tuvieron que cocinar su propia parte, sino también la que les tocó a todos aquellos que estuvieron muy ocupados como para hacerlo por sí mismos. Los sacerdotes, por ejemplo, estuvieron ocupados hasta el anochecer, presentando la grasa y las ofrendas que fueron quemadas. Los cantores estuvieron ocupados siguiendo las indicaciones que habían dejado David, Asaf, Hemán y Jedutún, el profeta del rey. Y los encargados de vigilar las entradas del templo tampoco pudieron dejar su puesto.
16 Así fue como organizaron todo lo que se necesitó para celebrar la Pascua, y para quemar sobre el altar las ofrendas presentadas a Dios. Todo se hizo según las instrucciones del rey Josías. 17 Durante siete días, los israelitas celebraron la fiesta de la Pascua y de los panes sin levadura.
18-19 Cuando Josías cumplió dieciocho años de gobernar, tanto él como los sacerdotes y el pueblo celebraron la Pascua en Jerusalén. Nunca antes se había festejado la Pascua de esa manera; ni en la época en que gobernó el profeta Samuel, ni en la época de los reyes que gobernaron Israel antes de Josías.
La muerte de Josías
(2 R 23.28-30)20 Mucho tiempo después de que Josías reparara el templo, Necao, rey de Egipto, salió en plan de guerra hacia Carquemis, junto al río Éufrates. Josías pensó que Necao quería atacarlo; 21 pero Necao envió mensajeros a decirle:
«No tengo nada contra ti, rey de Judá. No he salido a pelear contra ti, sino contra una nación enemiga. Además, Dios me ha ordenado hacer esto con prontitud. No te opongas a los planes de Dios, porque él podría destruirte».
22 Pero Josías no se dio cuenta de que Dios le estaba hablando por medio de Necao. Así que se puso su armadura y fue a pelear contra Necao en el valle de Meguido. 23 En medio de la batalla, una flecha alcanzó al rey Josías, y sus ayudantes lo sacaron del campo, pues estaba herido de muerte. 24 Lo sacaron del carro de combate en el que estaba, lo pasaron a otro de sus carros, y lo llevaron a Jerusalén. Sin embargo, poco después murió. Lo enterraron junto a la tumba de sus antepasados, y todos en Judá y Jerusalén lamentaron en gran manera la muerte de Josías.
25 Jeremías compuso un canto que expresaba su gran tristeza por la muerte de Josías. Lo mismo hicieron los cantores y cantoras; y hasta el momento en que esto se escribió, era costumbre en Israel recordar a Josías con esas canciones tan tristes. La letra de estas canciones está escrita en el «Libro de las lamentaciones».
26-27 La historia de Josías está escrita en el libro de la historia de los reyes de Israel y de Judá. En ese libro se puede leer acerca de todo lo que hizo Josías, y de cómo obedeció la ley de Dios.
Fiesta apancaoc Pascua
(2~R 23.21-33)1 Apquillanac nic nat fiesta Pascua apvisqui Josías, colhic ayaco Dios Visqui ingac: acnim catorce najan piltin primero año nac maa, apquilaja apnatoscama nipquesic macmescama Dios. 2 Apquilanyacpec nic nat sacerdotes eltimesam congne tingma apponquinomap, acno apquilanyomap eltimjic mataa. 3 Apquilanyacpec nic nat levitas ellhicmocsic mataa singanamaclha Dios nipyesicsa apyovoclhojo enlhitaoc Israel, apquiltomja Dios apquilyacyescama. Aptomjac nic nat Josías apquilanya: Elpiquin sat yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam congne tingma apponquinomap, apquillanay nic nat Salomón, David apquitca, apvisqui co Israel. Noelpatmaoclha nasa mocjam. Eltimesam sat mataa Dios Visqui ingac, eltimesam sat mataa enlhitaoc Dios apquilyacyescama. 4 Eltimesam sat mataa apquilpasmeyquiclha apquilmolhama familias najan grupos, acno ilhnic nat aptalhescama David, apvisqui nipyesicsa co Israel najan apquitca Salomón. 5 Noelyinyov nasa aplhancoc apponquinomap grupo levitas, elpasmoc mataa grupos apquilmolhama familias israelitas, apquilvactamo tingma apponquinomap. 6 Elnajap (elaá) sat nipquesic apquitcavoc fiesta Pascua. Ellaniclha sat apquilvalhoc quellhip, elpenacsojo aclhamoclhojo nintemaclha, yoyam elyiplovcasojoc mataa apnaymacoc singanamaclha Dios, aplingascama ilhnic nat Moisés — nic nat aptomjac apvisqui Josías.
