Pecado y castigo de Judá
1 »En tu corazón de piedra, Judá,
tu pecado está escrito con cincel de hierro;
en las esquinas de tus altares
está grabado con punta de diamante.
2 Tus hijos siempre piensan en los altares
y en los troncos sagrados que había
junto a los árboles frondosos,
sobre las colinas elevadas,
3 y sobre los montes del campo.
Por causa de tus pecados,
haré que tus riquezas y tesoros sean robados;
entregaré al pillaje tus colinas sagradas
en todo tu territorio.
4 Tendrás que abandonar la tierra
que yo te di como herencia,
y te haré esclava de tus enemigos
en una tierra que no conoces,
¡es tan grande mi ira, que te consumirá
como un fuego abrasador!»
Mensajes varios
5 El Señor dice:
«Maldito quien aparta de mí su corazón,
que pone su confianza en sus semejantes,
y en ellos busca apoyo.
6 Acabará como la zarza del desierto,
que nunca recibe cuidados,
que crece entre las piedras,
en tierras salitrosas, donde nadie vive.
7 »Pero bendito quien confía en mí,
y pone en mí su esperanza.
8 Será como el árbol plantado a la orilla de un río,
que extiende sus raíces hacia la corriente
y no teme cuando llegan los calores;
su follaje está siempre frondoso.
En tiempo de sequía no se marchita,
y nunca deja de dar fruto.
9 »Nada hay tan engañoso y perverso
como el corazón humano.
¿Quién es capaz de comprenderlo?
10 Solo yo, el Señor, que veo lo íntimo del corazón
y conozco los sentimientos más profundos;
que doy a cada uno lo que se merece,
de acuerdo con sus acciones.»
11 Quien se hace rico injustamente
es como el ave que empolla huevos ajenos:
en pleno vigor tendrá que abandonar su riqueza,
y al final será solo un tonto más.
12 Nuestro templo es un trono glorioso,
puesto en alto desde el principio.
13 Señor, tú eres la esperanza de Israel.
Todo el que te abandona quedará avergonzado.
Todo el que se aleja de ti se desvanecerá
como nombre escrito en el polvo,
por abandonarte a ti, manantial de frescas aguas.
Jeremías invoca al Señor
14 Señor, sáname tú, y seré sano;
sálvame tú, y seré salvo,
pues solo a ti te alabo.
15 La gente me dice:
«¿Qué pasó con las palabras del Señor?
¡Que se cumplan ahora mismo!»
16 Y, sin embargo, yo no he insistido
en que tú les envíes un desastre;
ni les he deseado calamidades.
Tú bien sabes lo que he dicho,
pues lo dije en tu presencia.
17 No seas para mí, motivo alguno de temor,
pues eres mi refugio en momentos de angustia.
18 Haz que el ridículo no sea para mí,
sino para mis perseguidores;
que sean ellos los espantados, y no yo.
Haz que les sobrevengan momentos de angustia;
una y otra vez destrózalos por completo.
Sobre la observancia del sábado
19 El Señor me dijo: «Ve y párate en la puerta Del Pueblo, por donde entran y salen los reyes de Judá, y luego haz lo mismo en las demás puertas de Jerusalén. 20 Di a la gente: “Reyes y pueblo de todo Judá, habitantes todos de Jerusalén, que entran por estas puertas, escuchen la palabra del Señor. 21 El Señor dijo: Por consideración a su propia vida, no lleven cargas en el día sábado, ni las metan por las puertas de Jerusalén; 22 tampoco saquen en sábado ninguna carga de sus casas, ni hagan ningún trabajo. Consagren para mí el sábado, tal como se lo ordené a sus antepasados. 23 Pero ellos no hicieron caso, sino que fueron tercos y no quisieron escarmentar ni obedecerme.
