1 La mente del rey, en manos del Señor,
sigue, como los ríos, el curso que el Señor quiere.

2 La gente cree que todo lo que hace está bien,
pero el Señor es quien juzga las intenciones.

3 Practica la rectitud y la justicia,
pues Dios prefiere eso a los sacrificios.

4 Los ojos altivos y la mente orgullosa
son la lámpara que engaña a los malvados.

5 Los planes bien pensados dan buen resultado;
los trazados sin pensar causan la ruina.

6 Las riquezas ganadas por medio de la mentira
son la ilusión pasajera de los que buscan la muerte.

7 A los malvados los destruye su propia violencia
por haberse negado a practicar la justicia.

8 La conducta del malvado es torcida e insegura;
las acciones de la gente honrada son impecables.

9 Más vale vivir al borde de la azotea,
que en amplia mansión con mujer pendenciera.

10 El malvado piensa solo en hacer lo malo;
jamás mira con bondad a sus semejantes.

11 Del castigo al insolente, el inexperto aprende;
el sabio aprende con la sola explicación.

12 El justo Dios observa la casa del malvado,
y entrega a los malvados a la ruina.

13 El que no atiende a los ruegos del pobre
tampoco recibirá ayuda cuando la pida.

14 El regalo que se hace con discreción
calma hasta el enojo más fuerte.

15 Cuando se hace justicia, el justo se alegra,
y a los malhechores les llega la ruina.

16 Quien no se conduce con prudencia
irá a parar entre los muertos.

17 Entrégate al placer, el vino y los perfumes,
y acabarás en la pobreza.

18 El que es falso y malvado
sufrirá en lugar del justo y honrado.

19 Vale más vivir en el desierto
que con mujer irritable y pendenciera.

20 En casa del sabio hay riquezas y perfumes,
pero el necio gasta todo lo que tiene.

21 Quien busca la justicia y la verdad
vive una vida de honor y justicia.

22 El sabio ataca una ciudad bien defendida,
y acaba con su poder y su confianza.

23 Quien tiene cuidado de lo que dice
nunca se mete en aprietos.

24 Pedante, orgulloso e insolente se llama
a quien se porta con mucha pedantería.

25 Al perezoso lo matan sus deseos
porque sus manos no quieren trabajar,
26 y todo el día se lo pasa deseando.
El justo, en cambio, da sin tacañerías.

27 El Señor no soporta las ofrendas de los malvados,
porque las ofrecen con malas intenciones.

28 El testigo falso acaba en la ruina,
pero el que sabe escuchar siempre sabe responder.

29 El malvado aparenta seguridad;
el honrado está seguro de su conducta.

30 Ante el Señor no hay sabiduría que valga,
ni inteligencia ni buenas ideas.

31 Se puede preparar el caballo para entrar en batalla,
pero el Señor es quien da la victoria.
1 Ingvanquic ongillhingsic ayinyem yingmin, ningillana inlhojo yingmin atamnic. Dios Visqui ingac aptomja aplhinquiscama actemaclha apvalhoc apvisqui rey.

2 Ninganayquic mataa actamila anco ningiltomjaclha lhalhma anco. Apyasamcoc Visqui ingac actemaclha anco ingilvalhoc.

3 Apyispaquic Visqui ingac nintemaclha acpeyvomo. Asilhtec apyisponcama asoc macmescama Dios.

4 Ayajamalhco ingvalhoc najan ningajamalhco inganco. Ayapongmatem nipyesicsa apquilmapsomcaa acvisay melyascalhma.

5 Ongvitac sat actamilaclha, acyitna inlhojo aclhanma ingilvalhoc planes, yavamlha ontimjic. Ongvitac sat acmasom, mepqui inlhojo aclhanma ingilvalhoc planes.

6 Alhto inyicje nintingyey cascama ningilnatam ayinyema ningmovan amyaa. Malha tava apac singilmam sat cotnejic, yoyam onticyoc.

7 Ongnatovasalhcac sat ayinyema nintemaclha inganco, mepqui inlhojo ningyiplovquiscama actemaclha acpeyvomo.

8 Actajem amay, mepqui acpeyvomo nintemaclha, ayinyema actemaclha ingvalhoc acmasom. Impeyvoc mataa nintemaclha, acyitna inlhojo actemaclha ingvalhoc acpeyvomo.