7 Am nic nat emyavac apnatoscama apvisqui. Apquillhocac nic nat apyovoclhojo enlhitaoc apvisqui apnatoscama, yoyam eltovamcoc fiesta Pascua. Apquilvocmec nic nat treinta mil yataay apquitcavoc najan nipquesic apquitcavoc, najan maa tres mil vayqui ayitcavoc. 8 Najan apquilviscaa mayayo apquilmescama nasa apnatoscama, ellhovamcoc enlhitaoc najan sacerdotes najan levitas. Apquillhocac nic nat sacerdotes dos mil seiscientos apnatoscama, ayinyema apquilmescama nasa Hilcías, najan Zacarías, najan Jehiel, apquilimja apmamyi tingma apponquinomap. Najan maa trescientos vayqui ayitcavoc, eltovamcoc sat fiesta Pascua. 9 Mocjam cinco mil apnatoscama nipquesic najan quinientos vayqui ayitcavoc ayinyema ilhnic nat apquilmescama nasa apquilimja apmamyi levitas, apquilvisay Conanías najan aptamjaycamó lhama Semaías najan Natanael, najan poc apvisay Hasabaías, najan Jehiel, najan Josabad.
10 Apquilvitac nic nat fiesta. Apquiltimesam nic nat sacerdotes, apquiltimesam nic nat levitas, acno apcanama siclho apvisqui rey. 11 Natamin nic nat apquilnapa apnatoscama actemaclha macmescama Dios fiesta Pascua. Apquiljalhyovasquic nic nat apyimpeoc yataay apticyovam levitas, apquilansayclha ema apnatoscama. Apquilmec nic nat tacja ema sacerdotes, apquililhpaja altar apquilvatnamaclha. 12 Apquilansaclhec nic nat aptipilhmoc apnatoscama, colhic alvatna talha actemaclha macmescama Dios acyanmongam melyascalhma, acno ilhnic nat aclhanma vaycajac ayinyema Moisés. Apquilnasoc nic nat apnatoscama vayqui macmescama Dios. Apquilyipsatacpec nic nat moclhama apquilmolhama familias. 13 Apquilmocjitcasquic (asado) nic nat apnatoscama apticyovam, eltovamcoc Pascua, acno aclhanma singanamaclha actalhesomalhca. Apquilmocjitcasquic nic nat moc apitic apvalhoc vaynca, najan avalhoc calderos, najan avalhoc sartenes. Apquilpecjasquic nic nat mataa apquilmilasictem nipyesicsa enlhit. 14 Apquilmocjitcasquic nic nat levitas, yoyam eltovamcoc apnaymacoc najan maa sacerdotes. Aarón aptovana niptamin nic nat sacerdotes, apquiltimesam nic nat acvaycmo alhtaa, apquilvatna talha asoc macmescama Dios acyanmongam melyascalhma najan aptipilhmoc ayinyema apnatoscama. Apquilanescasquic nic nat levitas aptoycaoc apanco najan aptoycaoc sacerdotes, Aarón aptovana niptamin.
15 Apnam nic nat mataa coro apquilminaycmascama, Asaf aptovana niptamin, acno ilhnic nat apcanama David, najan Asaf, najan Hemán, najan Jedutún, apquilvisay nic nat profetas. Apnam nic nat mataa nicja atong apquilvisay apquiltamilquiscama tingma apatnaoc. Am nic nat elyinyavac atnaoc, apquilanyomap eltamilsic maa. Apquilanescasquic nic nat aptoycaoc apnaymacoc levitas.