24 »”Yo, el Señor, afirmo: Obedézcanme de veras, no lleven en sábado ninguna carga por las puertas de la ciudad; consagren para mí este día y no hagan en él ningún trabajo. 25 Si lo hacen así, siempre habrá reyes que ocupen el trono de David y que entren por las puertas de esta ciudad en carrozas y caballos, acompañados de los jefes y de la gente de Jerusalén y de Judá. Si hacen esto, Jerusalén siempre tendrá habitantes. 26 Y vendrá gente de las ciudades de Judá que están en los alrededores de Jerusalén, y del territorio de Benjamín, de la llanura, de la región montañosa y del Néguev. Traerán al templo animales para el holocausto y para los demás sacrificios, ofrendas de cereales e incienso, y ofrendas de acción de gracias. 27 Pero si ustedes no obedecen lo que les mando, de consagrarme el sábado y de no meter cargas en ese día por las puertas de Jerusalén, entonces pondré fuego a las puertas de la ciudad, y será un fuego que destruirá los palacios de Jerusalén y que nadie podrá apagar.”»
Apquiltemaclha apancaoc co Judá
1 Aptomjac alhta Visqui ingac: Quellhip co Judá, yitnec actalhesomalhca melyascalhma quellhip apquilvalhoc, najan payjoc inquipetaoc altar apquilvatnamaclha, malha apquilmaycam tava apac najan diamante acmajamtic alcajasomalhca mataymong, mongmovan ongmascocsic.
2 Malha quellhip apquitquic alyitsomalhca quilaycmasquiscama apquiltamilquiscama quellhip, alvisay yamit avjac, najan yamit ayimja acponquinomalhca,
3 najan payjoc netin inquilhe najan payjoc amyip. Elnatamacpoc sat quellhip apquilnatam najan asoc acmamnave ayinyema melyascalhma quellhip, conatovasalhcac sat acyitnamaclha quilaycmasquiscama lhalhma anco.
4 Elyinyoc sat quellhip yoclhilhma apquileyvomaclha, apquillhoy siclho quellhip. Elmacpoc sat quellhip, eltimesam sat nipyesicsa cotnaja ingmoc payjoc cotnajaclha apquilaoclha. Avanjec coo siclom, malha talha intomjac, yoyam cosavojoc apyovoclhojo enlhitaoc — alhta aptomjac.
Mocjam amyaa
5 Aptomjac alhta Visqui ingac: Etanovacpoc sat moclhama apquiltomja selyamasma coo, apquiltomja apquiljalhanma, yoyam elpasingvota enlhit apnaymacoc.
6 Apquilyitsomacpo as enlhit yamit acma amaoc yoclhilhma actamopeycaoc, naysicsa mataymong, najan payjoc yancomilh acyitnamaclha yasic.
7 Apquilinyejemoc enlhit aptomja mejeyasquiyam, mepqui acyasquiyam apvalhoc.
8 Apyitsomacpo as enlhit yamit ayimja nicja yingmin vatsam, mepqui acyamay naysicsa acmajat, ayinyema ayquipmenaoc alvinatem. Altamila mataa ava alyimseleycaoc, najan maa naysicsa acyamay olhma, inquilhnec mataa acyilhna.
9 Yitnec mataa actemaclha anco ingilvalhoc, acmasom najan singyinimquiscama. Paj lhama enlhit apyascamco actemaclha anco ingilvalhoc.
10 Coo sicvisay Visqui sicyascamco actemaclha anco apquilvalhoc enlhit, najan alquitamsama apquilvalhoc enlhit. Oyanmongsiclhac sat mataa apquiltemaclha apancaoc enlhit, apquiltomja inlhojo apquilmapsomcaa. Ellhovamcoc sat acyanmongam enlhit apquiltamila.
11 Enlhit acma apquilnatam metnaja appeyvomo, apyitsomacpo nata altajana netin apóc cotnaja actemolhama (ayinyema moc nata). Inquilyetaponquic ayitcavoc, yoyam colhpanic maa. Colhnanmoc sat apquilnatam as enlhit, etniclhac sat mepqui apquilnatam.
12 Tingma apponquinomap apyitsomacpo apvisqui aptajanem actamila anco, am colhno moc asoc as nalhpop.
13 Lhip Visqui apancaoc israelitas najan apquilmasma. Elmancangvomoc sat apquiltomja apquilyamasma lhip. Apquilyitsomacpo as enlhit, acyitna acnatalhesomalhca apquilvisay lhopactic, yoyam colmascosalhca. Ayinyema apquiltemaclha apquilyamasma lhip, apvisay actiyapmaclha yingmin actamila, aptomja singmasma.