9 Tasi inyicje onlhic tingma aplhancoc ayitcoc, am colhno nimpasmeyquiclha tingma apyivey, acmaclha quilvana acmasom.

10 Nintingyac mataa nintemaclha acmasom, acyitna inlhojo ingvalhoc acmasom. Mepqui mataa aclhanma ingvalhoc ongimlimojo ingnaymacoc.

11 Ongilyasingvomoc mataa, ningvita inlhojo acyanmongayclha aptemaclha apanco apmapsom. Yitnec sat ancoc acyascamco ingvalhoc, quilhvoc sat comoc ingvalhoc asoc singyascasingvoyam.

12 Dios aptomja appeyvomo, apquilanoc tingma pac enlhit apquilmapsomcaa. Colhic sat acnatovasa enlhit apquilmapsomcaa.

13 Am sat ancoc ongiljalhnoc singilmalhnaycam asoc enlhit mepqui asoc. Mejingiljalhnoyc sat ningilmalhnaycam nincoo, yoyam jingilpasmoc Visqui ingac.

14 Comascoc sat aplom pac enlhit, ningmesa inlhojo asoc actamila acyilhamalhca.

15 Payjeclhec ingilvalhoc ninlinga inlhojo singyicpilquemo acpeyvomo. Intiyacmec mataa ingilvalhoc, ninlinga inlhojo singyicpilquemo acpeyvomo, acyitna inlhojo acmasom ingilvalhoc.

16 Ningyinyovquic sat ancoc nintemaclha acpeyvomo, ongilpalhavomoc sat nipyesicsa apquilmasquingvaycmo nano.

17 Colhnanmoc sat ningilnatam, nintingya inlhojo ningnayvom, najan anmin, najan asoc acmasis ningatsisquiscama ingyimpejic.

18 Elngamcojoc sat acyimtalhnama enlhit apmapsom, apya'monquiscama enlhit appeyvomo najan mayayo.

19 Tasi inyicje nintiyascam yoclhilhma actamopeycaoc, am colhnoc ningmolhama quilvana aclhamasomalhca.

20 Ningmiyovquic mataa asoc ingac najan asoc acmasis, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Ningilhaquic mataa asoc ingancaoc, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.

21 Nintingyac sat ancoc nintemaclha acpeyvomo, colhic sat singaco, colhic sat ningyimnatem.

22 Ingyimpocjac sat tingma apvanyam enlhit apyascamco, comascoc sat apquiltemaclha apquilyimnatem.

23 Nintamilcasoc sat ancoc ninlhanma nimpayvam, ongmiyovalhcac sat mepqui ninlingaycamco acmasom.

24 Ningyimtalhnesomalho inganco acvisay ayajamalhco najan acyeyjamelhma ingvalhoc, ayinyema nintemaclha inganco.

25 Jingajic sat ayitsepma ingnenyic, ayinyema jingilyacmoc ongiltamjam.

26 Ningiljalhnec mataa ongillhocac asoc. Mepqui ningmasma asoc, acyitna inlhojo nintemaclha acpeyvomo.

27 Intanovalhquic asoc macmescama Dios ayinyema nincoo ningilvisay ningilmasomcaa, ningilposca inlhojo nintemaclha ningilmasom.

28 Ongiltovasalhcac sat ningiltomja ningvitaycamco, acyitna inlhojo movan amyaa. Ingvanquic ongilpeyvescasiclha amyaa, acyitna inlhojo ningyascamco amyaa.

29 Yitnec mataa ningyinimquiscama ningiltomja ningilmasomcaa. Peyvoc mataa nintemaclha ningilpeyvomo, mepqui ningyinimquiscama.

30 Napato Dios comalhquejec mataa nintemaclha ningyascamco, paj najan acyascamco ingvalhoc, paj najan actemaclha ninlhanma actamila.

31 Nimpenasquic inyicje ningiltajanquiscama nolhing ningilnamtem, ongilimpocjac sat maa. Visqui ingac aptomja singmescama ningilyimnatem.