Cómo tratar a los demás
1-2 Cuando corrijas a un anciano, no lo regañes; al contrario, aconséjalo como si fuera tu propio padre. Trata a las ancianas como a tu propia madre, a los jóvenes como a tus hermanos, y a las jóvenes como a tus hermanas, es decir, con todo respeto.
3 Ayuda a las viudas que de veras necesiten ayuda. 4 Pero si alguna viuda tiene hijos o nietos, son ellos los primeros que deben ayudarla en todo lo que necesite, así como antes ella los cuidó y los ayudó. Esto es lo que Dios quiere que se haga.
5 La viuda que realmente se ha quedado sola, confía en Dios y le pide su ayuda de día y de noche. 6 Pero la viuda que solo piensa en divertirse está muerta en vida. 7 Por eso, ordénales a todos que hagan lo que te he dicho, para que nadie pueda criticarlos. 8 Quien no cuida de sus parientes, y especialmente de su familia, no se porta como un cristiano; es más, tal persona es peor que quien nunca ha creído en Dios.
9 Para que una viuda esté en la lista de ayuda de la iglesia, debe tener por lo menos sesenta años de edad y haber estado casada una sola vez. 10 También debe ser conocida por sus buenas obras. Por ejemplo, tiene que haber criado bien a sus hijos y a sus hijas, haber recibido bien a quienes visitaron su casa, haber sido humilde con los miembros de la iglesia, y haber ayudado a los que sufren. Es decir, en esa lista deben estar las que hayan hecho lo bueno.
11-12 No pongas en esa lista a las viudas de menos edad, porque más tarde quieren volver a casarse, se oponen a Cristo, y dejan de cumplir su promesa de no casarse y de trabajar en la iglesia. ¡Y Dios tendrá que castigarlas! 13 Además, se vuelven perezosas y se acostumbran a andar de casa en casa para llevar y traer chismes, y para meterse en asuntos ajenos y hablar de lo que no deben.
14 Por eso, quiero que las viudas jóvenes se vuelvan a casar, y que tengan hijos y se ocupen de cuidar a su familia. Así los que no creen en Jesucristo no podrán criticarnos. 15 Y es que algunas de ellas ya han dejado de confiar en Cristo, y ahora obedecen a Satanás.
16 Si alguna mujer cree en Jesucristo, y en su familia hay alguna viuda, debe ayudarla. De este modo la iglesia tendrá una responsabilidad menos y podrá ayudar a las viudas que realmente lo necesiten.
17 Los líderes de la iglesia que hacen bien su trabajo merecen que se les pague el doble, especialmente los que anuncian y enseñan la buena noticia. 18 Porque la Biblia dice: «No impidan que el buey coma mientras desgrana el trigo», y también dice: «Quien trabaja merece que se le pague.»
19 Cuando alguien acuse a un líder, pídele que presente a dos o tres testigos. Si no lo hace, no le prestes atención. 20 Si alguno de los líderes sigue pecando, corrígelo ante toda la iglesia, para que los demás tengan miedo y no hagan lo mismo.
21 Dios, y Jesucristo, y todos los ángeles que Dios ha elegido, están escuchando lo que te voy a decir: Obedece todo lo que te he ordenado hacer y sé justo con todos, sin tener favoritos. 22 Antes de nombrar a alguien para el servicio a Dios, piénsalo bien. Porque, si esa persona hace algo malo, tú serás también responsable de lo que haga. Tú mismo debes apartarte del mal.
23 Como casi siempre estás enfermo del estómago, no bebas solo agua, sino también un poco de vino.
24 Algunas veces podemos darnos cuenta de que una persona está pecando, aun antes de que se le juzgue. Pero otras veces no nos damos cuenta hasta mucho después. 25 Lo mismo pasa con las buenas acciones. Algunas se ven con facilidad, pero otras no. Sin embargo, ninguna de ellas quedará oculta.
Nintemaclha nipyesicsa Jesucristo apmolhama
1 Noimatsam nasa ingyalhing metnaja apquitcoc. Ilyascasingvoclhojo sat lhip metnaja apquitcoc aptomja lhip malha apyap. Ilyascasingvoclhojo sat najan lhip apquilyimnanic, aptomja lhip malha apquilyalhinga. 2 Ilyascasingvoclhojo sat lhip quilvanaa cotnaja ayitcaoc, aptomja lhip malha incanayc. Ilyascasingvoclhojo sat lhip quilvanaa ayitcaoc, aptomja lhip malha apquilyalhinga. Ilyascasingvoclhojo sat lhip actemaclha mepqui ayitsepma apnenyic.