16 Eycaso ilhnic nat fiesta Pascua apquiltomja apquilayo Dios Visqui ingac. Apquilvatnec nic nat talha asoc macmescama Dios acyanmongam melyascalhma netin altar apquilvatnamaclha, acno apcanama siclho apvisqui Josías. 17 Apquilpenasquic nic nat israelitas fiesta Pascua, acyiplomo siete acnim fiesta aptoycaoc pan mepqui apquimpascaoc. 18 Am nic nat cotamalhcac fiesta actema nac jay nipyesicsa enlhitaoc Israel. Niptamin profeta Samuel cotamalhcac mataa fiesta Pascua, actema nac jay. Paj lhama apvisqui nipyesicsa co Israel apquillanay fiesta acno nac aso, ayinyema apvisqui Josías apquilpasmeyquiclha sacerdotes najan levitas najan enlhitaoc co Judá najan co Israel najan co Jerusalén. 19 Apquilvitac nic nat fiesta Pascua acvocmo dieciocho años aptimem apvisqui Josías nipyesicsa enlhitaoc.
Apquitsepma Josías
(2~R 23.28-30)20 Appenasquic nic nat Josías apquillanayclha tingma apponquinomap. Apvaac nic nat apvisqui co Egipto Necao najan apnaymacoc payjoc vatsam Éufrates, yoyam elimpocjac payjoc Carquemis. Apquilamyilhamquic nic nat Josías najan apnaymacoc yoyam elinmelham. 21 Apcapajasquic nic nat Necao colhic altimnasa Josías: Lhip apvisqui co Judá, nojeyinmelham nasa coo. Jave lhip najan apnaymacoc yoyam ongilnapalhca. Poc eyca apvisqui najan apnaymacoc, yoyam ongilnapalhca. Aptomjac alhta seyanya Dios, yoyam ongilpecjicsojo. Imyovacpojo apanco lhip nongyinmelham nasa Dios aptomja ninlhalhma nincoo, metvasacpejec sat lhip — nic nat aptomjac apvisqui co Egipto.
22 Am nic nat ingyajalhnoc Josías, aplinga appayvam, aplhenacpo Dios aptomja aplhalhma maa. Appecjam nic nat elnapacpoc Josías najan apnaymacoc. Apquilnapacpec nic nat payjoc alvata Meguido. 23 Lhama yanca ayinyema cotnaja ingmoc acyimsasa apvisqui Josías. Aptomjac nic nat apvisqui apquilanya singilpilhtetemo apquilviscaa: ¡Avanjec coo selyimsem, jelvomquis tap quellhip! — nic nat aptomjac. 24 Apquilliquic nic nat apnaymacoc carro pac Josías. Apquilnesquic nic nat moc carro, elvomsic sat tingma Jerusalén. Apquitsepquic nic nat maa. Apcatoynacpec nic nat panteón apcatoynamacpilha apquilyeyjamcaa. Inlingalhquic nic nat apquilyapcalhem apyovoclhojo co Judá najan co Jerusalén, aplhenacpo Josías apmatnam. 25 Apquillanac nic nat Jeremías ningminaycmascama aplhenacpo mayayo apvisqui apquitsepma. Apquiltemaclha mataa apquilminaycmascama enlhit najan quilvanaa, aplhenacpo Josías mayayo naysicsa apquilminaycmascama cotningvoyam nelha. Eycaso ilhnic nat apquiltemaclha co Israel. Yitnec nic nat actalhesomalhca vaycajac ningminaycmascama cantos.
26 Yitnec nic nat mocjam amyaa actalhesomalhca aptemaclha Josías apyiplovquiscama apcanamaclha Dios. 27 Najan aptemaclha aptiyascam ayenmoclha acvaycmo nelha, acyitna actalhesomalhca vaycajac apquilviscaa co Israel najan co Judá.