Moisés envía exploradores a Canaán
(Dt 1.19-25)
1 El Señor se dirigió a Moisés y le dijo:
2 «Envía a unos hombres a que exploren la tierra de Canaán, que voy a dar a los israelitas. Envía de cada tribu a uno que sea hombre de autoridad.»
3 Tal como el Señor se lo ordenó, Moisés envió a esos hombres desde el desierto de Parán. Todos ellos eran hombres de autoridad entre los israelitas, 4 y fueron los siguientes: Samúa hijo de Zacur, de la tribu de Rubén; 5 Safat hijo de Jorí, de la tribu de Simeón; 6 Caleb hijo de Yefune, de la tribu de Judá; 7 Igal hijo de José, de la tribu de Isacar; 8 Oseas hijo de Nun, de la tribu de Efraín; 9 Palti hijo de Rafú, de la tribu de Benjamín; 10 Gadiel hijo de Sodi, de la tribu de Zabulón; 11 Gadi hijo de Susi, de la tribu de José (es decir, de la tribu de Manasés); 12 Amiel hijo de Gemali, de la tribu de Dan; 13 Setur hijo de Micael, de la tribu de Aser; 14 Najebí hijo de Vapsi, de la tribu de Neftalí; 15 Geuel hijo de Maqui, de la tribu de Gad.
16 Estos son los nombres de los hombres que Moisés envió a explorar el país. A Oseas hijo de Nun le cambió el nombre y le puso Josué.
17 Moisés los envió a explorar la tierra de Canaán, y les dijo:
—Vayan por el Néguev y suban a la región montañosa. 18 Fíjense cómo es el país, y si la gente que vive en él es fuerte o débil, y si son pocos o muchos. 19 Vean si sus ciudades están hechas de tiendas de campaña o son fortificadas, y si la tierra en que viven es buena o mala, 20 fértil o estéril, y si tiene árboles o no. No tengan miedo; traigan algunos frutos de la región.
Esto sucedió en la época en que se recogen las primeras uvas. 21 Aquellos hombres fueron y exploraron el país desde el desierto de Zin, en el sur, hasta Rejob, en el norte, junto a la entrada de Jamat. 22 Entraron por el Néguev y llegaron hasta Hebrón. Allí vivían Ajimán, Sesay y Talmay, descendientes de Anac. Hebrón fue construida siete años antes que Soán en Egipto. 23 Llegaron hasta el arroyo de Escol, cortaron allí una rama que tenía un racimo de uvas, y entre dos se lo llevaron colgado de un palo. También recogieron granadas e higos. 24 A ese arroyo le pusieron por nombre Escol, por el racimo que cortaron allí los israelitas.
25 Después de explorar la tierra durante cuarenta días, regresaron 26 a Cadés, en el desierto de Parán. Allí estaban Moisés, Aarón y todos los israelitas. Y les contaron lo que habían averiguado y les mostraron los frutos del país. 27 Le dijeron a Moisés:
—Fuimos a la tierra a la que nos enviaste. Realmente es una tierra donde la leche y la miel corren como el agua, y estos son los frutos que produce. 28 Pero la gente que vive allí es fuerte, y las ciudades son muy grandes y fortificadas. Además de eso, vimos allá descendientes del gigante Anac. 29 En la región del Néguev viven los amalecitas, en la región montañosa viven los hititas, los jebuseos y los amorreos; y junto al mar y junto al río Jordán viven los cananeos.
30 Entonces Caleb hizo callar al pueblo que estaba ante Moisés, y dijo:
—¡Pues vamos a conquistar esa tierra! ¡Nosotros podemos conquistarla!
31 Pero los que habían ido con él respondieron:
—¡No, no podemos atacar a esa gente! Ellos son más fuertes que nosotros.
32 Y se pusieron a decir a los israelitas que el país que habían ido a explorar era muy malo. Decían:
—La tierra que fuimos a explorar mata a la gente que vive en ella, y todos los hombres que vimos allá eran enormes. 33 Vimos también a los gigantes, a los descendientes de Anac. Al lado de ellos nos sentíamos como langostas, y así nos miraban ellos también.
Doce enlhit apquilyilhomacpo
(Dt 1.19-25)
1 Aptomjac nic nat Dios apcanya Moisés:
2 Ilapajas sat lhip napocja enlhit eltiyoningvomjoc sat yoclhilhma Canaán. Coo sat omquecsic enlhitaoc Israel as yoclhilhma. Moclhama apmolhama sat ingyinyemac enlhit aptomja apyimtalhnamo. 3 Apnam nic nat yoclhilhma actamopeycaoc acvisay Parán. Apquilapajasquic nic nat enlhitaoc Moisés actemaclha apcanama Dios. Apquilyimtalhnamo ilhnic nat apquiltomjac. 4 Eycaso ilhnic nat apquilvisay: Zacur apquitca Samúa, apvisqui ilhnic nat Rubén apmolhama. 5 Horí apquitca Safat, apvisqui ilhnic nat Simeón apmolhama. 6 Jefone apquitca Caleb, apvisqui ilhnic nat Judá apmolhama. 7 José apquitca Igal, apvisqui ilhnic nat Isacar apmolhama. 8 Nun apquitca Oseas, apvisqui ilhnic nat Efraín apmolhama. 9 Rafú apquitca Palti, apvisqui ilhnic nat Benjamín apmolhama. 10 Sodi apquitca Gadiel, apvisqui ilhnic nat Zabulón apmolhama. 11 Susi apquitca Gadi, apvisqui ilhnic nat Manasés apmolhama (siclhoc nic nat apvisqui José apmolhama). 12 Gemali apquitca Amiel, apvisqui ilhnic nat Dan apmolhama. 13 Micael apquitca Setur, apvisqui ilhnic nat Aser apmolhama. 14 Vapsi apquitca Nahbi, apvisqui ilhnic nat Neftalí apmolhama. 15 Maqui apquitca Geuel, apvisqui ilhnic nat Gad apmolhama. 16 Eycaso ilhnic nat apquilvisay enlhitaoc apquilanyomap eltiyaningvomjo yoclhilhma. Nun apquitca ilhnic nat apvisay Oseas. Apquiltimec nic nat Moisés apvisay Josué.