3 Ingyane sat colhic ayimlacmo ingyalhing tampeyi anco actomja ayaymomalhca asoc. 4 Innam sat ancoc tampeyi ayitquic najan atovana. Incaymalhquic colyascasingvomoc siclho ayitquic najan atovana actemaclha ningilyajayquiclho nipyesicsa ningmolhama najan actemaclha ningimlaycmo. Eycaso actomja actamila nintemaclha napato Dios. 5 Nasoc sat ancoc ingyalhing tampeyi actomja acma inlhapco, colhenejec sat mataa avalhoc moc asoc. Eyca colhenic sat mataa avalhoc Dios. Colinlhanmojoc sat mataa almalhnancama acnim anco najan alhtaa. 6 Am sat ancoc cotamilsalhcac anco tampeyi, cotnejic sat malha ayitsepma napato Dios naysicsa actiyascam. 7 Iltimnas sat lhip as amyaa yoyam cosilhnanalhqueje tampeyi yoyam cotamilsalhcojo anco. 8 Actemaclha tampeyi acno enlhit aptamilquiscama apmolhama. Am sat ancoc etingyascasac ingyalhing asoc ayaymomalhca apmolhama, elhojoc sat apyamasma meyasquiyam. Somcoc aptemaclha ingyalhing, am elhno enlhit lhalhma anco.
9 Incaymalhquic cotalhosalhca acvisay tampeyi acvamlha sesenta años, apma nano lhama atava. 10 Incaymalhquic alhta colhenalhcac mataa actemaclha acyiplovquiscama actamila: actemaclha alvanimquiscama ayitquic najan alyascasingvoyam. Najan actemaclha almam tacja maycaa apquilvoy tingma ac. Najan actemaclha acliquiscama yingmin apmancoc Dios apquitquic. Najan actemaclha ayamliyam enlhit apquillingaycamco acmasca. Najan moc actemaclha acyiplovquiscama actamila.
11 Notalhos nasa acvisay tampeyi actomja mocjam ayitcoc. Ayinyemaclha cotsapoc sat mocjam inquenyic yoyam colyimjapiclha mocjam. Coyinyoc sat actemaclha coyasquiyam Cristo. 12 Colngalhcac sat acvisay actemaclha acyamasma siclho coyasquiyam Cristo. 13 Am colyacmoc coltamjam mataa lhintampaa actema nac lha. Eyca acvamlha almoncalhneycam moclhama tingma. Inquiljalhalhcoc mataa, altomja najan allhamasomalhca. Altomja altingyeycam mataa amyaa. Inquillhamaseclhec mataa amyaa ayinyema malha acyeyjamelhma. 14 Eycaso ayinyema mataa aclhanma evalhoc coo sicvisay Pablo yoyam colyimjapiclha mocjam actomja lhintampaa ayitcaoc. Yoyam sat mocjam colvitac ayitquic. Yoyam coltamjam tingma ac najan coltimesam ayitquic. Yoyam collhenalhqueje alvisay ayinyema actemaclha anco somquic quilyicjamo. 15 Inquilvatasquic alhta mataa moc tampeyi acvajaneclho actemaclha yavey Satanás.
16 Innec sat ancoc lhintampaa ayitcoc acmolhama inquin, incaymalhquic inquin coltamilsic mataa lhintampaa ayitcoc. Melmecsejec sat mocjam Jesucristo apmolhama asoc ayaymomalhca. Colhic almesa asoc alaymomalhca acvamlha actomja lhintampaa anco.
17 Ingyane sat coyangvomoc apquilayo Jesucristo apmolhama apquiltomja apquilimja apmamyi. Ingyane sat colhic ayaco siclho apquiltomja apquililtimnascama mataa Dios appayvam najan apquillhicmoscama. 18 Eycaso aclhanmaclha nano Dios appayvam: “Nomyov nasa cotovamcoc vayqui alyinyovascama naysicsa apquilyatemenma yampaat acyilhna”. Najan lha moc aclhanmaclha nano: “Incaymalhquic colhojoc acyanmongam acvamlha aptamjaycam enlhit”.
19 Intipsalhquic sat ancoc apvisay apquimja apmamyi, nongyeylhojo nasa lhip. Incaymalhquic ongilyasamcojo apcanit apquiltomja apquilvitaycamco inlhoyqui laa apnatqui. 20 Apquilyiplovcasquic sat ancoc moclhama apquilimja apmamyi actemaclha nintamongvaycmolhma. Ingyane sat ellhenic napatavo yoyam elangvoclhac sat apnaymacoc apquilimja apmamyi. 21 Actomjac coo siyanya lhip: Iyiplovquis sat actemaclha siltimnascama. Nomyov nasa lhama nipyesicsa. Notanov nasa poc nipyesicsa. Aplingac najan Dios actemaclha siclhanma najan Jesucristo najan ángeles Dios apquilasinancama. 22 Nopecjicsojo nasa etnesquisic apvisay apquimja apmamyi aptomja lhip apnincanma apmeoc. Novjaniclhojo nasa actemaclha aptamongvaycmo poc. Itamilsacpojo apanco lhip.
23 Inlhenquic evalhoc actemaclha lhip coyimnaycam apyimpejic najan acmasca apvalhoc. Noyin nasa acvamlha yingmin, iyin sat najan quitsic uva yingmenic.
24 Yitnec apquiltamongvaycmolhma napocja ingilyalhinga actomja acvitomalhca as ningvamlha nac jay. Poc ingilyalhinga eyca actomja cotamalhca apquiltamongvaycmolhma. Cotalhcac sat eyca actamongvamlha nelha, acnim ningyicpilcomalhquilha. 25 Innoc najan lha actemaclha ningyiplovquiscama actamila actomja acvitomalhca as ningvamlha nac jay. Covanqueje cocposalhca mataa moc ningyiplovquiscama actamila. Alhayi sat cotalhca.