Apquilmalhnancama Jeremías
14 Jetamilquisquim coo, otniclhac sat mocjam ejalhnancoc. Jevomquis tap coo, omyovalhcac sat coo, colhic sat ayaco lhip Visqui ingac.
15 Intomjac amyaa nipyesicsa enlhit: Movan amyaa aplingascama Dios appayvam. Incaymalhquic ongvita quilhvoc anco aptomjaclha Dios — intomjac amyaa.
16 Lhip Visqui ingac, apyasamcoc lhip siclingascama lhip appayvam. Mepqui siclhanma alhta acmasom, yoyam ellingamcojo enlhit. Apyasamcoc lhip siclingascama mataa napato lhip.
17 ¿Apquiltamjo ya lhquip jetnesquisic ayay evalhoc? Lhip aptomja sicyilhanmeycam coo, acyitna inlhojo ayay evalhoc.
18 Ingyane sat elmancangvomoc apquiltomja selya'mascam, nongyane nasa omancangvomoc coo, elangvomoc sat maa. Itnesquis ayay apquilvalhoc maa, iyanmongsiclha apquiltemaclha apancaoc maa — nic nat intomjac apquilmalhnancama.
Acnim ninnayclha
19 Aptomjac alhta Visqui ingac seyanya: Itningvomjo sat lhip atong acyivey, payjoc apquilantalhningvoyam apquilviscaa co Judá. Natamin itningvomjo sat mocjam moclhama atnaoc alyivey tingma Jerusalén. 20 Itne sat lhip elanic enlhitaoc: Quellhip apquilviscaa co Jerusalén apquilantalhningvoyam as atong acyivey, elaylhojo appayvam ayinyema Visqui ingac. 21 Aptomjac alhta Visqui ingac: Apquililtamjoc sat ancoc elmiyovacpoc quellhip, noelpatmenta nasa asoc apancaoc, elantalhningvotac as atong tingma Jerusalén acnim ninnayclha. 22 Noelpatmiclha nasa asoc apancaoc natingma acnim ninnayclha. Noeltamjam nasa as acnim actomja Dios acnim apanco, acno siyanama nat siclho apquilyeyjamcaa quellhip. 23 Am nat elyajaclhoc apquilyeyjamcaa, am nat elyiplovcasoc siyanamaclha, am nat colmac apquilvalhoc, apquiltemaclha acyeyjamelhma.
24 Eycaso sicpayvam siyanya: Elilyejiclhojo quellhip sicpayvam, noelpatmaoclha asoc acnim ninnayclha as atong acyivey. Acponquinomalhca as acnim, colapvanquejec eltamjam as acnim ninnayclha. 25 Ongvitac sat David aptovana niptamin, eltimjic apquilviscaa elantilhic sat tingma apatnaoc netin carros najan nolhing apcapaoc. Eltimjic sat apquillhalhmaa enlhit apquilyimtalhnamo, najan enlhit co Judá, najan co Jerusalén. Etnejic sat mataa tingma apvanyam. 26 Elilhyemoc sat enlhit co Judá, apquilinyema tingma apquilvanyam nipyava Jerusalén. Najan apquilinyema apquileyvomaclha apquilmolhama Benjamín, najan apnaycam amyip acvanyam, najan apquilinyema yoclhilhma Néguev. Enalantac sat apnatoscama payjoc tingma apponquinomap, eltingyac macmescama Dios holocausto, najan moc asoc macmescama Dios, najan ofrendas nintom, najan asoc acmasis, najan actemaclha mayayoclha acción de gracias. 27 Am sat ancoc elilyajaclhoc quellhip siyanamaclha, yoyam eltamilsic acnim ninnayclha. Yitnec sat ancoc mocjam apquilpatmeyquinta asoc apancaoc acnim ninnayclha as atong acyivey, olvitic sat talha tingma apatnaoc colmetic sat, elmetic sat najan tingma apquiltamila, colapvanquejec mataa elsaponsic talha acvanyam — alhta aptomjac Visqui ingac.