17 Apquilapajasquic nic nat Moisés eltiyaningvomjo yoclhilhma Canaán.
Aptomjac nic nat apquilanya: —Elpeyvojo siclho yoclhilhma Néguev. Natamin sat netin inquilhe. 18 Eltiyaningvomjo sat actemaclha yoclhilhma najan apquiltemaclha enlhitaoc maa. Naso ya apquilyimnatem maa. Naso ya appintalhnama maa. 19 Eltiyaningvomjo sat apquilcaycaoc. Naso ya actamila maa. Eltiyaningvomjo apyitnaclha tingma apvanyam. Yitne ya apjalhtam mataymong. 20 Eltiyaningvomjo sat actemaclha lhopactic. Intasi ya ninganma; paj ya actiyapma ninganma. Inquinme ya yamit; paj ya ayimjaclha yamit. Noela nasa quellhip. Jingilsantimquis sat yamit acyilhna — nic nat aptomjac Moisés.
Invocmec nic nat acmocjitmaclha uva acyilhna.
21 Apquillhinquic nic nat. Apquiltiyaningvocmoc nic nat yoclhilhma. Siclhoc nic nat yoclhilhma actamopeycaoc Zin acvocmo yoclhilhma Rehob, acpayjoclha amay acyascama tingma Hamat. 22 Apquilvocmec nic nat yoclhilhma Néguev najan tingma Hebrón. Apquilvitac nic nat enlhit apvinatem Anac apquitquic, apvisay: Ahimán najan Sesai najan Talmai. Apmamyi ilhnic nat apquilanomap tingma Hebrón, malha siete años. Alhayi ilhnic nat apquilanomap tingma Zoán yoclhilhma Egipto. 23 Apquilvocmec nic nat alvata acvisay Escol. Apquilyatemenquic nic nat uva acyilhna alyivey. Yamit nic nat aptomjac apquilsayquinta apcanit. Apquilsantac nic nat granada acyilhna najan higo acyilhna. 24 Apquiltimec nic nat alvata acvisay Escol. Ayinyema ilhnic nat uva acyilhna apquilyatemenma enlhitaoc Israel. 25 Cuarenta acnim nic nat intomjac apquilvitay asoc apquiltiyaningvaycmo. Natamin apquiltajavoc nic nat mocjam apquilinyemayaclha.
26 Apquilvoctac nic nat apnaclha Moisés najan Aarón najan apquicjingvoycamlha enlhitaoc Israel. Apnam nic nat amyip Cades yoclhilhma actamopeycaoc Parán. Apquiltimnascactac nic nat amyaa apnaclha Moisés najan aplhamoclhojo enlhitaoc Israel. Apquillhicmoscactac nic nat yamit acyilhna ayinyema apquilinyictamlha.
27 Apquiltimnam nic nat actemaclha apquillhingam: —Ningilvoclhec alhta yoclhilhma singilapajasaclha alhta lhip. Nasoc anco alhta, malha acyitnamaclha leche najan apquimjaclha yovjan. Eycaso yamit acyilhna ayinyema maa. 28 Ningvitac alhta enlhitaoc apquileyvam as yoclhilhma. Apquilyimnatem alhta maa. Tingma apvanyam alhta maa. Yitnec alhta apjalhtam mataymong nipyava tingma. Ningvitac alhta enlhit apquilvinatem, Anac apquitquic. 29 Ningvitac alhta Amalec apmolhama yoclhilhma Néguev. Apquileyvec alhta yoclhilhma nitnoc inquilhe Heteo apmolhama najan Jebuseo apmolhama najan Amorreo apmolhama. Apquileyvec alhta Canaán apmolhama nicja yingmin acvanyam najan yoclhilhma nicja vatsam — nic nat apquiltomjac.
30 Apnovcasquic nic nat Caleb yoyam elvanmac enlhitaoc apnaclha Moisés.
Aptomjac nic nat Caleb apquilanya: —Noc, ongimpocja sat. Ningilyimnatem nincoo, am ongnoc cotnaja ingmoc. Ingancoc sat ontemjic nincoo yoclhilhma — nic nat aptomjac. 31 Apquilmiyovquic nic nat Caleb apquillhalhmaa.
Apquiltomjac nic nat apquilanya: —Apquilyimnatem apanco, am ongnoc nincoo. Mongvanquejec ongilnapalhca — nic nat apquiltomjac.
32 Apquilpayasquic nic nat acmovan amyaa nipyesicsa enlhitaoc Israel aclhenomalhca yoclhilhma apquiltiyoningvaycmo.
Eycaso ilhnic nat acmovan amyaa: —Nintiyaningvocmoc alhta yoclhilhma. Apquiltomja mataa apcajayclha poc nipyesicsa. Ningvitac alhta apquiltemaclha enlhit apquilvinatem. 33 Ningvitac alhta enlhit apquilvinatem apanco, Anac apquitquic alhta. Ningilyayem alhta nincoo napatavo, malha sova alhta ningiltomjac. Nasoc alhta ningnoc sova napatavo enlhitaoc.